B E R 1 G T.
r
Ingezonden Artikels.
too"'
to
d<
j«
Tooneelkundig Festival. De Maetschappy
Kunst is ons Vermaek, tan Yper.
BURGERSTAND DER STAD VEURNf-
STERFGEVALLEN.
Aen den Heer uitgever van hel AdverteüTH'
Blad van Veurne.
H.
baren kozyn
Venrne,drukk.
leer
was
6C*
uit-
de weg®"»
zorgen <int du wegen gebruikbaar
luagntraei van Slceukerku lot
Avecappelle dan
ran de wed. Hjokeboer en
cn karrebak cn
en alles too wel vertelde. Ik geloof niet dat al dit >1’®'
van iemand meer kun verbeterd worden. Ook hebben
de bis, hel handgeplak en de onophoudende toojui*
gingen bewezen dat men over alle» hoogst void*6"
was. En bel samenspel was dn» ook volinaekt. E11
daennedo hebben de heeren Yperlingeu zich over*
heerlyk van hunne lack gekweten.
W) laten bet ons niet toe, gedurende den fcsli»a'i
cenige vergel) kiugen te maken lusschen de spelende
maetschsppyenwy laten dit aen hel publiek oveG
en aen <ie heeren rechters die hierop later uiispr*1'^
tullen moeien docn,wy deden hier slecht» <M>* aeu*
doeningen mede.
Als men het meest verwacht is, men beantwoordt
niet altyd aen deze verwachting. Als men weinig
verwacht is de komst voldoet dan dikwyls ten volle.
Deze maetsebappy heeft verwelkomt geweest door
eene warme aenspraek voorde vuist door het mede
lid, M.' Quartier, waerop haren heer Voorzitter ge
antwoord hoeft, allyd handelende over de vlaemsche
lael, do volkbeschaving, de verbroedering.
Als eene maetaehappy de kunrt voor vermaek cn
beoefening heeft, zy moet de zaek ver brengen, want
alle hare poogingen, alle hare werkingen strekken
niets dan lot verbetering, tot verheerlyking d^r
Eonigc burgers van Rousbrugge hebben besloten
Cotten eenen nieuwen hoed non ie bieden. By Lieven
Caslryeke, hótel de Commerce, te Rousbrugge, is
er deswege eene insehryvingslyst geopend.
.Medegedeeld).
Zy bevatten
klaer ik, dal
digheid ik ben een vriend
maer een vyand, een
en stralen.
den 28. Melanie Dehouck, bezondere, 20 jsre°'
boren en woonende te Veurne, jonge dochter.
den 2 dec. Petrus Ludovicus Bolle, werkni*n'rpt(
jaren en 1 maend, geboren en woonende te
weduwaer van Amelie Ankiere, mi man van l,aD
Compagnc.
kon niet begrypen hoe hy die twee kistjens had
kunnen tuaken, met de slot die hem was gegeven ge
worden. Na dal gezien te hebben, zeidc hy, is er
niets meer die my van dien jongen man zou ver
wonderen. Vau dien stond af werd hy met vele
achting ten hove behandeld cn werd van elkeen be
mind en gcerbiedigd.
Hy werkte niettemin voorl cn werd een der behen
digste goudsmeden dat men kon vinden. Hetgeen hy
met werken wou, besteedde hy in hel nfkoopen van
slaven, Romeinen, Gillen, Bretten, Moren, zonder
onderscheid van natie of godsdienst kocht hy af. Hy
wilde du vrylicid voor alle», en schonk dezelve
■omlyds op eene keer aen dertig a veertig ongeluk-
kigen. De Saxen vooral die in die lyden aen hunne
gezinnen onttrokken cn du wereld door verjoegen
waren, even al» benden dieren, kwam hy ter hulp.
Under Clovis U werd hy bisschop von Noyon be
noemd, en *t is alsdan dat hy du Vlaendercn door
liep, om den kristen godsdienst aen te prediken.
Er zyn er diu beweeren dat Sinl-Eloy van zynen
stiel peerdensmid was, zelfs op de oude printen vindt
men hem bezig met een peerd een yzer aen te zetten.
’I Is daerom waerschynlyk dat smeden en slotma
kers dezen dag voor hunnen patroondag houden.
Ook is Sint Eloysdag de feestdag van do landbouwers
en zclls de verhuurders van rytuigcn en do acnnemers
en kondnkteurs van diligenlien nemen dezen dag
voor hunnen patroondag.
Noglhans zien wy nergens dat Sint Eloy zich met
den landbouw bezig gehouden heeft; wy geloovon
ook niet dat hy van loven voiluren vcrhucrd of
diligenlien aengcnoincn heeft.
VVy zyn to mei r overtuigd van dit laetste, daor
wy alle reden hebben om te geloovcn dat er in dien
tyd geene diligenlien of omnibusen bestonden.
Nu, Sint Eloysdag wordt dus gevierd door smeden,
slotmakers, yzerkoopmans, landbouwers, ryluigver-
heurders, enz.
Du algemeen aengenomc wyze om dozen dag te
vieren, is eene goede maellyd gezamentlyk in d'ecnu
of andcru herberg nemen, en een goed glas ter eer
van deu patroon ledigen.
Dit jaer vooral heeft de feestviering in vele plactscn
gedaen geweest, onder anderu by Ko’s, by Massen-
hove, in den Tulpaen, in den Konduktucr, in du
eslaminct genaeiud Eitaminet, enz. enz.
In do Eetaminet vooral, heeft mon, volgens ge
zegd wordt, nog al hard don heiligen van den dag
gevierd.
Do diner was voortreffelyk; citroenen en oranjen
speelden er by hel nagcragl eene voorname rol.
Maer hetgeen du genoodigden het meest verrukte,
was eenen prachtigen snoek, een champagne van
eenen snoek, zoo als myn vriend Carlos zegt, die
opkwam. Dezu snoek, ren jonge, ni.dsclie en gezondo
snoek, was zaterdag lest in eeno beek naby den
Hetder, langs den weg van Adinkerkc gevangen ge
worden, en men had hem opgediend met eene sau
d la chaeieur novice. Het zal dus niemand verwon
deren, als wy tullen zeggen daleen-ieder hem met
genoegen zag opkomen.
Om myne kronyk te eindigen, ziet hier nu een
paer verlellingskens.
Een zeer eenvoudige jongeling zou gcern zyn por
tret doen maken; maer vreezeudu dal do ouders van
het meisje voor wiu hel bestemd was hom hun huis
zoudun ontzeggen, indien zy by geval dit protrel
in handen hunner dochter vonden, zei hy tot den
schilder: Mynheer, maekinyn portret, zoo als ik
het u gevraegd heb; maer maek het derwyze dat men
iny niet erkennen kan.
Twee porsoonen kwamen in onversehil. De eene
hield staen dat do zon rond du aerde draeide, terwvl
d’andcru voorhiel dat helde aerde was die rondde
zon draeide. Tot staving zyner beweering zei du
eerste: maer gy weel immers wel dat Josuah de
zon tegenhiel I Ook is het sedert dieu, zei du
andere, dat de zon onbeweeglyk is.
kunst. Allyd de kunst, en de kunst voor du kunst;
en niets dan du kunst. En hel is in deze schikkingen
dat wy du heeren liefhebbers van Yper hebben zien
aen liet werk gaeu en wy hebben ons niet bedrogen.
Zeggen wy vooraf dal het blyspel Allee ie maer
een gedacht, een fraei stukje is; dat de Loon van den
Gehangene een schoon drama is; en dal twee Hanen
en eene Hen een blyspelis, waarin men hoe langer
hoe meer, de schoonu eigenschappen der karakters
hert kennen cn afschctscn. Do hoeren Van Poene en
Ducaju verdienen een dankbewys van hel tooncel-
minnend publiek.
De stukken hebben met eene volkomen creecendo,
gespeeld geweejt; hel eerste geheel zachtjes begin
nende en voortgaendc, overal goede woorden en wat
fyn zout werpende; het tweede geeft u al wat meer
ontroering, het hart klopt, gy noemt deul in alle de
driften diu men er behandult, een travu komt in
uw oog, ja, uwe borst zwelt op; maer in hel derde
men sleept u gansch medu cn gy moet deel nemen
in allu du poetsen waermede het stukje doorzaeid is,
tot dat gy cindelyk uitvalt in een algemeen handge
klap un het geroep: bis, bis, bis; nog eens; nog ecus
Men moet eene groole verdienste hebben, vu men
eene grooto waerdu aen cenu verlooning, met de
stukken alzoo te spelen en, niet alleenlyk cunigu
rollen, inner diu alle dacrin wel to vervullen. YVy
zullen dit nu zien.
Mr. Ciillez, vader Kandeleer, van by zync uitkomst
toonde zich aenstonds een allerbeste speler; zynu
houding, zyn spreken, zync gebaren tyn lyden, alles
was naturel)k. Wie zou kunnen geloven dal een
schoon en jong mensr.h zich zoo oud en het aenge-
zicht zoo vcrschrikkelyk zou kunnen maken? Wiu
dan hy heeft ooit beter sprookjes verkogt? l.iza
en Jules juf. Desomino cn Mr. Laurier» speelden
hunne rol op eene goedu cn eenvoudige wyze, zoo
als hel betaenidu by eenen loor.iigen vader dal zy
gcern overhai 1.1 hadden. - Vanzypen cn Droogmans
deden omtrent op dezelfde wyze hetgeen hunne by-
rollen vereischten. Breugel, du charlatan, was
wel bet ware afbeeldsel van diu zoo gezegde Sl. llu-
brcchis-kramcis, die met hunne latynschu woor
den en andere dingen, eerst hunnu waren ver-
koopen, dan boeren <n nicnschen foppen, en ein-
delyk wonderlyko genezingen doen aen de genen
die niets hebben.En alzoo was hun samenspel
volinaekt.
Dan is Mr. llennaerl, eeno fraeijo tweede tenor
stem, in rjke spaenschu kleeding, het schoon lied
vaarwel» komen zingen. Hy doel dit met vele uit
drukking, kracht en gevoel, en hy heeft er vour
goed toegrjuigd geweest.
De zoon van den gehangene is een drama waar
in dal zes hoofdrollen zus onderscheidene karak-
ters, vol harUlogl. ii, geven. Zio uens dun loesland van
Alfried Durcr: de goedu vriend zyn» huismeesters,
de verliefde van dezes dochter; gepleegd van zynen i
knecht; gehoond en uitgedaegl van door Wirkins lol
een tweegevecht; sedert l O jaren, beschermd door een
onbekende; dit alles vecht te tarnen en valt hem
beurtelings op den nek; hy moet aen alles ant
woorden, alles tegenkanten, alles geloovcn of niet
geloovcn, dit is een verschrik kei) ke toestand, cn
Mr. llennaerl heeft dal meester!)k gegeven.
Joseph, de knecht, heeft verschelde kundige uit
gangen gehad. Wirkins, een woest karakter,
heelt hel lot hel laetste toe gehouden. Erring,
curst du vrulykste, du gelukkigstu huismeester, huell
daarna in eene onbeschry velykc wanhoop gevallen.
De vreemdeling, Mr. Vanwerveke, h^efl zei r kun
dig zyne geheimzinnige rol gegeven; het is eene
speler van du goede school. Emma, juf. Desomme,
eerst dal vrolyk jong meisje, heeft dan getoond wal
dat een vrouwen hart kan doen en besluiten. Zy
heeft, met veronlweerdigiiig, gespot met de zou
zeide drillen d<*r mannen en dit alles allerbest
geoefend. Maer hel slot, het einde, heeft een zeer
aendoenelyk tafereel opgeleverd regls een wanhoo-
pigo vader, met zync dochter, links een zoon en
euneu weergevonden vader; en in het luidden, ach
teruit, twee persoonen diu dit tooneel bewonderen!
En altoo was hel samenspel volmaekt.
Dan heeft Mr. llennaerl zyne romance de Von
deling. met nog meer geluk on voldoening gezon
gen dan zyn eeistu lied.
Van twee hanen en eene hen de twee Kwikkels heb
ben eunigu gebaren er by gevoegd die de rollen
verbeterd en boertiger gemaekt hebben. Jan,
eenen opregten Jan, en zoo als alle du Jans van du
wereld moeten wezen, als zy boerenknechten zyn.
De kleine aardige Nisius, door zyne nieuwe boertige
speelwyzc, heeft byna eene geheelu nieuwe rol ge
schapen. Wat heeft hy vreemde knepen, die vieze
snack Pieter, dehoezaer, heeft toch wel gespeeld
met diu levendigheid, dien zwier, eigen aen een fier,
frisch, welgemaekl cn verliefd soldaet, hy heeft du
kwikkels werk gegeven, gcsabeld, en met zyne nicht
opperbest gejongen. En nu Lina, do jongu schoonu
pachteresse. Wat vriendelyke boerin, en hoe gemak-
kelyk heeft zy hare rol gegeven Hebt gy gehoord
hoe zy koophandel doet, niet gelyk de Kwikkels, diu
zy, in twee zangen, zoo bespot en met de vingers uil-
lacht? Hebt gy gezien hou zy zoo vriendelyk den
driftigen Nisius van hacr afkeerd, cn hoezy by den
keernzong’ Hoe zy zong en tikte met haren kozvn
Ik verzoek u eene plauts te willen verlconctt af"
de volgende bemerkingen.
eenigo pursoonclyk heden, doch vef*
zy geschreven zyn zonder kwaedacr*
van het inenschdtiDi
acrtsvyand van vuile wegc"
I weu dorpplaclscn, opeen nerfje van Veurne g®'
legen, zyn tegenwoordig (in du eeuw «au progresh
zoo onzicndc cn zoo vuil, dit men mag zegge"»
zonder tc overdryven, dat het stinkende slykpo®'
len zyn.
De eerste letters der namen dezer dorppla®!*®"
1y"Steenkerke en Avecappellu.
Men kan, tu Sleenkcrke, vau hel eene eind det
plauts naer het nnder niet g-u-n zonder beslykt
zyn tot aen d-n broekuaud wy spreken van
mans
En, het wonderbaerlatu van al is, dat do Burg®'
meester van Sleenkerku hel voorbeeld geeft
eene onnienschelyku vertuimnis.
Du voeiwug vóór zyn huis, vóór zyn land cn °F
zyne weide, is een regio weg naer 't vngcvu®^'
Hadden, wy er geene gezien, wy zouden zeggen d*‘
er geene beesten meur door kunnen.
Waerotn herinnert du kommissaris van
hy die bozt
den eersten
pligt niet
En lu i
Jongen’, dat is daer ’nen nffairon, dat i» daar
vuil! - in do stralen wel te verstaen. -—
Nu, wy wunacheu aen geheel do Rvtycncie Tan
Avecappelle een beter lot dan aen Rathé’» p«erd'
•preken van Rathé vnn Avecappallc.
hu onttlal eun ieder het xou vreten, tingcnCft
die zweeren, op hunne pantoefels, dat er in Veurn®'
Ambacht geene slechte wegen meer zyn, zullen wy
het lotgeval van Ralhc’s peerd vertellen.
Hel was in de korlu maend 1862.
Het wns avond un koud cn guur. Het slormd®>
hagelde uit sneeuwde; een regt dieven wóer.
Rathé s karton kwam vnn .du wagenmakery van
Avecappi llu-placts naer du hofstede met twee pcef'
den bi spannen aen eene ydele karre.
Moedig slapt.‘ii do peurden twee leeuwen v»n
peerden door het slyk.
En in liet slyk sleepten cn karrebak cn slcerlc"
cn balgen dur peerden.
Up cens trapt hel roépecrd een kachtclmcrri®
met den regter voorpoot in eenen diepen sl®S
en valt op de borst.
Du beest spant alle zync krachten in om **c
op te region vruchlelooze poogingen. De kart""
Zweepten vloekt: vruchlelooze poogingen. Do bo®
verwittigd zvnde, komt mul lanteernu en volk, m®"
trekt en sleept: vruchlelooze poogingen. <)nt<D°0(
digd door den avond on hel slecht weder, ver»e^
men de hulpmiddels lol ’s anderendaegs on W®1
dekt hel arniu peerd met strooi. t.
By hul krieken van den dag sleept men
merrie op eene weide. De uiigeputle beest
eenen treurigen en laulsteii blik, op bare
lossers, en geeft dun geest.
Dit is hel lotgeval van Rathé’s peerd. God n10®
er alle menschen van bewaren
Eu dit gebeurde lu Avecappelle in do Rosd*1"
Strael, rcgl over de weido der wed.’ Battel,
verlichlu negentiende eeuw, jaer 1862.
Een vgand van llechte weg*n
