4
Brussel
Antwerpen
Gent
Brugge
Bergen (Mons)
Hasselt
Doornik
Arion
Luik
Namen
De buitensporige pogingen die de geestelijkheid
aanwendt om haren rijkdom te vergroolen, om
overal meei en meer kloosters te slichten, om hel
wereldlijk en officieel onderwijs aan te randen, te
vernietigen en het te vervangen door hel broerkens
onderwijs, leggen aan alle lieden, die hel vaderland
beminnen en hel behoud onzer vrijzinnige instel
lingen ter hart nemen, de plicht op krachtdadig
legen die snoodc pogingen te velde te trekken.
Dit doen de liberalen bij middel van hel woord
en van den schoolpenning, dit doen de liberale
gazetten bij middel van artikels waarin de politieke
geestelijken, de paters en de nonnen welke van
den godsdienst eenen winkel maken, natuurlijk,
niet gespaard worden, en die liberalen en die
liberale gazetten doen wal zij moeten doen.
aan de leering der heidenen niet te ge-
looven.
Zij zijn door de heidenen onder Nero en
zijne opvolgers vervolgd geweest, om de
zelfde redt' waarom Calvinisten, Luthera
nen, Albigcezen, llussilen en zoovele an
deren, later door Home zijn vervolgd ge
weest, omdat zij de vrijheid van hun ge
loof verlangden.
I>e nieuwe kieswet.
De nieuwe kieswet is nog niet in voegen of reeds
ziet men in verschilligc bladen reklamaliën opdagen
dal het geheim der stemming niet gewaarborgd is
en men de briefjes zal kunnen leekenen even als
vroeger.
Wij denken met la Gazelle, dal hel nu den oogen
blik niet is om te roepen dat hel geheim der stem
ming met de nieuwe wet niet verzekerd is. Inder
daad, wal men ook zegge, hel gouvernement zal
geene nieuwe discussie openen over hel kiesstelsel
dal nog in werking niet is geweest, en hoe meer
men hel stelsel van stemming zal slecht maken,
hoe min vertrouwen de kiezers zullen hebben dal
hunne stemming geheim zal kunnen blijven.
Dal de klerikalen dal doen, zij zijn in hunne rol,
hel is met de geteekende briefjes en het bedrog
dal zij meerderheid geworden zijn. .Maar wij libe
ralen moeten trachten de kiezers vertrouwen te
doen hebben in het geheim dor stemming, ten
einde ze onder dit oogpunt gerust te stellen.
Hel kan zijn dal eenige der aangeduide grieven
tegen de wet, gegrond zijn, waarvan men rekening
zal kunnen houden als de wet zal herzien worden,
inaar de waarborgen tegen de geteekende briefjes
zijn talrijk in de wel en wij denken dal hel moeilij-
kerzal wezen om bedrog te plegen dan men denkt.
Dat men de wet niet voorop al broke, eindigt
ia Gazette, dal men de kiezers niet voorop loeroepe
dal zij geen vertrouwen mogen hebben in het
nieuw stelsel en dat men niet zegge: M. de pastor
zal welen als gij voor zijnen kandidaat niet ge
stemd hebt.
Dat is in de kaart spelen van de klerikalen, die
hel genoeg zullen herhalen legen hunne kiezers en
ze bedreigen met alle soorten van straffen als zij
voor hunne vrienden niet stemmen.
Dit zijn eenige gedachten, die wij met hel
Brusselse!) blad in overweging geven aan de libe
ralen, opdat zij er hunne handelwijze naar zouden
jregelen.
Het is valsch, dal, ingevolge do Grondwet hel
ollicieel onderwijs niet moei beslaan. Want, be
stond het niet, dan zou men te kort blijven aan de
bepaling van de 2<ta paragraaf van art. 17 dier wet.
Gij noemt ons, Leugenaartje, schijnheiligen
MANNEN ZONDER EER NOCH SCHAAMTE Zeer
wel, gaal maar voort in hel schelden, dal betaamt
immers aan een christelijk blad, dal door de zoo
gezegde opvolgers von Christus als eene goede
gazel wordt aanbevolen.
Doch, dal die zelfde mannen, die gij heden zoo
geweldig aanrandt, slechts een weinig in uwe
kaart speelden, zonder daarvoor in hel minst
hunne levenswijze te veranderen, gij zoudl ze niet
meer schelden, maar gij zoudl ze, integendeel,
verheffen, loven en prijzen. Is hel niet waar RECHT
ZINNIGE opstellers van bel Leugenaartje?
Het Leugenaartje, natuurlijk, verdedigt de
kloosters.
Hoe meer kloosters en hoe meer kloosterlingen,
geeft hel te verslaan, hoe beter.
De ouderlingen van Veurnambachlzegt het,
hebben van hunne ouders en groot-ouders ver
nomen, hoe, vroeger, de kloosters de menschen
gelukkig maakten.
De pater en nonnen van vóór de beloken tijd,
beweert het professorsgazelje, waren mensch-
licvend en milddadig, dat hei eeae benedictie wi s:
zij zorgden voor den arme veel beter dan hel
tegenwoordig armbestuur; de hongerigen en dors-
tigen kregen in de kloosters eten en drinken; wie
geeneu huis had, ontving er een goed en gul
onthaal, en menigmaal gebeurde hel, dat, in tegen
spoeden, de pachters van kloostergoederen van
hunnen pacht ontslagen wierdon.
Hoe schoonop hot papier!
Maar indien hel Leugenaartje, bij uitzondering,
geene prullen verteld waaraan wij grootelijks
twijfelen dan moei hij bekennen, dat de paters
en nonnen, sedei l honderd jaar, veel veranderd zijn.
Tegenwoordig, inderdaad, in plaats dat de paters
en nonnen geven, doen zij niet anders dan vragen;
in plaats dat de arme lieden bij beu ondersteuning
vinden, zamelen zij zelve» aalmoezen in en gaan
ten huize de beste brokken al halen; in plaats dal
de pachters van kloostergoederen in ongunstige
jaren vermindering van pacht bekomen, is liet,
integendeel, altijd den vollen pot.
Waarom schuimbekt hel Leugenaartje van gram
schap in zijn laatste nummer? Waarom neemt hel
het zijnen toevlucht tot grove en vuige personali
teiten? Waarom? Voor geene andere reden, dan
omdat het Advertentie-blad een artikel heeft ge
plaatst tegen de vermenigvuldiging der kloosters,
tegen die paters en die nonnen, welke, onder
voorwendsel van God te eeren en te aanbidden,
onbekommerd en als egoïsten een lui en vadzig
leven slijten.
Hadden wij de 25,000 heiligen uit den hemel
aangerand, en de drie goddelijke personen der
11. Drievuldigheid op den hoop loc, hel Leuge
naartje zou ons nooit met een antwoord hebben
vereerd; maar, omdat wij ons verstout hebben bel
gedrag, de levenswijze van zekere soort van
zoogezegde geestelijke personen te beknibbelen en
te laken, kent de woede van hel professorsgazelje
geene palen.
Dat de heilige schrijvers er maar geene bloed
spuwing van krijgen.
Onze moderne katholieken mogen dus
gerust hunne valsche klachten over inge
beelde vervolgingen, waarvan zij de slacht
offers zouden geweest zijn, staken.
Dilis lijd verlies, niemand gelooftze nog.
be ganschc wereld weel te goed dal zij
immer, niet de vervolgden; maar de ver
volgers zijn geweest.
baar zijn zelfs vele lieden die vast over
tuigd zijn dat, in volle negentiende eeuw,
zij dit schandelijk middel van geweld om
hunne overhccrsching te vestigen, nog
zonden willen gebruiken.
Een geestelijke persoon aanranden hij mag
de grofste pater zijn, of het smeerigste broerken
wezen is, voor onze tegenstrevers, hel grootste
kwaad, dal een liberaal bedrijven kan.
Loochent de godheid van Christus, en zij zullen
het u vergevenM.r D’Haene de Slebnhuyze is er
een levend bewijs van. Maar houdt staande, bij
voorbeeld, dal de geestelijken geld- en heersch-
zuchlig zijn; dal zij van den waren weg afdwalen
en hunne zending van liefde en broedermin met de
voelen treden; dal zij hel zuiver godsdienstig ge
voel onder de menschen vernietigen door de politiek
en de wereldsche glorie boven den godsdienst te
plaatsen; dat zij eene ramp zijn voor de streek, die
onder hunnen politieken invloed gebukt gaal, en
de heilige schrijvers zullen u behandelen als ge
spuis, en zij zullen u vervolgen zonder genade.
Wal hel Leugenaartje over het onderwijs zegt is
onzin en gansch tegenstrijdig met de waarheid.
Het is valsch, dal de volledige uitslagen dor 1
konkoersen ten voordooie zijn van de geestelijke
onderwijsgestichten.
Het is- valsch, dal de wereldlijke scholen onze-
dclijk zijn; zij zijn zedelijker dan de geestelijke
scholen, en indien de priesters aan de eerste den
oorlog aandoen, hel is uil politiek en uil baatzucht.
8
4
4
4
4
3
2
2
1
Bisschoplijke Collegiën
2 benoemingen.
Zie hier, volgens den Journal de Bruges, de
vergelekene uitslagen der konkoersen tusschen de
Athénées, of wereldlijke collegiën van den Slaat,
en de gepatroneerde bisschoppelijke collegiën, of
collegiën die van wegc de gemeenten hulpgelden
genieten.
.4 Ihënëes.
8 benoemingen.
Van het oogenblik dat de katholieken
meester geworden zijn, hebben zij alle
andersdenkenden deze vrijheid geweigerd.
En de liberalen, sinds zij nu hel getal en
de macht hebben, welke vrijheid hebben
zij vervolgd?
Geen bloed hebben zij doen stroomen
om hunne grondbeginselen te verspreiden.
Zij hebben de lessen van den Zaligma
ker nageleefd. Even als Hij, hebben zij
door het woord alleen, en niet door het
geweld, hel edele gevoelen van vrijheid,
gelijkheid en broederlijkheid verspreid.
Zij hebben de schoone zending der
eerste kristenen nagegaan en de leeiing
van verdraagzaamheid van den Meester ge
volgd, terwijl de katholieken, Kris-
tus verloochenende die de menschlieveud-
lieid predikte, van het oogenblik dal zij
machtig waren, de denkbeelden van ge
weld en van wreedheid der heidenen in
het werk hebben gesteld.
Meer bloed zeil hebben zij vergoten en
meer martelaren dan de heidenen, heb
ben zij doen sterven.
Het is op maanndag, 1 October, dat Mr Ruzette,
onze nieuwe Gouverneur, zal worden geïnstalleerd.
Mr Ruzette is nog een zeer jong tnensch, die
geen hel minste bewijs beeft gegeven van ervaren
heid, ol van grondige kennissen in bestuurlijke
zaken, en wiens eenige titel, tot hot verheven
S.‘ Truien f
Gbeel2
Kortlijk 1
Eecloo 1
Enghien 1
Herve1
Poperinghe 1
Oostende 0
De Athénées hebben dus daaromtrent viermaal
meer benoemingen dan de bisschoppelijke colle
giën, en bijgevolg verdienen de wereldlijke colle
giën, viermaal meer de hulpgelden, uil de kas der
schatplichtige» geput, dan de geestelijke collegiën.
Die uitslag der konkoersen, als men acht geeft
op het onderwijzend personeel, welk men door
gaans in de beide categorie» dezer scholen aan
treft, zal niemand vei wonderen.
Wie zijn de professors in de wereldlijke
collegiën
Mannen, die, door langdurige studiën in de nor
maalscholen en door moeilijke examens, blijken
hebben gegeven van wezenlijke geleerdheid, en
die, door aanhoudende pogingen, zich meer en
meer trachten te bekwamen en zich als goed let raar
te onderscheiden, omdat zij weten, dat zij liuuna
bevordering of hun avancement in het onderwijs
van den Slaat, niet aan voorspraak, maar aan
eigene verdiensten zullen te danken hebben.
Wie zijn de professors in de geestelijke col
legiën
Meest altijd jonge priesters, die pas uit liet semi
narie komen, die geene bijzondere geschiktheid
hebben voor hel onderwijs, noch zich ooit op dit
vak hebben locgclegd. Hel zijn, in een woord,
professors-sludenten, die nog, ol te jong, of te
schuw, of te eenvoudig zijn, om als onderpastor
in deze moeilijke wereld op te treden, en die men
voor eenige jaren naar cc» collegie zendt, om er
rijp te worden, en er ondervinding en wereld
kennis op te doen. Zeer dikwijls gebeurt liet, dal
die professorljes zich in hel collegie hun ge
vang vervelen, en wel verre van er zich ver
dienstelijk te maken, al doen wal mogelijk is om
hunne ongeschiktheid voor hel onderwijs le doen
blijken.
Kunnen nu wel die jonge priesters, die pro-
fessors-sludenten, die nog zoo veel le loeren heb
ben, en onderwijzen moeten zonder liefde noch
vocalic, vergeleken worden aan de professors der
wereldlijke collegiën, die ijverige geleerden, die
hel onderwijs en de leerzuchtige jeugd boven alles
liefhebben? Neen, neen, de vergelijking is niet
moge) ijk.
Overigens, de uitslagen der konkoersen zijn
daar. Die uitslagen zijn vruchten, en aan de
vruchten kent men den boom.
I
