11
[IF
I
1
i
I
il
I
I!
HI
11'll
i
I
i
(6)
i
f.’
I
I
I
1
De Malabarcn konnen door hunne lange woorden ongemeen
veéle zaeken te gelyk uytdrukken, en het is gansch bezydcn de
Waerheyd, dat, voor het menschelyk geslacht zoqdaenige tael de
alderbekwacmste zy, welke de ko'-tste en de meest beduydcnde
woorden bezit, want aldus zoude de gene die ais cenen orakel
kon sprcékcn, alle de andere dooden. Wal zoude het voor-
naemste gedeelte van het menschelyk geslacht, in beeenkomsten
en zaemen-spraeken weéten te beginnen, wanneer het, tot zyn
ongeluk, zoodaenig eene tael spraeke waer van ider woord den
toehoorden niet alleen aenstonds een kort begryp van veéldcr-
bandc gedagten, maer ook eensklaps alles wiste het geen den
spreker'daer mede wilt zeggen. De belcéfthcyd, dea welstand,
de voorzigtigheyd en de gezellighcyd in de menschelyke zaemcn-
leving zouden ongemeen véél verliezen. Het is eene zack van
groote aengelegentheyd dat men ook van woorden voorzien zy,
welke niet altyd en volstrektelyk iets moeten bedieden; welke
men met veéle aerdigheyd en met cenen fraeyen zwier kan uyt-
spreékcn, zonder daer acn eenig het minste verstand te hegten
®f daer door iets van bedied te bepaelen.
Wie zal dan konnen nalcydcn waer in den eygentlykcn en
xateurlyken grond van, voorrang der eene tael boven de andere
jgelegen zy
De uyttcrlyke omstandigheden, welke de eene tael bovenveéle
andere den voorrang geven, konnen, myns bedunkens, hoofd-
zaekelyk op dryderleye manieren voortkomennamentlyk in den
koophandel, in het vermogen en in de beschacfdheyd van eene natie.
Men kan derhalven gerustelyk vaststellen, dat, naer maetc
eene natie min of meer van de negotie, vermogen en gelccrd-
beyd meester is, zy op gelyken voet ook min of meer gemeen
schap en belang met andere volkeren heeft, en gcvolgcntlyk ook
do tael dier natie meer of min bemint en geëerd word. Want
Imeu bemint eene tael ook daerom, waerom men verscheyde
konsten en wetenchappen bemint; namentlyk, dat men de zelve
met veéle mocyte geleerd hééft, en datze van grooten nut en
voordeel zyn; en uyt dien hoofde kan men gemakkelyk nalcyden
dat de fransche tael noodzackelyk door gansch Europa bemind
en gcagt moet zyn, zonder tot de bygeloovighcyd over te gaen
als of de fransche tael eenigen den minsten uateurlyken voorrang
loven de Poolsche, Zweedsche, Engelsche, Nederiandschc of
Duytsehe zoude hebben. Wanneer met verloop van ontrent
de aooo jacren,de Americaeneu met ontallykc vlooten Portugal,
Spagnien, Vrankryk, de Nederlanden en Engeland kwaemen in
nemen, en zig bedienen van hun recht van wcder-vergelding,
dan zoude men in Vrankryk zelve misschien konnen en willen
gelooven dat de werken van hunne bouhours oneyndig fraeyer
■zouden luyden indien zy in de maxicacnsche tael geschreven
waeren; want deze tael zoude alsdan in Europa eenen alge-
meynen opgang maeken, en zulks zoude genoeg zyn om de zelve
tn eeue onoutbeerlyke en onvnkbaere agtiug t« zetten»
