ig nog A steden bouw- »edcr* idering tribun0 bh *yn kende t uitaten iet een itional® liddcl- ers en i nog iter»- ickon roevig ifdstad ir. ft in vol- ng over voerin- chillei'i van te ten ne- l voor- ichiel» ja, cn iluwan heden ;n *ul* uoport recren. »g van :men. xwer, or «yn d» xyn ioor' ;r dan 300 in- gen e” er 000 1400 te tenten allen ite ver- I °pgeklommen heeft aldaer een kortbon- 'lige aanspraak afgelczcn die behelsd dat hy de republiek aenklevende is, en daer Da is hy uit dczael vcrwydert. ■olking id, dat tot ®0 Kluwer abragt, ;n het o on- in do van et do rking bouw- g der lliaefd Ll aen n al» agaten op do Iwlan- ;t kan i der DE KEUS VAN DOUAY. Ter gelcgentheid der byeenkomst van vor»cheide reuzen en reuzinnen, in de »ep- tember-feesten te Brussel»yn wy aengeport om hier een korte beschryving te doen over den oorsprong van den reus Gayant van Douaydie onlangs zoo welwillende is ge weest van de feest der inhulding van den yzcren-wcg onzer gebuerte-stad Duyukerke met zyne familie te komen vereeren waer af er *oo menige Veurnarcn ooggetuige hebben geweest. In het jaer 1479, indien ernoglieden van dien tyd in het leven waren, zy zouden het konnen getuigen, de oorlog altyd voortdu rende tusselien den franschen koning en den arts-hertog Maximiliaenechtgenoot van Marie van Bourgogne, gravinno van Vlaen- deren,aen wie de stad Douay was toebehoo- rendede franschen denkenendo met een slimmen trek meester te worden der stad verdoken er een groot deel agter de be plantingen aen de arrassche poort, den 18 dag van Junicn zonden twee in boer-ge- kleede persoonen de eenen eene merrie en denanderen een hengstby den toom leidende: nae de poort om daer mede in de stad te komendenkendeterwyl de poort open wasiutesluipenmits de wagt zonder mis- Men leest in de Broedermin het volgende iiuii-iomin. Een Kulden toom omtrent do paerden ])at maekl ze niet van booger waerden. Dwaze, o drydubbel dwaze inenschcn, gy die in den B juny 47 den dageraed van eene volks - politiek begroet hebt! Verblinde Volksgezinde liberalen, gy hebt tot voetbank der doktrinairc coterie gediend, eu met ydele schoone woorden heeft men u rond den tuin geleid Ach! ja, men beloofde ons eene nieuwe politiek splinternieuwe reddings-gedach- ten nieuwe mannen, dat kregen wy, maer nieuwe daden.... zoekt ze my Is hel oorlogs-budgetserieus verminderd? Is Vlaendercn’s redding begonnen Waer blyft de hervorming van het natio naal onderwys Waer blyvcn die groole openbare wer ken die onze ellende moeten inkorten Is de kleine burgery ontlast Zyn’s volks levensmiddelen bcvryd? Welke groote debouches heeft men ge vonden Worden de groote appointamenten gesnoeid Is ’llot der kleine ambtenaren verbeterd I» er cenige hoop in Vlacndcren gekomen Isbesparing eene waarheid geworden? Des al niettemin, wenscht men ons geluk tnct de nieuwe politiek ,die wy de eer heb ban te bezitten. Men zegt ons dal de vreem delingen ons bewonderen en zelf» dat de duitsche ryks-vikaris Johan geroepen heeft: s Gelukkigd> ymael gelukkig Belgie Och ja inderdaedals men zoo maer •Deenlyk de oppervlakte der zaken aen- •ehouwt, kan men zich op den duur in beelden dat de voorspoed acngroeijend is. Want ziet Wv vragen aen de vreemde landen gcene Uitwegen geene debouches meer maer wy Vragen koniplimenten en eerelintjes. Wy zyn ryk genoeg. Als onze provineie-raden ■ich met het op/oeken van buitenlansche markten en. verkoop-plaetsen bezig houden, roepen zy nietAllont done Wy zyn ryk genoeg. Wat is sedert meer dan eene macnd de hoogste bezigheid des kabinets geweest? Gelden en Reuzen aen de provinciën t° vra gen', om de brussclsche nering t« doen gacn, Want iedereen weel dal Brussel tc beklagen is. Gy vraegt dal men het leger wal min koslbaer make? Men antwoordt: kermis. Gy vraegt een stuksken brood en cenige on- derwyzers voor het volkuien antwoord kermis. Gy vraegt dat men voor den aan staanden winter maatregelen neme, men antwoordt: kermis. Gy vraegt dat men zich haestig aen ’t werk stelle om de kwynende burgery op te beuren Kermiskermis. Gy vraegt eene grondige hervorming der belas tingen Kermis, zeg ik u, kermis. Gy wilt dat men geheel en al volgens den geest onzer demokratische konstitulie handde o dan kermis kermis kermis tot ’s lands lafen is. Inderdaedinderdaed, dat is eene nieuwe politiek want aen zulke manier van be sturen had nog niemand gedacht IETS OVER DE AERDAPPELEtf-PLAEG. Het is voorzeker al sedert menige jaren, dat inenacnhet groensel of loof der aerdap- pelcn iets oneigenaardig» heeft kunnen be merken ofschoon dezelve slechts in het jaer 1844 in den grond zyns binnenste begon te bederven ja by alle vernuftige en nauwop- speurenden landbouwkundigen liet de onl- aerding of verbastering dezer aerdvrucht zich sedert lang ontwarenwant naer mate hare groeikracht verflauwde, verminderde ook derzelvcr opbrengst. Doch deze voort- gaende ontkrachting bleef door het grootste deel der landslieden onaengemerkt, tot dat in het jaer 1844 deze ramspoedige besmetting zich uit al hare kracht veropenbaarde. Voor dit tydslip geheugde het niemand, dit won- dcrbaer verschynsel noch ooit gezien noch er zelfs van gehoord te hebben, alhoewel deze aerdvrucht ten jarc 1779 aen dezelfde bederving onderworpen zy geweest, en even als op onze dagen by de werkende klassen gebrek cn nood deed ontstaen ja, volgent de beschryving, leverde de plaeg van destyds dezelfde kenteekenen op en scheen van ge- lykcn aerd als degene van heden. Diensvol- gens is het te denkendat dezelfde maatre gelen, welke toenmaals gebruikt zyn om deze plaeg uit te roeijcn, than» ook zullen moeten bewerkstelligd worden; wy willen spreken van nieuw plantgoed uit Noord-Amerika (namcntlyk Virginie) te doen halen anders beschouwen wy deze aerdvrucht in het ver volg al» tcenemael verloren; want, dat men derzelver mislukking niet toesehryve aen ongunstig weer of luchtgesteldheid of andere toevallige oorzaken; de onderving, gedu rende vier achtereenvolgende jarenlogen straft al hetgeen wat men hierover zeggen moge. Wy willen echter niet betwisten dat goed en gematigd weder niet eenigzints by- drage tot het welgelukken der acrdappelen, doch zoo als het dit jaer gebleken is, zyn deto de» niettemin aen hevige verrotting onderworpen geweest. Voor aleer deze plaeg «ich ten vollen begon uit te breidenkon hot ongunstig weder, te veel droogte of te veel nat, de aardappelen wel eensdeels doen mislukken, en derhalve haren oogst doen verminderen; maer in den grond bleven dezelve immers voor alle bederving vry. Zyn dan de vier lest verloopen jaren zoo veel min voor»poedig en onvruchtbaar geweest dan voor 1844 Voorzokcr neen En zulks bewyst klacrlyk hetgene wy komen te zeggen. De oorzaak ligt daer niet in beslotenhet is het zaed of plantgoed zelf dat zoodanig ontaerd is gewordendat het van «ene onzuivere cn bedorven natuer zynde, geene goede en gezonde vruchten meer voortbrengen kan. Er is aen die acrdbuilen juist hetzelfde over gekomen wat men aen andere vruchten namcntlyk aen uitlandschc tarwe, aen Rigas en Memel» lynzaed ondervond welke alle op zekere tydstippen moeten vernieuwd worden wil men derzelver ontaerding voor komen. De ziekte der aardappelen schynt ons geene andere oorzack te kunnen hebben dan <le ontaerding. Want wat heeft de professor Morrenen andere onderscheiden geleerden na menigvuldige opsporingenover deze Zich op reis begevende, bevind men een uiterlyk verschil tusschen de steden en ge meenten by voorbeeld zyt te Brussel, de hoofdstad van Belgicnland alwaar alles in pracht en voorspoed is, daer gevoeld men een zekere voldoening van al den welstand te zien; dan komt men af naeGent, daer is nog al veolo beweging, en men moet er cenige dagen verblyven om te ontwaren dat er ar moede is. Men komt toen nae Brugge, ongelukkig Brugge! Zoo eene groote stad, die voortyds zoo bevolkt en in voorspoed was, heeft meer armen als andereinwooners. Afzakkende op Oostendezien wy dat dit atadjo aen eene bloem mag vergeleken wor den, die des zomers in volle bloei stact, cn des winters verslenst is. En Veurne, ja Veurne is wel een klcen nestje, een stadje die byna geen koophandel-huizen bezit, I maer Veurne heeft ook zynen iets, en dezen iet» is een groot gevangon-huis, alwaer wy dage) yk» de gendarmen zien natoelrekken met aangehoudene bedelaar»I plaeg kunnen ontdekken Hoe heeft hy over dit onderwerp geschrevea Zou hy niet blindelings, zeggen wy verreneven» het ei geslagen hebben met te willen beweeren dat een zeker mos of onkruid (plantas parasites) dal men met het bloote oog nauwelyk» kan bemerkenhet loof of groensel der aerd- appclen begroeide en aldus derzelver groei kracht benomen werd? Ja, deze en andere reden komen ons voor als in het oppervlakkige of theoristisch ge zocht te zyn. Wenden we ons dan liever tot de geschiedenis deze is de trouwste geleidster. Ten jarc 1779, zeggen wy ontstond de zelfde plaeg onder de acrdappelen, al» heden alle aangewende pogingen en voorzorgen van wegens de landbouwersom deze 'aerd vrucht voor de besmetting tc behoeden, waren vruchteloosgedurende verschelde achtereenvolgende jaren werd dezelve langs oin meer door de plaeg aongelast. De heeren der kasselrye van Audenaerdezeer veel be lang stellende in de ontdekking en het voor komen der rampspoedige plaeg, verzochto de koning-keizerlykc akademie van weten schappen en letteren ten hunnen koste eenen kampstryd te openen om de oorzack en den middel van genezing dezer kwaal te loeren kennen. De koning-keizerlyke akademie, om aen dit inenschlievcnd verlangen te vol doen, schreef de volgende prysvraeg uit: }Velk is do oortaek en bei hulpmiddel om aerdappels (paiaters) voor het krollen to bewaren De heer Pieter Joseph van Bavcghemin zyn leven gezworen heel- en vroedmacster to Baesroodc, by Dendermonde, dong na dozen prys en zyn schrift bekwam do algemeaiia goedkeuring en werd bekroond. In dit prysschrift, dat in 1782 te Dordrecht gedrukt is, raedt de schryvcr sterk aen (na de hccrschcnde plaeg onder de acrdappelen wel onderzocht en dezelve aen ontaerdiug toegeschreven te hebben) van nieuw zaed- göed te doen halen uit die landstreken van waer deze vrucht oorspronkelyk is. Kr is aen van Baveghem’s wyze raedgevinge gehoor verleenden aldus is deze kostbare plant voor meer dan eene halve eeuw 'behouden gebleven. Ware het dan niet wytelyk en geraedzaem ja een werk van liefdadigheid voor on» staetsbestuerop de voorschrcvcne wyze to werk te gaen ten einde deze 'gezonde en voedzame spys de» volks in het vervolg zui ver en onbedorven mogen blyven Nevele20 september 1848.

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1848 | | pagina 3