De minister van oorlog heelt aan de Kamer der
Volksvertegenwoordigers een zeer belangrijk ont
werp van wel voorgclegd. Er is kwestie van een
bijzonder krediet van 10,000 fr. voor de belasting
eener verachterde schuldvordering. In 1842 pleitte
een advocaat voor den Slaat, en deed door de recht
bank verklaren dal hel verbod, om te bouwen in
den voorbehouden kring der vestingen, geene aan
leiding geeft tol hel betalen eener schadeloosstel
ling, voor vermindering van waarde des gronds.
Dit vonnis werd in beroep en in cassatie bevestigd,
on de advocaat pleitte voor de drie rechtbanken.
Hoeveel denkt men, dat hij als loon cischte’ Niet
min of meer dan 55,000 frDoch die eisch werd
overgemaakt aan den tuchtraad der orde van de
advocaten, welke vond dal 55,000 fr. loon, om een
rechtsgeding te volgens, dat eigenlijk maar eene
kwestie van recht opleverde, stellig overdreven
was en builen alle evenredigheid met de wettige
vergoeding der zorgen van den advocaat, en be
sliste dat 7,500 fr. eene meer dan voldoende ver
goeding was. Doch dit is niet alles; dezelfde advo
caat eischte daarenboven 5000 fr. voor gedane
verschonen en kosten. Die nieuwe eisch werd aan
het scheidsgerecht van twee andere advocaten
onderworpen, en dezen bevonden dal de uitgaven,
gedaan door hunnen ambtgenoot, gemakkelijk op
2,500 fr., dus de helft konden verminderd wor
den. De staat heeft te betalen aan zijnen meester
pleiter 10,000 fr. in plaats van 00,000. Dit is eene
goede les voor dien pleiner, welke sedert 1842
naar zijn loon wacht
Sedert meer dan vier weken regent hel bijna
alle dagen. Nooit heeft men schier van alle kanten
van Europa, van zulku schruwelijke ovarstroonain-
O[ zee welhaast niet verder te zien zijn dan op de
staatswalen tusschen Oostende en Dover, gevol
gentlijk zal in onze havens gansch den in- en uitvoer
bij middel van vreemde schepen geschieden, en
vreemde bodems alleenelijk zullen onze havens in
en uitvaren, zoodal ons land, ten dien opzichte,
van den vreemde zal afhangen.
Sedert jaren worden reeds geene nieuwe koop
vaardijschepen in ons land gebouwd, de nog be
staande scheepswerven dienen enkelijk voor her
stelling en kalfaatwerken.
Daarom heeft hel staatsbestuur eerst de teruggaaf
der inkomrechten toegestaan van alle, uil den
vr einde ingevoerde waren, die men bewijzen zou
in 1
geweest; en nadien nog den aankoop en de nalio-
Mejufvrouw Zenoble VerniofHcli
geboren te Veurne den 25 Januari 1816 en bc-
hoorende aan eene der voornaamste familien onzer
stad, is alhier overleden den 27 November laatst.
Rijk aan geestkracht en edele gevoelens, be
zitster van aanzienlijk vermogen, geene middelen
ontbraken haar om in uitstekende gezelschappen
te prijken en de schoonste en verhevenste uitspan
ningen te genieten.
Doch aan dit alles verkoos zij niet alleenelijk
hare inkomsten maar ook hare geestkrachten, haren
lijd en hare personeele medewerking aan het be
zorgen en aanleeren der jonge kinderen van de
lagere volksklas toelewijden
Reeds verscheide jaren had zij zich door ernstige
studiën, reizen en inlichtingen voorbereid, toen zij
in 1850 de prachtige wooning met uitgeslreklcn
hof, voortskoinendc van den overleden burge
meester Ollevicr, aankocht en aldaar een kinder-
bewaarschool inrichte die in mei 1851 geopend en
van toen af goed gevolgd werd.
Later in 1859 slichte zij aldaar een vrouwen
klooster, hier gekend onder de naam van blauwe
nonnen, waar zij de overste bleef, en zulke uit
stekende diensten werden er de jonge kinderen
onzer volksklas bewezen dat de stichtster daar
voor den openbaren dank en eerbied verwierf, hel
gene haar menigmaal door ons schepcnkollegie
namens de gansche stad werd uitgedrukt.
Het was nog niet genoeg voor haren ijver en
voor hare menschlievende gevoelens; in 1866 deed
zij aan het gehucht de Panne een ruim gebouw aan
leggen om aldaar eene dergelijke school te openen
waar thans kosteloos 140 jonge kinderen bezorgd
cn aangeleerd worden.
Wie van ons heeft de wonderlijke veranderingen
niet bemerkt door die zorgen en dat onderwijs op
de visscherskinderen vcrwezenllijkt?
Vroeger zagen die kinderen er zoo wal woesl-
achlig uit en verveelden de wandelaars en vreem
den door overlastende schoöicrijen; thans zien zij
er beschaafd uit en groeten de voorbijganger.''
fatsoenlijk;daarenboven worden zij nog in de chris
telijke leering, lezen, schrijven en cijferen onder
wezen en ook handwerk aangeleerd.
En alle deze opofferingen wist dal verdienstelijke
mensch uil hare inkomsten in te richten alsook
wellicht het bestaan harer dierbare gestichten te
verzekeren; haar ervelijk vermogen liet zij aan hare
wettige erfgenamen.
Hel is genoeg zoo een leven van vrijwillige op
offeringen voor zijne evenmenschcn aan te halen;
onverbodig is het hier op uil te weiden.
Doch het zij ons toegelaten hier de hulde on de
innigste dankbetuigingen van allen die jufvrouw
Zenobie Vermeesch gekend hebben uiltedrukken
(>n tevens met verzekering uilleroepen dal de ge-
heugunis harer weldaden en menschenliefde bij
ons allen zal in zege blijven.
Wij achten de eerekruisen niet als ernstige aan
moedigingen; eigen voldoening over wel volbrachte
plicht en bewezen dienst, hel aanzien, de'erken-
tenis en den eerbied van zijn evemnensch, zijn,
ons dunkens, de ware, verhevenste en edelste
vergeldingen.
Doch dewijl hot gebruik van belooningen bij
gen en zoovele zeerampen hooren spreken als tegen-
woordig. Schiet er eenen dag en nacht tusschen,
't is al wederom aan het regenen. Daardoor zijn in
onze streken vele stukken land, die bestemd zijn
om in 1873 eenen tarweoogst te dragen, te nat en
onbezaaid gebleven, en zullen waarschijnlijk maar
kunnen bezaaid worden achter januari, gelijk dit
gedaan werd in het voorjaar 1871toen iedereen
vreesde dat de tarwe niet zou opgegaan hebben en
nochtans zij is opgegaan, en zij heeft schoone en
rijke ouwen gedragen dat hel een plezier was voor
den boer en voor iedereen. Wij zijn wederom
nieuwsgierig te weten, gelijk wij in het iaar 1871
waren, wie met dat laattijdig zaaien wél, en wie
daar niet wél zal mee gevaren zijn. Zal de vorst of
eene langdurige natte het evenlwel toelatcn hel
land op hel einde van januari of februari te bewer
ken en te bezaaien? Dat isde vrees die den vlijtigen
landman 's nachts nu en dan het slapen belet. Die
vrees begrijpen wij, en nemen er een innig deel in.
Daar zijn ook landbouwers die met hunne suike-
rijen onuitgednan zijn blijven zitten, en zij geraken
al stillekens in’t putje van den winter, zonder te
weten of zij van die kostelijke vrucht den wel ver
dienden penning gaan ontvangen. Men moet toch
zeggen dal de akkerbouw aan velerlei rampen is
blootgesteldoverstroomingen, vorst, mislukte
vruchten, ziekten in de stallen, brand, schaar-
scheid aan werkvolk om ten gepaslen tijde het
noodige land- en handwerk te verrichten, immers
’l en eindigt niet, en mag de boer in goede jaren
wal te boven gaan, men zou waarlijk ongelijk heb-
ben hem het te benijden, want ’t en is noch onver-
dien noch onbezuurd het dagelijks brood dat hij
eet en laat eten.
halve uur lijds verlaat, waaruit volgt dat de vis
scherij, die op deze kust met staak- krui en sleep
netten bedreven wordt, zoo wel bij nachte als bij
dage en altijd op veranderde uren moet bezorgd
worden, en dat die ijverige visschers met hunne
zwaar geladen ruggekorven, dan, zoo bij nachte als
bij dage, bij het gure winterweder en de brandende
zomerhitte, die breede en hooge zandduinen moe
ten overtrekken, dan kan men moeijelijk begrijpen
hoe dit volk zulken slavenarbeid kan weêstaan.
En men zal ons niet gegrond opwerpen dat zulke
steenwegen als buurtwegen door de gemeenten
met lusschenkomsl van provincie en staat moeten
gelegd worden. Neen, dit zijn werken van open
baar en algemeen nul; immers in de duinen noch
aan het zeestrand bestaan geene hofsteden, en
geene andere nijverheden dan de kustvisscherij.
De zeekuslwerken te Heysl, de havenwerken te
Blankenberghe, Oostende en Nieuport, worden uit-
sluilelijk door den staat gemaakt, onderhouden en
afgedragen, immers zoo is ook den steenweg tot
de Panne gemaakt geweest.
Welnu dat vragen wij ook voor eenen steenweg
van aan het zeestrand tegenover Coxyde door het
dorp langs de Killewaarlstraat en Burgweg, tot
aan Veurne; de gemeente Coxyde kan de Kille
waarlstraat afstaan aan de Slaat en kan ook van
Coxyde, de duinen langs, een steenwegsken lot
aan den Galloper leggen.
En wij vragen dit insgelijks voor eenen steenweg
van hel zeestrand tegenover Oostduinkerkc door
het dorp langs den burgweg tot aan de Arkebrug
te Nieuport; overal kan men de Burgwegen volgen
en deze Burgwegen zijn toch wel Staatswegen.
Zoo zouden beido gemeenten Coxyde en Oosl-
duinkerke door rechtslreekscbe steenwegen aan de
spoorbaanslatien Veurne Nieuport verbonden zijn,
en groeide de visscherij cn nijverheid spoedig aan,
niets zoude beletten later een spoorwegsken tus
schen Veurne, langs Coxyde en Oostduinkerkc, op
Nieuport te leggen.
Op deze ontwerpen durven wij de aandacht in
roepen van alle belanghebbende cn weldenkende,
namenllijk van hel bestuur van bruggen en wegen,
de gemeente-besturen van bovengenoemde steden
en gemeenten, volksvertegenwoordigers, senators
en ministers; wij herhalen dal het hier niet alleene
lijk geldt van plaatselijk belang, maar wel bovenal
van apenbaar en algemeen nut.
nog cenige jaren voort, dan zal de Belgische vlag arme gemeenten; bestonden er daar steenwegen
van aan hel zeestrand op de dorpplaatsen en tol de
naburige steden Nieuport en Veurne, ongetwijfeld
zouden daar even als aan de Panne, visscliers-
vaarluigen uitgerust worden cn het getal der kusl-
bewoneude zeevisschers merkelijk aangroeijen.
In de thans beslaande omstandigheden valt hel
uitrusten van visschersvaarluigen aldaar onmoge
lijk. Inderdaad de duinen hebben er eene uur af
stand breedte; aan vervoermiddelen is er niet te
denken; netten en viscb, alles moet er door die
moedige visschers te rugge gedragen worden.
Wanneer men nagaat dat de zeelij twee maal onder
dag en nacht aankomt en telken keer omtrent eene
hnlvo itin* liidc verlaat waaruit vnltzt flat fif> vis-
ons land voor den scheepsbouw te zijn gebruikt
nalisatie van vreemde schepen toegestaan, vrij 1
van registratie en tolrechten.
Dit alles heeft niet geholpen, om de eenvoudige
reden dal eene andere belettende oorzaak bestond,
en, ons dunkens, is deze oorzaak van vermindering
onzer koopvaardijvloot alleenelijk toetewijten aan
het gebrek aan bekwaam en zuinig scheepsvolk.
Andere oorzaak kan er niet beslaan. Inderdaad
de kapitalen ontbreken niet, dat bewijzen de sterke
handelhuizen van Antwerpen, Brussel, Gent,
Brugge en Oostende; ja voor den ijzerhandel, thans
zoo veel met den scheepsbouw in betrekking, mag
Luik en de waalsche provinciën, als er in belang
hebbende, bij noemeu.
De houtwaren voor den scheepsbouw ontbreken
hier ook niet; immers de statistiek van den uilvoor
bewijst de gewigtige hoeveelheden daarvoor be
stemde houtwaren door ons land aan Erankrijk en
Spanje uitgeleverd.
Voor het ijzer, thans zoo veel in den scheeps
bouw gebezigd, moet ons land ook niet achteruit
wijken; even min voor kundige scheepsbouw
meesters noch scheepstimmerlieden; deze worden
menigmaal aangewerkt voor Erankrijk, Engeland
en Noord-Amerika,
Wij achten dal deze oorzaak van verkwijnning
onzer koopvaardijvloot, voortduren zal zoolang hel
getal onzer kustbewoonende visschers niet merke
lijk vermeerderen zal.
Immers de visscherij is de onmisbare kweekerij
en dc eerste leerschool voor hel scheepsvolk, voor
malroozen; dat bewijzen onze drie naburige zee-
nalien: Erankrijk. Engeland en Holland.
Van aan Nieuport lot dc Hollandsche grens en
dan nog Antwerpen, wordt de zeevisscherij enke
lijk uit zekere plaatsen bedreven, namenllijk
Antwerpen, Heysl, Blankenberghe, Oostende en
Nieuport; doch van deze stad tol aan de frausche
grens is hel anders.
Ofschoon wel bijzonderlijk aan de Panne, mag
men zeggen dal geheel de uitgestrektheid der
zeekust, van Oostduinkerkc, Coxyde en Adinkerke
door zeevisschers bewoond is, hoewel enkelijk in
de Panne visschers-vaarluigen worden uitgereed.
Wij zijn van gedacht dat geene nijverheden door
den Staat bij middel van subsidiemof geldmiddelen
mogen ondersteund noch aangemoedigd worden,
immers dit ware broeikasplanlen aankweeken en
verkeerd te werk gaan; eene mogelijke nijverheid
moet gezoegzame levenskracht bezitten om in open
én vrije lucht te kunnen bestaan.
Maar de Slaat moet wakkere bestuurder wezen
cn de bestaande nijverheden den weg banen om te
verkloeken, aan te groeijet) en zich^uil te spreiden.
Wij houden dan voor:
Dal aan de Panne door den Staal een oud zee
kapitein als bezoldigde bestuurder van den red
dingsdienst aldaar benoemd worde, levens gelast
met hel aanleeren der zeevaartkunde, bijzonderlijk
durende dc winteravonden.
Immers voor hel bestuur van den reddingsdienst
zoude zoo een man hoogst nuttig wezen. Hel is
niet genoeg met een boot naar een in gevaar ver
keerde schip te roeijen, om hel scheepvolk te red
den, de noodige middelen moeten ook aangelegd
worden voor het redden van hel vaartuig, liet
beslieren, ontakelen, lossen en zoo menige andere
werkingen die soms niet alleenelijk geldelijke ver
liezen kunnen beletten, maar ook dikwijls men-
schenlevens kunnen behouden.
En wal de zeevaartschool beli eft, wal groot nul
zou deze niet bijbrengen. Uit de Panne worden hel
grootste getal mannen voor den Belgischen loods-
dienst aangeworven. Waren die mannen met
zeevaartkunde bekent, dan werden zij nog meer
voorgelrokken en velen hunner zouden niet jaren
lang als loodslecrlingen moeten dienen, maar veel
spoedigerals werkelijke loodsen bevorderd worden.
En ook velen hunner die, om zich een klein ver
mogen te verschaften, nu jaren lang als matrozen
moeten varen, zouden dan, in zeevaartkunde ge
leefd zijnde, als stuurlieden aangenomen worden
en op korten tijd dat betrachte klein vermogen
kunnen aanwinnen of een beter bestaan kunnen
bekomen.
Wat Oostduinkerkc en Coxyde betreft, dit zijn
I.:in<ll»oiixvki*onijk.