1
I
Ingezonden Artikel.
Nieuws van de week.
II'
V
I
L I
|1
H
Mync heeren en Mejufvrouwen;
Mijnheer liyckeboer.
die gemeente
er
Zondag lest,
*n» hel i
Een Latje
ter gelegenheid der eerste kommunic,
in 47 plaeisun diner.
voor de beenhouwers en pasteibakkers.
Brugge zegt dal de
j van zyn manduel
j i
Op Beloken-Paesschen zal te Mariakerke (Gent)
een dergelyk muziekfeest gehouden worden, namelyk
door de fanfaren-genoolschappeu van die gemeente
en van Zomergetn.
De toonkundige niaelschappy (harmonie') van
St. Gillis-by-Deiidermonde, heelt besloten met het
aenslaende zomerseizoen, een luislerryk festival te
geven waerloe zy al de hariuoniën en fanfaren zal
uilnoodigen.
Gedurende de maend maert laetst zyn 89154
brieven niet kunnen besteld worden, by gebrek aen
een goed adres. Onder dit getal zyn 2281, na opening
aen de beslemmers kunnen teruggezonden worden,of
wel aen de schryver terug gegeven. 1483 zyn in du
bureelen blyven liggen.
Men verzekert dat er sedert veertien dagen eene
groote hoeveelheid stukken van vyf franks uit Belgio
naer Engeland zyn verzonden.
Men schrylï uil Korlryk In do laetste zitting
onzes gemeenleraeds is eene som van 2U0D franks
gestemd voor hel vlaemsch looneel. Er zullen gedu
rende den aeiistaenden winter 24 vertooningen wor
den gegeven, ieder door 7o franks ondersteund.
De schade, welke de hevige brand in hel dorp
Ninane, waerover wy breedvoerige inlichtingen heb
ben tueégedeeld, veroorzaekl heeft, wordt op 50 a 60
duizend franks berekend. Al de verliezen zyn byna
door werkvolk ondergaan. Gelukkelyk vindt de
inschry ving, ten hunnen voordeele, overal tien meea
ten by val.
l'e Acoz, in een eigendom toebehoorende aen
mev. dounriere Pirmez-Drion heeft men wapens,
steenen pollen en andere aloude voorwerpen gevon
den: ongelukkiglyk zyn al de voorwerpen, uitge
nomen de wapens, door de spaden der delvurs ver-
bryzeltl geworden.
Een vlaemsch dagblad van I'
heer Guslaef Reesteen-de Vricre
van sc na leur afstand gedaen heeft.
In du kamer is eene kredietsvraeg van een
milliocn franks nedergelegd, ten einde dc gemeenten
ter hulp te komen in hel opbouwen van scholen en
hel aenkoopen van schoolgerief.
Van nu ai roepen wy de aendachl in onzer gc-
nieenten op den voorgestelden maatregel. Zy dienen
in lyds hare regten tedoen gelden, of anders verliezen
zy de kansom eimlelyk haer schoolwezen uil zynen
treurtslael te doen verryzen.
A. BEBOON.
Aen de besturende Leden dezer inaetschappy heb
ik de eer te danken, heden, in deze schoone en broe-
deriyke vergadering, hel woord te mogen voeren, en
dit ter gelegenheid eencr kleine prysdeeling aen
jeudige beoefenaars onzer dierbare moedertaal.
Hoogst aangenaam is het my, dit fvestjen in hel
midden van hel puik onzer vlaemschminnende be
volking tc mogen vieren en het is niet zonder een
innig gevoel van dankbaarheid, dal ik onze ver-
dienstclyke liesren Bestuerderen hier rondom my
zie geschaard, want zulks zie ik nis een bewys aen,
dal zy besloten hebben mync poogingen krachtda
dig te ondersteunen.
De plegtigheid, mync heeren en mejufvrouwen,
die gy met uwe welwillende aendachl vereert, is veel
minder in zich zelve dan in hare strekking en doel
wit. Stnet my toe, dat ik dit een weinig ontvouwe.
Wanneer ik my tc Veurne met der woon kwam ves
tigen, ontmoette ik hier eenen vriend myns vaders,
eenen boezemvriend van mynen te vroeg afgestor
venen zwager Ledeganck, den zeer achtbaren Heer
Van Damme-Bernier. Gy kent allen de hartclyke
genegenheid,dichy hetgemeene wclzyn, cnvooral het
waer hart en geest upbeuren der jeugd toedragl. Up
zyn aenzoek nam ik aen, in onze teeken-akademie,
eenen leergang te geven over opstellen en bere
keningen, de bouwkunst betreffende. Er was een
klein traktement aen vast, doch daer ik het voorstel
van M.’ Van Dammo niet om der minste had aeu-
vaerd, wilde ik deze toelaeg aeuwenden tot een
ander nuttig doel, en namenllyk, lol het aenmoe-
dingen der studie by de jongelingen den lageren
scholen ontgroeid.
Velen onder u, myne heeren, zoo wel als ik, zyn
bekend met den gang dier scholen in derzelver
middelen en uitkomsten. Hoe gaet men daer te werk
en wat wordt er verkregen Byna overal er zyn
uitzonderingen van buiten leeren zonder oordeel
en zonder begrip, zonder dat de leerlingen er de
kracht bekomen iets door zich zelven te verrigten,
eigen wegen te vinden en in te slaen. Voegt men
daer by de volslagene afbreuk met alle geestes
oefeningen van de uit de school tredende kinderen,
die geene verdere kollegie studiën hebben te doen,
en men zal ligt beseffen, dat weinige jaren, na hel
verlaten der school, het aldaer verkregen onderwys
merkaljk is verzwakt, ja zelfs, teenemael uitge-
wischt. Treurige uitkomst van vele zorgen, zoo veel
kusten, door ouders, staat en gemeenten aengewend i
en Pieter-Jakobus waren zondag
Een nieuw aerdrykskundige beweert dat Peruwclz
1,1 Frankryk en Ninaue, by Luik, in Engeland is.
Bat is nieuws
Hadden wy ongclyk wanneer wy, over cenige
tonenden, zeiden dal niets neteliger was dan hel be
roep van dagbladscluy ver in eenu kleine stad? Ze-
kerfyk neen, wy hebben er op nieuw dc ondervin
ding van.
Een dag- of weckbladschryver, buiten alle dc an
dere moetjelyk heden die hy tegenkomt, wordt som-
tyds, door onnauwkeurige inlichtingen, blootgesteld
om zekere feiten meer of min te ontaerden of in een
verkeerd daglicht tü stellen.
tt is hetgeen ons voorgevallen is in ons nummer
van zont ag |est, sprekende van eenen aprilvisch die
oor et nen eurnaer op de kust der Panne ion ivn
gevangen geweest Het schynt dat dit eene vJr.
schillende wyze heelt p|aets gehad dJrom wil|eu
wy, waarheidshalve, nu dc gebeurtenis vertellen zoo
als nauwkeurigere opgaven ons die hebben bekend
gemaekl.
Er lag dus, zoo als men vreet, op do kust van de
Panne, een schip op anker. Do zee was niet zeer
puik cn daardoor, denkende dat het aldaer wulligt
'oor zyn plezier niet mogt liggen, sloeg men het
De redevoering door my, op 3 dezer, in onze
inaetschappy van Rhetorika, uitgesproken, was voor
de verupenbaring niet bestemd. Daer nogtans, per-
soonen van aenzien, die de zaek der volksontwikke
ling hoogst genegen zyn, by my blyven aendringen
op dat deze aenspraek, in eene onzer gazellen, zou
mogen worden opgenomen, mag ik niet langer meer
dit verzoek van do hand wyzen. Daerom alle
andere bemerkingen ter zjdc schuivendebid ik
u, Mynheer, aen de hier onder volgende regelen
eene plaets, in uw nummer van zaterdag aenstaende,
te willen verleenen.
Aenveerd, enz.
De Autorité van Duinkerk» meldt dal met hel
schoon weder, de zwaluwen daer in masse aankomen,
een zeker tcckmi, zegt het blad, dat wy voor goed du
dc lente hebben.
Veurne ligt inner een viertal uren booger noord-
waerls dan Duinkerke, zoo is het te denken dat du
zwaluwen ook toch wel tot hier zouden oversteken,
lot nu toe, cvciitwel, hebben wy geen andcru ont-
wacrddan die groote zwarte, die op S.” Walburga-
kerk nestelen.
\oor wal liet weder aengael, sedert een achttal
dagen, hebben wy niets dan een felle noordwesten
wind met accompagnement van sneeuw- en hagel-
buijen. En men noemt dat een aengunaum lente
weder Merci, voor zulke beetjes
vaertuig, van op het strand, nauwkeurig gade -ten
einde te weten of het in nood verkeerde of niet.
Of men nu op het schip eenige seinen gedaen
heeft weten wy niet. Dit is overigens eene zaek die
niet zeer klaer kan zyn, mits door de smoor de lo^'ht
een weinig duitter was. Doch is het genoeg en zoo
veel dal de reddingsboot, de menschenvriend, waar
van wy in ons vorig nummer spraken, aen boord
hebbende, er naer toe vaerde om des noods zyne hulp
tc kunnen aenbieden.
By het schip gekomen, klom onze held op hetzelve
en werd er, zoo het schynt, op dc minzaamste wyze
door den kapitein ontvangen.
Eene samenspraak in de engelsche lael, nam aen-
vang tusschen de kapitein en onzen menschenvriend,
die onder ander vroeg of het schip engelsch, spaensch
of italjaensch was. Op het bevestigend antwoord van
den kapitein werd hem gevraegd ofhy loodsen wilde;
hy weigerde, maer de redekaveling ging niettemin
op het vriendelykste voort.
De koinmandant van hel schip bedankte zoonls
wy gemeld hebben hartelyk onze held over de
moeite die hy zich gegeven had, zynen spyl uitdruk
kende hem niets te kunnen aenbieden daer er water
in de provisie-kamer was, enz. enz.
Een-iedcr spreekt met lof over de onversaegdheid,
den moed, den iever, dc manhaftigheid, du verme
telheid zelfs van den man, die zoo alle gevaren trot-
seerende, zich onverschrokken aen dc woedende
baren toevertrouwd, om een schip te gaen redden
dat op anker ligt en, zonder aerzelen, zyn leven
blootstelt om zyn evenmensch behulpzaem te wezen.
En daer worden er velen gedekorcerd, diealleene-
lyks nooit op zee zyn geweest.
Pieter-Joannes
•est in Veurne.
En wat zagen zy zoo al tc Veurne?
Een redakteur, met een kapmantel aen om
het nieuws dal hy kon oprapen in lesteken.
En nogtans is geleerdheid in alle standen de
grootste behoefte. Verspreidt geleerdheid, gy breekt
gevangenissen en bedclaershuizen af; verspreidt ge-
leerdhied, gy verkrygt goede ambachtslieden, die
hun werk verstacn, die hun ambacht zullen verbe
teren, die min verslaefd zullen zyn aen dronken
schap en andere wilde driften, den ruwen onbe-
schaefden mensch zoo eigen; verspreidt geleerdheid,
en gy verheft tevens het peil der algemeene werk-
zaemheid, des algemeenen welstands, der algemeene
zedelykheid.
leder is thans van deze waerherlen overtuigd.
Maer, terwyl zoo ernstige poogingen, van wege Kerk
en Staet, mag ik zeggen, zoo weinig uilwerkeii,
kunnen wy wel, in onzen nedrigen afgezonderde»
kring, iets van dien aerd verrigten, kunnen wy vel
iets bybrengen tot de ontwikkeling der volks
klassen
Ik geloof ja, myne heeren. Roepen wy de jonge
lingen tol ons, schilderen wy hun de geleerdheid
met de schoonste kleuren af, verfynen wy hun ge
voel, trachten wy, door velerlei middelen, ouzo
lessen of voordragten aeugenaein lu maken en
leeren wy hun niets dan hut gene hun onmiddeljk
ten nutte kan strekken; blyven wy by onze taek en
laten wy aen meer verhevene leeraers alles wat met
meer verhevene leering in betrekking staetloopen
•wy niet te zeer, vermyden wy alle struikelstecitpi',
en gaen wy stil, maer aenhoudend, naer ons edele
doel. En dan, alhoewel wy ons eenigzins tot het.
praktische, tot het ambachtelyke, lot de le jinselen
van kunst en wetenschappen zullen bepaald hebben,
dan nog zullen wy nuttig zyn geweest, want alles
wal des menschen bekwaemhei.i vermeerdert, alles
wat het verstand verlicht, alles wat ten goede strekt
is grootse!) cn schoon
Myne lessen in onze Akademie, wel bezonderlyk
geschikt om, bv de jonge ambachtslieden, de in de
school verkregene kennissen in het cyleren tc on
derhonden en levens dezelve op de ambachten te
leeren toepassen dc kleine letterkundige w. dstry-
den, ingesteld om de leeslust van goede vlaemicho
boeken meeren meer te doen ontstaen, terzelfder
tyde dat de jongelingen eenig gemak zouden ver-
krygen in het betamelyk opstellen van brieven, be
groetingen, verslagen, enz. deze lessen en wedstryden
zeg ik, hebben zeker wel eenig nut gesticht, cn regt
te bejammeren zou het zyn indien zy niet werden
voort gezet, ja, geene grootere aenmoediging ver
wierven. Zoo denk ik, ten minste, en zoo deuken ook,
geloof ik, een aental onzer ingezetenen, voorstanders
van vaderlandsch onderwys, onder do welke de
kunstminnende heeren Hoofdman, Prins en Tooneel-
meester dezes genootschaps, als ook en wol bezon
derlyk, de verdicnstelyke heer Directeur der Mid
delbare school, my ineuigmael met raed en daed zyn
ter hulp gekomen. Deze heeren ontvangen hier
voor mynen harlelyken en eerbieden dank.
Volgatrue wil ik, in het vervolg, ten voordeelo
onzer Veurnesche kinderen, hun een deel myner
ledige uren blyven toewydenmaer, dier mynu
aengroeijende bezigheden en dc zorgen voor eigen
gezin my voortaen zullen beletten het opzicht dezer
oefeningen alléén waer te nemen, heb ik hier in
naer bestendige medewerkers omgezien en die vond
ik in de volyvorige.Leden van ons Rhetorica.
Nog een woord.
In vroegere tyden, myne heeren en mejufvrouwen,
stonden de gilden van Rhetorica, by al wie g deérd
was, by al wie verlichting beminde in hooge acnting.
Iedere stad, ieder dorp beroemde zich op zvn
bloeijcnd gilde van Rhetorica. Edelen en burgers
kwamen er te samen, kunstliefde was de broeder
band dier vereenigingen, hartclyke gezelligheid,
taeloefening en warme vaderlandsliefde waren de
vruchten. lJ'
Mogte het nu nog zoo wezen Heden nogtans, wor
den deze letterkundige genootschappen wol ecus
Onvriendelyk bejegend; heden vergeten zy soms ook
■wel een weinig hel te bereiken doel.
Wat de oorsprong is dezer onregtvaerdige on-
vriendelykheid, wal de oorzack is dezer aiwyking
van het regie pad zullen wy niet nagaen; liever herin
neren wy ons dat Rhctoricas gilden ontstonden in
die tyden van geestdrift wanneer wetenschap en
letteren uit den nacht der barbary hervoork'wamen
en dat zy oneindig veel tot het geluk des volks
hebben bygedragen liever vestigen wy met welge
noegen het oog op de overgrootc aenmoedigingen
waervan, onder alle gezindheden, in alle landen, in
alle steden het tooneel het voorwerp is; liever
voeden wy de overtuiging, dat de maetschappyen
van Rhetorica, wanneer er harten geest voor béuzi-
laryen en uiterlyken prael niet vergeten worden,
voor ons ongekunsteld vlaemsche volk, de beste di>
zekerste middelen van beschaving zyn.
Blyven wy dus steeds het guldene utile duld ge
dachtig, blyven wy steeds het nuttige en het aen-
genamc vereeuigen. Onze looneeloefeningen zyn een
onschuldig vermack, zy werken weldadig op de
gemoederen der toehoorderen als zy met eene be-
hoorlykc behoedzaeinheid vermyden alles wat
schaden kan, als zy niets dan goede, dan verhevene
zedelessen bevallen. Doch, wy veredelen nog veel
