Daarop antwoorden wijT is om van de Belgen
een onwetend volk te maken, een geslacht van
domkoppen te kweeken, onbekwaam zich los te
worstelen uil de klerikale dominalie, die vijand is
van den volkswelvaart, de vrijheid en de verlich
ting.
Mag dat zijn? Neen!.... Wij hopen wel, wij be
trouwen dal de liberalen krachtdadig voor het
burgerlijk onderwijs zullen zorgen, moet hel zijn,
nu bij middel van den schoolpenning.
.Maar later, als zij aan hel bestuur des lands
teruggekeerd zijn, moeten zij voor elke school,
door de klcrikalen afgeschafl, tien nieuwe scholen
bijstichten, ja zelfs twintig. En dan moet daar het
middelbaar onderwijs kosteloos voor allen zijn.
Ten dien prijze alleen kan de verkwezeling des
lands bestreden en België nog gered worden.
Liberalen, vergeel dat niet 1
Ingezonden A.i*tikelH.
Eggewaertscappelle, 11 september 1877.
lieer Uitgever van hel Adveutextie-blad.
Gij zegt in uw nummer van 8“ dezer, dat de
Eggewaertscappellenaars gelachen hebben met de
ongevallen der congreganisten van Veurne, tijdens
hunne laatste reis naar Oostacker-Lourdcs.
Dit is de waarheid, Mijnheer. In al de ongeval
len, benauwdheden, appelflauwten en tribulalies
van uwe christelijke congreganisten en van hunne
herders hebben wij hier eenen duim gevet, en ge
zegd 't is wel besteed
Gij moet welen dat wij hier van gevoelen zijn,
Vinchem, den 13 September 1877.
Mijnheer de Uitgever,
Over eenige weken nam ik de vrijheid in uw
geëerd blad de onderscheiding te doen kennen,
welke te beun viel aan twee onzer ingezetenen,
Karel Marquis, landwet kcr en Jozef Voss, schaap
herder, die in belooning hunner langdurige ge
trouwe diensten en eervol gedrag, door hel Staats
bestuur. met de wcrkers-decoralie van 2dc klas
vereerd werden. Ter dier gelegenheid drukte ik
den wensch uil, dal hel gemeentebestuur de over
handiging dezer decoralien met alle mogelijke
plechtigheid zoude doen geschieden.
Welnu, Heer Uitgever, mijn wensch is ten volle
volbracht.
Hel gemeentebestuur van Vinchem heeft geloond
hoe hel nederige werklieden weet te vereeren, en
hel is om zijne loffelijke handelwijze te laten ken
nen, dal ik u bid dit kort verslag van het feest in
uw geëerd blad over te nemen.
T was zaterdag, 8" dezer, do dag van hel feest.
Om 5 ure namiddag vereenigden zich ter herberg
van sieur Arseen Chacrcl, de gemeenteoverheid en
de schaapherder J. Voss. (Karel Marquis was uil
hoofde van onpasselijkheid in de onmogelijkheid
het feest bij te wonen).
Hel muziekgenootschap van Wulveringhem, dat
zoo bereidwillig zijne medewerking tol dit feest
verleende, kwam de gemeenteoverheid en den ge
decoreerde ter dezer plaats af halen en leidde hen,
onder het spelen van schoone pas-redoublés, naar
hel gemeentehuis, waar er aan J. Voss door den
lieer Burgemeester, in naam der gemeente, den
cerewijn werd aangeboden.
Na lezing van hel koninklijk besluit, dat aan
I Marquis en Voss de wcrkers-decoralie verleent,
1 nam de heer D. Verfaillie, burgemeester het woord,
en wcnschte, in cene welgepaste woorden, namens
het gemeentebestuur, den gedecoreerde hartelijk
geluk over de zoo wel verdiende belooning, welke
hij kwam te ontvangen, en drukte de hoop uit, dat
die vercering cene aanmoediging zou wezen voor
allo dienstboden en werklieden, om de voorbeel
dige dienstvaardigheid en verkleefdheid van Mar-
Men leest in al de klerikale gazetten zonder uit
zondering, de volgende uitdaging:
De gemeenteraad van Mechelen heeft cene prijs-
bare en loffelijke daad gepleegd, door op te hou-
den een kollegie te ondersteunen dat niets goeds
voorbracht, dal professors zonder leerlingen en
leerlingen zonder God bezat. Deze daad van
kloekmoedigheid zal niet eenig blijven, en overal
waar dezelfde omstandigheden zich voordoen,
hopen wij wel dat men zal handelen volgens de
belangen der gemeenten en bestuurden.
Ziedaar de uitdagingskreet der klerikale gazet
ten. Oorlog aan het onderwijs, men wil in ons land
een geslacht van domkoppen kweeken, volgens
het historisch woord van M. De Decker.
Onze tegenstrevers, zegt het Weekblad, spelen
hier een gevaarlijk spel, waarbij zij meer kunnen
verliezen dan winnen. Zij dreigen hel staats- en
gemeentelijk onderwijs overal af te schaften, van
de lagere scholen af tot de universileiten toe.
Het burgerlijk onderwijs kost te veel. Ei! de
klcrikalen zullen hel gratis voor niet doen. Ook
zien wij alom eene massa kloosters uit den grond
oprijzen. Is het om meester te worden van hel
onderwijs der jeugd Ongetwijfeld
Betaal uw onderwijs zelf! roepen de kle
rikale» den liberalen toe. Schiet in uwe beurs,
maar gij zijt er te pinger toe, niet waar.
«Tc gierig!» De uitdagingskreet wordt reeds
beantwoord. Zij zijn wel onvoorzichtig, de kleri-
kalen, zij werpen olie in het vuur.
Ah! gij wilt het wereldlijk onderwijs afschoffel).
Goed, zeggen de liberale dagbladen, maar wij ver
wachten van u, klerikale», ook de opoffering van
de voordeelen en privilegiën die de kerken en de
geestelijkheid genieten van wege den Slaat, de
provinciën en de gemeenten. Deze bedragen mil
joenen. Offert ze open dan zullen wij de milde
klcrikalen loeren kennen. Inderdaad, zij zitten nu
zoo schoontjes bij het vuur de handjes harlelijk te
warmen, ten koste der belastingschuldigen.
Verwacht niet! zegt een klerikaal blad, dal
wij zullen verzaken aan de vette hulpsommen die
de kerken, de pastorijen, de torens, de sacristie»
genieten; wij geven de vrijstelling niet op met
welke do geestelijkheid bevoorrecht is voor den
militairen dienst, de burgerwacht, de hoven van
assissen; wij weigeren afstand te doen van de
privilegiën der kerkfabrieken, seminarie», bisdom
men, enz., enz.
En, voegt een kristelijk blad van Gent er nog bij
Moesten de liberalen eens willen ONZE voorrech-
ten, profijten en privilegiën afschallën, dan, ja
dan zou de kat op de koorde komen: DE KATIIO-
LIEREN ZOUDEN WEIGEREN DE CONTRIBUTIEN AAN
STAAT EN GEMEENTE TE BETALEN.
Allo! dat is schoon, niet waar; dat de liberalen
aldus spraken, gewis werden zij als revolution-
nairen uitgemaakt. En echter, ziel cons, de libe
ralen worden nu als vcrstootelingen overal behan
deld en zij blijven trouwe burgers. Zij vragen geenc
voorrechten hoegenaamd, slechts hel gemeene
recht. Maar neenzij worden verslooten voor liet
volksonderwijs, de openbare plaatsen, de voor
deelen der staatsuitgaven; in een woord er is geen
recht voor hen. Integendeel geniet de klerikale
partij van duizende privilegiën en profijten. Men
kan dan gtmakkelijk mild zijn, ’t is ten kleinen
koste.
Eiwelen de partij die vel wordt bij middel van
privilegiën, dreigt nu het openbaar onderwijs in
al de steden af te schaliën. Waarom? Uit spaar
zaamheid, zeggen de klerikale gazetten.
dal alle deze, die hunne eigene streek niet onder
steunen, geene menschen zijn van 'l rechter bedde
en de straf verdienen van de verdwaalden, die
elders vruchteloos geluk en troost gaan zoeken,
die in hun eigen huis te vinden zijn.
Waarom, als O. L. Vrouw van Lourdes te Egge-
wacrlscappcllc wenscht vereert te worden, twintig
uren ver gaan loopen? Waarom, zonder noodzake
lijkheid, geld verreizen en aan vreemde den pen
ning jonnen? Waarom niet getracht O. L. Vrouw
van Lourdes-Eggewacrlscappelle in groole repu
tatie te brengen, hetgeen eene goudmijne zou zijn
voor onze gemeente en een onschatbaar voordeel
voor gansch onze streek
Dal O. L. Vrouwe in Eggewaertscappelle gaarne
vereerd wordt, mag, noch kan men niet betwisten,
want zij doel hier veel wondere werken. Hoe
menige jonge vrouw, hoe menige dochter, hoe
menig jongeling, die reeds alle hoop hadden opge
geven, zijn bier niet getroost geworden?
Het is waar, in Eggewaertscappelle is alles veel
eenvoudiger als te Oostakkcr, en wij hebben hier
geene fontein. Maar, rechtzinnig gesproken, wat
eerbied kan men hebben voor het fonteinwater
van Oostakker?
Het is water uil eenen gracht, dat opgepompt
wordt in eenen bak; van daar komt hel langs eene
gedekte buis naar beneden, loopt in een putje,
waar de melaatsche menschen hunne wonden in
afwasschen, keert naar denzelfden gracht terug en
wordt nogmaals opgepompt.
Hier in Eggewaertscappelle, als den toeloop nog
wal vermeerdert, zal men oprecht Lourdcswatcr
verkoopen in 't groot en in T klein, zuiver fontein
water, gevloeid uil de rotsen van het fransch
Lourdes, waar O. L. Vrouw in persoon versche
nen is.
Gij zegt ook, heer Uitgever, dat de Eggewacrls-
cappellenaars spreken uil intrest, uit baatzucht.
Gij hebt niet al het ongelijk, doch het is niet uil
intrest alleen dat wij spreken, maar ook in hel be
lang van uwe christelijke congreganisten, die be
vallige schaapkens, die zoo gelukkig zijn als zij
met hunnen herder een uitstapje mogen doen.
Eli wel, de onkosten en de moeilijkheden der
reis in acht genomen, kan de Veurnesche kudde
gemakkelijker tienmaal O. L. Vrouwe naar Egge
waertscappelle komen vereeren, dan eenmaal naar
Oostakker.
Verhopende, Mijnheer, dat gij de Eggewaerts
cappellenaars geene Geuzen meer zult noemen, en
dal gij de bedevaart naar onze gemeente meer en
meer zult recommandeeren, groet ik u met ware
christelijke gevoelens.
A’en Eggewaertscappellenaar,
K. 0.
verlaten hebben, om als egoïsten een lui
en onbekommerd leven te kunnen door
brengen, onder voorwendsel van God aan
te bidden.
Wij hebben van liet gebed van luierik-
ken niet noodig; want hun gebed behaagt
niet aan God.
Wij, werklieden van allen stand, arbei
den op de wereld met moed en vlijt en
eerlijkheid, om brood te verdienen; ons
werken behaagt aan God, want werken is
het beste et) aangenaamste gebed dal men
aan God de groole werkman, de Schepper
der werelden, kan toesturen.
Laat ons godsdienstig zijn; maar met
rede; want God heeft ons de rede gegeven
om het kwade van het goede te onder
scheiden, om ook te kunnen oordeelen
dal overdreven godsdienst fanalismtis is,
en dal de kloosters door overdrevenc gods
dienst opgericht de plaag zijn der katho
lieke landen.
De klerikale gazellen, lol hel Leugenaartje toe,
die altijd het licht trachten onder den domper te
houden, do waarheid verdraaien en gestadig de
menschen bedriegen, leggen zich nu toe om aan
hunne lezers te doen gelooven, dat de kerk zich
niet verrijkt, dal de kerk bijna niets bezit, dal de
goederen die aan geestelijke gestichten toebehoo-
ren, en die men goederen noemt van doode hand,
omdat zij nooit van eigenaar veranderen, in België
onbeduidend zijn.
Dal men dit wijs make aan onnoozele menschen,
die aan alles geloot geven wat eene klerikale gazel
schrijft, of wal een priester hun vertelt, zeer goed;
maar de professortjes denken toch zeker niet dat
de verstandige lieden de verklaringen van hel
Leugenaartje voor evangellie nemen, dal zij ge
looven dal de kerk zich niet verrijkt, noch zich
niet tracht te verrijken? Indien onze tcgenslreveis
in die meening verkeeren, dan zijn zij grootelijks
mis.
Alwie de zaken van nabij beschouwt en klaar
ziel is overtuigd, dat de geestelijkheid, dat de
kerk, schat-rijk wordt, en dat er niets is waar op
zij zich meer toelegt, dan op het vergroolen van
baren rijkdom, omdat zij den wereldschen rijkdom
als het beste middel aanziet, om overal hare op
permacht te vestigen en uil te breiden.
Hel Leugenaartje beroept zich op de statistiek
en haalt cijfers aan. Maar die cijfers zijn bedrie-
gelijk.en mets is gemakkelijker dan het te bewijzen.
In Veurne, bij voorbeeld, zijn de geestelijke lap
en het bisschoplijk eollegie met als kerkgoederen
ingeschreven. Do geestelijke tap is ingeschreven,
zoo als men weel, onder den naam van den heer
Kembrycn van twee andere geestelijken, en het bis
schoplijk eollegie onder den naam van twee zus
ters van ons hospitaal. Kwamen nu de heer Hem-
bry en eene dezer zusters te sterven, zouden de
bovengemelde goederen gedeeltelijk overgaan aan
de erfgenamen der afgestorvenen? Geenszins: van
heden af zijn er schikkingen genomen opdat die
goederen, welke wezenlijk kerkgoederen zijn, aan
de kerk zouden blijven.
En gelijk hel in Veurne is, zoo ook is hel elders.
Overal vindt men geestelijke gestichten, kostelijke
gebouwen en landerijen, die, in schijn, toebe-
hooren aan bijzonderen, maar die, in wezenlijk
heid, de eigendom zijn van de kerk.
Kon er cene rechtzinnige statistiek gemaakt
worden van al de goederen, die, in ons land, aan
de geestelijkheid toebebooren, men zou verbaasd
slaan over haren rijkdom.
En is het te verwonderen dat er hier over ge
klaagd word, als men ziet dat de kerk met dien
rijkdom nog niet voldaan is, maar gedurig nieuwe
middels inricht om geld af te schooien en af te
persen, om goud op goud te stapelen, terwijl,
langs oenen anderen kant de kleine burgerij haren
toestand ziel verslechten, en de armoede, onder
de werkende klas, dagelijks toeneemt.
Niet alleen de liberale gazellen, maar alwie
waarlijk menschlievend en godsdienstig is, laakt
en misprijst de geldzucht dei kerk, en beklaagt,
dal de politiek, die de geestelijken naar de opper
macht doel streven, bun hunne heiligste plichten
doel vergelen, en hen ten volle van den weg, door
Christus bewandeld, doel afdwalen.
Wic <le lekkere Iteetje»
in lielgie?
Ni!. fl---
