Gazette van Yper en.
Mr den Opstelier van de Gazette van Yper,
Laet ons toe, uw geachte blad te gebruiken
om aen onze medeburgers, aen geheel het land,
aen gansch de wereld bekend te maken dat 'er
in onze gemeente eenen man gevonden ivordt,
wiens vernuft en geestenkracht verre die van
al de uitvinders die ooit vermaerd zyn geweest,
overtreft. Woonde hy nog op de plaets, het zou
min ivonder voorkomen, ivant vjy zyn hoog-
veer dig allegaer over de groote verstanden die
Langhemarck roemruchtig maken; maer die
man ivoont op een gekuchte, en van daer, 0
ivonder! komt alle licht ons gemeente huis
beslralen.
Die man dan, heeft eene ontdekking gedaen,
die verre de wondere ontdekking van de stoom
kracht, van den telegraf zelf, de wonderen der
XIXe eeuw, te boven gaet: hy heeft gevonden....
0 hemel!.... dat deschulden vanonze gemeente,
en waerachtig deze zyn grootveroorzaekt
zyn, door het Nonnen klooster van Langhe
marck!!! Immers, die Nonnen, voor het
onderwysvan omtrent tachentig kinderen, ont-
fangen jaerlyks tivee honderd franken, 't is te
zeggen fr. 2-40 s jaers20 centimen per
maend, nog geen één centiemtje daegs, voor
ieder kind van 's morgens lot 's avonds te on
der wy zen. O ivonder der wonderen
En ons vernuftig versland heeft zyne ont
dekking niet willen verduiken.... en hiervoor
alleen verdient hy een kruishy is bezig
dezelve aen een haentje te leeren, die ze van
voor den dageraed, tot na den zonnen onder
gang zal kraeijen!
Waerlyk, wy zullen er nu uit zyn.... Er
zyn by ons nog zoo vele ontdekkingen te doen,
by voorbeeld om te weten waer de additio
nele centiemen betonden zyndie moeten dienen
om in 1864 de veertig duizend geleende fran
ken opteleggen.
Welnu, met dienen wonderen uitvinder in
onzen gemeenle-raed te kiezen, zullen er geene
sekreten zoo diep zyn, die wy niet meer zullen
konnen uitleggen. T ware te wenschen, dat
wy nog een of twee dusdanige verstanden al
hier bezaten; dan zou ons gemeente-raed,
het zeker niet moeten laten liggen voor de
gemeente raden van sommige steden, gelyk by
voorbeeld dezen van Yperen.
Maer wy zullen houden te minsten ivat ivy
hebben, ivy zullen aen ons grrroole verstand,
dyssendag en acht dagen, beloonen hoe wy het
wonder dal wy bezitten weten tewaerderen
UNDIAENSGHE OORLOG.
Eiken keer dat de Malie-post, nieuwe ma
ren uit Indien aenbrengt, alle de nieuw-
bladeren, zoo die van ons land, als die van
Engeland en Yrankryk beschouwen het
tooneel van den oorlog, op verscheidene
wyzen. De eene houden staen het tegen-
strydige van hetgene de andere zeggen.
Laten wy de staetkundige en wyze man
nen de zaek onderzoeken naer hunnen
zin en gevoelen; wy in tegendeel, onder
wezen door hetgene de geschiedenis ons
aenwyst, aenschouwen wy den Indiaen-
schen oorlog, vergelykende het voorledene
met het tegenwoordige.
Is het natuerlyk dat eene Compagnie
koophandeldryvers van Londen,zich mees-
tersse make over twee honderd millioenen
menschen, wonende in het midden van
Asia, en dat enkelyk om zoo veel het mo-
gelyk is, uit hun voordeel te trekken? Dus
danige overheersching komt niet overeen
met den geest van beschaefdheid der he-
dendaegsche werelden waerlyk niemand,
dien staet van zaken kennende, kan begee
ren dat dit kwaed blyve voorldueren.
In alle overheersching van het eene volk
over het andere, komt er altyd een tydstip
opwelk de overwonnene legen den over-
winnaer opstaet. Het is zoo dat Rome, na
deganschewereld overmeesterd te hebben,
de volkeren, de eene na de andere, het jok
zag afwerpen en eindelyk allen zag te sa
men spannen om de meesters der volkeren
onder den voet te drukken. Alzoo wierd
de eenheid des Christendoms, voorbereid,
dat over de puinender gevallene volkeren,
zynen geest van beschaving uitbreide.
Vruchteloos zal een volk het andere wil
len onder het jok houden, indien er geene
ineensmelting van godsdienst, van zeden,
van levenswyze plaets grype; of om klaer-
der te spreken, indien de ware godsdienst,
die de beschaefdheid voortbrengt, de over
hand niet bekomt, over de secten van alle
slach, welke men in de ongelovige landen,
onder een gemengeld vindt.
'T is hetgene wy zien in de Indien. De
natie die minst wel over een komt met de
andere is ongetwyffeld de Engelsche. Alles
is ongelyk in de engelsche natie in verge-
lykenis der andere die ongelykheid be-
staet in haren staet en in hare krygkunde;
zoodanig dat de soldaten en hunne overste
iets uitmaken dat geene betrekking heeft
de eene met de andere. De eene zyn hoog-
moedigin hungebied, de ander zyn slechte
onderdanen.
In de engelsche volksplantingen, ziet
men duidelyk dat de engelsche aerd er ont
breekt. Zie de Canada alhoewel aen En
geland onderworpen,de fransche zeden en
gebruiken zyn er nog in zwier. Die geest
van samenneiging en van overeenkomst
ontbreekt in de engelsche volksplantingen
en in de Indien; en dit gebrek is de oor-
zaek van den opstand der onderworpene
volkeren tegen de onderdrukkers.
Sedert meer als twee honderd jaren be
zitten de Engelsche een deel der Indien en
sedertdien tyd zyn zy er misprezen en ver
foeid. De kooplieden van Londen, wat heb
ben zy sinds twee eeuwen gedaen om die
volkeren te beschaven? Hebben zy er het
christendom doen bloeijen? Zy hebben de
hebzucht, den afgod Plutus voor alles ge
steld, zich weinig aengelegen houdende
dat de Indien dry millioenen goden en
honderd duizend secten tellen; deengelsch-
man onderzoekt niet of de inwoners,
mahometanen, brahminen, afgodisten of
andere valsche geloofsbelyders zyn een
stuk geld, koopwaren, daer is het voorwerp
zyner pogingen.
Daer in bestaet de engelsche heersching
in de Indien en dit willen eenige staets-
mannen zien voortduren! Hetgene men zal
zien voortduren, en dit is ongetwyffeld, het
zyn de vraken, het zyn de" moorderyen;
schrikkelyk bewys der woede die bestaet
in het hert der onderdrukte tegen de on
derdrukkers.
Men zegt ons: wat is dan uwe begeerte?
Onze begeerte! het is eene begeerte van
menschlievendheid. Wy zyn verre van vyan-
delyk tegen Engeland te zyn; maer nooit
zullen wy goedkeuren, dat op voorwendsel
van koophandel, het de volkeren onder-
drukke en dezelve doe zuchten onder een
jok erger dan de slaverny. Onze wensch is
een wensch voor de beschaefdheid en voor
het christendom, en wy houden staen dat
alle overheersching, weldanige die ook zy,
gestaefd moet zyn op het christendom. Eu
ropa heeft ook zyne overheerschingen ge
had; zy hebben gegrond geweest toen het
christendom die heeft beschaefd. De over
winnende Franken hebben overwonnen
geweest door de christene Gallen. De ze
gepralende Romeinen hebben uit ons land
gebannen geweest toen de Saxers den wa
ren godsdienst hebben erkend.
Engeland zal nooit de overhand hebben
over de Indien, om dat het in staet niet is
die tot het christendom te bekeeren. Wel
hoe! Engeland heeft twee eeuwen besteed
om de indiaensche volkeren te beschaven
en de vrucht zyner pogingen, zyner wys-
heid, of beter gezeid zyner uitzinnigheid,
is dit land veranderd te zien in een stryd-
perk erger als dit der wilde volkerendie
de bosschen der nieuwe wereld nog be
wonen!
Uitzinnige bemerkingen! zullen de god-
geversmen lelt de huizen der heeren, welheb
bende burgers en landbouwers op5 men schat in
eene vergadering van bet gemeente en armbestuer
hoeveel ieder welhebbende kan of zou geven
moeten, oin de armen ten huize te helpen.
5° Deze schatting gedaen zynde, men gaet met
de lyst tot de gevers, men vraegt hoe vele ponden
brood zy wekelyks willen toestaen, en indien zy
volgens hun vermogen niet willen geven, men zegt
hun rondborstig hoe veel zy volgens hunnen staet
verpligt zyn toe te staen.
4° Indien zy begeeren hun wekebrood aen hunne
arme familie, aen hunne arme werklieden of gebeu
ren te mogen geven, men staet dit geraakkelyk toe,
indien deze nood hebben en op de zelfde parochie
of gemeente woonen. Indien er ryke menschen
zyn, die gelyk zy zeggen, geen geloop aen hunne
deuren willen hebben, en by gevolg niet begeeren
zelf hun wekebrood aen den armen te geven, deze
moeten niets anders doen als aen den eenen of den
anderen bakker laten weten hoe vele ponden brood
hy wekelyks op hunne rekening aen hunne toege-
wezene huisgezinnen mag leveren. Indien het
gebeurde (het welk van het ryk en mildadig
Poperinghe zeker niet mag gepeisd worden] indieu
het gebeurde dat er welhebbende weigeren zouden
volgens hun vermogen tot het uitroeien der open
bare bedelary mede te helpen, dan vraegt men de
autorisatie of de magt om hen daer toe te dwingen.
Deze magt zal aen het gemeente bestuer niet gewei
gerd worden; want het gouvernement begeert
niets zoo zeer als de afschaffing der openbare
bedelary; t'is daerom dat er bedelaers werkhuizen,
enz... ingerigt zyn, en dat de gemeenten die voor
hunne arme niet zorgen, gedwongen worden zelve
voor huune armen in de bedelaers werkhuizen te
betalen. Indien men te Poperinghe dezen eenvou-
digen middel in 't werke stelde dan zou men met
eenen kleinen arbeid een allergrootste goed te wege
brengen. Want de arme menschen wetende hoe
veel brood zy wekelyks gaen ontvangen, stellen
zich dan gerustig en neerstig aen het werk en doen
al wat zy konnen om met hun werk en wekebrood
aen den kost te geraken. De kinders, in plaets van
geheele weken op de brood of sLuleronde rond te
loopen, en 's avonds mat, nat en vuil 't huis te
komen, beginnen Ie werken nevens hunne ouders,
en met werken komen zy eerlyk aen hun brood,
worden later deugdzame borgers, in plaets van
schooijers, landloopers, dieven en deugnieten, die
dikwyls ten koste van het land of van de gemeente
geheele jaren in het gevang of in het bedelaers
werkhuis overbrengen.
Deze middel die wy komen voor te stellen en is
geen droom of lautere inbeelding; in menige
gemeenten is hy van over langen tyd in voegen;
overal vindt men er zich zeer wel mêe; waerom
zoude men den zeiven te Poperinghe niet konnen
gebruiken Waerom niet? Wy denken het dat het
nog gemakkelyker te Poperinghe zou zyn dan
elders, om dat er te Poperinghe niets is het welk
meer byval verkrygt dan al de middels om kracht
dadig en mildelyk den armen bytestaen.
E.angiicn:arck, 15"> October.
EENIGE KIEZERS VAN LANGBEJURCK.
