2de Jaergang.
Zaterdag 18en September 1858.
No 56.
HET ARRONDISSEMENT.
TRY EU KOSTELOOS ONDERWYS.
Hier by geven wy den artikel uit den
Mémorial Belge, waervan wy in ons laetste
Nr gesproken hebben. Men herinnere zich
dat hy door regtsgeleerden geschreven is.
Heeft een bureel van weldadigheid liet regt
om uit de lyst der armen, de namen van die
ouders te schrobben, dewelke hunne kinderen
zenden tot eene vrije school
Wy denken dat men op deze vraeg moet
antwoorden Neen. De Grondwet verklaert
dat het onderwys vry is, 't is te zeggen dat
het aen een ieder toegelaten is school te
houden en dat de ouders mogen hunne
kinderen zenden tot de gemeente of lot de
vrije scholen, of wel die ter school niet
zenden. De wet van 23° september 1842
heeft dieswege niets veranderd en kon
dieswege niets veranderen.
Deze wet (art. 5) verpligt de gemeenten,
middels in te schaffen om de arme kinders
kosteloos te onderwyzen; de onkosten van
dit onderwys zyn ten laste van degemeente
en van het bureel van weldadigheid, die
kinders kunnen tegen den dank hunner
ouders niet gedwongen worden tot het
by won en der gemeente scholen.
Eventwel men leest in eenen omzend
brief van M.Nothomb, in date van 20° mei
1844, waerin er gesproken wordt van de
kinders die regt hebben tot het kosteloos
onderwys
'T is hier de plaels om te herinneren
dat, in de bepleiting der wet, er eene
verandering was voorgesteld strekkende
om alle hulp van wegens het weldadig-
heids bureel te onttrekken aen de ouders
die zouden verwaerloozen hunne kinders
op de schoollysten te doen inschryven, en
dat indien deze verandering niet aen-
veerd is geworden, het alleenlyk is ge-
weest omdat het vermogen van hulp te
weigeren altyd beslaen hebbende, het
onnuttig was dit in de wet in te lyven.
Ik hoop, M. de Gouverneur, dat de
bureelen van weldadigheid, indien het
noodig is, niet zullen nalaten dezen
middel te gebruiken om de kinderen tot
de scholen aen te lokken en aldus te
beantwoorden aen de weldadige inzigten
van het Staetsbestuer.
Welk gedacht schynt er te heerschen in
dezen omzendbrief en in het verwerpen
der veranderingen waervan hier gehandeld
wordt?
Men heeft vooral gewild dat de arme
kinders in't algemeen onderwezen wierden
zoo wel als die toebehoorende aen wel
hebbende huisgezinnen.
Om dit inzigt te bekomen heeft men in
de wet het kostelooze onderwys ten voor-
deele der armen vastgesteld.
Men heeftgevreesd, dat niet tegenstaende
dit voordeel, die kinderen geen gebruik
zouden maken van de gemakkelykheden
die men hun aenbood en men heeft eenen
middel gezocht om de ouders aen te wak
keren of te dwingen hunne kinders ter
school te zenden Daer uit is gesproten
het voorstellen der verandering te doen
aen de wet, waervan wy komen te spreken
en die niet aenveerd is geweest.
Doch, het heeft nooit het gedacht van
den minister kunnen wezen, noch ook van
deze die de gezeide verandering onder
steunden, de bureelen van weldadigheid
aen te raden den onderstand te weigeren
aen de behoeftigen die hunne kinders
zouden doen onderwyzen in eene vrije
school en aen deze zouden den voorrang
geven boven de gemeente schoo\inderdaed,
't ware het grondstelsel zoowel der vryheid
van het onderwys als van deze des keus
aen de ouders toegekend, hevig schenden.
Wat kan men aen de ouders verwyten,
vermits met hunne kinders ter school te
zenden, zy den wensch der wet hebben
volbragt?
WaL heeft men vooraf gewild? Dat alle
de kinders, arme of niet, zouden onder
wezen worden, 't is gelvk waer, en zonder
eenen voorkeur of wettigen voorrang te
geven aen de gemeente of aen de vrije
scholen.
Zoo haest de ouders hunne kinders tot
eene vrije school zenden, zy beantwoorden
aen de wet en wy kunnen niet goedkeuren
de zedelyke perssing die men op hun doet
drukken door allen onderstand van wege
het bureel van weldadigheid te weigeren;
weigering die men bewettigen zou om
reden dat de ouders den voorrang niet
hebben gegeven aen de gemeente school.
Ook, de bovengemelde ministerieele
omzendbrief beveelt maer ééne zaek 't is
dat men trachte de kinders aen te lokken
tot de scholen... om aen de weldadige
inzigten van het Staetsbestuer aldus te
beantwoorden; maer er is hier kwestie van
scholen in het algemeen, vrije of andere,
en geenzins van een bevel dat men de
behoeftigen zou opleggen, op straffe van
geenen onderstand meer te verkrygen, dat
zy hunne kinders zouden hy voorkeur
zenden tot de gemeente school eerder dan
tot eene vrije school.
De behoeftige die, in zynen nedrigen
staet, geene kennis heeft van de politieke
verblindheid en van alles dal er uitsprui
ten kan, is bekwaem, zoo wel als vele
anderen, om met gezond verstand te oor-
deelen welke opvoeding er betaemt aen
zyne kinders en de school te kiezen die hy
hun beschikt.
Deleden der bureelen van weldadigheid,
die de eerlyke en deftige zending aenveerd
hebben om de ellenden te helpen, moeten
wel indachtig zyn dat zy, door weigering
van hulp en bystand den behoeftigen en
zyn huisgezin smertelyk doen lyden; en
deze straf, die noodlottige gevolgen kan
hebben, is zoo veel te min verdiend, dat die
behoeftige toch gedaen heeft hetgene de
wet van hen eischte, met zyne kinderen te
doen onderwyzen in eene school welker
wettig bestaen erkend is door onze wetten.
Dus, eene reden van menschlievendheid
voegt zich by deze dewelke wy komen aen
te halen.
Eindelyk,de gelykheid is een der stelsels
van onze GrondwetDe welhebbende
ouders kiest vrijelyk de school tot dewelke
hy zyn kind wilt zenden; zoo wel als deze,
is de behoeftige ook een belgisch burger.
Het is zekerlyk niet omdat hy arm is dat
men hem dit regt moet zoeken te ontnemen.
In tegendeel moet men hem zoo veel te
meer te verdedigen.
Meer eisschen is eene willekeurigheid
door de wet, zoo wel in haren tekst als in
haren geest afgekeurd en verworpen.
DE PARTYEN IN BELGENLAND.
Zoo wy het betoonden in onze twee
voorafgaende artikels, zyn het de twee
koningsgezinde of monarchieke partyen,
te welen de katholyke of bewarende party
en de doctrinaire of liberale party, t'is te
zeggen de twee groote Staetsgezindheden,
die te samen al de groote zaken te wege
gebragt hebben waerdoor Belgie konslitu-
tionneel land is geworden in bezit van zyne
onafhankelykheid en van de vryzinnigste
regeringstelsels die men ergens vindt. Deze
twee partyen maekten om zoo te zeggen
maer eene enkele parlementaire party uit
te rekenen van 1830 tot 1840; na dit eers
te tydstip en tot den 21 july 1856 streefde
men wel van beide kanten naer de opper-
heerschappy, maer niettemin was men het
eens op byna al de grootste principien, gaf
men malkaer wat toe en kwam men over
een by middel van transactie. In die twee
eerste tydstippen van onze geschiedenis
bestond eigentlyk de demokratieke of ra
dicale party niet.
Nu bestaet de demokratieke of radicale
party in Belgie: dit is onbetwislbaer ge
worden en men zou de oogenmoeten slui
ten om het niet te zien. Voortyds maekten
de radikalen geene party uit in Belgie; zy
hielden zich verborgen in de rangen van
het doctrinaire liberalismus, aen welk zy
hulpebodeninde kiezingen tegen Nolhomh
in 1845 en tegen De Theux in 1846; in
1847 deden zy eenen nieuwen stap voor
uit, met te doen inrigten die Liberale Asso
ciatie» dewelke eene soort van volksverte-
GAZETTE VAN YPEREN
Dit blad verschynt den Zaterdag
van iedere week.
Prys van inschryving by jaer
Voor de stad. Fr. 4-°0»
Voor de provinciën. Fr. 4*5o.
De Jaergang begint met den ien
September.
EN VAN
GODSOIEKST EK VADERLIK».
BEKENDMAKINGEN
zeventien centiemen den drukregel
BrievenBekendmakingen en Geld
moeten aen den uitgever Vrachtvry
toegezonden worden.
L)e bekendmakingen moeten den
Donderdag, toegezonden worden.
ui.
