EK\-EA-TIVI\TIGSTË JAARGANG /.ONGAG 4 JANUARI 1891. .V 1251. GOD EN VADERLAND VRIJHEID EN MOEDERTAAL ■E-Isr -AJSI" H!BT jA.ÜE03STX)ISSE13^E3Sra? De vrijheid van drukpers. Senaat. Van alies wat. "Verschijnende eiken Zondag Bureel der Gazette WILGEN DIJKSTRA AT, 26, 7* HENRI VION, Drukker-Uitgever. Wat is het een schoon en gewaardeerd recht voor ons, Belgen, van onze gedachten vrijelijk door den druk te mogen verspreiden, zonder daarin, door wie het ook zijn moge, verhinderd te kunnen worden! Vrijheid van drukpers, zoo innig verbonden met de vrijheid van denk wijze, niet zonder reden hebben onze wet gevers van 1830 u in de Grondwet geschreven als een der kostbaarste rechten aan vrije burgers toegekendZij, immers, die onder de voormalige regeeringen geleefd hadden, zij wisten wat het beteekent onder den dwang te staan van eenen alleenheerscher of eenen partijdigen vorst. Met boete, met gevang hadden velen van hen het moeten bekoopen hunne vaderlandsche gevoelens te hebben durven lucht geven. Meer dau datHebben niet menige onzer landgenooten den weg der ballingschap inge slagen, omdat zij het gewaagd hadden de stem te verheffen tegen willekeur en onrechtveer- digheid, tegen schandige verdrukking van onzen stam? De vrijheid van drukpers werd ons dan gewaarborgd, toen wij door eene machtige beweging het juk van den vreemde afgeschud en ons een eigen onafhankelijk bestaan hadden verworven. Voortaan zou niemand meer .._£QI>J aagd.,noch_yervol gd-_k anjioa^wzmjAa-yoor de gedachten en denkwijzen door hem in 't licht gegeveniedereen zou zich mogen aanstellen als drukker of uitgever, zonder daartoe eenige voorafgaande toelating van noode te hebben. Van dit recht werd dan ook ruimschoots gebruik gemaakt en de gelukkige uitslag liet zich niet lang wachten. Boeken, nieuwsbladen, vlug- en tijdschriften verschenen er met honderden, met duizendenalle vakken der menschelijke wetenschappen kregen eenen machtigen stoot op de baan des vooruitgangs de meest verschillende denkwijzen kwamen voor den dag; fraaie letteren en schoone kunsten, handel en nijverheid trokken er hun voordeel uit. Doch, geene zaak is er in deze wereld of zij heeft soms hare keerzijde en zoo ook gebeurde het met de Vrijheid van de Drukpers. Werden door het uitoefenen van dit recht de goede, de edele gevoelens, de verhevene gedachten onder het volk verspreid, zoo nam de geest des kwaads ongelukkiglijk dit middel ook te baat om overal door te dringen. De periodieke pers, niet tevreden met op weten schappelijk of staatkundig gebied den weerklank te zijn van de verscheidene gezind heden, begon eerst bedektolijk, daarna openlijk den Godsdienst en de goede zeden aan te randen. Deze aanvallen werden van dag tot dag heviger, onbeschaamdervan de vrijheid werd misbruik gemaaktzij veranderde in eene wezenlijke bandeloosheid. Het revolutionnair element, het opkomend socialismus bleef niet ten achter in het uiten en verspreiden zijner onheilwekkende denk beelden en opstokingen. De vreemden, vooral velen onzer Zuider naburen, deFranschen hadden België hooren roemen als het land der vrijheid. En wat gebeurd er Onze gewesten worden over stroomd door eenen stortregen van vuile schriften, printen, theaterstukken, die op de laagste en gemeenste wijze alles trachten te bezoedelen wat ons dierbaar en heilig is. Die uitheemsche volksbedervers komen hier in ons vaderland de schandigste zedeloosheid en goddeloosheid ten toon spreiden. Door dag en weekbladen, spotprinten, muziek en tooneelstukken, romans en zedeschetsen, waarvan de verkoop in Frankrijk zelf ver boden is, preeken zij hier in België ongestraft lessen van ontucht en haat tegen den Godsdienst en van oproer tegen de wettige overheid. Ehwel, het is tegen die wraakroepende wetsovertreding dat wij, als Belgen en als Katholieken, uit al onze krachten protest aanteekenen. Niet langer mag er geduld worden dat mannen, en vooral vreemdeD, openlijk ons hier eenen kaakslag komen geven aan de van ouds bekende diepe godsdienstige gevoelens en kuische zeden van het Belgische volk. Niet langer mag de invoer en de verkoop der schandigste fransche schriften als die van eenen Zola en anderen toegelaten worden. Niet langer mag ons nationaal, godsdienstig en zedelijk volkskarakter gehoond worden door het opvoeren der ergelijkste tooneel stukken, waarvan de vertooning in Frankrijk zelf en in andere landen verboden is. Niet langer mag bandeloosheid en oproer zich schaamteloos lucht geven, de zeden onzer kinderen en onzer jeugd bederven en de gemoederen onzer werkende klas in gisting brengen. Hoe zeer wij ook voorstanders zijn der vrijheid van drukpers, toch zullen wij nooit aannemen dat men die vrijheid misbruike om het volk te misleiden ofte bederven. Dat kan dat mag niet geduld worden Dat ons Staatsbestuur, dat onze magistraten er eens kort recht mede spelen en maatregels nemen, om deze verpestende kwaal te keer te gaan. Voor wat de vreemde schriften uit Frankrijk betreft, dat men voor die bijzonder lijk'eens "kloekweg en" atdoeridè ce werk ga.' Dit land geeft ons het voorbeeld. Het gekend belgisch socialistenblad Le Peuple mag daar niet meer over de grenzen komen, veel minder verkocht worden. Nu, men doe hier hetzelfde. Men verbiede den verkoop en het tentoonstellen der vuile schriften en printen en het opvoeren van slechte stukken. Ons Ministerie, dat reeds een uitmuntend werk deed, toen het de verkoopers van zede- looze boeken en gazetten uit de statiën der ijzerwegen verwijderde, zal ook aan deze klachten van alle deftige burgers gehoor geven, eens voorgoed den wortel van het kwaad uitrukken De gansche natie zal er u dankbaar voor zijn. V. G. En Wij vinden het niet zonder belang de discussie te geven, volgens het Beknopt Verslag, die in zitting van 23 December laatst plaats had tusschen minister Beernaert en Baron de Coninck de Merckem, aangaande de opmerkingen van onzen verdienstelijken Senator bij de bespreking van 's lands middelen. De heer Beernaertminister van financien. De achtbare Baron de Coninck heeft my eenen lof toegezwaaid welken ik voor de eerste maal hoor; hij zegt dat het bestuur al te inschik kelijk. is, wat het recht op het slijten der sterke dranken betreft. Hij beweert dat men zooveel genever als vroeger verkoopt, maar op min of meer bedekte wijze. Ziehier de cijfers Toen de wet in toepassing kwam, hadden we in Beigie het onverwacht cijfer van 186,036 her bergen, dus 1 op 33 inwoners (beweging) vrouwen en zuigende kinderen er bybegrepen Dat verschrikkelijk cijfer van 186,036 herbergen, dat een overgroot geheel van uitgaven, zeden bederf, en aanhitsing tot misdaad uitmaakt, groeide elk jaar met 5 tot 6 duizend aan, op zulke wijze dat men zich mocht afvragen of, na verloop van eenige jaren, er nog een enkel huis zou bestaan hebben dat geene herberg was. Welnu gedurende de zes eerste maanden, is dat geial gedaald op 171,420, zoo dat er op dien tijd 10 t. h. herbergen minder waren. En ik denk te mogen bevestigen dat de statistiek die op het einde van dit jaar zal gemaakt worden, eene nieuwe vermindering zal vaststellen. De achtbare Baron de Coninck zegt dat de verkoop van sterke dranken in 't geheim gebeurt, en dat sommige drankslijters zouden verklaren slechts bier te verkoopen. Wy hebben, wel is waar de bierhuizen van het recht ontslagen. Het bedrog zou dus in die huizen gepleegd worden Welnu, in 1889 waren er 6,689 bier huizen heden zijn er 3,000 meer. Dat cijfer brengt voorzeker zulk aanzienlijk bedrog niet aan den dag; maar toch bewyst het dat er eenigermate bedrog bestaat. De heer Baron de Coninck de Merckem. de kruidenierswinkels. Be heer Beernaart, minister van financiën. ik zal er toekomen. In deze laatste maanden heeft roen 91 processen-verhaal opgemaakt. Maar, zegt da heer Baron de Coninck, gjj legt het zeer slecht aan boord, vermits die brave Minister van financiën aan de gendarmen verbiedt een borreltje genever voor zyne rekening te bestellen, en daarna proces-verbaal op te maken. Dat is kleingeestig zegt de achtbare Senator. Welnu, wy hebben niet gewild dat onze beambten ophitsers zouden zyn. Ik heh het nooit goedgekeurd dat beambten van den fiscus zich naar gekende restauraties begeven, zich dan, terwyl de jacht gesloten was, wild deden opdischen, vervolgens proces-verbaal opmaakten, hoewel men henzelven hadde kunnen in beschul diging brengen. (Gelach). 't Is niet onmogelijk de overtreding vast te stellen. De beambten der accynsen en de gendarmen, zelfs in burgerkleeding, hebben het recht in herbergen te gaan, en dikwijls zal 't hun gebeuren dat zy in huizen, waar men in 't geniep sterke dranken schenkt, geneverglaasjes vinden die de baas op de tafel of op den toog heeft laten staan. Eenigen tyd geleden hebben wy de burge meesters bij omzendbrief verzocht ons eene lijst te doen geworden van alle overtredingen op de geneverwet begaan; da accijnsbeambten hebben insgelijks bevel ontvangen de slijters te ver wittigen dat zy onder het bereik der wet zullen varen t Is eene laatste waarschuwing. De slyters die nog zullen beproeven de wet te ïicA ?dui/en zjilfcy ontoc ?doogr nd.-wtmdn»i «ewts»».-.», aseia. De achtbare Baron de Coninck beweert dat het verbruik van sterke dranken is toegenomen. Na 1888, waren onze ramingen 34 millioen; dat cijfer werd sedert dien niet meer bereikt en ook dit jaar zullen zy het niet bereiken. In stede van toe te nemen, is het verbruik zelfs ietwat verminderd vermits de bevolking aangroeit en 't verbruik niet. Ik moet nog zeggen dat, naast de nijverheid van den geneverborre), hier andere takken van nijverheid zyn die veel alcohol bezi gen, de fabrikanten van azyn, bijvoorbeeld. Maar, zegt men, er zijn ook kleine winkels, kruideniers-, fruit- of groentewinkels, enz.waar men genever schenkt. Dat'is een sluikhandel, dien men niet gemakkelijk beteugelen kan. De toestand is in dat opzicht, sedert de wet op het slijten van sterke dranken, in elk geval niet verslecht. De heer Baron de Coninck de Merckem. De beraadslaging leverde dezen goeden uitslag op dat zy eenen omzendbrief bekend maakte die weinig bekend was, Hoe meD eene belasting, die 32 millioen opbrengt, op 34 millioen schat, dat begrijp ik niet. De heer Beernaert, minister van financiën.— l^rt .,yyf iaar ramen wy onze ontvangsten op 34 millioen frank, maar sedert driejaar is er vermindering. De heer Baron de Coninck de Merckem. Dus is uwe raming onjuist. De heer Beernaert, minister van financien. Lr kan verbetering ontstaan. De heer Baron de Coninck de Merckem. 't Zyn vooral de kleine slijteryen die moeten getroffen worden. Daar zij geen patent betalen, kunnen zy de genever beterkoop verkoopen, en de werkman gaat er by voorkeur naartoe. Uit verschillende gedeelten des lands heb ik brieven ontvangen tot ondersteuning mijner aanmerkingen over de weinige strengheid van 't bestuur tan opzichte der geheime slijterijen. Vroeger verkocht men in Vlaanderen in de herbergen niets anders dan bier; nu verkoopt men er ook genever, maar heimelyk. Over registratie sprekende, heb ik verweten dat de goederen geschat worden tegen denzelfden prys als voor tien of twintig jaar, ofschoon zij sedert dien in weerde verminderen. Uit het thans heerschende stelsel volgt dat de koopers den ontvanger moeten raadplegen om de weerde der te koop gestelde grondeigendommen te leeren kennen. Allerhande bezwaren kunnen daaruit voortspruiten. Om die reden is het dat ik wat minder streng heid tegenover de eigenaars vraag, en wat meer tegenover de geheime drankslyteryen, die het zedelijk en lichamelijk verval des werkmans na zich slepen. Do liherale gazetten van alle gehalte, leggen meer en meer het masker af. De Indépendance schreef Zondag De Goden sterven uit, zelfs by de roodhuiden. De Flandre libérale noemt, het H. Sakrament j des Altaars, tabernakel-specerij!! i Zooals men ziet, zyn het niet alleen de kleine geuzenbladen, die eene walgende goddeloosheid ten toon spreidende grooto doen het evenzeer. Als 't kiezing is durven die gazetten spreken van hunnen eerbied voor den godsdienst. Wat schijnheiligheid Maatschappelijke Werken. Wij vernemen met innige voldoening dat er. door het toedoen van 't bestendig komiteit van het Congres van Luik, een nationaal maatschappelijk komiteit tot, stand is gekomen. Niet alleenlijk zal dat komiteit een aatiziaqljjk deel nemen in de voorbereidende studiën voor het toekomende Congres van volkswerkeo, maar terzelvertijdo het onmisbaar middenpunt van de maatschappelijke beweging zijn in ons land. Het maatschappelijk vraagpunt neemt van dag tot dag in belangrijkheid toe. Een middenpunt van studiën, werking en inlichtingen wierd zooveel te meer noodig daar onze tegenstrevers, uiterst wel vereenigd en ingericht, hunnen oproerigen veld tocht voortzetten met eene krachtdadigheid en samenwerking die de verwondering opwekken. Het maatschappelijk Comitelt heeft voor eere voorzitter, Zijne Hoogw. de Bisschop van Luik en is voorloopig uit de volgende leden samen- gesteld: MM. Collinet. voorzitter; Corbisier, G. Debbaudt, G. Francotte, Helleputte, Michel Levm, hraocis de Monge, Nobels-Lanssen, graaf Albert de Robiano, baron Raoul du Sart. hertog BE W1 Arthur Yerhaegeo. graef TWaldhr,.* vrl_ La .neioialgemeen sekratac.J.""Mauriëe v"an de Walle. lluisinrpenten. Wij spreken hier van geene kwade wijven neen, maar werkelyk van serpenten In Brazilië zyn er tegenwoordig zoo geweldri veel ratten, dat men genoodzaakt is er serpenten op na ta houden om deze onwelkome knaagdieren te vernielen. Deze huisserpenteu zijn giboas eene soort van kleine boa, die slechts een viertal meters lang wordt. De giboa wordt op de markten van Rio. 1 ernambuco, Bahia, enz verkocht, ten priize van vyf of zes frank het stuk. Dit serpent brengt den ganschen <jag slapend door en ligt dan ineengerold aan den voet van den huistrap. Wanneer een bezoeker binnenkomt of dat er een ongewoon gerncht gemaakt wordt, geweerdigt het zich te nauwernood zijnen kon op te heffen. 1 v Bij het invallen des nachts begint de giboa hare jacht. Overal glijdt zy door, zelfs tusschen de zolderingen en de planken vloeren Met de snelheid eenar veer wipt ze op en grijpt de ratten in den nek. De dood is oogenblikkelijk. Daar het serpent zelden eet, doodt het ook maar enkel om te dooden Het gewent zich zoowel aan het huis dat het zijne woning van ver zal terugvinden indien men zich er wilde van ontmaken door het weg te dragen. In de warmste landen van Brazilië, waar de ratten ontelbaar rijn, he^ft elk huis zyne giboa, wier deugden ddor den eigenaar hoog geroemd worden, waaneer hij haar wil verkoopen of verhuren. Monsterproces. Men weet dat verscheidene dagbladen destyds verhaalden, dat twee zaakwaarnemers van Aalst een testament hadden ontfutseld bij een oud péken. 1 was eene onwaarheid, en daarom wierd er proces ingespannen tegen verscheidene dag bladen. b De rechtbank van Dendermonde heeft daarover uitspraak gedaan. De rechtbank verwijst het Journal de Bru- xelles en de Réforrrieieder tot 300 fr. schadeloos stelling; den Patriate en den Courrier de Bruxelles, ieder tot 200 fr. de Flandre libérale en de Chronique, ieder tot 100 fr. Al deze dagbladen moeten bovendien hei vonnis opnemen; de vier eerstgenoemde bladen elk 2/13 en de twee laatstgenoemde elk 1/13 der onkosten dragen. De overige dagbladen moeten geene schade loosstelling betalen, maar ieder eens het vonnis opnemen en elk 1/13 der onkosten betalen. De rechtbank heeft van de vraag der eischers nog al wat afgedaan; in hunne dagveerding vroegen zy. aan al de betrokkene dagbladen te zamen, maar eene bagatel van 480,000 fr. schade vergoeding. Zij kri,jgen er 1200. zijnde het vierhonderdste gedeelte van hunnen eisch. Hedendaags wordt de reputatie by velen, in gelde, zoo hooge geschat dat men daarmeê zeer dikwyls droomt te kunnen rentenieren wi*3 tv-sacsKuutsam Alle mededeehngen, artikels en brieven moeten niteriiik tecen Hen Wii^o#* u n i inschrijver mag wegens zijn bedrijf «ene bekendmaking van 10 revels i m bestwld worden; aivaar men ten allen tijde kan abonneeren aan 4 fr KO Der iaar of o fr ezs-, j den drukregel. Ce inschrijvingen eindigen met ^«1)21^ DUmm<,r8 do™ D' bij dln Uitgever worden eTs oLfJo^Z lb" £""^0-0 - Goildcloesheid.

HISTORISCHE KRANTEN

Gazette van Dixmude (1871-1914) | 1891 | | pagina 1