I
L
I
0-30
X.
geuzen ombrachten met den brandstapel, de galg,
bel rad, het zwaard of de levende begraving.»
Zie hier, hoe professor Paul Fredericq, in ziji.e
I
I
1. Langs den IJperschen steenweg, aan den
0-20
I
I
Op 18'“ dezer zal er te Luik een groot banket
plaats hebben ter eere van den heer FERDINAND
PIERCOT, burgemeester dier stad, als een hulde
blijk voor de krachtdadigheid mei dewelke deze
achtbare magistraat de onafhankelijkheid der bur
gerlijke macht tegen de priestermeestermakerij heeft
verdedigd. Twee afgevaardigden van ieder liberaal
kiesgenoolschap des lands zijn op dit feest uitge-
noodigd.
Het eerebewijs van 18'" dezer aan den heer
Piercot is welverdiend. Ja, eere en lof aan die bur
gerlijke ambtenaren, die, in deze tijden van ultra
montaanse!) geweld, hoog en kloekmoedig het
vaandel dragen der burgerlijke onafhankelijkheid.
Gelijk de groote gazetten, schrijft of om
juister te spreken drukt de Veumaar oenen ar
tikel tegen de Geuzerij. De verantwoordelijkheid
der beeldstormerij, die men in 1566 binnen Ant
werpen had te betreuren, doet hij wegen op de
hoofden der geuzenpartij en hij geeft zeer broeder-
lievend te kennen, dal de liberalen van heden niet
beter zijn dan de beeldstormers der 16' eeuw.
De verantwoordelijkheid van geweldenarijen
door opgewonden volk gepleegd op de hoofden
eener partij doen wegen is onrechlveerdig en be
lachelijk. Kan men, bijvoorbeeld, gelijk de Flandre
liberale zegl.Mgr. De llaerne, die eene der hoofden
der te betreuren omwenteling van 1830 was, ver
antwoordelijk maken voor de verwoestingen, de
plunderingen, de moorden, te Brussel, te Antwer
pen, te Gent, door de patrioten van dien tijd ge
pleegd
Men zal ook wel willen opmerken, dat de geuzen
der 16" eeuw slechts beelden verbrijzelden, daar
integendeel hunne tegenstrevers, de papen, de
La Gazette van Brussel, van 3'" dezer maand,
schrijft daarover in haar hoofdartikel nog al
aardige bijzonderheden, waarvan wij hier eenige
uittreksels, vrij vertaald, lot onderlicht van ecu
deel onzer lezers willen mcdcdeelen.
Het kan niet ontkend worden, zegt La Gazette,
nijverheid zijn, welke door de eerwaarde paters,
lezen enz
(zie almanak bl. 59)
bezat, had voor den
spaanschen beul en zijnen bloedraad moeten
wijken.
Is hel dante verwonderen, dal, in die ongelukige
tijden, door gansch de Nederlanden de noodkreet
klonk, als een vurig gebed,
Fan 7 ongediert der papen
Verlost ons vaderland!
Vreedzame burgers, denkt aan die tijden, denkt
aan de noodlottige gevolgen der klerikale dwin
gelandij.
Ugeineene 'Vij
De minister van openbare werken maakt be
kend, dal er eerlang zal overgegaan worden lot de
aanbesteding van een nieuw zeesas, te Nieuport,
in vervanging van liet Nieuw-1 curnesas, Hel bestek
beloopt tolde som fr. 389,800-00.
De borgtocht is bepaald op fr. 20,000-00.
Men schrijft uil Dixmude, 8 december
Gisteren is bet parket van Veurne binnen onze
stad geweest, en heeft doen overgaan lol de oni-
graving van bet lijkje van een kind, van eenige
dagen oud. Er was spraak van mishandeling. Wij
kennen den uitslag niet.
Dikwijls reeds heeft men de onvoorzichtig
heid opgemerkt van jongens die de gewoonte heb
ben zich langs achter aan de rijtuigen vast te
houden of er op te klimmen alswanneer dezelve
voortrijden. Een soortgelijke heeft zulks zondag
worgend te Brugge bij de Magdalenakerk met zijn
leven moeten bekoopen. Van hel rijtuig vallende
waaraan hij zich had vastgeklampt, liep het "lC1
hem over 't hoofd dat gansch vermorzeld werd.
De Veumaar maakt bekend, dat er op de libe
rale manifestatie van 28 november ter cere van
graaf de Kerchove, den nieuwgekozene volksver
tegenwoordiger te Gent, eenige dames van tref
felijke geuzen» (de Veumaar bekendjdus dal er
treffelijke geuzen zijn) uil Antwerpen gekomen
waren, maar ook een «aandeel geuziunekens uil
huizen van ontucht», die de Veumaar «MAISON’S
DE SOCIÉTÉS» noemt en waarvan hij hel adres
aanwijst! (Antwerpen, omtrent den Ouden Burcht).
En de lezing van zulke grove en kwetsende
leugens, van zulke smeerlapperijen, de lezing van
den Veumaar wordt door de geestelijken aanbe
volen, niet alleen aan hot Tjeefkensgenootschap,
waar dit blad volkomen op zijne plaats is, maar
ook aan alle burgerliuisgezinnen
Mooie en stichtende lectuur, inderdaad, voor
jonge juffers, voor jonge lieden.
Te Bergen (Mons) is een bijgevoegd grefller der
rechtbank in zijne bediening opgeschorst, omdat
hij getrouwd is met eene protestantsche juffer en
zijn huwelijk niet in de katholijke kerk heeft laten
inzegenen.
De achtbare voorzitter der rechtbank, die dezen
onberispelijken ambtenaar zoo durft vervolgen is
de heel godvruchtige M. Wery, een klerikaal van
het zuiverste water.
Wal beteekent nu nog de vrijheid van geweten,
die ons door de Grondwet is gewaarborgd
We gaan goed met onze juslicie.
Onze lezers zullen zich herinneren dat wij ver
leden zaterdag, sprekende over hel strenge winter
weder en over het gebrek en lijden, die er, voor
de werklieden en de weinig begoede menschen,
de treurige gevolgen van zijn, er de bemerking
bijvoegdenen nogtans welhaast zal men de gces-
lelijken zien rond loopen, om geld in te zamelen
voor den S? Pieters-penning, voor de pauslijke
nieuwjaarsgift. Met duizende en duizende franken
zullen zij, alsook hunne gazetten, bijeen verga-
deren enz. Wij stelden vervolgens de vraag:
waartoe dient de S.' Pielerpenning en de paus
lijke nieuwjaarsgift? en ons antwoord wasom
de buitengewone onkosten der kiezingen te dek
ken, om Don Carlos en andere politieke agenten,
die ten voordode der priesterheerschappij werk
zaam zijn te ondersteunen, om de schatkisten te
vullen van het Vatikaan. Wij laakten die scliooie-
rijen, doch wij spraken in het algemeen, en
noemden noch persoon, noch plaats.
Daarop springt de Veumaar, in eene heilige
gramschap, te peerde. Maar denkt echter niet,
lieve lezers, dat het is om den S.‘ Pieterspenning
en de nieuwjaarsgift te verdedigen, om bekend te
maken waartoe eigenlijk de millioenen en millioe-
n ju die zij opbrengen worden gebruikt, neen, de
Veumaar wijkt van de kwestie af en hij vergenoegt
zich, met eene schijnbare verontweediging, uit te
roepen
De inzameling van S.‘ Pieterspenning wordt
hier gedaan door den heer Deken, den heer
Pastor van S.1' Walburgis, de hoeren kapelaans
Vercruysse, Peel en Hllliauallen aftrogge-
laars of dieven!welen die priesters dan niet
wal er in dal gazetje (hel Advertentieblad) staal?»
Juist als of wij die heeren zouden hebben ge
noemd, juist als of wij in volle letters zouden
hebben gedrukt dat dit heeren aftroggelaars en
dieven zijn.
Wel, Veumaar, hoe belachelijk, en tevens,
welke trouwelooze beschuldiging!
Indien wij wilden redeneeren zoo als gij, zouden
wij u kunnen doen zeggen, met uw nummer van
8" dezer in do hand, dat de zachtmoedigste onder
de liberalen van Veurne, en tevens uwe beste
kalanten, Veumaar, wreedaards, yoddeloozen
heiligschenders en zedeloozen zijn.
De l'rurnaor schijnt onze bemerking over het
inzaïnelcn van den S? Pieterspenning zeer ernstig
op te nemen. Hij herinnert dat er een proces in
gespannen is voor laster tegen oenen franschen
dagbladschrijver, omdat hij heeft durven bewee-
ren, dal bet geld, voortkomende van de II. Kinds
heid, voor gansch andere dingen gebruikt wordt
dan om clnnecsche kinderen af te koopen, die
anders (zoomen aan de sukkelaars wijs maakt)
tot voedsel moeten dienen voor chineesche zwijns,
en hij geeft aan de Veurncsche priesters den raad
dat zij ook een proces zouden inspannen legen ons.
'Zeerwel! algelijk hel aan die heeren belieft.
Nu reeds een proces in den preêkstoel, daar bij
nog een proces voor tribunaalT zal dan vol
maakt zijn.
Intusscheu zullen wij gerust op onze twee ooren
slapen, en daarbij nog zeggen, dat als wanneer
arme lieden, arme vlaamschc medeburgers, honger
en koude lijden, het een wel droevig en sehandig
stielke is geld te moeten inzamelen voor den
S? Pieterspenning, voor de nieuwjaarsgift, voor de
11. Kindsheid, geld welk verre van hier gezonden
wordt wanneer het in Vlaanderen zoo veel nood
zou kunnen verzachten, en dal zij wel beklagcns-
weerdig zijn, zij die dat stielke moeten uitoefenen.
Wij betalen u, Veumaar, met uwe eigene munt.
Oog voor oog, tand voor tand.
het rad, het zwaard of de levende begraving.»
merkwaardige bladzijden over de Pacificatie van
i Gent (I), zich over de vervolgingen tegen de geu-
l zen uitdrukt. Men inoel in de geschriften van den
dat er hedendaags weinig vakken van hand, i of tijd, bij voorbeeld in onzen Genlschen kronijk-
nijverheid zijn, welke door de eerwaarde paters, j schrijver Marcus van Vaernewijck. hel verhaal
of de eerwaarde nonnen niet worden uitgeoefend. I
Begeeft u, hot is gelijk in welk dorp, of in
welke stad, en is er een klooster, van dan af
moogt gij verzekerd zijn, dat hel door zekeren
handel, of zekere nijverheid erge concurrentie
doel aan de neringdoeners der plaats, of van daar
omtrent.
Wij willen hier niet spreken van zoogezegde
onderwijsgestichten, waar men aan buitengewone
hooge prijzen schoolbehoefleu van zeer minder
achtige hoedanigheid verkoopt. Wij willen hier
ook niet gewagen van de speldewerkscholen van
Vlaanderen, waar, onder voorwendsel van lager
onderwijs, de kinderen van arme werklieden
geëxploiteerd worden ten profijte van rijke kloos
ters; neen, dit alles is te dikwijls gezegd geweest
opdat wij er zouden op terug keereti.
Maar, nevens die gestichten, die van tijd lot
tijd de aandacht vestigen, hoeveel kloosters zijn
er niet, waar men zich nooit mede bezig houdt, en
die nogthans oprechte handelhuizen zijn, waar
paters en nonnen zich toeleggen om aan het geld,
dal zij aan lichlgeloovige menschen hebben afge
schooid of ontfutseld, oenen Imogen intrest of
groote winsten te doen opbrengen.
In veel kloosters brouwt men bier, niet alléén
voor eigen verbruik, maar voor den verkoop en
zelfs voor de exportatie. In andere maakt en ver
koopt men likeuren. Er zijn zelfs kloosters die
hotel houden, reizigers en kostgangers ontvangen
en erge concurrentie doen aan de hotelliers.
In veel steden bezitten paters, door tusschen-
komst van wereldlijke persoonen, groote winkels
van laken en van modegoederen. Zij hebben er
ook magazijnen van meubelen, van porcelein, van
glas- en gleiswerk.
Nonnen insgelijks, door tusschcnkomsl van
slrooje mannen, houden winkels van elie-goede-
ren, van zijde sloffen, enz.
De jesuieten doen de zaken in liet groot. De
colossale magazijnen van laken, gemaakte klce-
deren, coloniale goederen, die men in de groote
steden aantreft, belmoren hun toe.
Hel is niet te verwonderen, gelijk men ziel,
dat de wereldlijke kooplieden en nijveraars zulke
concurrentie vreezet), die meer en meer dreigt toe
te nemen en meer en meer hun beslaan onder
mijnt. De neringdoende patorsen nonnen bevinden
zich inderdaad in oenen gansch bevoordeeligden
toestand. Zij beschikken over groote kapitalen, zij
hebben noch winstaandeelen, noch intresten te be
talen, de aanbevelingen der geestelijken verzekeren
hun een genoegzaam getal kalanten, hunne be
dienden kosten hun weinig of niels en dikwijls
oefen zij hun bedrijf uil zonder patente.
Dit is alles in weinig geruststellend voor velen
onzer medeburgers, des te meer daar hel getal
kloosters dagelijks vergroot, en bij gevolg de
kloosterconcurrenlie ook dagelijks toeneemt.
Aan eenige onzer lezers zullen de gezegden van
La Gazette vreemd schijnen, doch zij zijn niet
overdreven; zelfs, voor wat de jesuieten betreft
zijn zij beneden de waarheid: die mannen bezitten
niet alleen groote handelhuizen, maar ook groote
nijverheidsgestichten, en zij hebben schepen en
stoombooten op al de zeeën van den aardbol.
En dagelijks schooien de zwarte mannen, tot bij
den kleinen burger toe, voor de arme kloosters,
voor de arme kerken, voor de arme priesters!
nooit genoeg
IJbcritle VenniiiR.
Voor het verbeteren der fouten op sommige uit
hangborden en opschriften
,r
ingang eener dreef:'strenge verboden door
gang
2. Op eene dorpplaats: in de nobel Rose,
bakker, winkelier en herbergier 0-30
3. Te Bulscamp, gehucht Nicuportje, op
de deur van een stal: magazijn van kooien
4. Idem, nabij de dorpplaats, op een
plankje: Privativejagt. Als hel maar fransch
is, dan zijn de fouten gemakkelijk te ver-
schoonen, al hadde men geenen bril noodig
om ze te zien. Hij werkt waarlijk voor den
vooruitgang van ’t onderw ijs, deze die dat
plankje daar heeft doen zetten, aangezien
de spelling in hel woord jagt van de aller
nieuwste isEn hel fransch? Zou uien
liet woord prevative gevonden hebben in de
nieuwe fransche taal die men daar in oe
school aanleert? Aardige taal o; waar,
want de schooljongens ze;.--o dal zij
fransch leeren met harde couvert ei
I
L
0 40
'I'
(1) Zie d«n Volka-Almanak van het WilD-nm-Fondt voor 1876, verkryg-
bftftr ten bureel** van ent blad un 4«n prijv van
I
I
l
I
i
1
