I
on dank van degenen die liet vaderlijk gezag en de
I
voor
I
zaterdag, 22 december, te middag, in het Post
hotel te Gent. Dagorde: Onderzoek der voor
stellen, door hel gouvernement gedaan, voor hel
overnemen der lien, te rekenen van 1 januari aan
staande.
.■Xl*4<?incei>o 'S'ijtli
Spoorweg Licldervcldc-Veurne. Buitenge-
moet laten geven, en zelfs ol hel noodig is dal zij
onderwezen worden.
Nemen wij hen op hun woord.
Hel verplichtend onderwijs krenkt niet meer het
gezag des vaders, dan de plicht hem door de wet
opgelegd van zijn kind te voeden, en niemand zal
het lichaam even als voor den geest schuldig. Wan
neer zij het eerste ontrekken straft hen de wet.
Moet hel ook zoo niet zijn wanneer zij hun hel
tweede weigeren
Ja zeker, en hel moet zoo zijn, omdat hot den
vader niet loegclaten mag zijn eenen onwetende
te vormen, die zijne medeburgers als last op de
armen moet vallen.
De gunstig gekende romanschrijver de heer A.C.
Van der Cruyscn heelt onlangs een werkje uitge
geven, getiteld Afrika. Om dit (lullig boek te schrij
ven, heelt de heer Van der Cruysen de schriften
geraadpleegd van de vermaardste reizigers, zoo
wel franschen als duitschen en engelschen. Het
bock is geschreven in dien gemakkelijken en ongc-
rochlen stijl die den schrijver van de Vondeling
en van zoo menig ander hartroerend roman eigen
is. Nu er zooveel van die belangrijke streek, die
Afrika heel, gesproken wordt, zal hel nieuwe
werkje van den vruchtbaren schrijver gretig lei
band worden genomen. A/rika is een van die boe
ken waarin wen met alleen aangename, maar ook
nuttige uren slijt. Als men hel boek gelezen heeft,
gevoelt men zijnen schat van kennissen verrijkt.
Zulke werken kunnen niet warm genoeg aanbe
volen worden.
Ten dezen bureele te bekomen, men zie verder
de aankondigingen.
Waarlijk, M.r de Uitgever, 'k weel niet wat men
zou moeten hebben om meer opzien te baren, en,
indien er halsstarige beknibbclaars gevonden wor
den die de goede uitvoering van zoo een schoon
i feest critikeeren, zou men hen keer voor keer
i mogen toeroepen, gelijk hel zoowel in hel liedje
gezegd was:
Ja zot, zot, zot, ze zijn stapel zot.
Eindigen wij met don vurige wensch uit te
spreken om het verplichtend onderwijs te zien in-
j voeren, en dat zal niet lang meer duren, tegen wil
deren, hij moet ze opvoeden, bij alleen is dus I en dank van degenen die bet vaderlijk gezag en de
rechter om te beslissen welk onderwijs bij hun vrijheid onder de voeten trappen in geloofs zaken
door hel afschaffen van burgerlijke scholen en hel
opdringen van klerikaal onderwijs aan kinders van
alle belijdenissen, en die de schaamt' loosheid dan
zoo ver drijven lol de beweren dal T verplichtend
onderwijs dat gezag en die vrijheid krenken zou.
beweeren dal deze beperking zijner vrijheid be-
treurenswaardig is, integendeel, zij is ten uiterste
rechtvaardig en, ten meeste, kan men ze aanzien als
eenc beperking der vrijheid van ontaarde vaders.
Het schijnt mij even dwaas hel verplichtend
onderwijs als het vaderlijk gezag aanrandend af
te schilderen, als te beweeren dat de dieven en
moordenaars in hunne vrijheid gekrenkt worden
door wellen die hunne misdaden straffen; het is
nochtans hetgeen onze tegenstanders, aanhangers
van onwetendheid, zouden moeien staande houden,
indien zij niet tegenstrijdig in hunne handelwijze
waren.
Is het niet al te waar als men hun toewerpt:
Uwe partij is die der duisternissen des geesles,
die, welke om aan cone vermollcnde macht, aan
een spook de heerschappij le behouden, den
mensch beveelt zijne plichten en rechten te mis
kennen en blindelings te aanvaarden wal gij hun
als waar voorgeelt.
Neen! dat doen wij niet. Wij erkennen liefst als
voorname overheid, de rede en de wetenschap;
daarom zijn wij vijanden van die welke den mensch
in onwetendheid willen laten leven, daarom noe
men wij ze vrijhcidsbalcrs, schijnheiligen, die
zich maar als verdedigers van de vrijheid aan
stellen om ze te vernielen.
Ja, iedere maal, dal men den vader dwingt zijn
kind te onderwijzen, werkt men voor de vrijheid,
want een onwetende jongeling is in het toekomen
de een nuttige burger le min, een wanordelijk
werkman, of iets slechters, te meer.
Inderdaad, de onwetendheid is de grootste der
rampen, ja zelfs de oorzaak van al de kwalen die
ons land treffen.
De ongeletterde mensch is lot losbandigheid en
wanorde geneigd en vind, vroeg of laai ellende
voor loon. Zijne levenswijze maakt hem onbe
kwaam tegen zijne burgerlijke en politieke plichten
goed uit te oefencu.
Is het dan te wenschen vele zulke menschen in
een land te bezitten?
Neen; onmogelijk zoo iets aan te nemen.
- Wat gedaan om al die geesels le verdrijven’
Verleden weck heelt een belangrijk feit geheel
de gemeente Boilshoucke in opschudding gebracht,
namenllijk de vlucht naarBoilshoucke, ot de
installatie van den nieuwen pastor.
En het is geen klein affairen de installatie van
den pastor. Alles moet alsdan te been zijn: oud en
jong, groot en klein, kreupel en mank, alles, alles.
Ook hadden de Boitshouckenaars gezegd we gaan
daar iels doen dal wel is, en, zoo gezeid zoo ge
daan, alles werd in hel werk gesteld en alle voor
zorgen genomen om eenc voortreffelijke installatie
te doen.
De schoone dag brak aan. Van 's morgens vroeg
was alles op been en ook in volle bedrijvigheid;
dc voiluren werden uit de remisen gehaald, wel
gekuischt, geblonken en gesmeerd, de paarden
goed gekamt en geborsteld en, en route Sophie,
naar Veurne, om de heilige zending te volbrengen.
M. de pastor moest met hel convooi al komen en
uil de dekenij afgehaald worden. De paarden wer
den dus uitgespannen tot rond de 101/2 ure. Op dit ----
solemneel oogenblik stelde de stoel zich in bewe- wone algemeene vergadering der aelionuarisseu,
ging. Drie mans te peet de, met schoone linten ge- »i-<in«r december m middnrr m n<-t
pareerd en met de vlugge op de schouders dat
is nu dc nieuwe mode gingen vooraf en com
mandeerden geheel de rei voiluren, die zich voor
do dekenij kwamen plaatsen. Men is in jubilatie: de
goede tooneclspelers dc heeren L. Pinic cn E. De-
- fc I 1.’ I I) X’ TA z I Zk I «1* v
Hel verplichtend wereldsch onderwijs inrichten. voortreffelijke wijze voorgedragen hebben.
pastor gaal verschijnen; hip, hip, hoera, vivat dc
pastor. Men wachtmen blijft wachten
de paarden worden ongeduldig; men kijkt ver
baasd rond doch, gelijk zuster Anna, ziel men
mets tevoorschijn komen. Wal belcekent dal?
Na lang aarzelen, neemt er eindelijk eenen zijnen
moed niet de twee handen en, slillekens, op zijne
leenen, gunt hij vragen wanneer hel hunne cer-
weerdigheden zal gelieven te komen.
Angstig wordt er gadegeslagen wal er hem zal
geantwoord worden. Maarwat gebeurt er wal
geschiedt er? De moedige afgevaardigde siddert,
heelt, wordt doodsbleek en, met de slippen van
zijnen jas, vaagt hij een traan uit zijn linker oog.
Men schaart zich rondom hem, men ondervraagt
hem, met tien roept men tegelijkertijd wat is er?
De man niet wetende waar het hoofd geven, werpt
een aardigen gil uil en, met doove slem, hoort men
hem toeschreeuwenWeg, ze zijn reeds eene halve
uur weg!
Wal nu gedaan?Geheel het effekt is naar de
duivels!Wal een affront!Ddtir zoo lang
schilderen en dan nog zonder herders moeten ver
in kken!Oh! ’t is afgrijselijk, ongehoord, men
zou er eene appelflauwte van krijgen!....
Dol als wolven, doen de mans le peerde eens-
kraps demi tour a droile cn,
Malborough s’en va-t-en guerre
Mironlon, mironlon, mirontainc,
rijden zij gelijk schichten en in volle verwaring dc
Markt en de Ooststraai voorbij, zonder nergens
een halveken temogen prolileeren, och arme! De
inwoners van Veurne wisten natuurlijk niet water
gaande was. T is de vlucht naar Egypte zegden
d’ecnen; neen, zeiden d’anderen, ’t is de inliede
van Z. M. T Zim-la-i-la, koning der gekulden!
En zie, allen waren nevens de kwestie, want hel
was cenvoudiglijk dc vlucht naarBoilshoucke,
of de schapen van Boilshoucke op zoek van hun
nen herder.
In schuim en in in zweet gelukte men er in de
herders aan de Waasbrug te achterhalen. Daar ge
beurde het tweede bedrijf van deze historie. Wel
T jemmeniesniekers wal was dal ddér een aapen-
spel. D’eene wilden vooruit, d’andere niet; een
mans le peerde stelde zich dwars over den weg,
en, lier ais Mac-Mahon, riep hij uil ik ben er en
'k blij! er tol dat den stoel naar onzen zin is gear
rangeerd. Al dal lawijt veroorzaakte bijna een on
geluk; bel gedurig rondloopen van die gekleurde
mans te peerde, deed een paard verschieten; hel
paard viel eneen man over boord in hel slijk.
Wat al legenkomsten, wal al legenkomsien
I Eindelijk werd de stoet zoo goed mogelijk samen-
I gesteld; wel is waar, waren alle de overheden op
hunne plaats niet, maar hel steekt toch op geene
ajumpele. En zoo geraakte men, zonder verdere
ongelukken, le Boilshoucke, waarden eerewijn en
de succalen aangeboden werden. Eu zijn er die
voorproeverljes gedaan hebben, want de Haastige
vlucht bad hun appetijt doen krijgen.
Wal al grappen men toch kan tegenkomen
Er mankierde maar een ding bij d’installalie, T is
dal de stoet zijne intree had moeien doen ouder hel
zingen van:
Djin, bouin, retete té, alles is comedic,
Alles, alles, vrienden let bel wel
Alles, alles, alles is conicdiespei.
Wal is verplichtend onderwijs?
Hel is de plicht voor hel kind te loeren wal hel
lager onderwijs uitmaakt, en de verantwoordelijk
heid voor den vader of voogd van dc uitvoering
dezer plicht.
De klerikalcn zeggen dat men het verplichtend
onderwijs niet kan decreteren, zonder aan den
grondslag onzer maatschappelijke inrichting, het
vaderlijk gezag te raken.
Daarin bestaat hunne grootste tegenwerping, zij
voegen er bijDc vader is de meester zijner kin-
De Kamer heeft zich dinsdag bezig gehouden
mei de discussie van het strafwetboek. Het is de
titel, welke betrek heeft op hel krimiueel onder
zoek, die in discussie was.
De heer minister van binnenlandsche zaken heeft
voorgesteld den budjet van zijn departement don
derdag aanstaande le discuteercn. Dit voorstel is
aangenomen.
De minister van flnantien heeft twee wetsont
werpen neergelegd, bijgevoegde kredieten vra
gende voor de budjellen van de gendarmerie en
van oorlog. Het eerste krediel beloopt lol 274,000
fr. cn hel twedde tol 3,793,000 fr.
De budjellen zijn reeds tamelijk hoog cn nu
moeten er nog wat kredieten bijkomen.
Ingezonden Artikels.
Veurne, den 6 December 1877.
Mijnheer de Uitgever,
Mei genoegen heb ik gezien dal er cenigc onzer
verdienstelijke leden van Rhelorika gild, ware
voorstanders der vlaamsche zaak, zondag laatst
hunne belanglooze medewerking aan de Nieupori-
uaars verleend hebben, lol hel opluislereu der
openbare zitting van hel Willems-fonds, alwaar ik
de ontwikkeling van hel ontwerp der allerschoon
ste voordracht, behandeld door de goede spreker,
M.r Veders, van ANTWERPEN, mei de grootste
belangstelling heb aanboord.
Dc gedienstigheid onzer Veurnaars is zeer prijs
baar en ik ben gelukkig le mogen beslaligen dal
zij groolen bijval hebben verworven.
Inderdaad, de groole menigte len schouwburge
aangelokt, heeft de concertstukken, die in het
algemeen voldaan hebben, met voldoening afge-
I luisterd, doch de palm komt loc aan de twee
Itlinden, luimige tweespraak gegeven door dc
i groole, van VEURNE, die hel stukje op eene
Maar de klerikalcn hebben alweer eene hinder-
paal aan te wijzen; bet is nu de vrijheid die zij
voor gekrenkt willen doen doorgaan.
Dc vrijheid door klerikalcn verdedigd is reeds
schoon.
Laat ons dat eens van bij beschouwen.
Alle vrijheid is beperkt door dc rechten van
onzen evenmenseb, zonder dat zou het geene vrij
heid zijn, maar wel de macht om anderen te j
onderdrukken, een misbruik van recht; in een I
woord, hel tegenovergestelde der vrijheid.
Eenvoudiger gesproken, de vrijheid bestaal niet
in hel vermogen te doen wal men wil, maar wel
in dc toelating le doen wat anderen in geener
wijze kan benadeelen.
Dus, bet vaderlijk gezag, eene vrijheid zijnde,
heeft ook hare palen, zij heelen rechten des
kinds, rechten der samenleving. De vader heeft bij
gevolg plichten le vervullen, en rechten te ver
vullen; die rechten en plichten gaan gepaard; hij
mag de eerste niet weigeren cn alleen de anderen
aanvaarden.
Het vaderlijk gezag is dus beperkt. Gaan wij
verder. De vader, ecu lid aan de samenleving ge
vende, heeft twee plichten te vervullen: als vader,
moet hij, zooveel zijne middelen hel hem toelalen,
zijn kind gelukkig maken, het is te zeggen dal hij
moet zorgen dal het de noodige kennissen ver-
krijge om eens zelf in zijne behoeften te voorzien.
Als burger, neemt hij jegens dc maatschappij de
vcrbindlenis aan er een lid voor te vormen dal
haar niet ten laste zal vallen, maar in de maat
zijns vermogens, voordeel zal bijbrengen, in ver
goeding der gunsten, die zij hem toestaal.
Trekken wij onze stelling in eenc vraag samen:
Slaat bet den vader tot plicht zijn kind te doen
onderwijzen? Kan de wel hem daartoe dwingen?
Wij antwoorden met eene vergelijking.
De ouders zijn hunnen kinderen voedsel
liiinat- en I.ctternicuwH.
Uit ItoltHlioucke.
lionif aciiiM.
Kaïner.
- i -■ TiTill .11 i-
