I
I
I
LI
Ingezonden Artikel.
L
I
I
als
4)1 i-
ulks
coin
do
eg-
'01,
lag
ren
ing
i n I.
de
cor
r?_
Verlooning van
De eerste verlooning
de Rhetorica.
°P het oogenblik
ierci*i
t
OllfiC'
aen-
nrg'r
aen
eeft
i»
ter
dst
;ni-
1 I»
lacr
ligc
ink-
ten.
aen
Be-
hoe
hier
xfl
srnel
oofd
ken,
ruil-
veel
vrkt
reel
mcti
iuu<
:hen
nor
liedt
ods-
jver-
I reft,
eden
daets
ptai
liad-
cliil-
i den
oiks,
k w a
HAS)
gewigt
"cderdaling
"cderdali-
gedurende
byna
keren nacht zoo
I
n, ic
ik, op
edcr-
jitdef
jcval-
;rs Op
lacl'l-
Lot"
varen
enten
naer-
t, me*
Jat C)’
n va"
lig
11 dal
TOONEELKUNDIG NIEUWS.
De eerste verlooning van het toonoeljaer heeft
zondag gegeven geweest, ter gelegenheid der zoo ge
noemde september-fcesten die sedert 1830 bestaen.
liet feest heeft byzonderlyk wel geluk zoo door de
goede uitoefening der spelers, de kundige medehulp
van Mcv. Van Peene de tegenwoordigheid van de
talrykc leden en eerleden, als door het byzyn van
een groot en kunsminnend publiek.
liet blyapel de oude Kryiter voor de eerste mael
hier gespeeld, heeft zeer wel uitgeoelend, en met ver
genoeging aenhoord geweest. De rollen van den
dorpsheer, Bruno, Cobcn, de magister, Geertruidc
en Phielje lieten weinig te wenschen over, en elk
wedyverde om het meest in kunde en vrolykheid by
te brengen. Men hoopt van, in dezen winter hetzelve
stuk nog eens te zien spelen. Wy wenschen dat de
:s uer
ioepe*
i! u'1"
lig‘-
u Oi”'
ling®0
ducr<
icr'a”
it twe®
ei”®"'
icr. l»
(TcdU'
je.tei'«
id *:1’
•n«l®9
.■ral ‘c
,sl ‘l®r
.noop1’
n o"1
-F
Marsveld met vyf-cn-dertig kanonniers tot op eene
zekere hoogte gestegen, terwyl hy met koorden werd
vastgehouden. Doch Nadar hecht er prys aen, dat
zyne gezellen, die de reis mede doen om wetenscliap-
pelyke waernemingen op te doen, hun werk kunnen
uitoefenen. Men zal boven de wolken niet stygen.
En inderdaed, van op het oogenblik der opslyging
tot dat der neêrvalling is dc luchtbol nooit hooger
geweest dan 600 meters en nooit lager dan 200.
Wy varen altyd voort, met eene gemiddelde snel
heid van 6 uren ptr uer. Brussel verdwynt langza
merhand, en versmelt zich in de verte in den gezicht
einder. Op zyn togt doet de luchtbol een zonderling
uitwerksel ontstaen. Do vogels vlugten byzyn zicht
als door den schrik getroffen.
Ziet daer omlneg eene stad: het is Ninovc. Wy
varen er byna over, en wy hooren de kreten der
inwooners, die ons op onzen doorlogl begroeten.
Wy beantwoorden hunne groetenissenwy jui
chen toe.
De heer Nizet Corvilain, een der passagiers, stolt
voor er aen land te gacn om hen te gaen bedanken,
liet is een onverschrokken liefhebber van luchtrei-
zen, die heer Nizet Corvilain. Hy wilde volstrekt,
vóór het vertrek, eenen valscherm doen maken, om
aldus zich op eene openbare plaets van Brussel te
laten neervallen. Ily heeft van zyn denkbeeld niet
afgezien en zal er by zyne acnstaende opstyging op
terug komen.
Die kleine waterloop daer, die by do ondergaende
zon schittert als hel ingevlamd lemmer van eenen
turkschen sabel is den Dender.
Macr het wordt nacht. Devon gaet voor ons onder
en toekent hare verdwyning aen den gezichteinder
af door eene ontzachclyke roode streep.
Boven en rondom den Géant is de hemel nog hel
der, doch van onder verdikt dc duisternis en op de
aerde beginnen hier en daer eenige lichten lo schit
teren.
Wy waren hoog genoeg om maer met moeite do
geroepen der dorpen lo onderscheiden, die wy achter
ons lieten, en begonnen van die acngrypcnde kalmte
en stilte te genieten aen de luchtreizen eigen.
Nadar, die er by het vertrek bezorgd uitzag, blyft
bekommerd. Wat hem verontrustte, was iets aen den
top van den luchtbol was, cn hem smerlerlyke herin
neringen te binnen riep.
Dit iets was de klep, dc klep der reis van Hanover,
de klep, die zoo onvolkomen gewerkt had, en haest
het leven gekost had aen Nadar cn aen zyne lief
tallige cn moedige vrouw.
Om de mogcly kheid van den terugkeer cener dcr-
golyko ramp te vermyden had Nadar eene byklep
doen maken, doch men had dm aen de luchtbol niet
kunnen toepassen, om rede van het gevaer, dat er
te vreezen was, van het spel der koord, die er door
moest, om die klip te doen spolcn lusscheti de tweo
omslagen van den luchtbol.
Dus, wy waren vertrokken met dc enkele klep,
do klep van Hanover, die te kleine klep, die den
luchtbol maer tracgzaem kon ydcl maken. Dit was do
bekommering van Nadar, wal echter hem niet belette
to glimlachen, cn to gckschceren met zyn vrymoe-
digc cn mededeelzame vrolykheid. Dit beletten hem
ook niet liet toeken voor het avondmaal te geven.
Wy aten dus vrolyk oenige sneden koud vloesch,
begoten mot twee glazen wyn; het eerste werd ge
dronken op do verjaring der septemberdagen; liet
tweede op de gelukkige weder te huiskomst van
ieder van ons.
liet dek van ons schip, daer eensklaps nog zoo stil,
kreeg iiu bezieling. Ieder deelde zynen gebuer zyne
indrukken mede. De heer Nizct-Corvilain drukte de
hoop uil, dat cenig geval de nederdaling zou veraan
genamen. liet reglement aen boord luidt dal dc laetst
ingeschreven der reizigers op het eerste bevel van
den kapitein den eersten moet afdalen. De heer
Nizet Corvilain, de laatste ingeschreven, begreep dat
by zou kunnen gedwongen worden om op een zeker
oogenblik van overboord te moeten springen van
op eene hoogte van 300 meters, doch dit vooruit
zicht verontrustte hem niet liet minste.
Nadar heeft de duivenkooijen geopend, die aen
hetbuitenwand van het huisje hingen. Die dieren
trachten niet heen Ie vliegen.
Kunstmatig op eenige honderde meters hoogte ge
voerd zynde, schynt de vogel, gelykNadar het in
zyne Mémoires du Géant schryft, geen trek te voelen
om Ie vliegen, wel voelende dat de lucht de noodigo
zwaerle mist om hem te ondersteunen. Wanneer gy
een vogel werpt uil een evenwiglig luchtbootje, ’t is
te zeggen wanneer hel noch slygl noch daelt, dan
slaet de verschrikte vogel sneller de vleugels om
weder aen boord te geraken; indien bel gedurende
de cigenlyk gezegde opvaert is, dan valt de vogel als
lood of tuimelt neder, totdat hy in zynen val het
zwaartepunt aentreft waerop hy kan zwerven.
Ten acht uer varen wy boven eene stad. Nadar
vraegt met zynen roephoorn
Ho! hé! waer zyn wy?
Te Audenaerdc.
Dank
Goede reis, heer Nadar.
Hel slaet acht uer op de torens en men hoord een
tromgeroffel in eene katern. Luitenant Frederics
meldt ons dat hel de trommeling is voor het avond
rapport.
Wy varen altyd 'voort. Van tyd tot tyd zien wy
onder ons eene bevolkte plaets, welker lichten van
afstand tot afstand vonkelen. Het zyn dorpen. Nadar
roept door zynen hoorn, of klept met de twee klok
ken. Dikwyls antwoordt men ons van beneden, want
hoewel de innen nog niet schynt, is het helder ge
noeg opdat men ons zou kunnen opmerken.
Gedurende heel de reis bleef dc lucht helder en wy
wisten volkomen wel welke rigting de Géant volgde.
Wy varen immers voortLinks ontwaren ny
eene stad: het is Kortryk.
Nauwelyks zyn wy er voorby, als de wind plotselyk
naer het noord-oosten keert. Weldra ontwaren wy in
de verte twee zeebakens. Was het de Panne? Was
het Oostende Was hel Nieuport?
In allen gevalle hel was dc zee, do zee, T is te zeg
gen een schrikkelyk gevaer, eene schier zekere dood.
Men moest verhoeden zoo verre le gaen.
Wy hadden schier onzen voorraed ballast uitgeput.
By het opgaan hadden wy omstreeks Forrest er eenige
zakken van uitgegoten, om den luchtbol op te hel
pen, die eensklaps gevoelig gedaald was.
Wy praeijen dc ingezetenen van een dorp; wy zyn
boven Poelcapelle. Geen twyfel meer, wy naderen de
zee, hoewel de wind van rigting veranderd was.
Nadar en kapitein d’Artois beyveren zich om neer
te komen; men opent de luchtklcp: wy’ dalen.
Houdt u wel vast; roept de kapitein.
Wy houden ons vast aen do touwen. Dc luchtbol
daelt, daelt, macr altoos naer den zeekant. Eenige
minuten nadien, meldt het wekkeringsgeluid dal wy
dc aerde naderenWy dalen macr altyd voort.
Nadar heeft zynen guide-rope uitgeworpen, eene
kabel van eene vuist dikte, cn die langs den grond
slepende, den gang van de luchtbol moet vertragen
beter dan het veertig mannen zouden doen. Deyuicfe-
rope ontrolt op eene lengte van 150 meters, met zulk
eeno snelheid, dat de handschoenen der helpers er
van verbrand zyn en de vuersprankels uit dc wymen
van het huisje schieten.
Het anker wordt geworpen, maer het is nutteloos.
Eensklaps gevoelen wy oenen hevigen schok hel
huisje heeft eenen boom ontmoet, hem geplooid en
vernietigd, maer Nadar grypt de gelegenheid waer
om de ballon vast to leggen en de afslyging kan
zonder gevaer gebeuren.
Wy zyn tusschcn Langemarck cn Zonnebeek. ’t Is
cr kermis. Dc inwooners, die zich niet aen zulk be
zoek verwachtten, namen eerst verschrik de vlugt.
Een onder hen verstout zich echter nader by to
komen met eenen lanteern, en vergezeld van zyne
vrouw, doet hy eene verkenning tot by den luchtbol.
T Is de cigenacr van den beschadigden boom. Hy
bekent dal hy ons in den beginne voor dieven had
gehouden cn voornemens was geweest op ons te schie
ten. Do misvatting herkend zynde, stilde de bekom
mering, dc boeren kwamen toegeloopen en onze reis
eindigde zonder ongevallen.
Het was omtrent 10 uer toen wy den boom raakten.
Ten half elf was elkeen aen land, en de gedempte
luchtbol blies zviio gaz uit.
Wy waren i of 5 kilometers van Yperen verwy-
derd. Van des morgends zonden de kolonel Chirac,
van hel 6.' linie, cn de luilenanl-koloncl Franzen,
bestuerder der ryschool, met de meeste bereidwil
ligheid mannen en wagens naer Z.onnebeke, om te
helpen de luchtbol plooijen, die macr rond den
middag gansch otiUwollcn was.
Had Nadar niet beslist neder tc dalen, indien de
reddende boom zich niet op onzen weg had bevon
den, dan zouden wy dit uer mogelyks -allen dood
zyn geweest.
Ik zal hier den lof niet spreken van kapitein
d’Artois en van zyne onverschrokkenheid Gy hebt
hem gezien by liet vertrekken; maer haddet gy hem
by de nederkomst gezien
Ik eindig met haest. Indien ik in mynen spoed
eenige by zonderheden heb verwaarloosd, bet verslag
dat Nadar zelf zal afkondigen, zal die vollcdigcn.
Ik heb gezegd dat hel schip tc zwacr was. Het ware
juister te zeggen, dat dc luchtbol niet ligt genoeg
was. De gaz door de Continentale maetschappy gelc-
verd, had dezelfde specifieke zwaerle niet als de gaz,
*aervan Nadar zich gewoonlyk bedient, om zynen
'uchtbol op tc zwellen. Er was dus natuerlyk misre
kening over dc in tc nemen hoeveelheid en over het
*0 dragon gewigt. Hel is dus om die reden dat Nadar
°p hel oogenblik van het vertrek verpligt is geweest
*’ict dry reizigers uit het schip le doen gaen, zoo als
1 Cy gezegd hebt, maer wc) vier. Dc heer Vvcs Guyot
heeft op zyne beurt zyn verlangen naer avonturen
"loeten opofferen aen dc dringende noodzakclykheid
van het vertrek.
Ik zeg dit niet om hel minste vcrwyt aen het adres
f*Ier Continentale maetschappy te doen ontstaen, over
"elke Nadar zich enkel to beloven heeft gehad, even
■lis hy niet opgelioudcn heeft den grootsten lof te
"laken van den louwmakcr, die hem den guide rope
l>‘,n ander touwwerk geleverd heeft, en van welke het
">y spyt den nacm niet tc kennen. Ik bepael my tot
"et vaststellen van een feit.
By dc inlichtingen, die gy over dc toetakeling van
Bet schip gegeven hebl, moet ik nog deze voegen, dat
•iel voorzien was van een toestel van wekkeringen,
'•ie gedurende den nacht verwittigen moesten of men
grond raekte, en dit by middel van dry koorden, de
eene van 400, dc andere van 200 cn de derde van 100
meters lang, die door een gewigt eindigende, in ge
meenschap zyn met eene bel, die klinkt zoodra het
liewigi eene hinderpaal ontmoet.
Dit toestel is van een groot nut geweest om de
tc vergemakkelyken. Tc Meaux, by die
die byna een val was, heeft de Géant
„..ij eenige tyd met het langste van zyn schip
den top der huizen acngeraekt. Het was don
onder als boven, en zoo als gy onge-
twyfcld weel, men wordt in een luchtbol niet gewaer
I of’men daelt of klimt. Dezelfde opmerking geldt
voor hel voorlvarcn. Men weel niet of men vooruit
of achteruit gaet. Hel is in do luchlreis-prnklyk be
kend, dit hel schip nooit door den wind getroffen
wordt, cn het is eene overlevering dat, al dedc men
dc honderd uren, die volgen» do legende het groot
1 orkacn der Antillen in een ucraflegl, een brandende
bougie niet zou uitgedoofd worden. Dit wordt hier
door verklaard, dal de luchtbol cn hul schip deel
van den luchtlogl zalven maken.
Nu, wanneer het overal nacht is, welk middel
heeft men dan om te bemerken, dal men do aerde
"adert? Hel is daarvoor dal het toestel met wekke
ringen dient, waervan ik u daer even sprak, on dat
"itgevonden werd door den lieer Erasmus Gambier,
Belgisch burgcrlyk ingenieur.
Een ander Belg, do heer Mueseler, burgcrlyk inge-
i nieur Ie Luik, had aen Nadar twee mynlampen ge-
I geven, door hem verbeterd, cn die op de reis van
h< l grootste nut zyn geweest, w inneer de dag, om
half acht uer verdween cn het nacht werd.
Gy herinnert ii het uiterste bevel: I. act alles los
Do gehoorzame luchtbol beantwoordde dit sein door
»yné vlugt naer dc wolken te nemen. Uy dit geroep
moet een algemcene angst al dc herten dier volks
menigte hebben benepen, die ons met hare vivals
begroette, en die wy ook begrootten, niet min be
wogen, doch anders bewogen als zy.
Tcrwyl wy opslygen, klimmen do geroepen cn vivals
van honderd duizend stemmen naer ons, met ons, en
verre van tc verdooven schenen zy le vermeerderen.
Op dc boulevards, in de Koninglykestrael, op do
j Natieplacts, bewegen zich duizende hooiden. Het was
cen gewemel waervan ui Is hel zonderling uitzicht
bcschryvcn kan. Terwyl de stemmen kloen, daal
den de hoofden cn schenen in eenen oubepaelden
val tc verzinken; die trapswyzc inkrimping gaf aen
dc persoonen de onverwachtste gestalten en vormen.
De huizen krompen in cn verkleinden oitophoudelyk.
Zonderlinge zack, dit slach van losrukking, dat dc
zeeziekte op de schepen en hel ongemak op do trei
nen doel ontstaen, la t hel lichaem in eenen luchtbol
volkomen onverschillig. Men is bewogen, verwon
derd, doch men is niet onpasselyk.
Wy klommen langzaam. Wy gaen regts St. Gudula
voorby, regts Sint Michicl, varen over de /.uidstract
cn de Zuid’slatie; wy laten den spoorweg links, en
varen langzaam doch majestueus noordoostwacrts.
De kreten der volksmenigte kwamen nog altyd tot
ons. Wy zyn over hel voorgebergte van Auderlccht,
doch wy blyven voort over dc stad hangen. Dc stra
ten schynen ons als gryzc linten met zwarte vlekken
gemerkt, die volkshoopcn zyn; de toren van Sint
Gudula gclyken twee steenen pylers, het stadhuis
herinnert die kleine houten kerkskens met klok-
toren, die men in dc specldingdoozen van Nurem-
burg aentreft.
Na er ma te wy klimmen klimt de horizon met ons en
rondom ons; hel is de wcreldkaert, die zich ontwik
kelt cn ontvouwt. Hel schouwspel is wonderschoon.
Dc luchtbol heeft twintig zakken ballast medege
nomen. Wy hebben er reeds vier uitgeworpen. Do
luchtbol klimt nog. Hy zal echter niet zeer hoog
klimmen.
Het is niet dal het vermogen van den luchtbol er
zich tegen verzet, of dal het schip tc zeer geladen is.
Wy zyn maer met negen aen boord, en dezelfde
•uchtbol heeft in den laetsten herfst te l’arys op het
