Een uur namiddag. De talrijke bedevaarders
vormen zich te Sint-Amandsberg in stoet. Devaan-
d<ls worden ontvouwd en talrijke opschriften op
houten borden worden omhoog gestoken. De
namen der sleden en gemeenten, en de titels
der maatschappijen die in den stoel vertegen
woordigd zijn, slaan er op te lezen. De stoet wordt
gesloten door cene talrijke afvaardiging der gcnl-
sche geestelijkheid, waarvan de bisschop van (Jent,
Mgr. Bracq, deel maakt. Om twee uur begeeft de
stoet zich in aantocht.
Bij den Sint Amandsberg werd het samenge
stroomde volk handgemeen met eenen groep bede
vaarders, samengesteld uil jonge en kloeke man
nen die groene klakken droegen. De oorzaak van
dit gevecht was, dal een dezer bedevaarders, oenen
jongen van löjiar erg mishandelde. De stokken
werden opgeheven en slagen werden toegebracht.
De policio geholpen door de gendarmen herstelde
de orde, en de groene klakken riepen victorie.
tiende en <le kroweien,
Men is bezig in ons land de tiende en de kre-
weien weder in te brengen. De tiende is de Sint
Picters-pciming en andere belastingen; de kre-
weien zijn de bedevaarten. Men heelt wel te be-
weeren dat de eenc en de andere vrijwillig zijn,
daar is niets van; zij zijn gedwongen in tegendeel,
want niemand zou durven wederstaat! aan don
pastor die ze ontvangt en gebiedt.
Er zijn streken in Vlaanderen waar de S? Pieters
penning eene persoonlijke belasting geworden is.
Elkeen wordt er geschat volgens de veronderstelde
waarde van zijne fortuin of de opbrengst van
zijnen arbeid. Men zou mogelijks denken dat de
grondslag van deze belasting moeielijk is om vast
te stellen; maar de geestelijken, die in de huisge
zinnen verkeeren, kunnen zelfs de geheime in
komsten van iedereen kennen.
Overigens zouden de hoofden der huisgezinnen
grooten moed moeten hebben om te wederslaan
aan den invloed der vrouwen, welke legen hun
zouden opkomen, indien zij den wil hadden van
zich te onttrekken aan de klerikale heerschappij;
en S.‘ Pieters-penning wordt betaald vóór de
staats-belasting.
De heilige kiesdravers zijn vol medelijden voor de
schatplichtigen als de gemeente eenc leening doel
’t zij voor noodigc gezondheids of verbelerings-
werken. Wanneer zij belastingen vraagt zoo ligt als
't maar zijn kan, de klerikalcn storten krokodillen
tranen en schreeuwen dat dit cene schande is.
Maar zij lachen in de vuist als zij, overladen
met rijkdommen, jaarlijks naar Rome hoopeu
gouds zenden, die nooit meer terug koeren.
Onlusten le Gent, en Sint Aniands-
bex*g-
Maandag, zijnde tweede Sinxendag, moest er
eene groote bedevaart plaats grijpen naar de grot
van Onze Lieve Vrouwe van Lourdes, sedert twee
jaren op het kasteel van mevrouw van Courlc-'
bourne, le Oostakker, wijk Slootcndries, opgericht
en welke sinds dien lijd eene groote vermaardheid
verworven heeft. Reeds verleden jaar grepen er
naar die grol talrijke bedevaarten plaats, uit
duizende bedevaarders bestaande, meest afvaar
digingen van do talrijke maatschappijen van Sint
Franciscus-Xaverius, die in de vlaamsche sleden
en dorpen beslaan. Ditmaal was het getal bede
vaarders nog ontzaglijk grooler en men verzekert
ons dal er met bijzondere treinen langs ’s rijks-
spoorweg alleen achttien duizend zijn toegekomen.
Langs den spoorweg van het land van Waas en
dien van Eecloo-Brugge en Genl-Terneuzen waren
er insgelijks verscheidene duizenden vervoerd.
Men schat het gezamenlijk getal bedevaarders op
omtrent vijf en twintig duizend.
Wanneer de bisschop vernam dat het onwedcf
was losgeborsten en men hem zegde wat er ge
beurde, begaf hij zich in alierhaast met zijnen)
état-major in hel buis van den burgemeester van
Sint Amandsberg. Hij beefde van aandoening, en
was vol bekommernis over bel lot der Xaverianen,
die op gansch de linie zoo onmeedoogend afgeran
seld wierden. Men beraadslaagde. Zou men O. L.
V. van Lourdes aanroepen? Zou men het volk aan
spreken en de Gentenaars trachten tol bedaren te
brengen? Zou men de soldaten van het geloof ter
hulp snellen? Neen,men deed eene vigi
lante komen, men sprong er in, en de bisschop
met twee zijner aide-dè-camps reedt tusschen vier
gendarmen langs eenen zijweg naar zijn paleis.
Van elf tot een uur kwam de groote massa
buitenlieden aan met den staatsspoorweg. Er
waren groepen die er zeer oorlogzuchtig uitzagen
.en mei bedreigende blik en gebaren hel geschuifel
en gejouw van het volk beanlwoordeden. Andere,
integendeel, trokken zonder opzien voorbij, de
.vaandels en standaarden, die zij bij zich hadden,
opgerold op de schouders dragende. Er waren
zelfs groepen die hunne vaandels in kisten ver
borgen en in de statie hunne decoration afdeden.
’s Avonds was er le Gent op de straten, op dc
publieke plaatsen en in de herbergen veel leven
digheid en beweging, doch de rust is niet meer
gestoord geworden.
Men heeft opgemerkl dat weinige menschee
partij trokken voor de bedevaarders. Zij hebbed
het gezocht was hel algemeen gezegde.
Dc geestelijken hebben willen parade maken met
hun leger van Xaverianen en vrees aanjagen aan
de liberale Gentenaars. Zij zijn verblind geweest
door hunnen hoogmoed en zij zijn voor hunnen
hoogmoed gestraft.
Wal de Xaverianen betreft, zij bijzonderlijk die
veel slagen hebben gekregen, ze zijn te beklagen.
Maar dat zij wijzer zijn in het toekomende, en dat
zij zich niet meer als sukkelaars laten geleiden.
De ware godsvrucht bestaal niet in uilloópen en
in vertoon. Vroeger waren er veel min procession
en bedevaarten dan nu, en de menschel) waren er
niet te slechter om.
Ontrent 3 ure, trok de geestelijkheid van Oöst-
acker, aan het hoofd van den stoel en voorafgegaan
van een muziek, de dreef van hel kasteel binnen.
Al de bedevaarders waren voorzien van eene
medailje van S.‘ Eranciscus-Xaverius, zij slapten
zes per zes, in dichtgesloten rangen en hel defi-
leeren duurde cene gansche uur. De generaal der
bende, de jezuiel Van der Stappen, beloonde door
een jubelend aangezicht zijne tevredenheid over
zijn leger Welhaast klom de bisschop, voor
zien van koorkap, mijter en staf op een verhoog,
waar hij omringd was van geestelijken en ook van
eenige dames, de bedevaarders bogen zich in het
stof, en de bisschop gaf hun de benedictie. Nu
trad eenc der dames, in wil kostuum met blauwe
linten, vooruit en deed eene aanspraak aan den
bisschop. De bedevaarders wierpen zich nu nog
maals op de kniën, want zij dachten dal Onze
Lieve Vrouwe in persoon te voorschijn was ge
komen. Na dal al de Xaverianen een bezoek aan
de grol hadden gebracht, en een penningje in de
aldaar geplaatste bus hadden gesteken, begon den
aftocht.
Omtrent dc static van liet land van Waas is er
Langs den weg tusschen Sint Amandsberg en
Slootcndries wierd er door de bedevaarders ge
zongen en gebeden. Overal wapperde het pauslijk
vaandel, en al/de uithangborden der herbergen
waren veranderd in godsdienstige spreuken, zoo
als: Boetvaardigheid! Berouw! O Maria, bidt voor
den PausBidt voor de zondaarsZondaars wilt u
bekeeren enz.
Een groot getal klakken, hoeden en schoenen,
zelfs pastorshoeden en pastorsschoenen zijn op
het slagveld gebleven. Meest al dc standaarden
en vaandels en opschriften zijn buit gemaakt ge
weest, want het was bijzonderlijk op deze eere-
leekenen dal de Gentenaren het gemunt hadden.
Daar de overheid vreesde, dat de onlusten, die
:te Luik waren voorgevallen, zich le Geul zouden
kunnen vernieuwen, had de heer burgemeester van
Gent, iu overleg, zegt men, met den heer gouver
neur der provincie, van het spoorwegbesluur be
komen, dat dc bedevaarders niet door dc stad
zouden trekken. Deze welke langs ’s rijksspoorweg
aankwamen, werden uitgelaten langs de oude uil-
gangpoort, gingeu recht door, en trokken zoo langs
den Vanden Brugghengang, nevens het klooster
van den Nonncnbossclie, en den Boulevard van het
kasteel naar builen dc Dampoort.
De heer gouverneur had verscheidene brigaden
gendarmen uil hel arrondissement naar Gent doen
komen, die in de omstreken van Oostakker gekan-
tonneerd werden. De lieer gouverneur had ook
van den minister van oorlog 250 man voetvolk
verkregen, om de orde in dc statiën te handhaven,
doch deze hadden het bevel bekomen zich hierbij
te bepalen en zich builen de statiën met niets le
bemoeien.
Van 's morgends om 8 ure, begon er veel volk,
iu min of meer talrijke groepen, naar de groote
statie te slroomen.
Allenskens kwamen er bedevaarders af, geleid
gelijk soldaten door geestelijken die zich aan hel
hoofd der benden hadden geplaatst. Veel geeste
lijken zagen er trots en uitdagend uil, en de
Gentenaars (achtten en schuifelden.
binst hel gevecht een bedevaarder schielijk over
leden. De eenen beweeren, dal hij door oenen slag
op hel hoofd gedood is geweest, andere houden
slaan, dat hij gestorven is ten gevolge van eenc
beroerte, want men heeft op zijn lijk geene won
den, noch sporen van geweld ontdekt.
Ingezonden A-i-tilcel.
Veurne, 17 Mei 1873.
.V.' de Uitgever,
Nogmaals komt ik uwe gekende dienstwilligheid
inroepen, om mij een plaatsje, voor de volgende
regelen, in uw geëerd blad, le verleencn. Zie hier
waarvan er kwestie is.
Zaterdag laatst gaf onzen Koorzangci skring de
Vereenigde Vrienden», een vrolijken nmziekalen
avondstond aan zijne ecrledeil. Dit feest werd ge
geven melde welwillende medewerking der heereii
Ranson pianist en E. Duray, kluchtzangcr.
Mijn gedacht is niet van in lange uitbreidingen
over hel feest te treden, slechts zal ik zeggen dat
de koorcnmel veel juistheid en samenhang werden
uitgevoerd; dal dc solo-zangers zich allen van
hunne laak goed gekweten hebben en de algc-
incene goedkeuring verwierven; en dal deze die
hel bloemptje van den avond wegdroegen, wel dc
heeren Ranson en Duray waren. En inderdaad,
Mr Ranson,de reeds alhier gunstig gekende pianist,
speelde op eene onberispelijke wijze verschillij;*’
stukken op den piano, die allen warm toegejuicht
werden Mr Duray, den onnavolgbare koïniek, heelt
ons met menige kluclitzang, uit zijn rijk reperto
rium vergast. Hij zong zijne kluchtzangen mol zoo
eene vurigheid, zoo veel geestigheid, dal een algc-
meenen schaterlach in de kamer klonk en donde
rende toejuichingen hem ten allen stonde kwamen
onderbreken. Ook, hoe weêrslaan aan een rollend
vuur van luimige en welgeplaatste uitdrukkingen,
vergezeld van een fijn gelaatsspcl en ónmogelijke
gebaren? 'l Is waarlijk om te barsten van lachen.
Trouwens iedereen is hel eens om le beweeren
dat M.r Duray een lalenlvolle artist is, in zijn vak,
en dat men nog nergens zijns gelijkens heeft
gevonden.
En ik, M' dc Uitgever, zal mij veroorloven er bij
le voegen, dal ik, in M' Dary, eenen artist heb ge
vonden zonder verwaandheid en opgeblazenheid:
hel prijsbaarste en hel schoonste voor een man
van talent. Hij gelijk niet aan deze die dagelijks
pochen, sloffen, boffen en zich zclven prijzen
en over hunne bekwaamheid roemende, zich den
naam van artist toceigencn. Ik wensch dus den
jeugdigen kunstminnaar geluk over zijre ingeto-
Vijf ure. De bedevaarders koeren in Sint
Amandsberg terug. Er bevinden zich aldaar eene
opeengepakte menigte Gentenaars, meest allen
burgers, welke op veertig duizend worden ge
schal. Hel volk was verbitterd omdat men van den
bedevaart eene politieke manifestatie had gemaakt
tegen de liberalen, omdat er gezegd was geworden
dat de Xaverianen alle tegenstanders zouden
plat slaan
Dc eerste groepen bedevaarders werden op een
oorverdoovend geschuifel onthaald, maar als de
tweede groep aankomt, die zeer talrijk is, en be
staat uit bedevaarders van Ninove, die allen eenen
stok bij zich hebben, wordt men handgemeen.
Deze groep en de volgende werden deerlijk mis
handeld; zij kregen slok- en vuistslagen op het
hoofd en op den rug en men zag er velen, die Ge
kneusd waren en met bebloed gelaat, ter prooi
aan schrik en otilslellenis, aan dc slagen hunner
aanvallers poogden le ontkomen, wat gezien den
grooten drang, schier onmogelijk was. Priesters
verweerden zich maar werden ook mishandeld.
Dc schilden en de houten borden werden de bede
vaarders ontrukt en aan stukken getrokken. Hoeden
en klakken worden afgeslagen; men ziet die in de
hoogte vliegen met dc stukken en brokken der
houten borden en der schilden.
De gendarmen en de policie der stad Geul, die
in buitengewonen dagdienst waren geroepen,
poogden dc slagers en mishandelaars in bedwang
te houden, doch dit was onmogelijk. Wat konden
eenige gendarmen en politiemannen tegen duizend
tallen? Bijna telkens een der slagers werd aange
houden, werd hij door een vijftigtal mannen uit de
handen der policie gerukt, die den aangehoudene
moest loslaten, wilde zij zelf niet erg mishandeld
worden. Zoo komt het dat men maar weinige
aanhoudingen heeft kunnen doen; er ware meer
dan een regemenl soldaten en honderde gendarmen
noodig geweest om de orde le kunnen herstellen.
Men oordeele over de hevigheid der mishande
lingen: het getal gekwetsten en gekneusden wordt
op meer dan duizend geschat.
Hel roepen, hel uitjouwen, het slaan en vechten
duurde tol ongeveer zeven uur.
