I I vooruitrukken, den vijand over te loopcn, zijn, bij ongunstige Nog burgemeester Baelden van Houthem. Wij warén van zin op de zaak van Houthem niet incer weer te komen, maar aangezien de Veurnaar, hankelijk on kan niet verdacht worden deel te maken van hel armbestuur om er eenig persoonlijk voordeel uil Intrekken. Dit is weeral een voorname titel, wantlieldadigheidscommissiën dienen samen gesteld te zijn uil menschee die er willen deel van maken uil zelfopoffering en geenszins uil mannen, die zulke postjes vragen en trachten le behouden uil eigen belang, omdat er profijt uil voortspruit voor hunnen haddel of nijverheid, gelijk het maar al le dikwijls gebeurt. Hel is waar, zoo als M.r De Nijper hel zegt, M.r Pedro Ollevier is de zoon van mag er lier op zijn. Anderen zijn de neef van hunne tauten, anderen nog, zijn de schoonzoon eener aangetrouwde moeder. Hel is toch zeker wel ten minste zoo eerlijk de zoon te zijn zijner ouders, dan de neef van zijne tauten, of de schoonzoon van de moeder zijner vrouw. Helti over vrijlioid van omlerwij*. Door vrijheid van onderwijs verslaat men in België eene volledige vrijheid zonder hoegenaam- de beperking. Zoo mogen, bijvoorbeeld onzedelijke kerels 'eene school openen en er, vrij van alle toezicht, de hun loeverlrouwde kinderen lol nietdeugen opleiden. Zoo mogen nonnen, die nooit de minste bewijzen van bekwaamheid of opvoedkundige ervarenheid hebben gegeven, zich als opvoedsters van jonge meisjes aanstellen. Is zulke vrijheid niet tegenstrijdig met do geest onzer grondwet, die, nevens hot woord vrijheid, altijd hel correctief plaatstbehalve de beteugeling der misbruiken in hel uitoefenen dezer vrijheid begaan En hoe kan de overheid weten dal er ongeregeld heden, misbruiken of misdrijven in eene school plaats grijpen wanneer haar hel toezicht er van wordt ontzegt? Naar alle waarschijnlijkheid zal de vraag onder zocht worden, of de vrijheid van onderwijs, zoo als zij in ons land beslaat, niet in zekere mate moet worden ingetoomd? In dit vooruitzicht, et opdat onze lezers welen zouden, hoe men de vrij heid van onderwijs in hel vrije en verdraagzame Noord-Nederland verstaat, doelen wij hier onder eenige brokken mede uit een belangrijk artikel van Professor J. F. J. Heremans over de nieuwe wet tot regeling van het lager onderwijs in het koninkrijk der Nederlanden, artikel dat wij in de laatste verschenen aflevering van het Neder- iandsch Museum aantreffen. Niemand mag in Noord-Nederland lager onderwijs geven, die niet in bezit is der bij de wet gevorderde bewijzen van bekwaamheid en zedelijkheid. Vreemdelingen behoeven bovendien de vergunning des konings Hoe ganseb anders is bel in België geschapenIedereen mag hier als onderwijzer optreden: zoomin een losge laten dief of schriflvervalscher als een zoogenaamd broerken, dat van de onschuld der aan zijne zorg toeverlrouwde keinen een schandelijk misbruik heeft gemaakt, en uit dien hoofde door onze recht banken tot eenige jaren gevangenzitliug werd ver oordeeld, is bij ons van hel recht om lager onder wijs le geven verstoken? Mag iedereen in ons land eene school openen, dal is volstrekt het geval niet in Noord- Nederland. Aan hem die veroordeeld werd wegens misdaad, diefstal, oplichting, meineed, misbruik van vertrouwen of aantasting der zeden, wordt door de wel de bevoegdheid lol het geven van lager onderwijs ontzegt. «Men weel, dal in België, krachtens de door onze Grondwet verleende vrijheid van onder wijs, de llegeering zich niet mol het bijzonder onderwijs bemoeit. Dit is hel geval niet in Noord- Nederland. Bij ons mag onderwijzen wie wil: bij onze Noorderbroeders wordt tot hel geven van bijzonder ouderwijs hel bezit vereischi van eene akte of diploom van bekwaamheid en van een ge tuigschrift van zedelijk gedrag, afgegeven dooi den Burgemeester der' gemeente, of de Burge- meesiersder gemeenten, waar de onderwijzer, aan wieu het wordt uitgereikt, in de twee laatste jaren heeft gewoond; beide stukken moeten bovendien door Burgemeester en Wethouders der gemeente, waar bet onderwijs zal worden gegeven, zijn ge zien en in orde bevonden. Zou hel voorschrijven van dergelijke maat regelen in België zoo volstrekt met onze Grond wet strijdig wezen? De oud irwijzer c.mer bijzondere school, ja de huisonderwijzer is ook niet geheel vrij in zijn ouderwijs; de Noordnederlandsche wel luidt, dal de onderwijzerdie hij tiet geven van bijzonder school- of huisonderwijs leeriugen verspreidt ■strijdig met de goeden zeden of aansporendc lol ongehoorzaamheid aan de wellen des Lands, op voordracht van Burgemeester en Wethouders, of van den disiricls-schoolopziener, door gedepu teerde stalen kan worden verklaard zijne bevoegd heid tot hel geven van onderwijs verloren te heb ben. Deze bepaling is ook toepasselijk op den onderwijzer, die zich aan een ergerlijk levensge drag schuldig maakt. Bestond dergelijke bepaling in de Belgische wel, hoeveel scholen, waar Syl labus en Encycliek boven de Grond wel worden gesteld, en hoeveel zoogenaamde broei kens zouden er niet door getroffen worden? Behalve de schoolopzieners, met hel toezicht van alle scholen, zoo openbare als bijzon dere, gelast, wordt het plaalselijk toezicht nog door Burgemeester en wethouders uitgeoefend, en kan de gemeenteraad voor dit plaalselijk toezicht bijzondere schoolcommissie!! instellen. Welk verschil met hetgeen in ons land gebeurt! onze wereldlijke schoolopzieners mogen den voel in de bijzondere scholen niet zetten, en weten vol strekt niet, wat er in de bijzondere gestichten, door paters of nonnen, priesters oïbroerkens be stuurd, geschiedt Wij moeten hier herhalen wat' wij reeds op andere tijdstippen hebben gezegd Hel Leugenaarlje bemint de personaliteiten; wij niet. Doch wij hebben ze nooit gevreesd. Hei heilig bladje mag ons aanranden zoo veel en zoo dikwijls als het wil; daar sloren wij ons niet aan. Maar zoo haast hel de liberale stedelijke overheden, of onze vrienden zal aanvallen, zullen Indien gij kunt rechtzinnig zijn, O priesterga- z.clje, gij zult bekennen, vooreerst, dat M.r>Pcdro Ollevier ten minste zooveel titels en verdiensten heeft als vele uwer jongeen oude klerikale arenden; ten tweede, dat hel terrein der personaliteiten voor u zeer gevaarlijk is. Verlaat gij dit terrein, des te beter. Zoo niet, gij zult er ons ontmoeten. Onze wapens zijn goed en talrijk, en, moet het zijn, wij zullen ze niet sparen, verre van daar. in zijn nummer van woensdag, slaande houdt dat het zeker en vast is dal de burgemeester van Houthem de eerste op liet spoor der dieven'is ge komen, zullen wij ons vergenoegen met nog ecus te herhalen dal de leürnaar wetens en willens liegt. Men zou waarlijk zeggen, dal hel artikel van den Leugenaar enkelijk geschreven is om sieur Baelden op te hemelen, opdat hij toch als burgemeester van Houthem zou mogen herbenoemd worden. Maar de druiven zijn te groen heilige Leugenaar, altijd de wereldlijke overheid, de burgerlijke rechten, legen de priesterheerschappij zal ver dedigen. Vrij van karakter en liberaal zijn, is voor ons nu bijzonderlijk dal de geestelijken in alle besturen den baas willen spelen, en door sluwe middelen trachten le welen wat er in omgaat een zeer dikwijls uit hel oog heeft verloren. In Gods nnam, welke zijn de titels en de ver diensten van uw klerikaal provinciaal raadslid, den lieer H. Despodl? Walke zijn de titels en de ver diensten van uwen klerikalen arrondissements commissaris,den heer Bieswnl-Bril? Welke zijn de titels en de verdiensten van andere klerikalen, die hij de meesters van hel Leugenaarlje hoog in aan zien staan en voor de welke men, vóór den 11 juni, in het Stadhuis oenen zetel had bestemd In zijn laatste nummci beschimpt hel heilig bladje M.r Pedro Ollevier, omdat hij lid benoemd is van hel armbestuur, en vraagt, welke zijne titels en zijne verdiensten lol die benoeming zijn? Leugenaarlje, gij zijl wel onvoorzichtig; want 1 in uwe rangen zijn de mannen met titels on ver diensten rare vogels. Zwijg daarover, gij doet immers velen uwer vrienden rood worden; tiet is als of gij spreken zoiidi van de koord in heihuis van oenen gehangene. Kiozlng te Schaarbeek, De kiezing te Schaarbeek, welke maandag laatst heeft plaatsgehad, is een nieuwe zegepraal voorde liberalen. De bekomene meerderheid is wel niet, groot, doch men vergele niet, dat onze vrienden te strijden hadden legen eene samenspanning van klerikalen en van bastnard-libernletl, en bijgevolg kan er bier nooil kwestie zijn van eene overwin ning voorde zwarte revolutionairen. Hel was voor ons een waar genoegen te verne men, datM.r Bieswal-Bricoull, liberale oud-volks- verlegenwoordiger van ons arrondissement, zich in deze kiezing moedig heeft onderscheiden. Aan zulk gedrag erkent men de ware liberaal overal waar hij zich bevindt neemt hij deel aan den strijd, overal sluit hij zich aan hij de ijverigste Lampers, overal is hij op de bres voor de verdedi ging der goede zaak. Zoo moet het zijn! Geheel anders gedragen zich zekere ongezegde gematigde liberalen: die mannen blijven altijd achteraan, en verduiken zich als hol mogelijk is. j Zij bekennen dal zij liberaal zijn, o ja. maar zij misprijzen zoo gaarne de vooruitstrevende libe- wij dezelve krachtdadig verdedigen, en personali teiten legen personaliteiten stellen. Het Leugenaarlje gaal altijd maar voort melon- noozele praal le vertellen wegens de aanstaande wel op hel lager onderwijs. Als men hel bladje leest, men zou denken dat de wereld gaal vergaan, en dal de liberalen er de oorzaak van zijn, want het heilig papiertje is gram op hen dal hel schuimbekt en noemt ze: geuzen, bloedzuipers, afzetters, revolutiemakers, zielenroo- vers van de kinderen, enz. Och arme! wal zijn de geestelijken toch oure- dclijkc schreeuwers? Hel is nu daaromtrent zeven en twintig jaar dat onze middelbare school bestaal en in eenen bind enden toestand verkeert; dat de groote meerder heid der ingezeten van Veurne er, onder alle opzichten, met lof over spreekt; dal de geestelijken zeiven moeien bekennen, dat ’igodsdieuslig onder wijs er niets te wenschen laat, aangezien meest altijd de kinderen dezer school de eersten zijn onder de eerslecommunicanicnen niettemin blijft ons priesiergazetje schreeuwen legen deze school en noemt zeeene geuzen school, eene school zontk-r God Voor iedereen is h l lastbaar dal zulks gedaan wordt alleenlijk om het geestelijk eollegie te bevoor- deeligen. Zulke handelwijze, zulke lasteringen, zijn weinig geschikt om eerbied in le boezemen voor onze priesters. De wel op hel lager onderwijs moei, noodza kelijk, veranderingen ondergaan. De geestelijken zullen nu ook vijanden worden der hervormde scholen. Deze zullen nu ook als geuzenscholen, als scholen zonder God, worden aangevallen, en de ouders, die er hunne kinderen zullen naartoe sturen, zullen zonder mededoogen worden ver volgd. Wij vragen hel: met wie zullen dan nog de geestelijken in vrede leven? En nochtans, zij heb ben eene zending van vrede en verzoening te vervullen. Treurig, treurig! Een»* aardige nikiiltcvcliiig. Onze confrater kondigt aan, dal al de lezeressen van den I eurnaar die meè geweest zijn naar Brussel om tic kroon en den sleep aan 11. M. de Koningin le gaan opdrageu, eik eene medalie zullen krijgen. En de Dames die meè geweest zijn naar Brus sel en geene lezeressen zijn van den Veurnaar, zullen zij dan geene medalie krijgen?.... Welaan, Dames, gij die u in dit laatste geval bevindt, haast u, in de onzekerheid, een abonne ment op het Leugenaarlje [o. nemen, want zoo niet, gij krijgt misschien geene medalie. Nijpt hel dan, confrater’ - ----- H Overigens, M.' Pedro Ollevier is volkomen onaf- Hel Leugenaarlje maakt de benoeming bekend van den heer Pedro Ollevier als lid van het arm bestuur, en biedt eene groot? belooning aan voor diegenen die zijne titels en verdiensten zullen doen kennen De medeopsteller van bel Leugenaarlje, die deze belooning aanbiedt, noemt zich de nijper in den donkeren loont zich ervaren in de 11. Schriftuur en in hel keuken-latijn. Het priesterbladje zal zijne belooning mogen houden, want om titels on verdiensten te hebben voor zijne schrijvers moet men een slaaf zijn der priesters, een kwezelaar, al was men ook een nijper in den donker, een schijnheilige, al was men ook een nijper in den klaren dag, en, God zij gedankt, M.r Pedro Ollevier is noch slaaf, noch kwezelaar, noch schijnheilige; hij is, integendeel, talen bij onze tegenstrevers, zij zeggen ook zoo zeer vrij van karakter, een overtuigde liberaal, die gaarne aan deze laatsten dat zij conciliant zijn, dal nooit beven zal voor klerikale aanvallen, en die •'•ij de geestelijken (de vooruitstrevende klerikalen) i eerbiedigen, en wal nog erger is, aan deze poli- linke vijanden bewijzen zij zoo gaarne wal voor komenheid of zonder noodzakelijkheid alle slag van beleefdheden. Soldaten die aarzelen, die nooil vastberaden •lie neiging laten blijken om lot voorname titel, dien onze gemeenteraad maar al te |1 omstandigheden, de plaag van een leger. mj/iii net zegi, I zijn vader en hij 1 oit «mi. l I: l’

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1879 | | pagina 2