f
l
I
'e
l
I
Wij hebben liet reeds vastgesleld, de liberalen
bezitten van de negen hoofdplaatsen der provinlien
er acht.
In de negentien hoofd plaatsen van arrondisse
menten, waar er strijd is geweest, hebben wij
geen enkel verloren; integendeel hebben wij er
iliie gewonnen, Mechelen, Tongeren en Marche,
waar de klerikalen in meerderheid waren.
De steden zijn overal getrouw gebleven aan hel
liberalism en wij hebben Meenen, Lokeren eu
Bouillon terug gewonnen.
Nog onwetender dan de vledermuizen
in den winter.
Wij beklagen de menschen die niets anders lezen
mogen dan klerikale gazellen.
Die ongelukkige dompelaars blijven niet alleen
blind voor de waarheid, maar men vult daaren
boven nog Jwn hoofd op met prullen en leugens.
Menschen, bij voorbeeld, die alleenlijk het Leu
genaartje lezen, verkeeren tegenwoordig in het
geloof, dal de klerikale partij in de gemeenlc-
kiezingen heeft gezegevierd, en dal men de dag
van 29 October als eenc nederlaag voor hel minis
terie inoct aanzien.
Vijanden der religie! Wij liberalen, vijanden der
religie! Gij gelooft zelf niet wal gij schrijft. Willen
wij u in twee woorden zeggen welk hel doel der
liberalen is?
De liberalen willen de onafhankelijkheid van hel
wereldlijk bestuur.
Elk zijne zaken, zeggen zij. Gij priester, in uwe
kerk, en wij op hel stadhuis.
De liberaal bemoeit zich met geen religie. Elk
denkt daarover zooals hij wil. Maar zoo gij,
priesters, van de religie gebruik maakt om ons te
bestrijden; zoo gij volgelingen van den God van
vrede en eendracht ouder de menschen, ons ver
vloekt en ons builen drijft, dan zijn wij het niet
meer, die aan de voorschriften der religie te kort
blijven, maar gij zelven, gij die maar al te vaak de
leering van Christus gebruikt om uw gezag over de
wereldscbe zaken ie vestigen.
Zoo de roomsche religie lijdt, zoo zij langzamer
hand inde harten van sommige menschen uitdooft,
dan is het niet onze maar uwe schuld. Dan is het
<le schuld der uooit verzaadhare geestelijkheid,
die, wij herhalen hel, in alles en over alles den
meester wil spelen.
Maar dit zal niet zijn!
Wat nederlaag voor die fiere ultramontane»
Dat zij maar eemge kleine gemeenten opsommen,
waar bet klerikaal bestuur gebleven is, dal brengt
weinig in de weegschaal. Al de. plaatsen van eeuig
belang, overal waar handel en nijverheid wordt
uitgeoefend en eenige onafhankelijkheid bestaal,
is liberaal.
Het ministerie weel nu waaraan zich houden
over de de denkwijze van het land; het mag onbe
kommerd de hervormingen invoeren die hel libe
ralism sinds lange jajen eisclil.
’t zijn vijanden <lcr religie.
Sedert de liberalen aan hel bewind zijn is het
wederom, bij de klerikalen, het zelfde liedje;
De liberalen zijn vijanden der religie Dat kon
niet anders!
Arme religie, wal hebt gij te lijden van de man
nen die u verdedigen willen
Wie zijn dan volgens u, heilige mannen, de ver
dedigers der religie en wie hare vijanden
Volgens u zijn de voorstanders der religie die
genen die in alles uwen wil volgen;
Voorstanders der religie zijn degenen die knik
ken als de priester iets gebiedt
Voorstanders der religie zijn dezulken die noch
eigen wil noch eigen gedacht hebl ea, maar zich
gedwee door mijnbeer de pastoor laten geleiden;
Voorstanders der religie zijn degenen die mee
nen dal hel volk al genoeg ouderwezen is, en hel
beter zou zijn indien het wat dommer en onnoo-
zeler ware;
Voorstanders der religie zijn zij, die niets an
ders doen dan in alles en voor alles de geestelijk
heid de hand Iconen, om voor goed haar gezag
te vestigen.
Dal zijn de voorstanders, de verdedigers der
religie! Mannen zonder eigen wil, onderworpen
aan de bevelen hunner meestersde geestelijken.
En wie zijn nu de vijanden der religie!
De liberalen, dat is natuurlijk! De mannen die
willen dat het stadhuis aan den burgemeester en
niet aan den pastoor zij;
De mannen die willen dat het onderwijs inge
richt worde gelijk hel zijn moet; die hunne kinde
ren niet alleen tot deugdzame, brave menschen
willen opleiden, maar ze daarbij een goed en
grondig onderwijs willen doen geven;
Do mannen die willen dal de pastoor meester zij
in de kerk, maar de wet niet koine geven in allc-
mans huis, waar hij maar al te dikwijls twist en
tweedracht zaait;
De mannen, die willen dat de neringdoende
menschen leven kunnen, dal hel dan niet verboden
worde een treffelijk Bal te openen, een goed loo-
neelsluk voor te dragen al zaken waar de pastor
volstrekt niets in te zien heeft
De mannen, die willen dal iedereen meester zij
over zich zelven en.niet kunne gedwongen zijn iels
te doen dat hij niet wil.
Dal zijn de vijanden der religie, niet waar?
Dat zijn wij, liberalen, franc-macons of geuzen,
zooals gij ze noemen wilt; maar dat doel niets
aan ter zake.
Wij zijn er fier op, op zulke manier vijanden der
religie te zijn.
Ja wij willen de vrijheid van den mcnsch! Wij
willen dat niemand hij moge roomsche pastor
of prolestansche dominé of wie hij ook zij ons
de wel kome geven. Gij, roomsche priester, in uwe
kerk,en gij,prolestansche dominé, inuwen tempel.
Wij burgers, wij alleen meenen het recht te heb
ben de stad te besturen, zonder de tusscheukomsl
van wie het ook zij.
U»e gemeen te-klcxingon.
Zoo wij het reeds heslaligd hebben, de dag van
29 October zal met gulden letters in de jaarboeken
van hel liberalism geschreven staan? De gemeente
kiezers hebben het werk voortgezet welke de wet
gevende kiezers in juni laatst hadden begonnen,
T is te zeggen hel doen verdwijnen der ultra-
montaansche partij als overheid uil onze steden en
gemeenten.
De overwinning door de liberalen, niet alleen in
al de hoofdplaatsen van de provinlien, behalve.
Brugge, maar in talrijke kleine steden en gemeen
ten behaald, is ecu bewijs dat het liberalism
levendig is en vooruit wil en hel slechts eenc
kwestie van lijd is, om de klerikalen overal in hel
land met onmacht te slaan.
En voor deze gemcente-kiezingen kan men niet
inroepen dat er enkel kwestie was van plaatselijke
belangen, neen; overal, van de grootste steden tot
de kleinste gemeenten, hebben de geestelijken de
kiezing op politiek en godsdienstig terrein ge
plaatst.
Overal, waar er oppositie was legende kleri
kale besturen, werden hunne tegenstrevers met
den naam van geuzen bestempeld; het waren ver
volgers van religie en van de geestelijken, in een
woord, slechte menschen en vijanden van bel
katholijk onderwijs, enz., enz.
De klerikalen hebben daar een gevaarlijk spel
gespeeld, dat zij zich zullen beklagen; zij hebben
de kiezers, om zoo te zeggen, gedwongen te
stemmen op kwestie», dal zij geheele dagen in
hunne bladen bespreken en voor welke zij be
weerden de groote meerderheid van hel kind te
hebben.
Hel antwoord der kiezers is verpletterend ge
weest voor de geestelijken en klerikalen, want de
uitslag der kiezingen bewijst dal de meerderheid
der burgers niets gelooft van walde geestelijkheid
en de klerikale gazellen van de liberalen zeggen
en het is een spoorslag voor het ministerie, zonder
omzien voort te gaan, op den weg dal hel sedert
zijne aankomst is ingeslagen.
In menige steden, zoo als hier te Veurne, zijn
de klerikalen in In t kiesworstelperk niet durven
treden; zij beleedigen wel geheele dagen de libe
ralen, maar als hel er op aankomt moed te loonei)
om hunne gezegden goed te maken, dan kruipen
zij aks verachtelijke en laffe lasteraars, die zij zijn,
in hunne krochten en durven hel daglicht niet
aanschouwen.
Op hel papier, oh! oh! daar op durven zij alles
zeggen, maar als men hen uitnoodigl op eerlijke
wijze hunne grieven slaande te houden, dan roepen
zij, van verre; wij zouden wel kunnen, maar wij
willen nietTarltiffen zijn zij lol in de ziel.
Als men nu nagaat met welke kleine meerderheid
de klerikalen te Brugge, te Korlrijk, te Audenarde,
te Dendermonde, te Deinze, te Eeclooen in andere
plaatsen gewonnen hebben, dan mag men uit
roepen dal hel liberalism een grooten slap gedaan
heeft in ons land, zoowel in de groote steden als
in de kleine gemeenten en hel alleenlijk van die
plaatsen afhangt, als zij goed en standvastig willen
werken, om binnen drij jaren overal te zegepralen.
Onderwijn.
Volgens het Leugenaartje, maakt een liberale
korrespondent van een liberaal blad bekend, dat
men te Brussel geweldig in de moeilijkheid zit met
de nieuwe wet op hel onderwijs, en dal wij zien
zullen datazoodra het lager onderwijs aan den
invloed der geestelijkheid is onttrokken, de bis
schoppen aan de geloovigcn verbieden zullen de
oflicieele scholen door hunne kinderen te laten
bezoeken.
Hel is dus wel vei slaan: men bedreigt ons dat
de gemeente scholen, zoohaast als de pastor er
den baas niet meer zal kunnen spelen, met den
naam van slechte scholen, goddelooze scholen zullen
bestempeld worden, en dat de kinderen, die zulke
scholen volgen, hunne eerste Communie niet meer
zullen mogen doen.
Eh wel, dal is geen nieuws; zulke buitensporig
heden van onverdraagzame en haatdragende gees
telijken zag men reeds over dertig en veertig jaar
en men ziel hel nog alle dagen. Als men in de
buitengemeenten op eene liberale gazel geabon
neerd is, of zijne kinderen naar eene school zendt
die aan den pastor niet bevalt, hel eerste wal hij
u zal toesnauwen zal zijnUwe hinderen zullen
hunne eerste Communie niet mogen doen. En uog-
tans, ten allen tijde, heeft men in den builen, zoo
wel als in de sleden, liberale gazetten gelezen,
alsook de kinderen naar wereldlijke scholen ge
zonden, en niettemin is het nu zomer en winter
gelijk vroeger en de wereld staal nog altijd op
dezelfde plaats.
Verleden jaar ging er te Doornik ook zoo eene
bedreiging uit, en dal nog wel van wegc den
bisschop
Gij moet weten, lezers, dat het stedelijk bestuur
De schitterende zegepraal der liberalen te Ant
werpen, stad, die nog zes klerikale representanten
naar de Kamer zendt, te Leuven, waar de katho
lieke universilcil met haar leger ijverige professors
gevestigd is, te Mechelen, zetelplaats van den
aartsbisschop, wordt enkel door hel bladje ver
meld met de woordende liberalen zijn gebleven
te Antwerpen on te Leuven, en hebben te Meche
len ééne slem gewonnen.
Alzoo schrijven de Veurnescbe heilige gazetliers
de historie!
Weel gij, lezers, hoe hel Leugenaartje zich over
de kiezingen in onze provintie uildrukl? Wij zullen
het u bekend maken, en dit kan dienen als een
staaltje van klerikale waarheidsliefde.
Bijna overal, zegt hel rechtzinnig bladje, zijn
de liberalen, te Korlrijk, te Bousselare, enz. waar
de klerikalen meestel' waren, met groote meer-
I derheid verslagen. Te IJperen en te Dixmude heb-
I ben de klerikalen niet gelukt, maar zij hebben er
I nochtans eenen slap vooruit gedaan Te Meenen
hebben de katholieken verloren, doch dit verlies
is vergoed door de overwinning te Thourout
En met wat, vraagt het heilig papiertje, zal het
liberalism van Weslvlaanderen de verpletterende
nederlaag van Brugge vergoeden
Dit is al wal hel Leugenaartje over de gemeente-
kiezingen van Weslvlaanderen zegt.
Verpletterende nederlaag van Brugge roepen
juichend de heilige schijvers, doch zij vergeten te
melden, dat de gemeenteraad van Brugge, samen
gesteld uil 25 leden, vroeger ook klerikaal was ter
uitzondering van vier of vijf leden.
Wij bekennen dat de liberalen te Brugge eenc
nederlaag hebben ondergaan, maar mag men wel
eene meerderheid van 150 stemmen in eene stad
van 45,000 zielen, waar een bisschop woont met
oenen grooten aanhang van rijke priesters, waar
men daarenboven een geheel legioen edellieden
vindt, die met de geestelijken legen de burgerij
samenspannen, mag men wel zulke meerderheid
eene schitterende zegepraal noemen? Voorzeker,
neen.
Het bladje maakt ook geen gewag van de kie
zingen van Blankenberge, Oostende, Veurne, waai
de klerikalen zelfs geene lijst hebben kunnen
samenstellen. Hel zwijgt over de gevoelige klop
ping zijner partij te Nieuport. En hoe durft het
zeggen dat de klerikalen te IJpere en te Dixmude
eenen stap vooruit hebben gedaan, als hel gekend
is, dal zij in de eerste stad op 1000 kiezers eene
minderheid hebben gehad van 300 stemmen, en
dat zij te Dixmude hunne vier voornaamste hoofd
mannen. waaronder twee provinciale raadsleden,
op hel slagveld hebben zien bezwijken.
Wal Kortrijk betreft en eenige andere groote
gemeenten, zoo als Wervicq, Mouschroen, Wyn-
ghene, de liberalen hadden er maar eenige stem
men te kort, en wij gelooven zelfs dal zij te
Mouschroen hebben gezegepraald.
Gij ziet het, lezers, de sukkelaars die maar
alleenlijk klerikale gazetten mogen of durven
lezen, zijn nog onwetender dan de vledermuizen in
den winter.
I
0
I
I
i'
r
