de vrijheid
De Provincinlen Rund.
Onlangs, wanneer, onder den dekmantel van
Godsdienst en Vaderland, de klerikale partij zich
met geweld toelegde om de kiezers te misleiden,
voorspelde zij, bij de benoeming van hare kandi
daten, ontelbare voordoden voor het kanton, eene
volkomene voldoening aan onze billijke cischen. In
haar blad, in hare vergaderingen, gingen onze
liberale raadsleden door als onkundig en onmachtig
om reden dalzijaande meerderheid van den provin
cialen Raad niet behoorden en noch met Visart den
eersten, noch met Visart den tweeden in politieke
betrekking verkeerden. Men moest, om de drijvul-
digheid te volmaken, aan de twee gezegde kopstuk
ken twee geniën bijvoegen, de eeno om zijne
I*F. GltOIVIFWET.
11. Het Monarchiek eenhoofdig bestuur, ’t Is
dees waar een alleen heerschl, maar volgens de
wet. In zulk gouvernement bestaal ook maar een
•wil, inaar deze wil moet gel ijk vormig zijn aan de
wet die altijd den grondregel blijven moet van alle
bestuurlijke schikkingen.
C- Het Monarchies of eenhoofdig grondwettig
volksvertegenwoordigend bestuur. In zulk gouver
nement vindt men een hoofd, de koning, die geen
ander recht heeft dan het geen hem door de wet
toegestaan wordt; waar eene grondwet bestaal in
tegenstrijdigheid met de welke geene andere wetten
mogen gemaakt worden; waar hel volk door ge
kozene mannen vertegenwoordigd wordt, welke
mannen de wetgevende kamer vormen en met den
koning de wetten maken.
Belgie heelt dezen vorm van gouvernement ver
kozen en sedert meer als 40 jaren bevindt hel zich
gelukkig.
I). Het Republikaansch gouvernement of ge-
ineenebest.
Hier bestuurt hel volk zich zclven, zij recht
streeks, in algemeene vergaderingen, T zij onrecht
streeks. door vrijgekozene afgevaardigden.
Over de voor- en nadoelen van ieder soort van
gouvernement zullen wij niet uitweiden, zulks valt
in den kader van ons onderwerp niet.
Onze grondwet bepaalt de verschillige machten
der natie, het zijn
De wetgevende macht, of deze die de wel maakt
en recht heelt ze te maken;
De uitvoerende macht, of deze die de wetten doet
uitvoeren;
De rechterlijke macht, of deze die de wetten, in
de bijzondere gevallen, toepasl en uitlegt, ’t zij om
de geschillen, nopens hunne rechten, tusschen
burgers te verdienen, zij om de straffen door de
wet bepaald, aan de plichtigen op te leggen.
Gelijkerwijs wij over deze bovengenoemde mach
ten verder breedvoerig zullen handelen, bepalen
wij ons, voor het oogenblik, met de bovenstaande
gegevene beschrijving.
De mensch is een tot de samenhang bestemd
schepsel.
Alleen kan hij niets, van zijne geboorte af zou de
natuur hem overmeesteren en zijn leven ware zoo
ras uitgedoofd als geschonken. Hel kind kan zich
immers noch voeden, noch kleeden, noch eene
schuilplaats vervoegen.
In de samenleving integendeel is de menscht al
machtig: met behulp zijner gelijken» wordt de
gansche natuur overwonnen en tot zijn voordeel
gebruikt: zijn geest baart wonderen en zijne handen
brengen ze ten uitvoer.
In de samenleving heeft de mensch vele rechten,
maar, daardoor zelf ook vele plichten. Iedereen,
het zelfde recht hebbende, is hel ook voor iedereen
eene plicht een anders recht te eerbiedigen. Hel
recht van eigendom b. v. aan allen toegekend
zijnde, mag mijn gebeur mijn recht, en ik, zijn
recht niet verkreuken. Dal recht legt ons dan den
wederzijdschen plicht op, van malkander» eigen
dom wederzfjds aan elkander ten volle beschik-
kinge te laten. Zoo is het met al andere rechten.
Er zijn verschillige soorten van rechten. Er zijn
natuurlijke rechten, burgerlijke rechten en politieke
rechten.
4. Natuurlijke Rechten. Het zijn deze die de
mensch met zijne geboorte medebrengt, deze die
uit zijne hoedanigheid van mensch voortspruiten.
Hel zijn oorspronkelijke rechten die men den
mensch betwisten noch afnemen kan. Zulkdanig is
het recht tot helleven, het recht tol de vrijheid,
tot de gelijkheid en alle dergelijke. Hel zijn aarls-
en onschendbare rechten
Iedereen nochtans redeneert zoo niet. De wet
gever is verplicht geweest deze rechten wettelijk I
te herkennen. Do belgische grondwet waarborgt de
vrijheid en de gelijkheid, maar ze waarborgt de
onschcndclijkheid van hel menschelijk leven niet!
I Wij zijn nog te barbaarse!), hel zicht van bloed
heerschl nog boven op
geweten, van onderwijs, van de drukpers j
van verkondiging van alle denkwijzen.
zjj heelt nog te veel macht op ons, het dierlijk instinkt
J I nw hnvAn niij
De rede wordt door den gloed der wraak ver
smacht
Men moet hel dan niet wonderbaar vinden de
menschen zoo uitermate van politiek sijsteem te
zien verschillen als men bemerkt dal ze zelfs niet
eenstemmig kunnen zijn om het menschelijk leven
te eerbiedigen
Wij zijn in de tweede helfd der eeuw van voor
gestemd uitgang en het schandelijke schavot bestaal nog!
Wordt voortgezet
spoed van hel land.
De waai heid is, dat de katholieke partij
het gezag voor grondbeginsel heeft, en dat
de algemeene kerk of priesterheerschappij
hare strekking is.
De geschiedenis bewijst dal dit stelsel
(de Theocratie) het welzijn en de vrijheid
des volks belet.
Wij denken dal onder degenen die hel
christelijk geloof verhinderen en groole
oorzaken van afwijking bijbrengen, men
de L’ltramontanen of hevige Koomsch ge
zinde» moet begrijpen. De Paus zelf heeft
hun lol bedaring en menschlievenheid
moeten aanmanen. Een hunner hoofdaalt-
leiders, Veuillol, randde opentlijk den bis-
schop van Orleans en andere fransche bis
schoppen aan, en die Ultramontanen heeft
de beroemde Montalemberl meesterlijk
afgeschilderd.
Wal den voorspoed van hel land beli eft;
in ons- artikel over de twee staalkundige
partijen in Belgie (ziel n.r van 15 april II.
hebben wij bewezen welken uitslag de Ul-
tramonlaansche stelsels, voor de landen
waar die in zwang waren, hebben op
gebracht.
3.' Willen wij niel komen tot den ellen-
digen toestand waarin Erankrijk, Spanje
en Italië zijn gedompeld geworden door
de valsche princiepen en de overheel**
selling van T liberalismus, zoo moeten
wij alle wettige middelen inspannen om
het liberalismus te versmachten en uit-
leroeijen-
Wij houden slaan dal dien ellendige))
toestand spruit voor Erankrijk, uit de ver-
derllijke stelsels en strekkingen van hel
alleenhecrschend en willekeurig keizerl ijk;
zelfde reden voor het alleenhecrschend en
willekeurig koninkrijk Spanje, met bijvoe
ging van overdrevene Ultramontaansche
strekkingen, en evengelijke reden als die
voor Spanje zijn toepasselijk aan alle de
vorige llaliaanschestaten, die van het noor
den alleen uitgezonderd, en daarom heb
ben deze de andere veroverd.
Nu schrijvelaai's, wij beklagen tevens uwe
verwaande vermetelheid en uwe verblind
heid. Welhoe, gij wilt het liberalismus, de
vrijheidsgezindheid versmachten en uil-
roeijen! Maar begint dan vooral alle licht,
alle vrijheid, alle wijsbegeerte, alle kuns
ten le versmachten, den menschengeest
uilleroeijen I
Beteren raad tracht de fabel te verslaan
van het serpent dal le vergeefs zijne tan
den op de vijl verbrijzelde, en vertroost u
bij het gedacht dal vrijheidsgezindheid of
liberalismus, zoo als de onmisbare zon,
vruchtwekkende lichtstralen ook op haré
lasteraars laat uilschijnen!
Herleest ook wal onze Grondwet;
waarborgt, onder andere, de vrijheid van
L -
en van verkondiging van alle denkwijzen.
Herinnert n dal die Grondwet, hij over
eenkomst tusschen liberalen en katholie
ken, waaronder drie priesters, zoo wij ons
niel vergissen, de hecren Andries, Defoere
en De Haerne, ten jare 1850 is p
geweest.
Maai’ helaas, wij weten hel, thans zit gij
tusschen de klem. Gij zit tusschen de En
cycliek, het Syllabus en
administratieve kennissen (leest wel) befaamd, de
andere om zijne talentvolle wezentlijkheid gewaar-'
dcerd. En dan was alles in orde!
Welnu, de lijd is gekomen van rekening te hou
den aan liet kiezerskorps der verbintenissen, door
ot in naam der gekozenen, aangegaan. De zittijd is
geëindigd: vragen wij wal hij heelt voortgebracht?
Helaas! het stilzwijgen van den deurnaar nopens
de gewrochten van zijne afgoden gaf ons voorop,
en zonder onderzoek, de verzekering dat niets,
maar volstrekt niets voor ons was aangewend.
Hel bulletin der zittingen van den provincialen I
Raad, waarvan wij lezing hebben genomen, heelt
later bij ons dit gevoelen bekrachtigd, want het
bewijst dat onze duurbaarste belangen door den
raad zijn verwaarloosd en door onze klerikale l
leden over hel hoofd gezien. De Bergenvaart, voor
werp der ernstige bekommeringen onzer naburige
gemeenten, vaart waarvan de verbetering door
de oude liberale leden met zoo veel ijver wierd
benacht en waarvoor, door hunnen invloed, een
aanzienlijk krediet is gestemd geweest, is verge- I
ten. Noch M.r Bieswal, noch M.r Van Hee achten
het noodig zich er mede bezig te houden en op de
uitvoering der gestemde bedelfwerken aan te1
dringen.
Verder, een krediet wordt gestemd voor de ver-
beteringswerken aan don User, en de raad met
algemeene stemmen, deze inbegrepen van de hoeren
Van Ree en Bieswal, bekrachtigt de verdeeling
door de deputatie voorgedragen bij dewelke Kamer-
lijnk-Ambacht van alle pointing is ontslagen, ten
groolen nadeele van Veurnambacht, niettegen
staande er bewezen is door verslagen van den
Waterstaat dat heide ambachten in de bedoelde
werken hetzelve belang hebben
Welaan dan kiezers van I.eysele, Houlhem, Wul-
veringhem, Vinchem, Bulscamp, enz. en gij schat-
pligtige der noordwatering van Veurne, bedankt
uwe klerikale raadsleden over hunne kunde, hun
nen ijver en hunne zorgvuldigheid!! zij zijn wel is
waar de meerderheid van den raad en de deputatie
genegen, en zullen onophoudelijk stemmen volgens
dezes begeerte: maar uwe belangen?.... Maar uwe
centen?.... Dal is wal anders. Geelt hun dan eene
opaofl noot voorde kiezing van 1874. Wij zullen i
die met u helpen opsommen.
Er is noglans iels verricht door onze gezanten
dat de aandacht verdiend van al rechtschapen en
rechtminnend persoon. Daar hebben de klerikale
tolken niet gezondigd bij nalatigheid, ofverzui-
menis, maar werkdadig hun politiek karakter be
zoedeld. Wij bedoelen de verraderlijke en onrecht
vaardige afzetting van M.r De Hoon als toeziener
der buurtwegen.
O schande!! O schande!! Wal zouden dan,
Vcurnaars! die mannen gedaan hebben waren zij
meester geweest, op het Stadhuis?
Tot later.
Eerbiedigen de Veurnesche klerikale kopstukken
den uitslag der kiezingen, den wil des volks'
Geenzins, en wij zullen bet bew ijzen.
Wal is de beteekenis der gemeente-kiezing van
1" Juli leslieden? Die kiezing beteekend onbetwist-'
baar, dal de meerderheid der Veurnesche burgerij
wenschl M.’ Behaeghel als burgemeester le behou
den. Maar met dien wcnsch der meerderheid be
kreunen zich weinig de klerikale kopstukken, zij
bekommeren zich alleen met hun eigen belang, lid
is alzoo dat zij voor het oogenblik, tegen alle reel'1
en reden, pogingen aanwenden op dat een der
raadsleden burgemeester zou genoemd worden i"
plaats van M.r Behaeghel. Alhoewel het genoeg ge*1
kend is dat, sedert lang, onder de nieuw gekozene
raadsleden, de plaatsen van burgemeester en sche
penen met algemeene goedkeuring aangewezen
zijn, hebben nogtansde klerikale kopstukken hunw
pogingen tegen M.r Behaeghel tot in deze laatst®"
dagen voortgezet.
Wal moet men zeggen van zulk gedrag?
Deze vraag zullen wij door liet publiek laten b»“
antwoorden.
I
PRIJSDEH.ING AAN DE LEERLINGEN ONZER MIDDELBAR^'
STAATSSCHOOL.
Heden zaterdag verleden acht dagen, heeft alhier
plaatsgehad op stadsschouwburg, de plechtige uit'
deeling de prijzen aan de leerlingen (Ier middelban’
school, onder hel voorzitterschap van den heef
burgemeester en ten bijwezen van de hccreii lede®
der besturende commissie, van den heer volksver
tefgettwoordiger, versclieide overhedëni «h een
overgroote vergadering van inwoners der stad.
Na de gewoone koorzangen, ernstige en luimig*
uilgalmingen, heeft de heer leeraar l’auinen eeu(
schoone redevoering gedaan, waarin hij te verstap
heeft gegeven dat men de talen moet loeren aan d*
kinderen om hun daardoor het verstand te opened
het hai te veredelen, en den geeste verheffen w
het zedelijke en schoone.
De maatschappij S.u Gecilia, welke den sto**
onze Grondwet
die gij nog lei' nauwernood met den mond
maar hiel meer van harten aanroepl.
VERVOLG
