Ingezonden /ki-tikels.
Een eer lid.
Veurne, 15 januari 1878.
B.
Spoorbaan Llchtervelde-Veurne.
De aclionnarissen van den spoorweg van Vcuriie-
Lichi velde, woensdag t< m m algemeene ver
gadering vereenigd onder voorzitterschap van den
Het professorsgazelje wil doen gelooven, dat de
contribuliebiljellen ten gevolge van het bouwen
van het theater verhoogd zijn, en dal de stad heeft
moeten schulden maken. Dal is onwaarheid. Maar
het is waarheid, dal, door het bouwen van den
geestelijken tap, zekere erfgenamen veel moeten
missen.
heer De Breyiic-Pcclacrt, hebben het voorstel van
afkoop aangenomen, door hel gouvernement ge
daan. liet aanbod van bet gouvernement slaat
gelijk met de uitbetaling der actiën aan 450 frank.
Er wordt tegenwoordig veel gesproken in IJpe-
ren, in Brugge, in Genl, van menschen die vermist
worden, die hunne woning hebben verlaten zonder
dal zij tcrugkeeren, en zonder dat men weet waar
zij verbleven zijn. z
De heer B. Du Bus, scnaleur van Vetirne-
Oostende wordt ook vermist. Veel bedevaarten zijn
reeds gedaan geweest om hem te ontdekken, maar
alles is vruchteloos: hij is spoorloos verdwenen.
De klerikale kopstukken van Veurne-Ooslendc
beloven cene groote bclooning aan al wie M.r B.
Du Bus, levend of dood, op zijnen zetel in het
senaat zullen kunnen terug brengen, waar de acht
bare scnaleur zoo veel uitstekende diensten heelt
bewezen, en waar zijne afwezigheid zoo diep
wordt betreurd.
De zending van een armbestuur beslaat niet
alleenlijk in het uitdeden van onderstand, maar
ook, en bijzonderlijk, in bel aanwenden van mid
delen om de armoede te voorkomen.
En om dit laatst» doel te bereiken, is er geen
geschikter middel dan het verspreiden der ge
leerdheid en bet bevechten der dronkenschap
onder de werkende klas.
Dit begrijpt hel armbestuur van Veurne, en daar
om verdient hel allen lof. Hopen wij, dat het
moedig op hel ingeslagen pad zal blijven vooruit
stappen.
Sedert er zoo veel gruwelijke misdaden door
geestelijken en door broekens op schoolkinderen
gepleegd, ontdekt en door de tribunalen gestraft
worden, boezemen de geestelijke scholen meer en
meer wantrouwen in, en zenden ouders en voog
den meer en meer de kinderen voor dew’elke zij te
zorgen hebben naar de wereldlijke scholen.
Dc zwartjes natuurlijk zijn hierover zeer mis- l
noegd en spijtig, want ai de kinderen zouden zij in
hunne geestelijke scholen willen hebben, al de
wereldlijke onderwijsgestichten zouden zij willen
zien afschaffen, om des te gemakkelijker de bel-
gische bevolking le kunnen verkwezelcn en er vol
komen meester over le worden.
Het moet dus niemand verwonderen, dal de kle
rikale gazetten en ook het Leugenaartje zoo
hevig uitvallen tegen de armbesturen, die de be-
hoeftigen of dischgenoten verplichten, op pene van
weigering van onderstand, hunne kinderen naar de
gemeentescholen te zenden.
Hel Leugenaartje beweert dat zulke handelwijze
strijdt tegen de wet, legen de vrijheid, tegen
alle recht
Al woorden, niets dan woorden, al onwaar
heden.
En inderdaad: het hoogere bestuur is klerikaal
en tracht altijd, als het maar eenigzins inogelijk is,
aan de geestelijken aangenaam le zijn. Ehwel,
indien de dischheercn, wanneer zij de behoeftige
kinderen verplichten regelmatig de lessen der ge
meentescholen bij te wonen, hunne rechten le bui
ten gingen, zou bel hoogere bestuur er zich niet
legen verzetten? Voorzeker ja. Maar hel doel het
niet, en bijgevolg mag men hieruit besluiten, dal
de handelwijze der armbesturen, die de heilige ga
zellen zoo bitter beknibbelen, ten volle wettig is.
Het armbestuur, als voogd der armen, moet de
behoeftige kinderen naar de beste scholen zenden:
naar de gemeentescholen, die aan een streng toe
zicht zijn onderworpen, waar men geleerde en ge
diplomeerde onderwijzers en onderwijzeressen
vindt, en geenszins naar broerkens of nonnekens-
scholen, die, helaas! ond»r menig opzicht zooveel
le wemschen laten, waar de meesters en meeste
ressen onbekenden zijn en dikwijls voor het on
derwijs gansch ongeschikt, en waar de wereldlijke
overheid ten volle is buitengesloten.
Bceds sedert verscheidene jaren, zijn de disch-
genooten van Veurne onrechtstreeks vei plicht hun
ne kinderen regelmatig naar de gemeentescholen
te zenden; en niet alleen naar dc dagscholen, maar
ook naar de avondscholen, zoo als dc school voor
volwassenen, de teckcnschool, de muziekschool.
Daar en boven ondersteunt hel armbestuur onzer
stad hel volksonderwijs door milde giften in geld
en in klecdingstukken. Hel doet meer nog, het
legt aan de behoeltigen op zich met eene vaderlijke
bezorgdheid ten opzichte hunner kinderen le ge
dragen, en vermindert den onderstand dergenen
die hunne daghuur in de herbergen door overma
tig drinken gaan verkwisten, of er tot laat inden
avond verblijven.
Hel Leugenuartje mag staande houden dat deze
maatregels legen dc vrijheid zijn. Wal on be
treft, wij keuren dezelve volkomen goed en prijzen
ze ter navolging aan.
en verspreid door mannen die zich discipelen van
Christus noemen, van Christus, die de verzoening,
de vrede en de liefde onder de menschen op dc
aarde heeft gepredikt!
Begrijpt gij nu, lezers, hoe nadcelig bet is, niet
alleen voor de goede overeenkomst der bevolking,
maar zelfs voor den godsdienst, dat de priesters
zich mogen melde politiek bemoeien? Die mannen
zijn zoodanig door de politiek verblind, dal zij in
alle liberalen vijanden zien, en als vijanden aan de
kwezels en kwezelaars mol den vinger wijzen.
Een liberaal schilderen zij uil, omdat zij hem
poliliekelijk willen ter neer vellen, als een slecht
en onz.edelijk mensch, als een vervolger der kerk,
als een vervolger van den godsdienst, als een ver
volger van God zelve!
Zulke onrechtvaardigheid, zulke misdaad, mogen
wij zeggen, doet hun de politiek dagelijks begaan.
Bemoeiden de priesters zich niet met de politiek,
zij zouden al dc menseden aanzien als broeders,
en i ust cn vrede zouden overal heerschen.
Leugenaartje, gij die een ander beschuldigt, gij
liegt cn bedriegt.
Wat de liberalen willen is de verheffing van het
menschelijk geslacht en bijzonderlijk der lagere
standen; het is hel behoud der moderne vrijheden
ons door de omwenteling van 89 geschonken, door
onze vrijzinnige grondwet gewaarborgd, cn legen
dewelke de priesters hardnekkig le velde trekken;
het is het behoud van België, die de ullramontanen
bereid zijn aan hunne belangen te slachtofferen.
IFat de klerikalen willen is de verheffing der
priesters, de onderdrukking der burgerij, hel ves
tigen van een catholiek Rome, dat aan gansch de
wereld als een dwingeland zou bevelen.
l>e Aardappelteelt
Wij zijn zoo gelukkig den brief te kunnen mede-
dcelen dien de heer Pieter Bortif.r aan al de bur
gemeesters van het land gezonden heelt. De aard
appel is wei de kostbaarste voedingsplant voor hot
volk cn alles wal kan strekken om haar gezond en
Bulscamp, den 17" Januari 1878.
Mijnheer de Opsteller van ’t Abvertentie-blai».
Indien correspondent X van Bulscamp niet ge
looft dat vier meer is als drij, moeten wij dien suk
kelaar aan zijn versland cn geleerdheid overlalen.
Maar misschien zal hij beter verslaan dal het getal
vijf meer is als ’l getal twee. Zegt hij, ja dan moet
hij bekennen dat hel getal klerikalen ten tijde der
aanbesteding van den steenweg van Veurne naar
Zwaantje vijf in getal waren legen twee libe
ralen, tc welenDc Turck en Dc Crop. Naardien
is het getal liberalen lol drij geklommen. De kle
rikalen bleven nog in meerderheid van een. Daar
om wcnschen wij correspondent X proficiat die
onwetende de klerikale meerderheid van voordezen
beschuldigd, terwijl wij ze wal op hel tegenwoor
dige zullen berispen.
Uwe scheeve sprongen corrcspondanl X zullen
wij niet al le veel kastijden als gij de waarheid
niet sprekende dezelve ten minsten erkend en cer-
biedigd. Ware het nog de oude leering men zou u
lastig vallen; maar volgens cene nieuwe leering
voordezen le Bulscamp onderwezen, leugentaal en
is geen zonde ;neer als zij geschied met groote
schade cn hinder van liberalen. O tijden, o zeden.
Maar als gij voorgaande bestuur beknibbelt om
dc liberale minderheid te beschuldigen, waarom
zijn de kosten van den steenweg door de klerikale
meerderheid niet tegengekomen geweest? Ant
woord als gij kunt.
Als er meer als drij liberalen waren, waarom
hebben dc katholieken dc vier overblijvendc leden
die tegenwoordig nog katholieken zijn van ’l be
stuur op hunne lijst behouden? Antwoord als gij
kunt. Ha, gij verhoopt mol uwe neus aan de mouw
der liberalen le vagen, bun vuil te maken in de
oogen der stemmers voor de aanstaande kiezing.
’K en geloof niet dal het u zal gelukken; ten
minsten door waarheid overtuigd en verlicht,
zullen zij niet langer uwe duipen zijn. SansCulolte
zal Bulscamp niet meer met vrees injagen.
Xog <le veroordeeling vnn Broeder
Morlen.
Wij komen op de veroordeeling van dal broe-
derken terug, ten einde de oogen der ouders le
openen op hel gevaar dal dc kloosterscholen ople
veren, waar zoo weinig waakzaamheid heerschl
en waar men aan dc schuldigen loelaat als zij
ontdekt worden, le ontvluchten.
Vooreerst moeten wij deen opmerken dal dit
broedorken voor 301 aanslagen is veroordeeld,
gepleegd op kinderen aan zijne zorgen toever-
trouwd. Drie honderd aanslagen die erkend zijn;
wij zouden er mogen bijvoegen: hoevele ouders
en kinderen zijn er niet die uit schaamte zwijgen
Wat moet men van die gestichten denken, waar
een onderwijzer, gedurende een zekeren lijd zulke
talrijke walgelijke misdaden kan plegen, zonder
dat er één zijner medebroeders, zonder dal de
overste er iets van gewaar wordt of bet uitbrengt
Wal waakzaamheid, wal toezicht moet er daar
uitgeoefend worden om zoo iets niet te bemerken?
Drie honderd aanslagen, een groot getal kinde
ren bedorven en nog is de booswicht aan hel ge
recht kunnen ontsnappen.
Wie heelt daar de schuld aan!
Maar hier doet zich nog cene andere kwestie
voor.
Veronderstelt dat broeder Moriën zijnen tijd in
i het rasphuis uitdoet, als hij ec uitkoml zal hij op
I nieuw als broeder-onderwijzer, dc kinderen de
zedeleer mogen inprinten!
Hel vonnis veroordeelt hem tot gevang, het be
rooft hem van zijne burgerlijke rechten, hij mag
geen kiezer zijn, hij kan niet gekozen worden,mag
niet als voogd aangesteld en hij kan in de burger
wacht of het leger nielaanveerd worden.
Maar... hij mag opnieuw onderwijs geven
hij mag nog eens als onderwijzer, als gelast met
de kinderen de opvoeding te geven, optreden!!...
Al de kloosterscholen staan voor hem open, en
niemand, geene enkele wel, belet zulks!!!
Broeder Morien heelt de toelating, volgens de
wet, zich op nieuw als onderwijzer aan te stellen
cn op nieuw zijne kinderdoodendc driften den teu
gel le laten vieren.
Is dat gehoord; kan of mag dal zijn!
Kan de vrijheid van onderwijs geven, alzoo
worden verslaan!
Mogelijks voor de klerikalen; maar voor geen
enkel vader van familie die zijne kinderen lief
heeft.
Het is hoogst noodig dal de Kamer cene wet
stemme die daarin voorziet opdat die monsters,
ten minste degenen die gekend zijn, belet wor
den nog onderwijs te geven en bijgevolg hunne
wandaden voort le zetten.
Het tweede feest bij S.’" Cecilia.
Zondag laatst hebben wij nogmaals hel genoegen
gehad een schoon feestje bij te wonen, namelijk
het Conce: l gevolgd door Bal, gegeven door onze
koninklijke harmonie maatschappij S.u Cecilia.
Hel concert heeft, even als hel vorige, veel bij
val verworven en iedereen is er over voldaan.
Hel wordt waarlijk moeiclijk te spreken over de
goede uitvoering der harmonie, want eiken keer
beslatigt men er eene allerbeste, en wal meer is,
eenen gesladigen cn rassen vooruitgang. Dit is ge
looven wij den besten lof die men er over kan
geven.
M.r Gangler, artist-violonist van Brussel, heeft
ons zijn wonderbaar talent op de viool laten
hooren en ons vergast met drie allerschoonste
stukken, dewelke bij op eene uitstekende wijze
uitgevoerd heeft. Ook heeft hij de bewondering en
den geestdrift van het uitgelezen gezelschap opge
wekt, die, door luidruchtige toejuichingen, zijne
tevredenheid te kennen gaf.
M.r L. Vanden Kerckhove, heeft niet min eer
aan den avond gebracht mol zijne lieve romancen:
le lieve en le premier jour de bonheur, die hij op
eene uitmuntende wijze heeft gezongen. Immers,
over zijn talent moeten wij niet uitweiden, daar
hij sedert, lang als goede zanger geboekt staat.
Aan toejuichingen ontbrak hel hem niet.
M.r Ed. Dcgroote, blijft steeds de onnavolgbare
komiek die zijne kluchtliederen zoo goed weel uit
een le doen, dal hij het publiek tot weenens doet
lachen. Ook worden hem telkenmale de bravos
niet gespaard.
Dus, wederom succès op groote schaal, en hel
doel ons genoegen zulks le mogen melden.
Na het concert volgde een overschoon Bal dat
allerlevendigsl was.
Het feest van zondag was een echt familiefeest
en ik wensch nog dikwijls zulkdanige te mogen
bij wonen.
l'
-i
II, i IjMUpwMjwii CT1
in.frM iriwn --
