I
V
I
I
I
A.
j veel minachting van de uitgaven spreekt
Wel, hoeren opstellers," ‘leed gij in de kerk
muziek, verlich
tingen, enz., 'I ware een mager beestje
Soort zoek soort. Zondag komen er naar Veurne,
tor eere van don afgezetlen beer Bieswal, twee
afgezetle ministers-en oenen afgezetlen gouver
neur. Er komen ook verscheide barons. Onze lange
baron zal zich moeten gesloten houden, en l’ zal
hem, nom d'anjoen, lastig vallen.
van wege cone
millionaire te zijn
I
de priesters niet gestadig aan de leden der geeste
lijke genootschappen, dal zij alles moeten opoffe
ren voor hel welzijn hunner Moeder de II. Kerk?....
En alzoo zijn de congregatiën eene goudmijn
voor die nooit verzadigde Moeder.
De aanstaande smulpartij in den katholieken
kring geelt aan onze tjeven hert in den buik. Zij
willen strijden, en vragen eene kiezing:
Zoo veel wind niet, vriendjes. Strijdt als het
past geeft, en laat dan uwen moed in de schoenen
Heloot stand brengen der congregatiën strekt i niet zinken.
Van nllcs wnt.
Volgens liet l.eugenaarlje is M. Bieswal zeer be
kwaam en M. Roliu-Jacquetnyns zeer onbekwaam.
Wij zullen liet gelooven als d'uilen preêken
De gevleugelde uilen, wel te verslaan.
Reglement over hst luiden der klokken.
Sedert eenigc jaren zijn er zich paters predik
heeren te Oostende komen vestigen.
Men weel, dal Is wanneer er cenige paters of
nonnen bijeen wonen, al waren zij slechts ten ge
latte van drie of vier, zij eene bel ol klok boven
hun huis moeten hebben, en dal zij bellen, ol
luiden vóór hel opslaan, eten, slapen gaan en
meer andere werken Zij doen dit om beslag ie
maken en om zich boven een ander te verheffen.
Doch moesten in eene stad, ol in een groot dorp,
al de voorname ingezetenen eene klok boven hun
dak plaatsen, en luiden gelijk de paters ol nonnen
vóór het opstaan, eten, slapen gaan en meer
andere wélken wal belsch gedruis zou hel niet
zijn
Om tot onze paters predikheeren van Oostende
terug te koeren, zij ook lieten hunne klok hooien
van vóór vier uren ’s morgens, en ontnamen aan
menigeii burger en vreemdeling zijne rust.
Hierover werd er geklaagd. Opmerkingen van
wege de overheid werden diesaangaande aan de
paters gemaakt, doch hel klokkengeluid, wel verre
van in den nacht op te houden, ol te verminderen,
nam integendeel toe.
Er werd alsdan doorliet sledelijk bestuur van
Oostende een reglement opgemaakt, bij hetwelk
hel luiden in de kloosters vóór acht ure 's mor
geus verboden werd.
De klerikalen protesteerden legen dit reglement,
doch hel werd goedgekeurd.
De overste der paters predikheeren, den heer
Picler De Smet, stelde zich echter boven de wel,
en deed zijne klok luiden, even alsof er geen
reglement bestond.
Welhaast maakte men proces-vcrbaal ten laslen
van dezen verwaanden pater, de heer Picler De
Smet, en hij werd door den Vrederechter ver
oordeeld tol drie geldboeten van één frank ieder,
om de klokken zijner kapel te hebben doen luiden
t vóór acht ure ’s morgens.
De pater ging in beroep legen dit vonnis voor
de rechtbank van Brugge, doch deze rechtbank
bekrachtigde hel vonnis van den vrederechter.
De pater ging in cassatie, maar hier ook verloor
hij, over eenige dagen, zijn proces.
De zaak staal dus vast: de gemeenle-bosturen
mogen door een poiicie reglement aan de kloosters
verbieden op ongepaste uren hunne bellen ol’
klokken te luiden.
Wat zal pater De Smet nu doen’ Hij zal het
hoofd buigen en zich onderwerpen.
Hij had wijzer gehandeld mol, van den beginne
af, aan den wensch zijner geburen en aan bel
verzoek der wereldlijke overheid ie voldoen. Zijn
hoogmoed is gestraft en wel gestraft.
De beraadslagingen op het budjel van binnen-
landsche zaken worden in do Kamer voortgezet.
Dinsdag en woensdag hebben de beuren Jacobs
en Cornesse de kleingeestige klerikale aanran
dingen tegen minister Holm hei nieuwd.
Donderdag en vrijdag heeft de minister geant
woord. Zijne redevoeringen waren wel gepeperd
en gezouten, en ten volle geschikt om de liberalen,
in hunnen strijd togen bet waanzinnig klerikaal
geweid, op te beuren en aan te moedigen.
Donderdag heelt M. Rolin van M. Bieswal ge
sproken, en liet belachelijk gedrag van dezen beer,
die nog wilde kommissaris zijn toen hij wist dat
hij liet niet meer was, klaar voor aller ooge.n doen
uitschijnen.
Wij moedigen onze lezers aan hel verslag dezer
belangrijke zitting in de jaarboeken der kamer te
lezen.
Vroeger werden wij dikwijls door de heilige
winkelierster, die verre is van opstellers van het Leugenaartje op de duimen ge-
i
Doch wat moet ons hierin verwonderen’Zeggen I gingen fouten legen de spelkunst
Ongelukkig moest de geestelijke dwingelandij,
aangevoerd door kiezer Karei, al de welvaart en I
geleerdheid vernietigen.
Keizer Karei, die uit politiek belang met Rome
een bontgenootschap had gemaakt, leverde geheel
hel onderwijs in handen van de bisschoppen. Eene i
keizerlijke ordonnantie van 15 april 1550, be
helsde Niemand mag school hoeden, zonder
aangenomen en goedgekeurd te zijn door den
hoofdollicier van de plaats en door den pastoor
van de parochie, op straffe van boete en eeuwige
verbanning.
De schoolmeester moest alsdan een cerlilikaal
van den pastoor hebben, zijn goed gedrag en god
vruchtigheid vastslcllende: hij moest deel maken
van de broederschappen; in een woord hij moest
geheel en al den man der geestelijkheid zijn.
Het duurde niet lang of de scholen waren op
de helft verminderd en de voorspoed door den
Italiaan Guichardin aangestipt, veranderde in een
droevig en volledig verval.
Onder Flips den II, was hel stelsel nog kwel-
lender. Wee den onderwijzer die verdacht werd
van ketterij of onverschilligheid. De bisschoppen
bezochten de scholen en maakten aan de burger
lijke overheden de onderwijzers en onderwijze
ressen bekend, die zij verdachten: de eene werden
aan de inkwisilieovergeleverd en de audereafgezet.
Eene ordonnantie van den verdrukker Flips
den II. in 1570 uitgevaardigd, behelsde; De
vaders, moeders, voogden of andere, die hel
gezag over jonge lieden hebben en die ze naar
geheime scholen van niet goedgekeurde huizen
zouden gezonden hebben; zullen worden gc-
straft; de buizen waar dit onderwijs zal gegeven
zijn, zullen worden afgebroken tot den gronde
toe.
Hel gevolg van dit ongelukkig stelsel, was de
grootste onwetendheid en in de scholen onder
wees men niets anders meer dan de catechismus.
Evenwel bepaalde men zich daarbij niet. Het
was niet genoeg dal degenen gestraft wierde wier
kinderen de geheime scholen bezochten, men be
dreigde met verbanning de ouders die weigerden
hunne kinderen naar de bisschoppelijke scholen
te zenden.
Onder Albert en Isabelle was geheel het wereld
lijk onderwijs verdwenen. In de lagere school
leerde men niets dan de catechismus en de gebe
den. Hel middelbaar onderwijs was in handen der
jesuiten, door Flips II in België gebracht.
Wil men welen welke wetgeving de klerikale
bestuurders op de scholen in dien lijd loepastle’
Luistert: onderzoek opde godsdicnslelijke sloffen,
recbtgeloovigc eed, onderzoek op de zeden; mid
delen van dwang om de scholen te doen bezoeken:
straf voor de kwaadwilligen: weigering van onder
stand aan de armen willekeurige straffen aan
andere toegepasl. Dal was eene echte inkwisi- I
lie, ondersteund door een dekreet van de aarts-
hertogen van 31 oogst 1608 en van 20 februari
1616.
En ondanks al die beletsels, ondanks Rome en
de inkwisiteurs, onderwezen groote geleerden de
wetenschappen, door de geestelijken gedoemd.
Wij roepen de aandacht op de voorgaande his- 1
torischc feiten, zij loonen aan dal de geestelijken
nooit anders getracht hebben dan hel monopo-
Jium van hel onderwijs en zij voor geene middelen
terug weken om hun doel te bereiken: de inkwisi-
lic en brandstapel dal waren hunne geliefde over
tuigingsmiddelen om de menschen tol hun onder
wijs te dwingen.
Nu roepen de klerikalen dal zij vervolgd wor
den, omdat hel gouvernement hel onderwijs
wereldlijk maakt, ofschoon zij geheel vrij zijn
katholijke scholen te stichten en ouderwijs te
geven, terwijl, als zij meester waren en indien zij
nog meester konden worden, zij dezelfde vrijheid
aan de liberalen niet zouden laten.
Neen, weenen en klagen als zij de minderheid
zijnen boosaardig en d\< ingeland als zij meester
zijn: ziedaar de klerikalen!
Het l.eugenaanje zou telkenmale, dal hel 's avonds
donker is, de sladslantaarnen willen zien branden.
Wijook, wanldc mnandocl sedert eenigen tijd zeer
slecht haren dienst. Wij zijn dus hierin ten volle
t’accoord met liet professors gazetje. Maar wal
ons verwondert is, dal het heilig bladje met zoo
j veel minachting van de uitgaven spreekt voor
'dêi?gevéi\ I theater, muziek, verlichtingen, enz.
aenaarlje, in zijn aalste nummer, onder zijne i* n1 '°01 lllcaiei -
M. Bieswals gedrag op de milltie-loting
van 29 Januari.
Het l.eugenaanje bespreekt nogmaals, ter gele,-
genheid der redevoering van den heer Bcernaert op
de afzetting der arrondissements kommissarissen,
het gebeurde in ons stadhuis op 29 Januari.
Wie hier zich weinig waardig, en, laat hel ons
zeggen, zeer kmderachlig heeft gedragen, is wel
M. Bieswal.
M. Bieswal wist door eenen brief van den Gou
verneur, dal hij ging ontlast zijn van zijne bedie
ning; hij wist, reeds den 27 januari, dat M. De
Prey in zijne plaats was benoemd; hij wist, dat zijn
plaatsvervanger den 28 zijnen eed had afgelegd;
hij wist door eene mededecling der bedienden van
hel kommissariaal, dat M.‘ De Prey, den 29.“"",
de militieloling ging voorzillenWaarom, wij
vragen liet, waarom wilde dan nog '1. Bieswal de
bediening van arrondissemenls-kommissaris uit
oefenen
En waarom, wanneer M.r De Pi*ey beslist ha l,
dat de militieloling slechts zon beginnen na het
aankomen der eerste dépêches, on, als voorzitter
I de zaal voor de loting beschikt had doen sluiten,
waarom moest M. Bieswal aan die geslolene deur
gaan trekken Men moet bekennen, dat dit hoogst
kinderachtig was.
Maar, antwoorden hierop de vrienden van den
afgezetlen kommissaris, de afzetting was nog niet
bekend gemaakt noch door den Moititeur, noch
door een oflicieel stuk’ Al drogredenen de be
noeming van den heer De Prey was bekend ge
maakt door een officieel stuk, aangezien hij zijnen
eed had algelegd; M. Bieswal was ervan verzekerd,
hij was er van overtuigd, en dit moest hem vol
doende geweest zijn, dit moest hem belet hebben
de comedie te spelen en zich belachelijk te maken.
Beschimpt en scheldt inaar, l.eugenaanje, gij
blijft in uwe rol; doch uwe beschimpingen en
scheldwoorden schaden niet. Gij vervolgdel ook
door uwe grove aanvallen de tegenstrevers van
den heer Bieswal, toen hij kandidaat voor den
gemeenteraad was, en niettemin zegepraalden die
tegenstrevers en kreeg uwe nooit volprezen kan
didaat, titveniaal achtereen eexe ghoote buis.
Sedert daaromtrent dertig jaar, hebben de
geestelijken een oneindig groot getal congregatiën
in de Vlaanderen lol stand gebracht. Overal vindt
men van die genootschappen voor jonge dochteis.
voor jongelingen, voor vrouwen, voor mannen,
zelfs voor kinderen, en dit onder allerhande
namen.
Het zijn congregatiën of broederschappen van
den 11. Jozef, van den 11. Franciscus Xaverius,
van den 11. Dominions, van O. L. Vrouwe, van het
11. llerlc; hel zijn genootschappen van den 11. Vin-
centins a Paulo, vergaderingen voor vrouwen en
mannen der Derde Orde, enz. enz.
Alle deze broederschappen zijn eene goudmijn
voor de kerk. Om er zich van te overtuigen, hoeft
men slechts de menigvuldige lijsten van inschrij
vingen te ovcrloopcn, die men, bijzonderlijk om
trent nieuwjaarin de vlaamsche kwezclga-
zelten aantrefl. Het is uit die broederschappen dal
de mildste giften vloeien. En de priesters bekreu
nen zich niet over den oorsprog dier giften, zij ziel
niet in of hel de spaaroorljes zijn van arme kin
deren of van arme dienstboden, of liet den zuurge
wonnen penning is‘van eenen behoefiigcn huis
vader of van eene gebreklijdende huismoeder,
neen, daar over bekreunen de priesters zich niet:
zij bieden zich bij iedereen aan, aan iedereen
vragen zij geld, en niet een lid vaneen geestelijk
broederschap zou durven weigeren zijne zooge
zegde jonsl te geven.
noch tol zedelijk, nocii tol maatschappelijk xoor-
deel, v i
eene geklzake en eene kiezingszake, maar bijzon
derlijk eene gcldzake. Geld altijd geld 1 En men is
waarlijk verbaasd te zien, dat de geestelijken zich
met schamen, hier geld te durven vragen aan
menschen die er /.elven te kort hebben, en dikir
geld te durven aanvaarden, wanneer hel steelsw ijze
gegeven wordt, of wanneer de gift buiten alle
evenredigheid is met hel vermogen van
Zoo ziel men, dal ons priestergazelje, het l.eu-
lijsl van inschrijvingen, eene gilt aankondig! «voor
den Paus, de vervolgde priesters, de voortplan-
ting van geloof, de uitgehongerden van China
ten beloppe van VIER HONDERD FRANK, en dit
j kloptwij schreven in eene brabbeltaal wij be
ll! tegen de
grammatica 11! legen de logica Sedert
eenigen lijd onthoudt zich het geleerd gazetje ons
over onze schrijfwijze te berispen. Maar ziet, de
professor komt weeral uit de mouwde zeer ge-
leerde hoeren opstellers spellen ons in hun laatste
\J
uno 1 X w.x.y V x.t.v ..K>V Iivmn UltlUJG I
Uk AUUU11JK, HUUII IUI inoat ouim w« j
wel integendeel; bet is onkel voor de kerk
KI» o Ciainer.
- - - - - - - --dn l/olno zlnv» rroAct r»(rmmmni ina H I i o<rpn dn Incrip.n Mil
/juu muil, wav uno ju H old b**'-' j ffpene voor thontcr
J- HntrAii 0117 «nn/i/ri
iën.
1
1 - 1- I
