EK\-EA-TIVI\TIGSTË JAARGANG
/.ONGAG 4 JANUARI 1891.
.V 1251.
GOD EN VADERLAND
VRIJHEID EN MOEDERTAAL
■E-Isr -AJSI" H!BT jA.ÜE03STX)ISSE13^E3Sra?
De vrijheid van drukpers.
Senaat.
Van alies wat.
"Verschijnende eiken Zondag
Bureel der Gazette WILGEN DIJKSTRA AT, 26,
7* HENRI VION, Drukker-Uitgever.
Wat is het een schoon en gewaardeerd recht
voor ons, Belgen, van onze gedachten vrijelijk
door den druk te mogen verspreiden, zonder
daarin, door wie het ook zijn moge, verhinderd
te kunnen worden! Vrijheid van drukpers,
zoo innig verbonden met de vrijheid van denk
wijze, niet zonder reden hebben onze wet
gevers van 1830 u in de Grondwet geschreven
als een der kostbaarste rechten aan vrije
burgers toegekendZij, immers, die onder de
voormalige regeeringen geleefd hadden, zij
wisten wat het beteekent onder den dwang te
staan van eenen alleenheerscher of eenen
partijdigen vorst. Met boete, met gevang
hadden velen van hen het moeten bekoopen
hunne vaderlandsche gevoelens te hebben
durven lucht geven.
Meer dau datHebben niet menige onzer
landgenooten den weg der ballingschap inge
slagen, omdat zij het gewaagd hadden de stem
te verheffen tegen willekeur en onrechtveer-
digheid, tegen schandige verdrukking van
onzen stam?
De vrijheid van drukpers werd ons dan
gewaarborgd, toen wij door eene machtige
beweging het juk van den vreemde afgeschud
en ons een eigen onafhankelijk bestaan hadden
verworven. Voortaan zou niemand meer
.._£QI>J aagd.,noch_yervol gd-_k anjioa^wzmjAa-yoor
de gedachten en denkwijzen door hem
in 't licht gegeveniedereen zou zich mogen
aanstellen als drukker of uitgever, zonder
daartoe eenige voorafgaande toelating van
noode te hebben.
Van dit recht werd dan ook ruimschoots
gebruik gemaakt en de gelukkige uitslag liet
zich niet lang wachten. Boeken, nieuwsbladen,
vlug- en tijdschriften verschenen er met
honderden, met duizendenalle vakken der
menschelijke wetenschappen kregen eenen
machtigen stoot op de baan des vooruitgangs
de meest verschillende denkwijzen kwamen
voor den dag; fraaie letteren en schoone
kunsten, handel en nijverheid trokken er hun
voordeel uit.
Doch, geene zaak is er in deze wereld of zij
heeft soms hare keerzijde en zoo ook gebeurde
het met de Vrijheid van de Drukpers.
Werden door het uitoefenen van dit recht
de goede, de edele gevoelens, de verhevene
gedachten onder het volk verspreid, zoo nam
de geest des kwaads ongelukkiglijk dit middel
ook te baat om overal door te dringen. De
periodieke pers, niet tevreden met op weten
schappelijk of staatkundig gebied den
weerklank te zijn van de verscheidene gezind
heden, begon eerst bedektolijk, daarna
openlijk den Godsdienst en de goede zeden aan
te randen. Deze aanvallen werden van dag tot
dag heviger, onbeschaamdervan de vrijheid
werd misbruik gemaaktzij veranderde in
eene wezenlijke bandeloosheid.
Het revolutionnair element, het opkomend
socialismus bleef niet ten achter in het uiten
en verspreiden zijner onheilwekkende denk
beelden en opstokingen.
De vreemden, vooral velen onzer Zuider
naburen, deFranschen hadden België hooren
roemen als het land der vrijheid. En wat
gebeurd er Onze gewesten worden over
stroomd door eenen stortregen van vuile
schriften, printen, theaterstukken, die op de
laagste en gemeenste wijze alles trachten te
bezoedelen wat ons dierbaar en heilig is.
Die uitheemsche volksbedervers komen hier
in ons vaderland de schandigste zedeloosheid
en goddeloosheid ten toon spreiden. Door dag
en weekbladen, spotprinten, muziek en
tooneelstukken, romans en zedeschetsen,
waarvan de verkoop in Frankrijk zelf ver
boden is, preeken zij hier in België ongestraft
lessen van ontucht en haat tegen den
Godsdienst en van oproer tegen de wettige
overheid.
Ehwel, het is tegen die wraakroepende
wetsovertreding dat wij, als Belgen en als
Katholieken, uit al onze krachten protest
aanteekenen.
Niet langer mag er geduld worden dat
mannen, en vooral vreemdeD, openlijk ons
hier eenen kaakslag komen geven aan de van
ouds bekende diepe godsdienstige gevoelens en
kuische zeden van het Belgische volk.
Niet langer mag de invoer en de verkoop der
schandigste fransche schriften als die van
eenen Zola en anderen toegelaten worden.
Niet langer mag ons nationaal, godsdienstig
en zedelijk volkskarakter gehoond worden
door het opvoeren der ergelijkste tooneel
stukken, waarvan de vertooning in Frankrijk
zelf en in andere landen verboden is.
Niet langer mag bandeloosheid en oproer
zich schaamteloos lucht geven, de zeden onzer
kinderen en onzer jeugd bederven en de
gemoederen onzer werkende klas in gisting
brengen.
Hoe zeer wij ook voorstanders zijn der
vrijheid van drukpers, toch zullen wij nooit
aannemen dat men die vrijheid misbruike om
het volk te misleiden ofte bederven. Dat kan
dat mag niet geduld worden
Dat ons Staatsbestuur, dat onze magistraten
er eens kort recht mede spelen en maatregels
nemen, om deze verpestende kwaal te keer te
gaan. Voor wat de vreemde schriften uit
Frankrijk betreft, dat men voor die bijzonder
lijk'eens "kloekweg en" atdoeridè ce werk ga.'
Dit land geeft ons het voorbeeld. Het gekend
belgisch socialistenblad Le Peuple mag
daar niet meer over de grenzen komen, veel
minder verkocht worden. Nu, men doe hier
hetzelfde. Men verbiede den verkoop en het
tentoonstellen der vuile schriften en printen
en het opvoeren van slechte stukken.
Ons Ministerie, dat reeds een uitmuntend
werk deed, toen het de verkoopers van zede-
looze boeken en gazetten uit de statiën der
ijzerwegen verwijderde, zal ook aan deze
klachten van alle deftige burgers gehoor
geven, eens voorgoed den wortel van het
kwaad uitrukken De gansche natie zal er u
dankbaar voor zijn. V. G.
En
Wij vinden het niet zonder belang de
discussie te geven, volgens het Beknopt
Verslag, die in zitting van 23 December laatst
plaats had tusschen minister Beernaert en
Baron de Coninck de Merckem, aangaande
de opmerkingen van onzen verdienstelijken
Senator bij de bespreking van 's lands
middelen.
De heer Beernaertminister van financien.
De achtbare Baron de Coninck heeft my
eenen lof toegezwaaid welken ik voor de eerste
maal hoor; hij zegt dat het bestuur al te inschik
kelijk. is, wat het recht op het slijten der sterke
dranken betreft. Hij beweert dat men zooveel
genever als vroeger verkoopt, maar op min of
meer bedekte wijze.
Ziehier de cijfers
Toen de wet in toepassing kwam, hadden we in
Beigie het onverwacht cijfer van 186,036 her
bergen, dus 1 op 33 inwoners (beweging) vrouwen
en zuigende kinderen er bybegrepen
Dat verschrikkelijk cijfer van 186,036 herbergen,
dat een overgroot geheel van uitgaven, zeden
bederf, en aanhitsing tot misdaad uitmaakt,
groeide elk jaar met 5 tot 6 duizend aan, op zulke
wijze dat men zich mocht afvragen of, na verloop
van eenige jaren, er nog een enkel huis zou bestaan
hebben dat geene herberg was.
Welnu gedurende de zes eerste maanden, is
dat geial gedaald op 171,420, zoo dat er op dien
tijd 10 t. h. herbergen minder waren. En ik denk
te mogen bevestigen dat de statistiek die op het
einde van dit jaar zal gemaakt worden, eene
nieuwe vermindering zal vaststellen.
De achtbare Baron de Coninck zegt dat de
verkoop van sterke dranken in 't geheim gebeurt,
en dat sommige drankslijters zouden verklaren
slechts bier te verkoopen. Wy hebben, wel is
waar de bierhuizen van het recht ontslagen.
Het bedrog zou dus in die huizen gepleegd
worden Welnu, in 1889 waren er 6,689 bier
huizen heden zijn er 3,000 meer. Dat cijfer brengt
voorzeker zulk aanzienlijk bedrog niet aan den
dag; maar toch bewyst het dat er eenigermate
bedrog bestaat.
De heer Baron de Coninck de Merckem.
de kruidenierswinkels.
Be heer Beernaart, minister van financiën.
ik zal er toekomen. In deze laatste maanden heeft
roen 91 processen-verhaal opgemaakt. Maar, zegt
da heer Baron de Coninck, gjj legt het zeer slecht
aan boord, vermits die brave Minister van
financiën aan de gendarmen verbiedt een borreltje
genever voor zyne rekening te bestellen, en daarna
proces-verbaal op te maken. Dat is kleingeestig
zegt de achtbare Senator.
Welnu, wy hebben niet gewild dat onze
beambten ophitsers zouden zyn.
Ik heh het nooit goedgekeurd dat beambten van
den fiscus zich naar gekende restauraties begeven,
zich dan, terwyl de jacht gesloten was, wild deden
opdischen, vervolgens proces-verbaal opmaakten,
hoewel men henzelven hadde kunnen in beschul
diging brengen. (Gelach).
't Is niet onmogelijk de overtreding vast te
stellen. De beambten der accynsen en de
gendarmen, zelfs in burgerkleeding, hebben het
recht in herbergen te gaan, en dikwijls zal 't hun
gebeuren dat zy in huizen, waar men in 't geniep
sterke dranken schenkt, geneverglaasjes vinden
die de baas op de tafel of op den toog heeft laten
staan.
Eenigen tyd geleden hebben wy de burge
meesters bij omzendbrief verzocht ons eene lijst te
doen geworden van alle overtredingen op de
geneverwet begaan; da accijnsbeambten hebben
insgelijks bevel ontvangen de slijters te ver
wittigen dat zy onder het bereik der wet zullen
varen t Is eene laatste waarschuwing.
De slyters die nog zullen beproeven de wet te
ïicA ?dui/en zjilfcy ontoc ?doogr nd.-wtmdn»i «ewts»».-.»,
aseia.
De achtbare Baron de Coninck beweert dat het
verbruik van sterke dranken is toegenomen.
Na 1888, waren onze ramingen 34 millioen; dat
cijfer werd sedert dien niet meer bereikt en ook
dit jaar zullen zy het niet bereiken.
In stede van toe te nemen, is het verbruik zelfs
ietwat verminderd vermits de bevolking aangroeit
en 't verbruik niet. Ik moet nog zeggen dat, naast
de nijverheid van den geneverborre), hier andere
takken van nijverheid zyn die veel alcohol bezi
gen, de fabrikanten van azyn, bijvoorbeeld.
Maar, zegt men, er zijn ook kleine winkels,
kruideniers-, fruit- of groentewinkels, enz.waar
men genever schenkt. Dat'is een sluikhandel, dien
men niet gemakkelijk beteugelen kan. De toestand
is in dat opzicht, sedert de wet op het slijten van
sterke dranken, in elk geval niet verslecht.
De heer Baron de Coninck de Merckem. De
beraadslaging leverde dezen goeden uitslag op dat
zy eenen omzendbrief bekend maakte die weinig
bekend was,
Hoe meD eene belasting, die 32 millioen
opbrengt, op 34 millioen schat, dat begrijp ik
niet.
De heer Beernaert, minister van financiën.—
l^rt .,yyf iaar ramen wy onze ontvangsten
op 34 millioen frank, maar sedert driejaar is er
vermindering.
De heer Baron de Coninck de Merckem. Dus
is uwe raming onjuist.
De heer Beernaert, minister van financien.
Lr kan verbetering ontstaan.
De heer Baron de Coninck de Merckem. 't Zyn
vooral de kleine slijteryen die moeten getroffen
worden. Daar zij geen patent betalen, kunnen zy
de genever beterkoop verkoopen, en de werkman
gaat er by voorkeur naartoe. Uit verschillende
gedeelten des lands heb ik brieven ontvangen tot
ondersteuning mijner aanmerkingen over de
weinige strengheid van 't bestuur tan opzichte der
geheime slijterijen.
Vroeger verkocht men in Vlaanderen in de
herbergen niets anders dan bier; nu verkoopt men
er ook genever, maar heimelyk.
Over registratie sprekende, heb ik verweten dat
de goederen geschat worden tegen denzelfden
prys als voor tien of twintig jaar, ofschoon zij
sedert dien in weerde verminderen.
Uit het thans heerschende stelsel volgt dat de
koopers den ontvanger moeten raadplegen om de
weerde der te koop gestelde grondeigendommen
te leeren kennen. Allerhande bezwaren kunnen
daaruit voortspruiten.
Om die reden is het dat ik wat minder streng
heid tegenover de eigenaars vraag, en wat meer
tegenover de geheime drankslyteryen, die het
zedelijk en lichamelijk verval des werkmans na
zich slepen.
Do liherale gazetten van alle gehalte, leggen
meer en meer het masker af.
De Indépendance schreef Zondag De Goden
sterven uit, zelfs by de roodhuiden.
De Flandre libérale noemt, het H. Sakrament
j des Altaars, tabernakel-specerij!!
i Zooals men ziet, zyn het niet alleen de kleine
geuzenbladen, die eene walgende goddeloosheid
ten toon spreidende grooto doen het evenzeer.
Als 't kiezing is durven die gazetten spreken
van hunnen eerbied voor den godsdienst.
Wat schijnheiligheid
Maatschappelijke Werken.
Wij vernemen met innige voldoening dat er.
door het toedoen van 't bestendig komiteit van het
Congres van Luik, een nationaal maatschappelijk
komiteit tot, stand is gekomen. Niet alleenlijk zal
dat komiteit een aatiziaqljjk deel nemen in de
voorbereidende studiën voor het toekomende
Congres van volkswerkeo, maar terzelvertijdo het
onmisbaar middenpunt van de maatschappelijke
beweging zijn in ons land.
Het maatschappelijk vraagpunt neemt van dag
tot dag in belangrijkheid toe. Een middenpunt van
studiën, werking en inlichtingen wierd zooveel te
meer noodig daar onze tegenstrevers, uiterst wel
vereenigd en ingericht, hunnen oproerigen veld
tocht voortzetten met eene krachtdadigheid en
samenwerking die de verwondering opwekken.
Het maatschappelijk Comitelt heeft voor eere
voorzitter, Zijne Hoogw. de Bisschop van Luik
en is voorloopig uit de volgende leden samen-
gesteld: MM. Collinet. voorzitter; Corbisier,
G. Debbaudt, G. Francotte, Helleputte, Michel
Levm, hraocis de Monge, Nobels-Lanssen, graaf
Albert de Robiano, baron Raoul du Sart. hertog
BE W1 Arthur Yerhaegeo. graef TWaldhr,.* vrl_
La .neioialgemeen sekratac.J.""Mauriëe v"an
de Walle.
lluisinrpenten.
Wij spreken hier van geene kwade wijven
neen, maar werkelyk van serpenten
In Brazilië zyn er tegenwoordig zoo geweldri
veel ratten, dat men genoodzaakt is er serpenten
op na ta houden om deze onwelkome knaagdieren
te vernielen. Deze huisserpenteu zijn giboas eene
soort van kleine boa, die slechts een viertal
meters lang wordt.
De giboa wordt op de markten van Rio.
1 ernambuco, Bahia, enz verkocht, ten priize
van vyf of zes frank het stuk.
Dit serpent brengt den ganschen <jag slapend
door en ligt dan ineengerold aan den voet van den
huistrap. Wanneer een bezoeker binnenkomt of
dat er een ongewoon gerncht gemaakt wordt,
geweerdigt het zich te nauwernood zijnen kon op
te heffen. 1 v
Bij het invallen des nachts begint de giboa hare
jacht. Overal glijdt zy door, zelfs tusschen de
zolderingen en de planken vloeren Met de
snelheid eenar veer wipt ze op en grijpt de ratten
in den nek. De dood is oogenblikkelijk. Daar het
serpent zelden eet, doodt het ook maar enkel om
te dooden Het gewent zich zoowel aan het huis
dat het zijne woning van ver zal terugvinden
indien men zich er wilde van ontmaken door het
weg te dragen.
In de warmste landen van Brazilië, waar de
ratten ontelbaar rijn, he^ft elk huis zyne giboa,
wier deugden ddor den eigenaar hoog geroemd
worden, waaneer hij haar wil verkoopen of
verhuren.
Monsterproces.
Men weet dat verscheidene dagbladen destyds
verhaalden, dat twee zaakwaarnemers van Aalst
een testament hadden ontfutseld bij een oud
péken. 1 was eene onwaarheid, en daarom wierd
er proces ingespannen tegen verscheidene dag
bladen. b
De rechtbank van Dendermonde heeft daarover
uitspraak gedaan.
De rechtbank verwijst het Journal de Bru-
xelles en de Réforrrieieder tot 300 fr. schadeloos
stelling; den Patriate en den Courrier de
Bruxelles, ieder tot 200 fr. de Flandre libérale
en de Chronique, ieder tot 100 fr.
Al deze dagbladen moeten bovendien hei vonnis
opnemen; de vier eerstgenoemde bladen elk 2/13
en de twee laatstgenoemde elk 1/13 der onkosten
dragen.
De overige dagbladen moeten geene schade
loosstelling betalen, maar ieder eens het vonnis
opnemen en elk 1/13 der onkosten betalen.
De rechtbank heeft van de vraag der eischers
nog al wat afgedaan; in hunne dagveerding
vroegen zy. aan al de betrokkene dagbladen te
zamen, maar eene bagatel van 480,000 fr. schade
vergoeding.
Zij kri,jgen er 1200. zijnde het vierhonderdste
gedeelte van hunnen eisch.
Hedendaags wordt de reputatie by velen, in
gelde, zoo hooge geschat dat men daarmeê zeer
dikwyls droomt te kunnen rentenieren
wi*3 tv-sacsKuutsam
Alle mededeehngen, artikels en brieven moeten niteriiik tecen Hen Wii^o#* u n i
inschrijver mag wegens zijn bedrijf «ene bekendmaking van 10 revels i m bestwld worden; aivaar men ten allen tijde kan abonneeren aan 4 fr KO Der iaar of o fr ezs-, j
den drukregel. Ce inschrijvingen eindigen met ^«1)21^ DUmm<,r8 do™ D' bij dln Uitgever worden eTs oLfJo^Z lb"
£""^0-0 -
Goildcloesheid.