I
leeren als bij u:
Als men met eene zaak in de war zit is zwijgen
onverbeierlijk, zegt de Keurnaor.
Hel is waarsclnjnelijk daarom dal onze konfrater
zorg draagt vin geen woord over bovengenoemde
iöndsenplaalsing le spreken.
De vreemdelingen van den Feumaar wachten
zich ook wel en om reden, van op onze uitnodiging
te antwoorden om de leerlingen der hoogste klas
van het geestelijk kollegie te laten concurreeren
tegen de leerlingen der tweede klas onzer middel
bare school.
De vreemdelingen die den Veurnaar opstellen,
zouden geern hel tegenwoordig gemeente-besluur
zien van kant stellen.
Om het te vervangen door wie?
Zekerlijk door de uitmuntende administrateurs
die de TIEN DUIZEND FRANKEN van St. Nikolaus-
kerk in hel kraam van den fameuze» Langrand-
Dumonceau hadden geplaatst!
ning van, s’werelds beheer door de Goddelijke 1
Voorzienigheid, moet, vooral wat de lagere en
middelbare scholen betreft, nationaal wezen, ’t is
te zeggei) op geen vreemde en wel niet op fransche
leest geschoeid, neen, maar integendeel volgens
onze landsbelangen en hoedanigheden ingericht.
In alle onze openbare onderwijsgestichten moe
ten bijzonderlijk aangeleerd worden:
De zedelijke plichten die elkeen, wanneer men
zijne eigen waarde beseft, bovenal bemind en die
ook wel do krachtigste karakters uitmaken.
En de burgerplichten, 't is te zeggen die plichten
door iedereen aan de natie waarvan hij deel maakt
in hei bijzonder en aan de zaïnenleving in het alge- -
meen verschuldigd; de eerste bestaan in de vader
landsliefde en de tweede in de menschen liefde.
Kinderen en jongelingen in die richting geleerd
heid gegeven, zullen meest allen ook tot vastbe
raden mannen aangrocijen wien de vooroordeelcn
en bijgelovigheiden, noch de verslaving van welk-
danige dwingelandijen, evenmin de heerschzucht
noch de baatzucht, niet zullen misleiden.
•- Verders zal de liberale gezindheid de afschaffing
van alle voorrechten eischen, daar het bestaan van
voorrechten eene wezenllijke inpalming op de vrij
heid uitinaakt, hetgeen enkelijk door dringende
omstandigheden mag gedoogd worden.
De Uitramontaansche of Roomsch gezinde partij
heelt het gezag voor grondbeginsel en de algemeene
kerk- of priesterheerschappij is hare strekking.
Om daartoe le geraken bedient zij zich behendiglijk
van het masker des Godsdienst, nietlegeslaande
staatkundige regeerzucht en Godsdienstbeheer ge
heel en al verschillij zijn. De regeerzucht betreft
stoffelijke of wereldsche belangen, dewijl Gods
dienstbeheer geestelijke of spirituele belangen be
treft.
De Uitramontaansche of Roomsche gezindheid
beveelt volkomene onderwerping en blinde toege-
venheid, onvermiddelijk bijbrengende verdrukking
des gecstcs en persoonlijke verslaving.
De natiën waar zulke grondbeginselen meest in
vloed hebben leveren nogmaals bewijzen op.
Voor de oude wereld toonden wij reeds Spanje
en Italic» (meest de zuidelijke gedeelten), met
Sicilië» en ook Ierland, strekken tol voorbeeld.
Voor de nieuwe wereld bemerken wij de zuider
lijke gemeene besten, Urugaai, Equator, Bolivien, 1
Chili en dergelijke.
De leeringen der Uitramontaansche of Roomsche
gezindheid/zijn uitsluitend en moeten als gezag-'
richting door deszelfs aanhangers, zonder onder
zoek aahveerd worden, tot zelfs de natuurlijke
werkingen en wetten wilt zij enkelijk volgens hare
stelsels aanleeren en toelaten. Tot staving halen
wij uit hel verleden twee feiten aan: de veroor-
dceling van Galileus en de Bulle of Pauselijke brief
van Paulus IV, welke ingevolge deszelfs inhoud
overal moest bekend gemaakt worden.
Voor de latere lijden hoeven wij slechts aan le
halen de Encijclick en het Sijllabus over het alge
meen, en in het bijzonder hel schrift O Felix Culpa!
waarbij door eene welgekende en hooggeleerde
geestelijke overheid Louis Napoleon’s aanslag werd
toegejuicht en verheven, in een nader verschiet
ontwaren wij nog die lieve kloosterwet!
Sedert en nog hedendaags zijn alle die stelsels
en strekkingen nog voorgehouden in de openbare
tolken dier Uitramontaansche of Roomsche partij,
zoo als l’Univers, het Journal de Hruxelles, de
Patrie van Brugge en dergelijke overdreven en
haatverspreidende schriften welke het bladje de
Veurnaar hier zoekt nateapen.
Die Uitramontaansche partij wordt overal aange
leid door het gekende jesuiten order dat overal
ingeworteld is ofschoon wel eens door een Paus
afgeschaft.
Volgens de Uitramontaansche leerstelsels zijn
alle middels door hunne strekking gerechtvecrdigd;
Langrandisten en consoorten zijn de vruchten dier
leerstelsels. Ook is die partij niet streng ten op
zichte harer kopstukken onder welke men gods-
loocheuaars, veroordeelden, bankeroetiers cn over-
loopers bij de menigte telt, namentlijk d’Hane-
Sleenhuize, Brasseur, Delaat, Coremans, de Lan-
gran^smannen, de Lahaye en tutti quanti.
Voor liet overig harer aanhangers is die partij
even verdraagzaam, bekwaamheid noch rechtscha
penheid zijn geen hoofdzakelijke hoedanigheden,
maar wel buigzaamheid en onderwerping; hiervan
bestaan rond ons zienelijke bewijzen.
Ons hedendaags ministerie speelt de rol dier
partij, waar de lieerschzucht en de baatzucht nu
incest de overhand voeren. Een fijne linancieman
houdt het roer, doch hij gebruikt zijne financiële
kennissen meest tot vermeerdering der openbare
lasten. Tot voorbeeld: de vermeerdering der grond
lasten alsnog der persooneele en patent opcenten,
de verhooging der ijzerenweg-tarieven en de reeds
voorgedragen verzwaring der accijnsrechten op
het bier, dat nochtans wel de werkmansdrank mag
genoemd worden.
Al wie uit onbetwistbare feiten en daadzaken
Algeineene "Tijdingen.
Zoo even vernemen wij dat hel uitmuntend
Nederlandsch Tooneel van Gent, op zondag 21
dezer, eene tooneelvertooning op stadsschouwburg
zal geven, van l.° de Dienstboden, vrolijk blijspel in i
3 bedrijven, 2.° Hij is niet jaloers, 't is 't Katje, zeer
lief blijspel.
De zaal zal, er valt niet aan te twijfelen, le klein
zijn om de toeschouwers te bevallen.
Binnen kort zal voor den heer Gouverneur
van Wesl-Vlaanderen de aanbesteding plaats heb
ben voor de te verrichten werken aan de haven van
Nieuport, voor eene jaarlijksche som van omtrent
de 40,ÜÜ0 fr. De borgstelling is 2000 fr. De
verbeteriugswerken worden voor 5 jaar aanbesteed.
Het uitzicht der velden is inderdaad prachtig-
De tarwe en de rogge laten niets te wensclien, dc
meerschen en weiden leveren hel schoonste gezicht
op. De hoornen staan in bloem, cn overal is de 1
wasdom zeer groot. De landbouwers hebben de
schoonc dagen der maand februari en de eerste
van maart te baal genomen, om te zaaien, iuder-
wijze dal ondanks de regen der laatste dagen, de
veldwerken meer gevorderd zijn dan gewoonlijk
op dit tijdstip van T jaar. Indien hel weder gunstig
blijft, valt er niet te twijfelen dal dc oogst zeer
overvloedig weze cn dat hel jaar 1872, onder de
beste zal worden gerekend.
Een koninklijk besluit van 26 maart bemach- I
tigt de vergrooling der kerk van Watou.
Bij koninklijk besluit van 7 dezer, wordt de
heerJ. Boudcwyn, kandidaat-notaris te Reninghe,
tot notaris te Reninghelsl benoemd, in plaats van
wijlen den heer Lucien.
De plaats van hulponderwijzer is opengeval
len bij de gemeenteschool te Reninghe. Arafats-
voordeelen 1000 fr.
Men schrijft uit Oostende, 5 april
Een groot ongeluk is aan boord van russiscb
schip Ami, uit Dantzig aangekomen, voorgevallen.
Op het oogenblik dat dit schip in de haven aan-
kwaam, blies de wind in het noorden. Ten einde,
zonder toéval, aan hel hoofd van de Kom, aan
weet leering te trekken en ook de hedendaagsche
gebeurtenissen waarneemt, zal besluiten.
De liberale of vrijheidsgezinde partij moet zege
vieren; haar behoort de toekomst; welstand en
vooruitgang zal zij de natie bijbrengen.
De Uitramontaansche of Roomsche gezindheid
heeft langst geheerscht in het verleden; in geest-
verdrukking en ellende zal zij de natiën slepen die
haar nog zouden aannemen.
Zeg eens, gij die u Veurnaar noemt, en nochtans
legen al wal Veurensch is tegenstrijdig zijl; zeg
eens, mannetje, waarom schokschoudert gij over
het onderwijs van onze middelbare school? En
waarom geeft gij niet liever ten minste een enkel
bewijs van het zoo goede onderricht van uw gees
telijk kollegie? Om dat u dit onmogelijk is, en er
niets goeds vim kunnende zeggen randt gij met
nijd en afjonstigheid ons onderricht aan, waarmede
gij niet in wedstrijd kunt komen. Dit is niet te ver
wonderen, want wat zijn uwe leermeesters? Hoe
zouden zij zoo goed onderricht kunnen geven, zij
die zelf niet weten, ten minste hebben zij tol hier
nog geen bewijs gegeven anders te weten als hunne
theologie. Komen zij niet uil uwe scholen waar zij
wat keukenjatijn in het hoofd gestoken zijn, en
zijn zij van daar dan niet in ’t seminarie gegaan
waar zij hunne theologie lessen gekregen hebben.
Wat weten zij dus anders en iedereen moet toch
geen theologant worden. Zij kunnen dus geen vol
doende onderwijs geven voor onze burgers. De
uitslag toont dit genoeg aan; want nog geen enkel
leerling, die zijn onderrichl hier ter slede van hun
ontvangen heeft, is in staat geweest zich daarmede
in de maatschappij een voldoende bestaan te ver
schaffen. Neen, geen enkel. Gij zijt reeds meer
maals uitgedaagd geweest om er le noemen; maar
gij moet zwijgen omdat gij niet kunt antwoorden.
In tegendeel is er al wederom een leerling van de
middelbare school, die zijn examen ondergaan
heeft en aangenomen is voor de bediening van den
brievenpost, G. Watlecamp. Ook beginnen de
De Feumaar vraagt ons of het waar is dat
hier tot Veurne op Goeden-Vrijdag een diner me
vleesch is gegeven geweest en door wien?
Wij weten daar volstrekt niets van en de F«*r1
naar, die schijnt au courant te zijn, zou wel do$
ons hiernopens intelichlen.
Met karpelsprongen en valschc uitvluchten zoekt
de Fenrnaar wijs te maken dat hij en zijne
vreemde schrijvers hier alléén de eendracht en
do verzoening onder de Veurnesche bevolking
wenschcn.
Maar karpelsprongen zijn gècn bewijsredens,
man, en de burgers van Veurne weten wel dat gij
het zijt die hier twist cn tweedracht zaait.
Zij weten wel dal hel de Veurnaar is die hier
sedert lang alle de voornaamste ingezetene over
den hekel haalt en beschimpt.
Zij weten wel dat het de Veurnaar is die hier
sedert lang de treffelijkste en eerlijkste familie»
met modder wilt besmeuren.
Zij weten wel, eindelijk, dat de vreemde op
stellers van den Veurnaar hier den baas zouden
willen spelen, onze schoonste maatschappij ver
nietigen, het stadhuis onder hun beheer hebben,
en van ons lief en levendig stadje een dompersnesl
maken zoo als een Rousselaere of een Iseghem of
zoo iets.
Dat weten onze burgers wel en zij zullen er voor
zorgen.
Eerlang zal het verslag over stadszaken het liet-
zien. Onvoorziene omstandigheden, maar welk’,
van stadsbestuur niet afhangen, hebben eene agteq
stelling in derzelver afkondiging veroorzaakt.
Wij hebben eenen brief uit Nieuport ontvangen,
in antwoord op liet verhaal van M.r Visart's bezoek'
aldaar. Daar dit eene polemiek van personaliteit^
dreigt te worden en wij meer plaats le koit vindl
dan over hebben, zal de korrespondenl goed vinden
dal wij zijnen brief niet opnemen.
De Pad en de Lichtworm.
Een pad zag in haar weg
Een schoon verlichtend dier,
Ed spoog er op, uit haat,
Hel blinkend diertje sprakik doe géén kwaad
Wat! zei de pad, maar waarom blinkt gij hier!
TooneelnleuwH.
De taal en kunstminnende maatschappij arm i«
de beursgaf alhier verleden zondag eene zeer aanJ
trekkelijke vertooning, samengesteld uit de volgende
stukken: de familie Dijkmans, drama en hel lief
blijspel waar mede zij den 3'“ prijs bekwam in
den grooten tooneelwedslrijd le Geerardsbergen:
Hosita of de schal van eene vrouw.
De schouwburgzaal was letterlijk vol bezet-
Misschien was de gelukkige samenstelling van hel
programma: de uitgevoerde stukken in den ge
melde» tooneelwedslrijd, er voor veel tusschen.'
Wie toch zou zich niet een avondstond getroost
hebben, voor hel genoegen onze gevierde tooneel-
liefhebbers in deze uitgekozene stukken te moge»
toejuichen. Zoo hadden onze schoonen er wellichtI
ook over gedacht, want in vrij groot getal waren
zij opgekomen om aan de te recht beroemde too-
neelspeelsters Mev. Deterre en Fauconnier, eene
welverdiende hulde te brengen. Wel verdiend zeg
gen wij, want wie toch kan, met meer gepast ge
voel, met meer natuurlijkheid de lastige rol van
Mev. Dykmaus dan Mev. Deterre vertollen? Wie
kan zwieriger en rapper de rol van Rosita, dan
Mev, Fauconnier volbrengen?
De vertooning van zondag lest was dus een echt
kunstfeest waar over wij onze Rhelorika dank
weten, Zulke stukken gespeeld gelijk zij hel zondag
werden, moeten zelfs de moeijelijkslcn bevredigen-
Prachtiger voorstelling hebben wij nog nooit bij
gewoond. De warmste blijken van hoogschatting
hebben dan ook de tooneelliefhebbers en tooneel-
liefhebsters niet ontbroken.
Wij vertrouwen dat allen eenparig een aange-
namen indruk van dien avond zullen bewaren. Het
was als of de geestdrift der zaal zich aan de speci
fiers mededeelde. Zij hebben allen meesterlijk
gespeeld.
ouders hunne oogen te openen, en zenden hunne
kinders vrij en niet gedwongen, zoo gij hel ver
keerdlijk durft zeggen, ter school waar zij beter
leeren als bij u:
F A B E L,
