V
K.
hel
Opsteller van
Mijnheer de Uitgever en Ct
Advehtentie-blid.
Landbouwnieuws.
De heer Hendrik Calnie, schrijft aan de
Bevue agricole du Midi, dat de schaarscheid
van het voeder hem aanzet, tot de bekend
making van een zoo eenvoudig als goed
koop middel, voor het spijzen van het
zwaar vee. De heer Cal me neemt voor elk
dier 4 of 5 pond slroo dat hij laat hakken-
hij doet er een liter zemelen hij en doet
dit alles in eenen bak meteen weinig wa
ter, juist genoeg om alles te bevochtigen.
Dan geeft hij dit mengsel na 1 of 2 uren
gisting, aan zijn vee, in plaats van hooi. De
d eren eten dit aldus bereide stroo met
gretigheid, en dit regiem, verre van hunne
kracht en gezondheid te benadeelen, doet
ze toenemen; hun haar wordt fijner, blin-
kender en hun gang zwieriger. Wat de be
zuiniging betreft,' het is gemakkelijk te
zien dat ze aanzienlijk is, vooral in den
tegenwoordigen lijd.
Ingezonden Artikels.
Veurne, den 12 Februari 1869. (1).
M.' de Uitgever,
Stadsbelangen.
Or.s gcmeentc-bcsiuur heeft nog eenen j
lantaren laten plaatsen in de Statiestraat.
Goed zoo! Het ware ook wenschelijk dat
die straat wat beter onderhouden wierde
bij slecht weder, is hel een slijkpoel. Waar
om erde modder van de kalseide niet doen
weeren? Waarom er de zomer- of aarde
wegen niet effen gelegd, ja zelfs, verzand
waarom er het arduin niet doen wegrui
men op het welk vreemdelingen, des
avonds in gevaar zijn zich armen en
beenen te breken? Wij zijn zoo lier op onze
stad, Veurne ligt ons zoo nauw aan het
bail, het doel ons zoo een waar genoegen
.vanneer wij met den grootslen lof hooren
spreken over onze schoone wandelingen,
over onze schoone gebouwen, over de net
heid onzer straten! Maar als wij, bij het
afstappen van den trein, door vreemdelin
gen hooren zeggen: quelle sale entrée! quel
sale trou! Oh! dan worden wij rood van
schaamte.
Bij ministerieel besluit van den elfden
dezer, is er aan de Noordwatering toege
staan twee schofsluizen te maken in den
IJzerdijk, een bij het Plathuisen een ander bij ai'deriu oeffeningen, kan
den Olifantmolen, ten einde, in den zomer,
Veurne-Ambacht met versch water te spij
zen. Dit besluit is voor de landbouwers
van het blootc van groot belang en zal in
deze uitgebreide en rijke streek, maar die,
in drooge zomers, bij gebrek aan gezond
drinkwater, veel te lijden heeft, met de
grootste voldoening worden vernomen.
Mijnheer de Opsteller,
I
(1.) Dit artikel was
leste nummer opgenomen to worden.
Zijl too goed eene plaats te verkenen in
blad, aan de volgende bemerking.
In ons weezenhuis lijn er tegenwoordig maar negci’
weezeu. Er zijn ook negen nonnen. Hel inkomen vai’
dit gesticht, het schoolgeld der betalende kinderen
niet luedegerekend, beloopt lot omtrent de zeven
duizend [ranks. Veronderstellen wij fr. 7000. In ge*
slichten van den zelfden aard, neemt men kinderen
Gelijk gij weel is den mensch geboren naar het
voorbeeld van Adam en Eva onte eerste ouders met
een slach van ongehoorzaamheid. Van heloogenblik
zijner verstandsontwikkeling gevoelt hij eenen drift
om alles te onderzoeken die voor hem verborgen is
en die hem gretig de hand doet uitsteken tot dé
vrucht die hem verboden is, willende ioo goed ken
nis hebben van goed en kwaad.
Dit geval had ook londag laatst met mij plaats
M.’ de Uitgever, ter gelegenheid van de voordracht
of conferencie door den onderrichtingsbond gegeven-
niettegenstaande de gevaren voorgeschreven° door
het blad de deurnaar, en de aanrandingen
en vervolgingen van wege M den Deken, wilde ik
kost wat kost, weten waaraan ik mij moest houden’
ik wilde onderzoeken of die conferencien zoo ge
vaarlijk waren gelijk men dezelve aantoonde.
Wanneer het oogenblik gekomen was trok ik er
een weinig beschroomd naar toe, denkende van al
daar in die gevaarlijke plaats niet anders te vinden
dan ean klein gezelschap bestaande uit franmacons
liberale koppen, ketters enz. enz., maar groot was
mijne verwondering wanneer ik zag geheel die groote
plaats proppend vol menschen van alle rang en
uwe geëerd
I getuige beveel ik dezelve aan iedereen, en ik protes
I teer uil al mijne krachten tegen de laffe laslerin
i waarvan zij het voorwerp is gewee t, ik zeg nog een
I zij is niet goddeloos of tegen de zeden, maar zij wi
hel onderwijs en de vooruitgang der maatschappij c
van iedereen, verzekerd zijnde, dal wanneer I**
volksonderwijs op zijn hoogst toppunt zal gekome
zijn, de overheersching en ówinglandij der politiek
dwepers en do geestelijke hoogmoed zullen gedaa
hebben.
j de speldewerksters hela.ill.
Ongeveer alle drie maanden worden de kanten
i door de zusters van de kussen» afgesneden, door hen
in eene c
ndervinding reeds Üpè’r gezonden. Eenige dagen nadien brengt
eeuw, wanneer de wijsheid en oi
een hoog toppunt bereikt hebben, een
durven uilgeven en door hunne dagbladen doen
verspreiden hel komedie spel van Bois d'llaine en
andere soortgelijke dwazerien, en die ons drie eeu
wen willen doen lerugwijken, tol die tijden var. bij-
geloovigheden en dwaalleer, tol die tijden, wanneer
de spookhistoriën nog bestonden, en men geen ander
onderwijs kon aanleeren dan hetgeen een mensch
van een onredelijk dier kon onderscheiden, een
onderwijs die den mensch ten vollen in de duisternis
151 Zij "zjn1 ook nog legen den onderrichtingsbond,
om dal den zelfden door hun niet is ingesleld, noch
onder hunne bestiering is; want de ondervinding
leert ons dagelijks hier in onze slad zoowel als in
andere steden, dal alle de instellingen en maalschap-
uiien die van hun niet reglstrecks afhangen eene
tegenkanting ontmoeten en bevochten zijn met alle
de’hardnekkigheid die zich kan voordoen, en alle
deszelfs werkingen worden door hun aangerand en
mei een slecht oog aanzien. Bij voorbeeld, de maal-
schappij van Rhelorika (in onze slad), die zoo bezorgd
is om al hare verlooningen zoo zedelijk en mei eer
bied voor de religie le geven, die zelfs 111 hare laatste
prijskamp twee maatschappijen heeft verworpen om
dal dezelve een stuk wilden verlooncn die iets op de
zeden te wenschen liet; die zeg ik gedurende den
vasten of andere bijzondere dagen geene verloonin
gen geeft, terwijl men binst den vasten in ons bis-
schoplijk kollegie nog ecus van dil jaar een concert
of vertooning geeft voor liet publiek waar de beide
geslachten vereenigt zijn, de maatschappij van Rhe-
torika zeg ik is het voorwerp van vervolgingen en
men tracht het volk ervan afle trekken, om alzoo
hare publieke verlooningen de doodsteek le geven.
Wal aangaat de andere maatschappijen liet is het
zelfde: geene mis meer op de patroonfeest, geene
uitspanningen, alles is verboden, wal bij hunne
kalholijke kringen en congregatiën toegelaten is.
Waarom dan twee malen en gewigten, waarom die
tegenstrijdigheid, waarom die vrede niet hier op
1 aarde onder de menscheu die van goede wil zijn.
1 Om te eindigen, heer Uitgever, ben ik te vreden in
1 de conferencie tegenwoordig geweest le zijn, en als
Een aanwezige burger.
lo laat loegekomen om in on
Ik twijfel of ik wel de bevoegde man ben van wi
uwen correspondent: een burger van Eeurne, oei
antwoord verwacht op zijne reeds tweemaal in uwi
gazelle herhaalde vragen, te weten:
1. ’ Is hel waar dat eene kantwerkschool in d<
meisjesschool (hel weezenhuis) dezer stad is geslicht
2. ’ Is hel waar dal hel geslicht de kanten vooi
zijne rekening verkoopt, en de kantwerkster betaal
naar zijne beliefte?
Bevoegd of niet, ik heb, om deze twee vragen t
kunnen beantwoorden, eenige inlichtingen genomcl
en verlang dezelve aan uwen correspondent cn aai
uwe lezers lo mogen mededeelen.
Ja, er is in hel weezenhuis onzer stad, seder
daar omtrent vijf en dertig jaar, eene kantwerk
school geslicht. In den beginne waren er, in del<
school, van do 30 lol de 40 speldewerksters; over rei
tiental jaren, van de 25 tol de 30, cn nu, zijn er
nog ten hoogslen 20.
De werktijd is in die school geregeld als volg1
voor de groote kinderen, van vijf uren ’s morgendi
lol acht uren ’s avonds in den zomer, en van ach
uren morgends tot acht uren avonds in del
winter. Voor de kleine kinderen, van zeven urei
morgends lol zes uren ’s avonds in de zomer, ei
van acht uren ’s morgends lol vier uren ’s avond
in den winter.
Van deze werkuren moet er afgetrokken wordei
den noodigen tijd om te noenmalen en te vespe
roeren, en daar en boven, voor du kleine spelde-
werksters, eene uur per dag loegewijd aan hel onder
wijs, cn eene enkele uur per dag die gebruikt word
voor te leeren breien of naaien.
Vroeger moesten de weezen ook spcldcwerken cl
ontvingen maar eene zeer kleine geleerdheid. Seder
een zestal jaren heeft dil, in algemeenen regel opge
houden le bestaan.
2.’ Ik weet er niets van.
7,iet hier hoe men de kanten verkoopt en hoe meti
Daar, zegt men, daar is uwe legoedkomsl, en alle;
is afgehouden. Er noch kinderen noch ouder!
weten niet hoeveel ellen kant zij verkocht hebben
noch aan welken prijs, noch aan wie, noch hoeveel
of waarvoor er van hunnen winst is afgeltouden.
Men gelooft algemeen dal de zusters afhouden
1.’ voor hel kussen, 2.° voor de boutjes, 3? voor den
stoel, •4." voor het garen, 5.’ voor den patroon of
perkament, 6.’ voor het schoolgeld, 7.* voor het
licht (lamplicht), 6.‘ voor de bolflesch, cn 9.* voor de
onkosten veroorzaakt door den verkoop.
Het is aan de speldewerksters verboden van hunne
kanten zelve le verkoopeu, en zelfs, van hunne kan
ten, vooraleer zij afgesneden worden, le melen.
Dit zijn, Heer Opsteller, de inlichtingen nopeni
onze speldewerkschool die ik bekomen heb, en ik
heb reden om le gelooven dal zij echt zijn. Indien er
de echtheid van betwist wordt door de EE. verde
diger der speldewerkschool die ons in den leurnaar
van den IÓ4" dezer, een staaltje gegeven heeft van
den schrijftrant van Jaar 30, eh wel ik verzend
hem, als mede al wie belang in die zaak stelt, naar
de Veurneschcspeldewcrkslerscn naar hunne ouders
Deze kunnen dan ook inlichtingen geven over de
daghuur der kantwerksters; over hunne geleerd
heid-, over hunne ervarenheid in hel naaien, hel
breien, hel huishouwerk, als mede over hunne ge*
zondheid.
Aanveerd, mijnheer, enz.
standen cn van alle gezindheden, en ik was te vreden i
mij in een zoo treffelijk gezelschap te bevinden.
Eindelijk ving de voordracht aan die bestond over
de wonderlijke uitwerkselen van den Donder, en
M.’ Nilioul lid van den kring, met de welsprekenheid
die hem kenmerkt, heeft de ontleding met veel wijs
heid gedaan, lot verwondering en voldoening zijner
talrijke aanhoorders. Wat mij nog meest verwon
derde, M.’ de Uitgever, was de paal van welvoegelijk
heid die de spreker gedurende de conferencie ge
houden heeft, niet een uitval legenden godsdienst of
tegen de zeden heeft zijne lippen bezoedeld! en als
aanhoorder heb ik mijzelven kunnen overtuigen dal
de aanvallen van wegens den Veurnaar en 'I.' den
Deken, eene lastering is.
Welk een verschil dacht ik bij mijn zelven zijn die
conferencien die men goddeloos en slechl noemt,
bij de sermoenen in de kerk; het evangelie bestaal I
niel meer, hel is vervangen door aattrandi igeu en
smaadwoorden gericht legen de maatschappij, legen
het openbaar leven, tegen hel oppergezag; het is een
poliliek wapen geworden waarmede men ten strijde
trekt tegen iedereen die niel wilt gebogen gaan onder
bet juk van verslaving en dwijngelandij, en wee aan
hem die hun durft wederstaat), zij zullen zijn onder
gang bewerken en hem vervolgen lot aan het graf.
De conferencien worden ook kosteloos gegeven,
terwijl de sermoenen bestaan uit geldafpersingen,
want men mag met waarheid zeggen dal de kerk
eene tweede beurs geworden is, waar men spckuleert
van de groote fondsen van den rijke tot op de ge
ringe centimen van de nederige werkman; allo do
instellingen en akten die van de kerk uitgaan hetzij
broederschappen, geestelijke toelatingen, aflaten of
- •--•> men niets anders verkrijgen
dan dooreen stuk geld, cn hou meerder de gilt is,
hoe grooler de verdiensten zijn. Met het geld sluiten
zij de hel cn openen den hemel voor de kwezels en
sukkelaars die zij alzoo onder den dekmantel van
godsdienst in hunne nellen vangen.
Maar zult gij mij vragen waarom zijn zij tegen den
onderrichtingsbond; waarom dien oorlog er tegen
voeren, U-rwijl dezelve geen slecht inzicht heeft noch
tenen de zeden of religie is?
Óch, dit is gemakkelijk om te zeggen; de onder-
richlingsboud is ingesleld om hel volk te onderwijzen
en te onderrichtcn; in de conferencien wordt er over
alles gehandell die den mensch kan voordcelig zijn
in <le maatschappij, en hem kan brengen op den weg
der beschaving cn vooruitgang; en daarom is hel
dal zij hel volk trachten ervan afte trekken, omdat
zij zijn legenden vooruitgangen hel onderwijs, alzoo
willende hel volk gekluisterd houden gelijk in de
middeneeuwen, door dwaze vooroordeelen en achter-
uilkruiperijEr is geen vooruitgang, roept de 1
kerkvoogd van ons bisdom uit, in zijn mandement 1
van zondag laatst: de kerk, wij alleen, zegt hij, zijn
do wezenllijke vooruitgangSchoone vooruitg ing
voorwaar die wij dagelijks door hunne werken en
voorbeelden aanschouwen, zij alleen zijn de vooruit- I
gang, zij: die heden in het midden der verlichte gemeten,' gekuischl, i
doos gelegd cn naai
2'.... „l men dl
boekwerk hoos lcrul5 ,u,:l du verkoopsom, en de kinderen
(deweezeu uitgezonderd) ontvangen hunnen loon
