t hi*
r
él
3
I
e
is
c
ft
1-
e.
Ml
dal t
op.
[vo
;en
ict
Ofschoon dat in oude tyden en gedurende de midden-ccnwen
de soli i p-vaerd eu koophandel op die Zee geheel werkdadig en
z 'er helangryk waereu geweé-4, wierdeti niettemin de curopasche
kooplieden ’er gedeu.cude dry hondcid jaeren naementlyk se«
d -it de verovering van hel gricksch keyzerryk door di turken)
gansch van uytgesloten. Hel was slech's eet st in i"j| dat do
sciieepvaerd en handel in de Zwarte-zee voor de russiscue va<r-
luygen geopend wierd. Dior het verdrag van Kainardgi, in 178^
gesloten, wie <1 zy aen de oosten: yk^ebe schepen geopend. Laeler
bekwaiu"n de fransehen, cugelsche en andere koopvaerdy-schepcB
de inagtiging om in de Zwarte-zee te varren, ntaer op zekere
Voorwaerdvn en onder zekere restriction door hrt vrede-verdrag
van Amiens'in t8"oo gedlotcu) bepaeid. flyudclyk door het verdrag
van indriiiopelcn, in 1839 tussr.hr n Tu.kyeti en rusland gesloten,,
is de schtep-vaerd en koophandel in de Zwarte-zee al zoo vry
geworden dan in de Middcnlandscne-zcc z.elve. Nochtans is men
steeds wcynig bekend met de wateren en oeveren der Zwarte-
zee, en hoort men dageiyks zeggen dat de zelve onstuymig en
met, zandplaiten en klippen vervuld is. Het is juysl het tegen-j
overgestelde het welk wacr is.
diepte der Zwarte-zee is meest overal afgepiyld ent
de.i grond is in die plaetsen alwacr liy onderzocht is geweest
uyt steen-gruys, zand en schelpen zamcugesteld is. Aldaer
is er een zeer snellen stroom, welken dweers door den Bos-
i phmus, in de zee van Marmora en vervolgens dwiers door den
nauw der Dardanellen nac de Middcnianschc-zee loopten den
welken men zonder den by tand van eenen zeer gunsligen wind
met kan opvaeten. liet tafereel bet welk men in de oude latere
tydcu van de gevaeren welke de Zwarte-zee aenbitd afgeschetst
is heeft overdreven. De mist,smoor of nevclagtige dampen en de
stvoomen zyo’er niet gevacrlyker dan in de andere zeecn. Het is
de onkunde dar turksche en grieksche stuerlieden en lootsen,
welke het p rykel virgrooten die de eenigste oorzaak is der taltyke
sciiip-breuke.i welke in die zee plaets hebben. Nogtans is bet
Zier moeyelyk om de zwarte-zee uyt te vaeren want de klippen
am den ingang van den Bosphorus gelyken alkandere zoo zeer
dat den zeevoerder slechts kan ontvvaeren dat bv dien inyan-
gemist heeft, wanneer hy om zoo te zeggen, reeds het strand
l en gevaer loopt van’er op te blyven opzitten. Wel is waer
dat twee turksche vuertorens op het strand geplaetst zyn, maer
dezelve zyn slechts voor den ondergang'der zon van nut, want
op de omliggnde hoogten branden zoo vecle vuren dat den zee-
vaerdere gemakkelyk kan verdooien en zyn verderf vinden. Ook
is het zeker dat dy groote menigte zoet water welke de rivieren
die in de Zmarte-zec hunne monding hebben daer inbrengen er de
ziltagtigheyd sterk van vermfnde'rd heeft, waer uyt ontstaet dat
cenc ligte vorst vergenoegt om haer te doen toevriezenen alsdar
is de schcccpvaerd gedwongener wys afgebroken.
