N VAN HET-ARRONDISSEMENT
«e jaar /-,^pvpH|pi|||HIHBRIiillB|HR^^H
Jz J/tJJL
Rpu55elare Yper Poneringhe» Veurne yieii poort Oostende j3ruifr_0e
Gent
Kiezing.
Staatso verzicht
Schooloorlog.
In de Kamer.
Werklieden
T"*®WI
GOD EN VADERLAND
Bureel der Gazette Wilqendijk.stua.at, 28. Drukker-Uitgever Gustave BAECKEROOT-CAUoEN.
Gewone aankondigingen 15 c. de regel. Rechterlijke aankondigingen 30 c. Voor aankondigingei
Verschijnt eiken Zondag. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar een jaar, er. 3,00.
VRIJHEID EN MOEDERTAAL
ZONDAG 12 MEI 1912 N° 19.
De katholieke lijst voor de aanstaande
kiezing zal opgesteld ziin in volgende
-rmrrrf
SENAAT.
Titelvoerende kandidaten
De Heer Vander Heyde, van Oostende.
De Heer Struye, voor Dixmude.
Plaatsvervangende kandidaat
De Heer Struye, voor Dixmude.
KAMER.
Titelvoerende kandidaten
De Heer Hamman, van Oostende, uit
tredend Kamerlid.
De Heer Maes, van Dixmude, uittr. K.
De Heer Pil, van Veurne, uittr. K.
De Heer Ronse, van Ghistel.
De Heer Huyghebaert, van Nieupoort.
Plaatsvervangers
De Heer Baels, voor Oostende.
De Heer de Coninck de Merckem, voor
Dixmude.
De Heer Bieswal, voor Nieupoort.
Door vermeerdering van bevolking
heeft het arrondissement recht op 5 ver
tegenwoordigers en 4 plaatsvervangers.
Van den oorlog'. Het eiland Rhodes
bezet. In d'Italiaansche Kamer is het
een fel gejuich geweest, in de drukpers
van Italië is het groote jubelde Italiaan-
sche vloot heeft het eiland Rhodes bezet
en bemeesterdeen dor voornaamste
Turksche eilanden van do Egeïsche zee.
In den nacht van den 3 tot den 4 Mei
stroomde eene afdeeling der vloot onder
geleide van admiraal Viale recht op
Rhodes. Terwijl nu een deel der schepen
de hoofdstad bombardeerde, vaarden de
andere schepen de baai van Kalitea binnen
op 13 kilom. van de stad, en ze ont
scheepten er op 2 uren tijds 8000 soldaten
met kanonnen, geweren, krijgsvoorraad
en mondbehoeften. Nu gingen zij het
Turksch fort verrassen en innemen
Maar de Turken, slechts zes duizend
man sterk, zagen wel dat zij het
tegen de overmacht der Italianen en
vooral tegen hunne schutterij niet zouden
volhoudenen zij vluchtten naar de berg
streken waar zij zich nu versterken en
den vijand afwachten. Want de Turken
zullen het hier niet laten liggen, zoomin
als in Tripoli, al wappert nu de Italiaan-
sche vlag over Rhodes stad en fort.
Sommige Italiaansche heethoofden
willen nu dit eiland van 60,000 inwoners
waarvan het meeste deel Grieken zijn,
voor Italië inpalmen. Maar 't geruchte
loopt dat de mogendheden er tussclien
komen want Rhodes heeft een belang
rijke ligging onder strijdkundig opzicht.
Italiaansche neerlaagIn Tripoli
gaat het den Italianen altoos slecht. Er
wordt bericht dat zij op verschelde pun
ten door Turken en Arabon werden in
den strijd gelokt en met zware verliezen
moesten terugtrekken.
Marokko.Het zal daar eeuwig moei
lijk blyven in dat Marokko. Sedert kor
ten tijd heeft Vrankrijk hot bescherm-
schap over Marokko. Dat wil zeggen, het
meesterschap; want de Sultan Möelai
Hafid is nu de knikker en soorte van
slaaf der Fransche Regeering. Maar de
onderdanen van den Sultan willen van de
Fransche niet hoorenvooral de Arabie
ren en Berbeeren zijn in opstand, en
overal wordt de heilige oorlog gepreekt
tegen de indringers. De Fransche regee
ring kan alléén steunen op hare soldaten,
de inlandsche policie zelve werkt de op
standelingen in de hand. Daarom heeft
het fransch ministerie een zijner knapste
generaals naar Marokko gestuurd met
versterking van troepen. De Marokkanen
zijn dappere krijgers, met ontembaren
moed, vlug te paard en beproefde schut
ters.
De Sultan Moelai Hafid is zijn toestand
moede en denkt er aan afstand van kroon
en troon te doen. In andere woorden de
man ziet en gevoelt dat hij in den mulhoek
geraakt, 't Gaat hem niet van goed te
staan met de Franschen en met zijn volk.
Maar zal daarmee de toestand beteren
Er wordt gezegd dat zulke aftreding van
hunnen Sultan de Marokkanen nog meer
zal verbitteren. Of is het dan een list van
den Sultan om de Franiohen te beduive-
len en alleen meester in zijn land te
blijven De toekomst zal het uitwijzen.
Het is gangbare munt geworden bij de
oppositie, de katholieken te beschuldigen
dat ze een nieuwen schoolstrijd willen
doen ontstaan.
Dat kan men lezen in al de organen
onzer tegenstrevers. Dat kan men hooren
in allo tafelredevoeringen bij liberale ban
ketten, in alle toespraken van alle libe
rale kandidaten.
De socialist Troclet heeft het in de Ka
mer aangeklaagdde liberale heer Cocq
heeft er het bewijs van gevonden in den
Vastenbrief van den kardinaal-aartsbis-
scjiop van Mechelen, en nader bij, ron
dom ons, meent men ook, dat het de
katholieken zijn, die weer den school
strijd zullen verwekken, als ze in de
aanstaande kiezing onder liggen.
Meenen onze bekampers dat serieus
of hebben ze wellicht geen geheugen
meer
Hoe wagen zij het de herinnering van
den schoolstrijd, van 1879 tot 1884,
weder op te delven, zij, die 2,250 offlcieele
onderwijzers gesteld hebben voor de
Keuze tusscUen liun geweten en hunne
maatschappelijke positie?
Wie deden dan de onderwijzers den
duivel aan om twist en tweedracht onder
de menschen te zaaien» 1
Wie dragen, tegenover het Vaderland
en do historie, de verantwoordelijkheid
van den strijd? Wie hebben den brand
ontstoken?
Wie anders dan dezen die de ongeluks
wet hebben gestemd?
Wie verloste het vaderland van dien
gruwel, zoo niet de heldhaftige opoffering
der katholieke partij, waar allen, zijdo
aan zijde, streden, de bisschoppen en de
politieke leiders, de priesters en de
lepken, do rijken en de armen, de man
nen en de vrouwen, de ouden en de jon
gen, de Vlamingen en de Walen?
Hebben onze tegenstrevers dan ver
geten met hoeveel gewettigd misprijzen,
zij van het bewind werden weggevaagd.
De waarheid is, dat de katholieken den
schooloorlog hebben onderstaan, en ton
prijze der grootste opofferingen glorierijk
volgehouden, maar verklaard hebben zij
hem nooit.
Dat zullen de katholieke menschen van
Diksmuide ook zelf wel ondervonden heb
ben, hier, zoowel als alle andere katho
lieken elders.
Maar wij moeten nog zoo ver niet
teruggaan in het verleden. Gisteren nog
verklaarde mij een vader, gedwongen te
zijn, zijn kind niet te mogen zenden naar
de school volgons zijnen keus; en toch,
voegde hij er verontwaardigd bij, zij die
me dwingen, ZENDEN hun eigen kin
deren naar de school waar ik de mijne
heb moeten UITTREKKEN.
En dat gebeurt, terwijl men onbe
schaamd en onbeschoft de beschuldiging
ons toewerptGij zoekt twist en twee
dracht onder de menschen.
Neen, de katholieken zoeken geen
oorlog, ze willen vrede.
Ze willen vrede onder de Belgische bur
gers door de oplossing der schoolkwestie,
en deze oplossing willen zij doen steunen
op de vrijheid en de rechtvaardigheid. Ze
willen dat de armste ouders, evengoed
als de bemiddelde burgers, en do rijken,
INDERDAAD de vrijheid hebben hunne
kinderen te zenden naar de school hunner
keuzenaar eene katholieke school in
dien het katholieke ouders zijnnaar een
onzijdige school in het tegenovergesteld
goval.
Opdat deze vrijheid nu voor de armen
geenijdel woord zij en niet kunne ge
schonden worden moeten er zoowel voor
de geloovige als voor de nietgeloovige
ouders kostelooze scholen bestaan.
Daar is niets dat wettiger en recht
vaardiger is.
Nu dan, het gelijktijdig bestaan dezer
scholen is onmogelijk, zoo de eene onder
houden worden op Staatskosten en de
andere van hun eigen middelen moeten
leven. In zulke voorwaarden wordt de
gelijkheid aller Belgen een onzin, wordt
de vrijheid een ijdel woord.
Nochtans is dit wel de Jacobijnen-op
vatting der liberalen en socialisten in
deze zaak.
Een der organen van de Brusselsche
socialistische partij drukte in een zijner
mededeelingen moeten uiterlijk tegen den Donderdag noen in het Bureel besteld worden,
ten de twee Vlaanderen, zich wenden bij M. A. Lebbüue en C14, Nieuwstraat, 36, Brussel.
,75. Postabonnement, fr 3,10. Buitenland, fr. 5,50. Ten bureele 5 c. het nummer.
godsdienstig
o aar, te
evengoed als het
ijs.
:ers der wereld-
at nooit onder
die belastingen
en minister op
dien dulden, dat
olen ondersteunt
;ieken gekweekt
ijn kinderen mij
jongste nummers
De heer de Broquev^lle is overmoedig
genoeg voor te stellen,
onderwijs, te o
moedigen door toelagë
onzijdig officieel onder*
Welnu, de verdedi
lijke scholen zullen
schrijven, nooit.
En dezen onder he:
betalen, zullen tegen
staan, omdat ze niet
men met hun geld s<
waar geloovige fan
worden, terwijl het imfoers klaar is, dat
het onzijdig onderwijsivoldoening moet
geven aan elks geweteri-
Zoode onzijdigheidvan het officieel
onderwijs moet voldoening geven aan
elks geweten
Maar, ik, die katholiek ben, ik ver
klaar dat mijn geweter.daar hoegenaamd
niet mede voldaan is, <jn de gevolgen van
dit onderwijs voor
vorontrusten.
Wie is rechter in mijfl gewetenszaken,
Gij of ik
Deze onrust wordt ven grievend, en
misschien nog meer givoeld, door dezen
die, van Gods wege, als rechters over
mijn geweten aangesteld zijn, mijn bis
schoppen en mijn priesters, in wie ik
veel* meer vertrouwen heb, dan in de
offlcieele woordvoerders op de gemeente
huizen onzer liberale steden.
En daar de katholieken oven goed en
MEER belastingen betalen (omdat ze
grooter zijn in getal), dan de niet-katho-
lieken, zullen zij ook niet dulden dat
men met hun geld scholen ondersteune
waar niet-geloovige fanatieken gekweekt
worden. Ten anderek als het Onzijdig
officieel onder wij s VóoifnTrh li ihdöréïi n fel
goed is, en hun geen Bevrediging geeft;
dan moet dit ook waar zijn voor hot kind
van den arbeider en ook den katholieken
en geloovigen huisvader.
in gelijke toestanden voor ALLEN
gelijke rechten! Begrepen ergerlijke
kwakzalvers?
Dat de katholieken hun waakzaamheid
niet laten verschalken .1 Aan liet hoofd van
ons staatskundig programma moet be
houden blijven de si
armen evengoed als v
Geen enkel deftig erf
dat niet toejuichen zal.
«VRIJHEID VOOR DEN ARME!
Die vrijheid wordt ons door liberalen en
socialisten betwist met eene hardnekkig
heid zonder weerga.
Toonen wij, in den kiesstrijd dat we
met evenveel hardnekkigheid haar kun
nen verdedigen en winnen 1
De Kamer van Volksvertegenwoordi
gers heeft gedurende de twee laatste dagen
harer zitting, nog al vtjel werk afgelegd.
I)e bespreking dei
wetenschappen en ku
zijden de gelegenheid
ven uit te kramen.
«De Regeering is het Openbaar onderwijs
vijandig, de aangenomene scholen zijn
klerikale scholen, in sommige vrije scho-
lioolvrijheid voor
br rijken.
éérlijk mensch die
begrooting, van
ton, gaf de linker-
nne aloude grie
kinderen een gebed tot het welgelukkon
der kiezing. De katholieken willen 20
millioen aan do kloosters schenken. Wij
zijn tegen den godsdienst niet
M. Buyl beweert dat de vier millioen
aan de lotsverbetering der onderwijzers
bestemd, op schandalige en onrechtvaar
dige wijze wierden uitgedeeld.
De heer minister Poullet weerlegd al
dien kiespraat zonder veel moeite en de
begrooting wordt met' 86 stemmen tegen
61 aangenomen.
De pensioenen vair liet onderwijzend
personeel, de begroeiing der openbare
schuld, de wet tot verstoring der Schelde
te Antwerpen, en rie begrooting der
buitengewone uitgavên en ontvangsten
worden beurtelings ea bijna zonder be
spreking, met schooiie meerderheid ge
stemd. En de Kamerheren scheiden van
elkander, om elk in zijne omgeving aan
het kieswerk te vallen.
Het was niet voor tijd ook, want die
laatste dagen wierden die heeren der
linkerzijde zoo razend, misschien wel
omdat zij hunne onmacht gewaar ge
raakten, het katholiek bestuur omver te
werpen.
Men kwam meer dfe eens bijna hand
gemeen.
De liberalen tegenover
den landbouw.
De liberalen gaan maar altijd voort in
hmttio verkeerde redeneering, in hunne
ongerijmde uitvallen tegen de landbouw-
vereenigingen door de katholieken
gesticht. Ze verkeeren in eene koorts
achtige mistevredenheid, ze zijn op den
doolweg; anders kan men niet uitleggen:
want door hun schrijvelen bevestigen ze
gedurig boven hunne voorgaande, werk
loosheid, nog hunne groote onkunde en
onwetenheid op den bodem des werk-
krings van den landbouw. Zoo b. v. zijn
de veekweekbonden, de geitenkweekbon-
den onnuttige inrichtingen, ondoelmatig
aangelegd, gansch mislukt en bestuurd
door eenige boeren, landbouwloeraars,
of ook door pastoors en onderpastoors,
die al niet veel van de zake kennen, roe-
keloozo woorden zijn deze. De voederings-
wijze, de onderhoudingswijze, do rassen-
kennis der dieren vragen degelijke weten
schappen, ja 't vraagstuk der teeltkunde
en overerving in den vee- en geitenkweek
is diep en ingewikkeld Ehwel, al die
vraagstukken hebben de katholieken se
dert jaren grondig bestudeerd en be-
wrocht.
Ze zijn gehoel op d'hoogte, ze zijn mot
hoofd en hand aan 't werk Zo hebben do
opofferingen gedaan afzonderlinge proef
nemingen te doen door inlandsche rassen
met vreemde te kruisen. Ze hebben daar
door eene noodigo en kostelijke ondervin
ding opgedaan en meteen de vee- en gei
tenhouders van gevaarlijke en groote on
kosten gespaard. Middelerwijl hebben zij
de inlandsche rassen afzonderlijk gedurig
aan en van den helft verbeterd. Hierover
zijn de vakkundige en de landbouwers het
eens om dit te erkennen. Men werkt ge
durig voort om door gepaste onderhouds-
én voederings wijze, (loui gepasiu" ttHlo-
zing de vee- en geitenkweek nog te verbe
teren. Wij behoeven een vee dat zooveel
boter en melk oplevert en ter zelver tijd
goed is voor de slachterij, wij behoeven
geiten die zooveel melk en boter mogelijk
geven, die bestand zijn tegen het op stal
staan, die bestand blijven met de gewone
voedering onzer streek. Dat beoogen de
vee- on geitensyndicaten in hunne taaie
en doelmatige werkkringen. Wie zal dat
laken? De liberalen en de liberalen alleen.
Brugge en Geht werdén niet op eenen
dag gemaakt. Onbedacht of onwetend
moot men spreken, om te beweeren dat
de vee- en geitenkweek in een tweetal ja
ren kon hervormd worden. Met op den
ingeslagen weg voort te gaan, zullen de
katholieken de vee- en geitenkweek alge
meen verbeterd en op eenen geheelen eer
sten rang gebracht hebben.
Wat den peerdenkweek betreft, overbo
dig zijnen lof te spreken hij is gedurig
aangerezen tot op een punt van weerde
en beroemdheid tot in de verafgelegenste
natiën toe ons zwaar trekpeerd wordt
door de vreemdelingen graag opgeeischt,
zoodat het eene bron van rijkdom gewor
den is in ons land. Met altijd voort te gaan
in 't inrichten van prachtige prijskampen
in 't toereiken van buitengewone prijzen
en bewaringspremien heeft het katholieke
Ministerie den kweek zoo goed vooruit ge
dreven.
Hier valt het stichten van kweeksyndi-
caten moeilijker, ingezien 't klein getal
kweekers op sommige gemeenten, de
werkkring breeder wordt, een geheele
reeks parochiën hetUaafr. Men heelt -or
reeds hier "en daftr gesticht. Men vindt cr
die geen loffelijke zaken doen Misschien
ligt het aan gebrek van inrichting, kennis
of bestuur
De geuZën, eigenaardige wijsneuzen be
knibbelen ook de voordrachten, Welnu
deze worden gegeven of tewel door de
gewettigde Stkatslandböuwkundigen of te
wel door andere afzonderlinge vakman
nen die kennis en ondervinding hebben in
hun werk en des te meer zich kunnen toe
leggen om hunne taak nuttig af te leggen.
Wat de Geuzen nog meest beknibbelen
en zoo kwaad en leelijk maakt, is dat bij
na aan al die bonden zonder einde, zoo
zeggen ze't, eenen onderpastoor is toege
voegd om politieke te maken
'tls waar, de priester is erbij, waar 't
geldt der geestelijke en stoffelijke belan
gen der maatschappijDat is geheel na
tuurlijk de geestelijke en stoffelijke be
langen van den mensch staan in nauw
verhand met elkaar, is de mensch afhan
kelijk Van'Göd voör zijn geestelijk leven,
hij is hét'ook voor zijn tijdelijk leven, die
hij beide moet terug brengen tot Hem die
Heer en Meester is van alles.
Wannéér de priêster de' geloovigen" bij
staat in hunne tijdelijke zaken, bewerkt
hij tevens hunne geestelijke en eeuwige
belangen, die twee dingen zitten ineen.
De geuzen heeten dat politieke, wij noe
men dat eene edel en verheven taak, die
boven d§ politieke staat.
Daarbij nog zijn het veelal de prieste
die eerst meegeholpen hebben aan >Vo zij
de van dienstweerdige leeken om die wer
ken en vereenigingsbonden in 't leven te
brengen. Alle beginsels zijn moeilijk. De
priester heeft daar geen rechtstreeksch
stoffelijk belang in, hij geniet het ver
trouwen der burgers, zoo paiste't hem
Zeer wel den grond to helpen bèreidon, de
gedachten te verspreiden, de voordeelen
dier inrichtingen van bonden te doen aan
kleven. De priester is er dikwijls noodig
om de geest van verdraagzaamheid, van
vrede en broederliefde in Christus te doen
leven en behouden.
Nog iets waartegen de geuzen aandrij
ven en als schandalig betitelen, is dat
sommige besturen dier bonden eene jaar-
lijksche mis vragen aan den Pastoor, om
den zegen van hierboven over hunne stal
len en vruchten te bekomen. Welnu de
besturen zijn daarin vrij en doen ze dat, zo
hebben gelijk. Ze herdenken hierdoor de
Heilige Boeken waarin staatniet hij die
plaht of begiet, maar God is het, die den
wasdom geeft.
van de jaren 1846, 1847 en 1848.
't Is beslist en gestemd gij trekt ook
de 65 frank, mits, zooals deze van 1843,
1Ö44 en 1845, in 't geheele 18 fr. te stor
ten. Velen zijn reeds in regel, de andoren
zullen de gelegenheid hebben zicli in regel
te stelien.
Bemerkt wel wat onze politieke
tegenstrevers et- ook van zeggen,-
18 fr. zijn geen verloren geld, maar bren
gen u nog kroos op, een toemaatje bij
liet pensioen dat ge gratis trekt.
Jammor dat er zooveel tijd nutteloos
verkwist werd in de Kaïner, maar nu
reeds moest het volledig ontwerp over de
pensioenen door onze katholieko volks
vertegenwoordigers neergelegd, gestemd
geweest zijn. Niemand is de schuld van
die vertraging dan Buyl en geheel de
klieke van babbelaars.
Vergeet dat niet, werklieden, en zorgt
dat onze vrienden aan 't roer blijven,
wilt gij dat hun ontwerp minstens
360 fr. 's jaars aan alle werklieden
en dat zonder vermeerdering van lasten,
bij den aanstaanden zittijd erdoor ga.
Merckem.
De nieuwe zetel.
De Gazet springt op den schans
En leidt 't kleine volk ten dans
Zij wilt 't al te pulver zetten.
De pen die roert
De vijand loert
En wilt 't Katholiek verpletten.
Wij zenden Buyl met Serruys
Naar 't Brusselsch Wettenhuis
Zoo schrijven de geuzenblaren.
Het meest verheft
Men 't beste treft.
Wij zenden die geuzen.... varen.
Eidaar nu 't gouvernement
Voor ons arrondissement
Een nieuwe zetel komt te zetten,
Wij moeten hem
Door onze stem
Hebbes... en den geus verpletten.
Hoogst stond steeds ons stemmen tal
In 't Diksmuidsche overal
Maar Oostende komt te schrijven
Wij willen best
Als overlest
't Record nog eens meester blijven.
Dat wordt nooit geen waar gewis
Als 't voor Maes en Coninck is
Die wij al zoo zeor beminnen.
Wij werken al
Bij 't vriendental
Om een stemme bij te winnen.
En zoo blijft 't Diksmuidsche wel
Als vroeger de baas van 't spel;
Ja de bliksem onzer tijden.
Geen duizend man
Ons deeren kan
We werken fel en we strijden.
Wij werken en wij strijden fel
Tegen duivel, geus en hel
En allerhande vijanden.
Onz' strijd bekroond
Is wel beloond
Wij kloppen blij in de handen.
i
6
V
len van 't Ant.worp^c.q^lfBiU mivn aan de
