Gazette van Yperen.
dere uitbreiding ging bekomen door het
inrigten van. eene andere kostelooze school.
Over eenige maenden deed Z. H. de Bisschop
van Brugge, wier bezorgheid voor het goed
onderwys en de katholyke opvoeding der
jeugd aen allen bekend is, den aenkoop
van het huis van M. De Codt, gelegen in de
Rlierstraet; aldaer is ingerigt geworden
eene lagere school waer het onderwys ook
voor nieten gegeven wordt, en noch aen de
stad, noch aen de provintie of den Staet
eene enkele eentieme kost. (1)
En wat is er gebuerd
De bestuerders van den Dischbemagtigd
en daertoe opgewekt door de heeren van
't Stadhuis, hebben al de vaders en moeders
der huisgezinnen die zy helpen, bedreigd
hun van de lysten af te doen, indien zy
hunne kinderen niet en zenden naer de
Looije, en wat onverstaenbaer is,
indien zy dezelve zenden tot de school in
de Sl Jakobs straet; deze bedreiging is,
zoo wy het vernemen, reeds uitgevoerd
geworden.
Deze handelwys van het weldadigheids
bestuer, verwekt eene algemeene opschud
ding; zelfs hebben wy daerover mannen
die aen die heeren verknocht zyn, hooren
hunne verontweerdiging uitdrukken; men
vraegt welke redens dit bestuer heeft om
aldus te handelen ten opzigte van eene
inrigling die toch maer goed kan doen voor
het onderwys der armen; men is zoo veel
te meer verwonderd, omdat er zaken be-
staen waeraen die heeren, willen zy waer-
lyk het onderwys der jongens bevorderen,
moeten hulpe toebrengen; by voorbeeld:
't is gekend dat er verscheide speldewerk-
scholen bestaen waer niet meisjes, maer
knechtjes van zes tot twaelf en nog meer
jaren oud, van 's morgens tot 's avonds, op
het kussen zitten, zonder ooit eenig letter
kundig onderwys te ontvangen; wy weten
stellig dat er onder die speldewerkers jon
gens zyn die toebehooren aen huisgezinnen
door den Disch ondersteundwaerom
wordt dan die bedwangmiddel aen deze
Hy heeft uog bekend dat by ten jare 1769 had
geschreven eenen valschen wisselbrief en eeDen
anderen brief waer door hy van eenen koopman
van Kortryk verscheide stukken Siamoise had
afgetroggeld.
Op 5n februarius 1771 wierd Van Egroo door
de wet van Duynkerke veroordeeld tot een balling
schap van vyf jaren als betigt over diefte.
Eenige dagen voor de kerkdiefte van Haringhe
had Van Egroo met Werlé eene diefte begaen te
Boesinghe in de herberg het Schatters Hof, alwaer
zy twee spaeuscbe sargien ea eenige andere voor
werpen hebben genomen welke Leocadia Pick is
gaen verkoopen.
Jan-Francis Van Egroo was zoon van Francis,
meester kleermaker, te Rousbrugghe. Hy wierd
geboren in 1773 en was vervolgens 4o jaren oud,
toen hy de regtveerdige straf zyner schelmstukken
onderstond.
Paolus Werlé was geboortig van Gulik en was
27 jaren oud wanneer by gedood wierd.
Van Egroo was van jongs af een boosaerdig en
lastig jongen geweest, altyd zyne ouders veel
verdriet aendoende.
Tien jaren oud zynde ontnam hy eene beurze
werkschooltjes niet toegepast? waerom ge
bruikt men hem alleenlyk tegen de koste
looze lagere vrije school in S' Jakobs straet
ingerigt? (t)
Zoude het misschien zyn, omdat dit
laelste gesticht aen de geestelykheid toebe
hoort en door dezelve bestuerd wordt?
Is er te Yperen voor de
9dischgenoten nog vryheid
van onderwys?
Op die vraeg zal men konnen antwoor
den indien men het volgende leest
Joseph Vlamynck, M. J. Buijle zyne huis
vrouw en hunne vyf kinderen, zyn afgezet
van den disch, omdat een dezer kinderen
gaet naer de school in S' Jakobs straet.
Deze afstelling is geschied in gevolge van
het verbod door de Dischmeesters gedaen
aen de dischgenoten van hunne kinders
elders te zenden dan naer de Looije, en wel
bezonderlyk, van ze te zenden naer die
voorzeide school in S' Jakobs straet.
Wy wakkeren alle onze medeburgersaen,
dit arme huisgezin wonagtig in de Hond-
strate n° 80, door hunne aelmoessen te
ondersteunen en aldusrykelyk te vergoeden
het verlies dat deze ouders onderstaen
omdat zy de kosteiyke vryheid willen
behouden van aen hunne kinders een on
derwys en eene opvoeding te geven zoo zy
het verstaen.
Onze ministers zoeken verlicht te worden.
Daerom wenden zy zich tot de Zwitsers.
Wondere mannenliet licht dat voor hunne
oogen schynt, willen ze niet zien, en ze zoeken
om duisternissen te vinden.
Ziel hier een betuig er van
Men schryft uit Berne2en juny
Ingevolge den wensch betuigd door den
minister van inlandsche zaken van het koning
rijk Belgie, komt het bonds-gouvernement aen
de overheden van al de kantons den volgen
den omzendbrief toe te sturen
Mynheeren, geliefde en getrouwe bondgeuooten,
De belgisclie minister van binnenlandsche
zaken wenscht inlichtingen te bekomen nopens
den toestand van het lager onderwijs in Zwit
serland, namelijk nopens de volgende punten
geld uit eenen winkel. Omtrent zyn twintigste
jaer ging by reizen met Pieter Van Huysse en
Francis Vandenbogaerde. Deze laelste keerde
weder naer buis toen by te Amiens kwam. De
tweede wierd soldaetdeserteerde uit verscheide
legers en geraekte eindeling te Oran, in Afrika,
van waer hy het ook ontsnapte. Later was hy in
dienst van Denemerkeu, waer hy trouwde; wedu-
waer geworden zynde, keerde hy weder naer
Rousbrugghe en oeffende er den stiel uit van
meester schoenmaker.
Van Egroo eenigen tyd gezwierd hebbende,
keerde weder naer zyn vaderland hy ging den
huwelyken staet aen woonde eenigen tyd op
Westvleteren en oeffende niets anders uit als den
stiel.... van stelen.
Hy wierd eens vastgegrepen ïd het Brugsche-
Vrye en stond om aen de galg te waeijen, toen hy
het ontsnapte door de tusschenkomst van den heer
Bambeke, pastor van Bovekerke. Hy had in het
rasphuis te Brugge gezeten, doch hy was niet
gebeterd en ging altyd voort van de eene euvel-
daed tot de andere, tot wanneer hy eindelyk,
gelyk wy het gezeid hebben, de regtveerdige straf
zyner euveldaden heeft onderstaen.
1° Is het lager onderwys verpligtend vol
gens de bepalingen der grondwet van uw kan
ton?
2° Welke zijn de wettelijke of bestuerlyke
schikkingen bestemd om de uilvoering te ver
zekeren der grondwettige verordeningen?
3° Welke zyn de bekomene uitslagen
üaer gemelde minister er veel prys aen
hecht in het bezit gesteld te worden dezer
inlichtingen, ten spoedigste mogelijk, verzoeken
ivy u dat gy ons uw verslag zoudet doen toe
komen met al den spoed die gy in deze zaek
kunt werkstellig maken.
Wondere zaek! groote liberale gazetten als
de Observateur willen van het verpligtend
onderwys nieten ziet de ministers die deze
gazetten ondersteunen zoeken middels lot in
Zwitzerland toe, om de vryheid van het on-
der ivy s in Belgie te krenken! in echt vlaemsch
noemt men datdobbeliiertigiieid.
KAMER DER VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
De Kamer stemt by naemoproeping en
aenveerdt met eenparigheid van stemmen
(71 leden)
1° Het wetsontwerp dat aen het depar
tement van justitie een bygevoegd krediet
opent van 1,000,000 fr.
2° Het wetsontwerp 't welk bygevoegde
kredieten van 6,500,000 franken inhoudt,
voor het voltrekken van werken van open-
baer nut.
Daerna geeft M. Tack verslag over eeni
ge verzoekschriften by welke de afschaf
fing gevraegd wordt van het doorgangs-
regt eener brug op de Leye te Harelbeke.
De minister van 's lands werken zegt
dat hy deze zaek onderzogt heeft en dat er
regt zal gedaen worden aen de verzoekers
een koninglyk besluit die de gemelde af
schaffing vaststelt is nu reeds verschenen.
M. H. Dumortier spreekt tegen de tol-
regten die men eischt op de brug te Esca-
nafïle en aen twee bureelen daer van maer
op eenen kilometer afgelegen.
M. Vanderdonckt geeft verslag over eeni
ge verzoekschriften.
MM. d'Ursel en Van Beninghe andere ver
slaggevers, leggen den inhoud uit van ver
scheide verzoekschriften, die aenveerd
worden zonder bemerkingen.
Het dagorder schikt alsdan het onder
zoek van eenige vragen gedaen om het
inboorlingschap te bekomen.
De Kamer is in geen getal meer en gaet
uit een om 4 1/2 uren.
M. Coomans vraegt aen de ministers
eenige inlichtingen betrekkelyk het onge
luk voorengevallen op den yzeren weg van
Mons op Manage.
M. de minister der openbare werken zegt
dat dit ongeluk vreemd is aen 's lands be
stuer, vermits dat deze yzeren weg toege-
staen is aen eene byzondere kompany; het
ongeluk is groot, ja zeer groot; doch het
is door de nieuwsbladeren verhaeld op
eene overdrevene wyze. Een onderzoek is
bevolen en de justitie is er mèe bemoeid.
M. de minister van justitie. De gazetten
die het ongeluk hebben aengekondigd,
hebben er bygevoegd dat de prokureur
des konings en de onderrigtingsregter ter
plaels gegaen waren. Dus is het onnuttig
(i) ÜKie sclioul is nauwelyks sedert dry maenden geopend,
en reeds zes eu negentig kneclitjesontvangeu er het onderwys;
klaer betuig dat deze instelling aen eene noodwendigheid
voldoet.
(1) Men misgisse zich niet over onze inzigten; wy vragen
niet dat men dezen middel aen die speldewerkscholen toepassej
wy weten te wel hoe kostelyk de vryheid is! wy vragen maer,
of het regt is twee maten eu twee gewigten te hebben?
Zitting; van 3en Junius.
Zitting van 1'» Junius.
Zitting; van 5en Junius.
