I
i"!
menschen dan gij
geene
door
i
N
Vim ttlleM wnt.
De permanente Deputatie onze proviticie, die,
zooals men weet, uil volbloed klerikalen is samen
gesteld, heeft op nieuwjaarsdag zich onthouden
van hel aloud gebruik dal bestaal in den heer
Gouverneur ie gaan gelukwcnschen.
Van haren kant heeft de geestelijkheid van
Bergen hel insgelijks beneden haar geacht den
heer de Kerckhovc, gouverneur van Henegouwen,
hare wenschee le gaan bieden.
Niet waar, ze zijn niet haatdragend, de hoeren
klerikalen?
Nu, men kan hunne heilwenschen gemakkelijk
missen, en wij zijn zeker dal de heeren Heyvaerl
en de Kerckhove daarom niet le minder "zullen
gerusl slapen.
Men zal zich nog wel herinneren welk gerucht
de ultrainontanen gemaakl hebben, omdat de heer
Bara de broederkens, die hel verbcleringshuis van
Sinl-Hubert bestierden, had afgezet. Men herin
nert zich ook nog dal hel nog eensbroedcr-
kenszonden waren die tol dien maatregel aanleiding
hadden gegeven. Welnu, er waren eenige klerikale
vuilbladjes die deze feilen durfden loochenen,
maar voorlaan zal dit moeilijk om niet le zeggen
ónmogelijk worden. 'Ziehier hoe
De rechtbank van Antwerpen bad een jonge
knaap veroordeeld lol opsluiting in een verbete-
rmgsliuis, wegens aanslagen op de zeden. De
feilen waren ongemeen walgelijk.
De knaap gaai in beroep en de vader maakte
zich lol voorspreker van zijn kind, Meester Victor
Jacobs, klerikale volksvertegenwoordiger voor
Antwerpen en oud-minisler van financiën, pleitte
in beroep voor vader en zoon, en weet gij wat hij
bijbrachl opdat men zijnen jongen kliënl aan zijne
familie zou hebben teruggegeven?
Mijnheeren, zegde hij, ik smeek u, geef
mijn kliënl aan zijne familie terug. Zend hem
x toch niet naar Sinl-Hubert. Als volksvertegen-
woordiger heb ik laatst kennis genomen van het
dossier dal de afzetting der broederkens voor
gevolg heeft gehad, en ik moet u verklaren, dal
hel dossier bewijst, dat de kinderen die te Sint-
Hubert zijn opgesloten, zoo bedorven zijn dat het
ongehoord is
Dat is eene eervolle melding voor de broeder
kens die dil gesticht zoo lange jaren bestuurd
hebben, niet waar?
In onze Kamer van Volksvertegenwoordigers,
toen de klerikale afgevaardigden de verdediging
der broederkens durfden opnemen, was er sprake
van den bestuurder van hel geslicht der broeders
van Bermhertigheid, te Namen. Dal heerschap,
immers, was de plaats gepoetst mei de dochter
van den portier des geslicht» en was er later mee
ta-mlèidii^ löt’uitieggutgen, die"verre zijn in den echt getreden, hetgene niet meer dan recht
mmsioii* wezen van den priester in I was.
ten gunste i j9 hel een rccollel van bel gesticht Sainle-
Warcn dc wettige bestuurders van liefdadigheids
gestichten zoo toegevend niet, o(, om juister le
spreken, vervulden zij beter hunnen plicht, er
zouden veel martelaressen van den zelfden aard
I zijn. Want maar a’. te dikwijls vergeten de moeder
oversten en de nonnen dal zij slechts bedienden
zijn, en op geenen hoogcren rang slaan dan de
gouvernanlen, de onderwijzeressen, de meiden in
een bijzonderhuis; maar al le dikwijls ook verge-
j ten priesters, dal zij in een liefdadigheids geslicht
i zijn, en dal zij of dejeuneeren, of dineeren, ten
I koste van den armen.
Men begrijpt, dal alswanneer zulke misbruiken
I geene uitzondering zijn, maar eene gewoonte zijn
j geworden, het alsdan noodzakelijk is er een einde
Jiue pemniigcii *icu. >>«i fc.j 4
van <le liefdadige Veurnsche menschen krijgt, blijft t
in Veurne niet. Neen, maar hel gaal naar Home, I
hai «nt naar Leuven, naar Parijs, naar China,
Ingezonden ArtiKel».
Veurne, den 21 Januari 1879.
,V.’ de Uitgever,
Zondag laatst had er bij onze koninklijke har
monie S.u Cecilia, een echl familie feest plaats.
Hel tweede concert, gevolgd <ioor bal, aan de
leden en hunne familie aangeboden. Hel concert
uitgevoerd door de welwillende medewerking van
eenige leden der maatschappij was heel aan
genaam en heeft veel succes gehad.
doen uitschijnen is de poging I
I
Wij puiten onze artikelen aan de best inge- j
lichte bronnenWij hebben voor princiep de
waarheid bekend le maken.
Deze woorden schrijft hel Leugenaarlje. En nog
onlangs heelt het grove leugens, die het in zijn blad
gedrukt had, moeten herroepen.
Hel heeft moeten herroepen dal de weezen
aardappelsmeus op hun brood krijgen, in plaats
van boter; hel heeft moeten herroepen dat de
Gouverneur Heyvaerl bij brieve hel gemeente
bestuur van Sleenkeike had uitgenoodigd eene
meisjesschool le bouwen; en, heden moet hel
priestersgazelje zwijgen over de uil zijnen duim
gezogene heldendaden mei de welke hel zekere
triestige personage trachte op le hemelen.
Hel Leugenaarlje pul aan de best ingelichte
bronnen»!!!
I Wel vuile en besnoile bronnen, voorwaarEn
DIE BESXOT IS, MOET ZIJNEN NE VS VAGEN,
Eone Mnctelnren.
De klerikale dagbladen van Antwerpen maken
veel gerucht van hel ontslag van dc moeder-over
ste van hel Vondelingenhuis dier stad. Wil men
die dagbladen gelooven, dan is hel eene martelares
le meer, die de liberalen hebben gemaakl omdat
die kloosterzuster haar ontslag heeft gegeven.
Onsdunkenszouden de klerikale dagbladen van
Antwerpen heler gedaan hebben dal potje gedekt
le laten, dan zouden zij er mei geene schande af
gekomen zijn, zooals nu hel geval is.
Uil ofliciëele stukken, die afgekondigd zijn, ten
gevolge der beschuldiging van de klerikale druk
pers, blijkt er dat de hospitie-commissic van Ant
werpen verplicht is geweest aan den deken van
Q.-L. Vrouwkcrk eenen brie! te schrijven, waar
in gezegd wordt, dat zekere priester de zonder
linge gewoonte had genomen alle avonden op
kosten der hospiliën mei moeder-overste hel
avondmaal te nemen.
De heer Biarl, lid van het bestuur der hospiliën,
zegde onder andere in dien brief
Hel schijnt dal de priester W..., alle dagen
met de overste van het vondelingenhuis, op kos
ten van hel bestuur, komt soupeeren. Deze bezoe
ken die door dc geboren zijn opgemerkt geworden,
geven
van i
kwestie
»t..
steld dal hij geene rekening houdt van mijne ver- i
witligingen en hij voorlgaat zich dagelijks naar j
hel geslicht te begeven.
M. W..., had moeten begrijpen dal zijne posi
tie van priester hem niet tocliel zich zoo dikwijls
in een gesticht aan te bieden, waar hij te vergeefs
de plaats van aalmoesenier gevraagd had en waar
hij enkel dames kon vinden om hem gezelschap te
houden.
Dil zelfs daargelaten, zou hij hebben moeten
begrijpen dal hel hem niet geoorloofd is dagelijks
zijn avondmaal te komen nemen ten nadeele van
een openbaar bestuurwaarvan hij geen deel
maakt.
De deken Sacré, die moei ingezien hebben dal
het tijd was een einde aan die ergernis le stellen,
liet aan priester W.... weten, dal hij zijne sou
peetjes met moeder-overste moest staken.
Het is aldus dal moeder-overste uil eigen be
weging haar ontslag gaf, dal natuurlijk werd aan
genomen.
Ziedaar wal de klerikale dagbladen eene marte
lares noemen.
den priester in I
U if ver sla gen die mij loekomen, is er vaslge- Paix, zegt hel Journal de Caen, die zijp kleed heeft
i nfgelegd om in den echl te treden mei eene jonge
weduwe van Caen. Hel koppel heeft zich le Dover
gevestigd, waar zij eene herberg zullen houden.
Hier dient aangemerkl le worden dal de pastor
voor wie hel huwelijk moet plaats hebben, ge
weigerd had hetzelve in te zegenen, hoewel dc
bisschop van Bayeux den trouwlustigen klooster
ling van zijne beloften ontslagen had.
I Nu, die pastor zou misschien een ander middel
verkozen hebben omWie weel.
aan de bezorgdheid der huisgezinnen en der
priesters, en mag door deze laatsten in de school,
vóór of na de schooluren, gegeven worden. WIJ 4U11UU lliv» mv,
Hel onderwijs bevat de zedenleer of moraal, die, I degenen, die geschenken geven aan den paus, den
evenals de andere vakken van hel programma, door eerbied en de lielde der arme menschen waardig
de wereldlijke meesters, en niet door de gecste- i zijn; wij zullen evenmin trachten te bewijzen, dal
lijken, zal moeten onderwezen worden. (Bravo!). de liberalen ten minste zooveel recht hebben op
De onderwijzers en onderwijzeressen zullen be- dien eerbied en die liefde als de klerikalen; maar
noemd worden door dc gemeente-besluren; zij w™. «ij l.l,.. nnaine
moeten gediplomeerd zijn, of ten minste voor der opstellers
eenen jury, door hel gouvernement benoemd, be
wijzen van bekwaamheid hebben gegeven; en, le
rekenen van 188-4, zullen de gemeente-besluren
geene andere onderwijzers of onderwijzeressen
mogen benoemen, dan diegenen, welke hunne
studiën in eene normaalschool van den Staal
zullen voltrokken hebben.
Geene bijzondere scholen, geene broerkens
noch nonnenkensscholen zullen voortaan als ge
meentescholen mogen worden aangenomen; en de
beslaande scholen van dien aard zullen, op da tijd
stippen door hel Gouvernement vast le stellen,
mogen worden afgeschaft.
De geestelijke inspecteurs van hel lager onder
wijs zullen niet meer bestaan, en de pastor zal
niets meer aan den onderwijzer te bevelen hebben.
Hel toezicht der gemeentescholen wordt toever-
Irouwd aan degemeente-besturen, aan inspecteurs
en aan onder-inspecleurs, alsook aan school-
comiteiten, samengesteld uit ten minste drie en
ten hoogste zeven leden.
Alle scholen, die van wege een openbaar bestuur
eene toelaag genieten zijn aan dit toezicht onder
worpen.
De schoolboeken van alle gestichten, waar de
wereldlijke overheid van rechtswege toegang heeft,
worden aangewezen, onder goedkeuring van den
minister, door eenen raad samengesteld uit al de
inspecteurs en uit vijf bijzondere personen door
den minister te benoemen.
De onkosten van het lager onderwijs worden
gedekt, zoo alsnu, door de gemeenten, de provin
ciën en den Slaat.
Er zullen zes nieuwe normaalscholen worden
geslicht, waarvan vier voor onderwijzeressen en
twee voor onderwijzers, zoodanig dat alsdan hel
getal der normaalscholen in Belgie lol twaalf zal
beloopen.
Ziedaar, lezers, dc bijzonderste punten der
nieuwe wet op het lager onderwijs.
Beval die wel nu wel iels wat de menschen
afschrikken moet?
Niets hoegenaamd. De pastors zclven, integen
deel, hebben reden om er over tevreden te zijn.
En inderdaad, de nieuwe wet zal hun toelatcn
dagelijks de catechismus te gaan te leeren in de
school, waar xij in den winter licht en vuur voor
niet zullen vinden, en waar zij zich waarschijnlijk
zullen doen helpen door den onderwijzer, of door
de vrouw van den onderwijzer, of wel door Made
moiselle de onderwijzei esse. Hoe gemakkelijk en
hoe aangenaam zal dit niet zijn voor die heeren!
Wal ons betreft wij vinden dat hel al te aange
naam zou kunnen zijn; zelfs zoodanig aangenaam,
dal de lessen van den catechismus aan een zotten-
spel zouden kunnen gelijken.
Wij zeggen hel ronduitde ontworpene wet
heeft le veel loegestaan. De ware plaats voor hel
godsdienstig onderwijs door de priesters is de
kerk. Ja, de kerk, en niet de school, wij dringen
er op aan, want al het geloop van de heilige
zwarte mannen bij de onderwijzers, bij hunne
vrouwen en dochters, of nog erger bij de
alleenwonende onderwijzeressen, al waren het ook
kwezelkous of nonnekens, geeft dikwijls aanleiding
lot veel zaken die niet deugen de ondervinding
heeft hot geleerd, en leert hel nog dagelijks.
Hel ontwerp van wel op het lager onderwijs
door hel ministerie voorgesleld, zal bij de ver
lichte en vaderlandslievende bevolking de algc-
meene goedkeuring verwerven, behalve dal menig
een, gelijk wij, liet grondbeginselde onderwijzer
in de school en de pastor in de kerk gaarne had zien
toepassen.
Wij voegen er bij, dat deze toepassing geenzins
zou belet hebben de kinderen in de school, maar
huilen de schooluren, tol de eerste communie
voor le bereiden.
TVieuw'.|nctrgiften.
Hel Leugenaarlje komt lol inkcer on schijnt
knaging van geweten le gevoelen. Hel is hem
overigens niet onbekend, dal al wie een hart op
de ware plaats voelt kloppen luid op zegt, dat het
onmenschelijk is heden giften in le zamelen voor
den schatrijken paus, wanneer de ellende zoo
groot is, wanneer er zoo veel arme menschen om
zoo le zeggen van honger en koude vergaan.
Ook, tracht het Leugenaarlje zich te verschoonen
en schrijft: «'degenen die aan hunnen geestelijken
Vader nieuwjaargeschenken geven, vergeten veel
die liefde als de klerikalen; maar
wat wij hier moeten doen uitschijnen is de poging
van hel Leugenaarlje om de liberalen i
bij het volk hatelijk le maken.
Dio poging heeren past u niet, want hel is maar
al le wel gekend, dal, niettegenstaande gij en uwe
vrienden veel schooit en voel krijgt, uwe nood
lijdende medeburgers nochtans weinig van uwe
geschooide penningen zien. Wal jij omhaalt en gij
Vail de I I— ,-naaenlmn L-i’ii.»l hliilt
hel gaal naar Leuven, naar Parijs, naar China,
naar uwe kerken, naar uwe kloosters. En geeft
gij somtijds aalmoezen, dan maakt gij met uwe
gewone orverdraagzaamheid onderscheid tusschen
de arme menschen gij verdeeld ze in goeden en in
slechten, en ondersteunt slechts de decgdzamen
zoo als gij ze noemt.
Op onze beurt, heilige opstellers van het Leuge-
naartje, noemen wij u brave en milddadige
heeren
geene uitzondering zijn, maar eene gewoonte zijn
aan te stellen.
bezorgdheid der huisgezinnen en der min de deugdzame arme
tn deze laai sten in de school, geuzen1
de schooluren, gegeven worden. j Wij zullen hier niet onderzoeken in hoeverre
vóór of na
evenals de andere vakken van hel programma
i
i
I
I
I
1 - ------ - -- -- OW~..V..W MW.I.W
ill vuuine iiiw. ..vzw..,
- - zl.wrv»» /Ia <r
