Aheen
Sedert liet begin der eeuw heeft bet klerikalism
liet kiesbedrog.
Volgens men zegt zou er, bij de opening der
Kamers, of er ccne troonrede of geene zij, een
groot debat plaats hebben over het kiesbedrog
door de klerikale!) gepleegd.
De liberalen hebben een dossier opgemaakt, dal
een echt rechterlijk dossier is, verpletterend voor
de dompers partij.
De klerikalen hebben geproefd hel zelfde te doen
en enkwest tegen enkwest te stellen, maar na wel
gezocht te hebben, schijnt het, dal zij verplicht
zijn geweest er van af te zien.
De liberale volksvertegenwoordigers zullen bij
de opening der Kamers eenc bijeenkomst hebben,
waarin zij de te volgen gedragslijn zullen vast
stellen.
Hopen wij dat de oppositie eensgezind en kracht
dadig de rechten dor kiezers zal verdedigen.
Men moet waarlijk bekennen dat liet wel gemak
kelijk is te roepen dal men vervolgd wordt, de
marteldood sterk of verkwijnt, als men maar al
tijd zooals het heden overal 't geval is in ons
landekegezond, dikke vet, met geverfde neus
en blozende kaken voort leeft in gemak en weelde!
Maar wat men ook al zeggen moge, vruchteloos
zou men trachten die mannen te doen verslaan
dal godsdienst en politiek of godsdienst en kleri
kalism twee gansch verschillige zaken zijn: hun
plan is gemaakt en geene ergere dooven kan men
aantreffen, dan degene die niet booren willen.
Kiezing te Virton.
Hel kiezerskorps van het arrondissement Virton,
is bijeengeroepen op dinsdag 7 november, om 9
ure ’s morgends, ten einde een vertegenwoordiger
te kiezen in vervanging van M. den graaf de Briey,
overleden,
M. Dubois, lid van de bestendige deputatie van
den provincialen van Luxemburg, is de kandidaat
der klerikale partij.
Zonder twijfel zullen de liberalen weldra ook
met bunnen kandidaat voor den dag komen, die
naar alle waarschijnlijkheid M. Ensch zal wezen,
welke in de laatste kiezing maar een veertigtal
stemmen min heelt gehad dan M. de Briey.
Dal do liberalen zich allen aan't werk stellen,
niet alleen van Luxemburg, maar van elk andere
plaats waar er mannen wonen die invloed in dal
kiesdistrikt hebben.
Schoon hebben wij, liberalen, te roepen en te
herroepen dat wij niets anders vragen dan dal de
burgemeester zijne plaats op hel stadhuis zou
vinden en de pastoor de zijne in de kerk; neen,
voor de ultramontanen bestaal er geene politiek
noch wereldse!) gezag meer. Spreekt gij die man
nen van onderwerping aan de wetten, zoo schreeu
wen zij dat ze vervolgd worden. De Grondwet
verbreken zij, behouden bet deel dat bun schoone
voorrechten en lekkere profijtjes verzekert, en zij
verwerpen datgene, welk hun plichten oplegt,
alzoo de wet snoeiende naar hun welbehagen.
Wat is de godsdienst? Dat vragen wij voor die
lieden, die eerlijk en vreesachtig, gestadig bun
eigen zelven mistrouwende, zich verplicht vinden
steeds door andere persoonen zich te laten ge- 1
leiden, bij gebrek aan krachten om zelve te onder
zoeken wat er bun aangeboden wordt.
De godsdienst is de band, die den menscli aan
de godheid verecnigl, hel is een diep gevoelen dcr
nauwe betrekkingen tusschen God en de schep
ping, tusschen den schepper en het schepsel.
De godsdienstige geest is hel genoegen, het
geheimzinnige gevoelen dat de droomende inbeel
ding vervoert en den menscli wegsleept en door
den godsdienst verschaft wordt. Die met dien
geest doordrongen zijn vereenigen zich in de
kerken, aanhooren er andere menseben, priesters
genoemd, die daar de godsdienstige menigte de
punten en de voorschriften van het geloof aan-
leeren en die gelast zijn met de uitvoering der
zinnebeeldige ceremoniën van den dienst, in een
woordde priesters zijn de bewakers der geloofs
leer en de bedienaars van den ccredienst.
En hel klerikalismus, wat is dat?
geheel ander Iels
Algemeen zien wij in ons land die mannen, die
bewakers der geloofsleer zich niet te vreden
houden met de uitoefening van hun priesterambt.
Gebruik en misbruik makende van de macht op de
zielen, waarover zij beschikken, werken zij in het
duister om gansch het land, onder wereldlijk op
zicht te overmeesteren. Meester van bel gods
dienstig gezag, moeten zij ook meester van hel
wereldlijk gezag zijn.
Zij dringen in uw buis, zetten er zich néér en
hebben algauw de vrouw’, die doorgaans vrees
achtig is, in hunne netten. Onder den invloed der
vrouw, volgen de kinders, met wiens opvoeding
die mannen zich goedkoop gelasten, en de nieuwe
geslachten hebben zij onder hunnen invloed en
gebied. En heeft de man het ongeluk zich legen
dit indringen te verzetten, dan sloot men hem de
familietwist in huis, beroofd hem, zoo mogclijk,
van alle bestaanmiddels en ontzegt hem dus alle
huizelijk geluk. Kan dat nog niet helpen en komen
nieuwe gedachten hunne heerschzuclil dwars-
boomen, dan heeft men de inkwisilic ter hand en
vervolgingen, naar gelang der tijdsomstandigheden.
De geschiedenis der priesterheerschappij is eene
verschrikkelijke lijdsweg van beide kanten met
brandstapels en werktuigen van vernieling en
dood bezet. Desnoods zelfs roeit men gansche
volksstammen uit.
En die mannen spreken van martelaren!
Z’hebben er vele gemaakt, maar weinig voort
gebracht.
zijne macht verloren; heden werkt hel meer dan
ooit om dezelve terug te krijgen. Hel burgerlijk
huwelijk, het wereldlijk onderwijs, de wetten die
de burgerlijke en familierechten beschermen wor
den bestreden en moeten verdwijnen; daarna, en
dank aan het bezit der eigendommen dat zij bij
middel van hol teslamenlenrcchl kunnen bewer
ken, zou men er gekomen zijn.
Ja, wij zeggen helmet diepe overtuiging: de
Godsdienst mag aanspraak maken op de breedste
vrijheid; maar hel Klerikalism is een oprecht ge
vaar voor de samenleving. De priester, die zich in
zijne kerk bemoeit, daar officieert en bidt, zal bij
ons altijd achting en eerbied vinden; inaar wat
dezen betreft, die niet in hel perk der martelaren
treden, maar in hel politiek strijdperk; dezen die
niet trachten het getal leden van den hemel te
vergrooten, maar dit van onze Kamers, steeds
zullen wij hun handelen bestrijden met het woord
en met de pen, tol dat wij de burgemeester op
het stadhuis en de priester in zijne kerk hebben
gebracht.
Tooiieelkundig renlivitl.
Zoo als wij in een onzer vorige nummers ann-
gekondigd hebben, is de eerste verlooning van hel
tooneelfestival door onze llhetorika uitgeschreven,
vastgesteld op Zondag 29 Oktober.
Het is de koninklijke maatschappij de Fontei-
nisten, die het feest zal openen met de volgende
stukken:
De verzoening of de Broedertwist, drama;
De drie wenschen, blijspel;
IV’dt leelijk spook, id.
De goede faam die dezen opvoerenden loonccl-
kring voorengaat is eenc waarborg dal hel feest
aan de verwachting zal beantwoorden, en dal de
toeschouwers eenen genoegclijken avond zullen
overbrengen.
Die genen onder onze lezers welke aan de
vroegere looneel-verlooningen der Fonleinisten
hebben deel genomen, zullen zich levendig herin
neren, met welk eenparig gejuich de spelende
leden begroet werden.
Wij vernemen dal onze koninklijke harmonie-
maatschappij bare medewerking zal verleenen lol
hel opluisteren der te geven vertooningen.
Wij mogen ons dus verwachten de schouwburg
zaal wel bezet te zien.
Algemeene Tijdingen.
Morgen zondag, om 11 ure voormiddag, zal onze,
koninlijke Harmonie-maalschappij de volgende
stukken op hel Stadhuis laten hooien:
1. " La garde de la reine, pas redouble1.
2. " Le roi d’Enzio, air.
3. " Eugénie, mazurka.
4. " Les Dragons de Villars, pot-pourri.
- Den 29oclober toekomende, zal er leReninghe
door den Fanfarenkring, een groot Concert ten
voordeelc van den armen gegeven worden.
De provinciale raad van Weslvlaandcren zal
binst den aanstaanden maand in buitengewone
zitting moeten vergaderd worden, ten einde over
le gaan lot hel aanbieden van een eerste en tweede
kandidaat voor de plaats van onder-voorzilter der
rechtbank van Brugge.
Zaterdag heeft in hel provinciaal gouverne-
mentshotel de heraanbesteding plaats gehad, dcr
uittevoeren vernieuwingswerken aan den Syphon
die do waters bezorgt aan Veurne-Ambacht, en
ligt onder den Ijzer bij de groole kom le Nieuporl.
Hel bestek is van 44,830 fr.
Hebben aangebodenMM. Scheirsen en Leper,
te Pcrvysc, 48,990 fr. en A. Jacqueloot, te
Oostende, 49,800 fr.
Bij koninklijk besluit van 8 October 1876,
wordt de heer C.-J. Kuurds, op zijne vraag ont
slagen, van het ambt van commissaris bij het
zeewezen 4dt klas te Nieuporl; hij wordt vervangen
door den heere Fl.-Fr.-ll.-C. Van Gulick, kapitein
van lange vaart.
Mej. Paula Sleeckx, dochter van den gekenden
vlaamschen schrijver, is bestuurster benoemd der
nieuwe school voor jufvrouwen, welke te Brugge
is ingericht in vervanging dergene door het stads
bestuur afgeschaft. Het is een goede keus die het
i bestuur heeft gedaan. Mej. Sleeckx bezit een diplo-
mavan graad en is opvolgenlijk onderwijzeres
te Lier, in de normaleschool te Gent en in de
middelbare beroepsschool te Antwerpen geweest.
In zitting van maandag is hel beroepshof van
Gent overgegaan tot de aanbieding van twee kan
didaten voor de plaats van onder-voorzilter der
rechtbank van Brugge. Zijn gekozen geworden
Eerste kandidaat: M. De Schietere, rechter te
Brugge, met 8 stemmen tegen 6, gegeven aan
M. De Blauwe.
Tweede kandidaat: M. De Blauwe, met 13 stem
men tegen 1, gegeven aan M. De Gammond,
substituut te Brugge.
Men weet dal de rekening der tentoonstelling
voor gezondheidsleer enz. te Brussel, naar voor-
loopige schattingen met een tekort van 80,000 fr.
zou sluiten. Wij vernemen thans dat de voorzitter
der tentoonstelling, de volksvertegenwoordiger
Warocqué, bel aanbod heelt gedaan, dal tekort
uit eigene beurs aan le vullen. Door die edelmoe
dige daad zouden de aandeelhouders wel den in
terest van hun kapitaal hebben verloren, maar dal
laatste zou althans onverkort kunnen worden terug
betaald.
Naar men verzekert, zou het congres hier reeds
dadelijk een practise!) gevolg hebben. Deregeering
zou namelijk voornemens zijn tol liet ontwerpen
eener wet omtrent den arbeid van vrouwen en
kinderen, inzonderheid in de mijnen, over te gaan.
Wel ligt er nog een groote afstand tusschen ont
werpen en afkondigingen, doch dat ware althans
een eerste stap. En dan zullen wellicht sommigen
onzer wetgevers aan liet zonderlinge contrast ge-
I lieven le denken, dal hier op dat stuk beslaat.
Hier juist, waar men reeds 2 dikke doelen met
bescheiden over hel onderwerp van regeerings-
wege heeft doen verschijnen, en waar kortelings
nog zulk een stroom van schoone volzinnen over
gezondheidsleer en reddingswez.cn vloeide hier
juist en hier alleen is onder alle europeesche
Staten lot heden zelfs nog geene poging tot op
lossing van hel vraagstuk van vrouwen en kinder
arbeid gedaan.
VERSCHRIKKELIJK ONKEVAI...Men schrijft uil
Antwerpen; Ter gelegenheid der kermis van Putte,
vertrok zondag morgend vroeg, ten 1/2 uur, een
spreciale trein naar Cappellen. De wagons van
dezen trein hadden eergisteren gediend, om hel
groot ge.lal reizigers met een bijzonderen trein
terug naar Antwerpen te voeren, en bijgevolg wer
den zij dezen morgend terug naar Gappellen ge
bracht, om gisteren avond hetzelfde werk te doen.
Er waren geene reizigers op den trein; het per
soneel bestond uit vier of vijf man, le wetende
machinist, de stoker, detrein-en een frein wachter.
Bij hel vertrek uit de statie heerschte alhier een
zwaren mist; de signalen waren’met moeite zicht
baar. De brug van de Kcmpiscbe vaart, tegen
Merxcm, waar de trein moest overrijden, stond
open, dewijl er juist eenc schuit doorvaarde. Was
nu het signal gegeven dal de trein niet mocht
doorrijden ofwel heeft de machinist ter oorzakó
van den mist, de signaal niet kunnen zien dit
weten wij niet. Hel een en het ander kan mogelijk
zijn. De schuil was juist gepasseerd, en de brug
wachter was gereed de brug toe te draaien, toen
de trein kwam aangereden.
Men riep wel is waar dat er gevaar was, doch
het was te laat; de trein was te dichtbij gekomen,
de machinist kon hel ongeluk niet meer voorko
men en de locomotief met verscheidene wagons,
stortten met een donderend gedruisch in bel water.
De plons van de opeenbotsing der wagons veroor-
Dat zijn de werken van het klerikalism, en zijn
doel is de alleenheerschappij te bekomen over
alles. Zij exploiteeren vrouwen, kinderen, ouder
lingen en stervenden; zij betrachten giften en
erfenissen en maken op allerlei wijze jagt op goud;
voegen de macht van het geld bij de zedelijke
macht, bemonsteren de eigendommen en beginnen
dan hunne vreczelijke rol.
Wij zijn gelukkiglijk nog zoo ver niet; maar wij
zijn er geweest en zonden er nog kunnen terug
komen, bijaldien er niet genoeg gezorgd wordt!
