I
Een
bij hel
uitroeien, hoe zal de meester daarvan spreken? Hij
I
Uitelng der kicxing van de Burger-
wacht op 11 Mei 1870.
Eerste Compagnie.
Kapitein: M. lldefonse De Gae.
Luitenant: M. Desiré Vanden Kerckhove.
Onder-Luitf.nanten MM. Edouard Herwyn,
Charles Questroy.
Fourier: M. Egide Fauro.
God te vermijden, en zeggen, bij voorbeeld, de
-1 - k
dwaasheden, dat zijn de laatste gevolgen van de
nieuwe wet lol daar kan men er mcé komen
De nieuwe wel schendt ook de vrijheid van den
Sobry, Pamphile Ranson, Henri Verhoest.
Korporaals: MM. Hector Vandcnkerckhovc,
Charles Slubbe, Jules Pierrot, Edmond David,
Edmond Vanderslraete, Jean Anthone, Charles
Pinte, Charles Vanlichlervclde.
Tweede Compagnie,
Kapitein M. Henri Bernier.
Luitenant: M. Auguste Houlsaeger.
Ónder-Luitenanten MM. Hector Van Daele,
Louis Vanden Kerckhove.
Fourier: M. Henri Bruncin.
Sergeanten MM. Jules Steyaert, Louis Van-
damme, Isidore Ryckewaert, Gustave Duclos.
Korporaals MM. August Vanmassenhove, August
eenc volle mande appels brengen, wanneer liet een
goed appcljaar is; maar zeg hem ecus dal gij komt
voor 100 of SO frank te ontvangen voor de school
van den pastor! zeg licm dal cons, en gij zult zien,
hoe rap zijn vriendelijk aangezicht zal veranderen,
on gij zult hooren hoe hij u zd zeggen: dal hot
slechten lijd is, dat do tarwe geen beschot geeft;
dal de marktprijs te laag is; dat zijn pachtprijs te
hoog is; dal zijne werklieden hem zoo veel en zoo
veel kosten; dat hij zoo veel en zoo veel moet be
talen aan don ontvanger; dal hij eene koe of een
paard verloren heelt en meer andere klachten. En
wanneer gij, mijnheer de pastor, na al die aan
hoorde klachten, er nog in gelukt den boor zijne
kas te doen openen, dan zult gij een fijne kadé zijn.
Ja, die lieeren zullen met hunnen taks meer dan
cene blauwe scheen loopen; zij zullen aan veie
deuren gaan kloppen, waar men niet tehuis zal
zijn; en alzoo zal hel komen dal hunne ontwerpen
van scholen te bouwen, niet anders zullen zijn dan
Juchlkasieelen, dan zotte droomen. En dat zal hun
leuren het ónmogelijke te willen
Wat de Patrie en nu ook ons professors-
gazetje vermeldt over eenen jongeling tan
Brugge, die zou geweigerd hebben, uit minachting
voor den katholijken godsdicnsl.de stoffelijke over
blijfsels zijner moeder naar de kerk te vergezellen,
wordt geenszins bevestigd. Hel schijnt een ver
dichtsel te zijn, uitgevonden omhel Athenaeum van
Brugge te benadeeiigen.
Hoe geestig is het toch oudleerling te zijn van
een bisschoppelijk collegie!
Wordt men pater of tjeef, alles is wel. Maar,
wordt men een vrije belgische burger, wordt men
liberaal, o! dan is alles slecht, dan is men een
slaaf der hoovaardij, een schrijvelaar, een fortuin
en titelszoeker, dan wordt men uitgescholdeu door
zijne gewezene professors.
Hoe geestig niet waai
Men leest in hel Leugenaartje
Ja, de geuzen hebben het rechtzinnig bekend
winde Kamer: in de scholen zal men voortaan
de ebristene zedeleer niet meer mogen aan de
kinders aanleercn; Christus zal uil de scholen
worden gebannen
Ehwel, geachte lezers, het is juist hel tegenover
gestelde dat waar is. De liberalen, inderdaad, heb
ben verklaard, dat hel de Christene zedeleer is, die
in de scholen zal onderwezen worden, cu dal hel
beeld van Christus in de scholen zal blijven.
Leugenaartje, LeugenaartjeGij maakt al te groot
misbruik van de lichtgeloovigheid uwer sukicliligc
lezers.
wereldlijke onderwijzer’ naar den zin
der geestelijken.
Te Hamme, een zeer groot dorp tusschen Dcn-
dermonde en S.' Niklaas, was de onderwijzer, de
heer Louis Joos, een man naar den zin der geeste
lijken.
Dij was in de gemeente de rechter arm der
katholieke partij, en maakte deel van al de aldaar
ingerichte klerikale kringen en maatschappijen.
In eenen meeting onlangs gehouden in hel stadhuis
van Denderinonde onderscheidde inj zich door
zijnen godvruebligen iever, en hel was hij, die,
bij hel zingen van hel lied
Zij zullen haar niet hebben,
De schoone ziel van 't kind
don toon gaf on de maat sloeg.
Doch Joos werd aangehouden; do wreode hairen
mutsen legden er de hand op, en hij werd naar de
gevangenis geleid.
Het was echter stichtend te zien, dat Joos,
wanneer hij de gevangenis binnen trad, een kruis
maakte. De godvruchtige man Men ondervond
ook, dal Joos oenen schapulier en eene rncdalie
van S.‘ Jozef op zijne borst droeg en dal hij voor
zien was van twee paternosters.
Over weinige dagen verscheen Joos voor het
tribunaal van Denderinonde. En daar werd de
heilige man veroordeeld tol 26 straffen van zes
maanden geva’ugzitting, en lol 212 diergelijke
straffen van vier maanden, te zinnen 83jaar en
8 maanden gavangzlttlg voor 238 aanslagen
tegen de eerbaarheid op kinderen aan zijne zorg
toevertrouwd
En Joos zong in de meetings
Zij zullen haar niet hebben,
De schoone ziel van T kind.
En Joos was de rechter arm der klerikale partij
te Hamme.
En Joos was een wereldlijke onderwijzer naar
den zin der geestelijken. Amen.
Volgens het Leugenaartje zal er maar welvaart I
in België beslaan, dan als wanneer er overal sena- I
tours, representanten en provinciale raadsleden
zullen gekozen worden.... gelijk in Veurnambacbt. I
Zeggen de professors dit om te spotten? Waar-
weten zoo wel in den donker te nijpen.
Iets voor de ouders. Leest en oordeelt.
De klerikale kopstukken trachten altijd, op be
dekte of onbedekte wijze, de gemeenteonderwijzers
voor slechte menschee te doen doorgaan. Hctgene
bewijst dal zij twintig koeren treffelijke!’ zijn dan
de smerige broerkens en tjeven van den zelfden
aard is de volgende statistiek, medegedeeld in de
zitting der Kamer van 13 dezer, door den heer
Van ilumbeeck, minister van hel openbaar onder
wijs. Leest en oordeelt.
Meeting te Alveringhem. De spreker is de heer
I). Minnaerl. Eerst groet hij de vergadering, cn
zinspeelt toen op hel vreeslijk ongewccrie dal juist
is uitgeborstenOok een onweder, van zedehjken
aard, bedreigt nu Belgien, een onweder dal wil
neêrslaanop hel schoon bloempriel der kinderzielen.
In een eerste punt, handelt spreker over de wei
van 42, die men wil afschaffen; in een tweede, over
het ontwerp van wel om de jonkheid te ontchris-
tenen; in een derde, over de noodzake'ijkheid vau
het goed en de kwa gevolgen van hel slecht
onderwijs.
De wei van 1842 is eene overeenkomst tusschen
de partijen van destijds. De katholieken lieten aan
den Staal zijn deel in hel lager onderwijs; de Slaat
van zijnen kant, schroei' hel onderwijs van den
godsdienst vooreerst van al, en de priester had
recht van toezicht en toegang in de school. In de
Kamer wierd die wet gestemd door liberalen zoo
wel als katholieken, op 3 stemmen na; in T Senaat
bekwam zij al de stemmen. Koning Leopold I zei
van die wel: Ik toeken ze met groole voldoe
ning. 37 jaar is die wel in voegen; niemand kloeg
er over; waar zij rechtzinnig wierd loegepast,
heeft zij de beste uitslagen g geven.
Maar sedeil zijn de zaken veranderd; de logien,
die plannen smeden legen altaar en troon, houden
zich niet meer in hunne schuilhoeken; stout komen
zij in hel openbaar, en alzoo hebben zij onze regec-
ring een ontwerp van wel opgedrongen dal den
catechismus uil de schole sluit, de tien geboden,
hel Kruisbeeld, cn hel Mui iabeeld ook. Ten believe
van ongeloovigc kinders, die er niet zijn, krenkt
men de overtuiging van al de geloóvige kinders.
Een kind van 8 li 10 jaar, dal zou zeggen: ik wil
geenen catechismus, geene tien geboden, geen
kruisbeeld, dal jaagt mij den koorts op hel lijf, ik
ben van de religie van Luther, van Calvin, van de
chineesche of muzelmansche religie, denkt ecus'...
Neen, dal wil niet bepeisd worden, zoo iels is ón
mogelijk, zulke kinders zijn er niet, cn diergelijke
ouders ook niet, die zulks aan hunne kinderen
ingeven.
De nieuwe wet zegt dat de priester nog mag
i komen, in eene plaats a part, voor of na de schole.
Dat is lage spotternij. De priester zou dus mogen
hjk, wij gelooyen hel rechtzinnig. Die mannen kernen om catechismus te geven, als de kindcis er
welen zoo wel m den donker te nijpen. nOg njcl zjjn< 0( a|s 21j |icl |lüOf(j voj ||Cbbeii en ver-
langen om naar huis te gaan. Ook wat gezag zoude
priester hebben? De kinders zouden genoeg welen
dal bij in de schole zelve niet meer aanveerd wordt;
en de knapen mogen toen nog doen wat hun be
lieft, naar de losse van den priester gaan of niet.
Neen, de priester, gaal de wel door, kan geenen
voel in de gouvcrnementccle school meer zetten.
De nieuweschool zal ook eene school van dwaas
heid zijn. Van al wal religie aangaat, mag niet
-- -- -«- i meer gesproken worden. En als S'-Hubcrt, S'-Elov
Sergeanten MM. llenri pccroo-Vermout, Gesar ct| S'-Ainand Belgien kwamen beschaven, als zij dè
i afgoderij en de menschen-slachtei ij hier kwamen
uitroeien, hoe zal de meester daarvan spreken? Hij
j mag er niet van spreken, de leerlingen zullen die
gebeurtenis nooit kennen. En van dè kruisvaarten
toen, als de vlaamsche ridders naar Jerusalem
trokken om de heilige plaatsen te verlossen, daar
van ook mag de onderwijzer niet spreken, dal ook
zal'tkind nooit loeren.Trouwens,daarvan spreken,
't ware de onzijdigheid der schole schenden. En
wie de wereld, de zon, de maan, de sterren ge-
j maakt heeft, wel, men zal hel ook aan de kinders
i niet mogen wijs maken, ofwel men zal zoo een
j nieuw woord moeten uitvinden, om den naam van
wmu-unAAi.5v.v, »UfcUOv God lc vermijden, en zeggen, bij voorbeeld, de
Vanboulte, Louis Bulseracn, Pierre Deschietere, zonnemaker, de manemakei’. Ja, zulke verregarnde
Jules Montaigne, Louis Missu, August Loyette, Ha' laa,‘!'n -
August Kestelool.
huisvader. De huisvader betaalt, cu met zijn geld
zal meu ecu onderwijs inrichtcti waar hij niet van
wil. Dit is gelijk of men iemand zou in T kol ste
ken die aangerand is, of gelijk men, in de plaatse
van kalsijden te leggen, pullen zou delven en hoog
ten maken: is de vei keerde wereld. De gemeen
telijke vrijheden worden ook door de nieuwe wel
geschonden. Tol nu toe schikte de gemeente zelf
haar onderwijs: zooveel scholen, alzoo ingericht,
Klerikale -welgemanierdheid.
In ons laatste nummer hebben wij de lieftallig
heid bekend gemaakt van eenen professor uil een
geestelijk collegie ten opzichte zijner leerlingen.
Heden hebben wij de welgemanierdheid te vermel
den van eenen eekwaarren heer kapelaan.
Wij lezen in den Précurseur van Antwerpen: Op
vrijdag 9r" dezer, verscheen voor hel tribunaal van
enkele politie dezer sla 1 sieur Geens, onderpastor
van S.1 Atnandskerk. De zachtmoedige zielenherder
was beschuldigt cene jonge dochter, die hel kind
van een gebuurmcisje kerstenen deed, op de grof
ste wijze uitgescholden te hebben. Hij had ook de
meter een schandaal genaamd, en, sprekende van
hel kind, had hij gezegd 'l is nog een van den
linken vleugel.
De welgemanierde man Gods, de eerwaarde heer
kapelaan werd veroordeeld lot twintig frank
boet, lol vijf en twintig frank schadeloosstelling
cn tol de kosten van hel proces.
t
De achtbare heer Woeste heelt do onvoorzichtigheid go-
had eene lijst van wereldlijke onderwijzers aan te halen,
die veroordeeld werden voor aanslagen op de eerbaarheid.
Die opgave loopt over eenc tijdruimte van 20 jaar. Ik heb
voor een even groot tijdsverloop eene algemcene statistiek
doen hermaken.
Hieruit spruit voort, dat 15 wereldlijke gemeenteonder
wijzers werden veroordeeld op eenjpersonecl van 5,395 of
2.78 per duizend; 18 geestelijke ouderwijzers werden ver
oordeeld op 152, of 40 per duizend; op 319 privaat-opderwij-
zers zijn er 15 veroordeeld, of 17 per duizend.
En wanneer ik het gemiddelde neem tusschen de private,
wereldlijke en geestelijke onderwijzers eenerzijdseu de ge-
inecneteonderwijzors wan anderzijds, dan vind ik 43.50 per
duizend voor de eersten en slechts 2.78 voor de tweeden.
Indien ik andere statistieken wilde inroepen, dan zou ik,
bij voorbeeld, den heer Woeste bewijzen, dat in 1876, ge
durende een enkel jaar, 9 geestelijke onderwijzers in Belgis
werden veroordeeld; in Frankrijk zijn er 18 veroordeelden
geweest op drie maanden tijds, waaronder 9 voor aanslag
op de zeden en 9 voor mishandelingen op hunne leerlingen.
De veroordoelingen, die de heer Woeste aanhaalde, moe
ten overigens niet alleen op het passief van het openbaar
onderwijs geschreven worden.
Op de 15 veroordeelde wereldlijke gemeente onderwij
zers, waren er inderdaad 5 die uit bisschopelijke normaal
scholen kwamen, 2 uit normaalscholen bestuurd door
geestelijken, en, op de 3 onderwijzers die geen diploom
hadden, waren er 2 die uit congregainstenscholen kwamen,
De hoer Woeste had bijgevolg ongelijk zich te wagon op
het gebied der statistiek; daar nog vinden wij machtige be-
toogen togen de stelling onzer tegenstrevers.
heer Miunaeit, drukkeruitgever te Thiclt, durven noemen.
Daarom is deze - rnenheore - gestoord, daarom roept hij,
hij ook een gazetachrijver, hij een confrater, do wet ter
zijner hulp, en, waarschijnelijk om te toonen dat hij een
groot rodenaar is geworden cu zijne uitnomendo welspre
kendheid te laten kennen, zendt hij ons ter medodooling de
zoogezegde voordracht welke hij te Alveringhem opgozegd
heelt.
Wij willen niet onderzoeken tot hoever do eischen van den
gestoorden sp eker gegrond zijn, want liet doet ons waar
lijk genoegen oens in staat gesteld te zijn te doen zien, hoe
wij waarheid spreken toen wij zeggen, dat al het geschreeuw
der klerikale ineetingbazen ijdel gezwets is en zij hunne
onnoozele aanhoorders niets dan dommigheden en leugens
opdisschen, om cens to meer tegen do liberalen on tegen
het ministerie uit te vallen.
Wij vragen onze lezers verschoouing van zo met dit kle
rikaal geknoei te moeten bezig houden: maar wat w ilt gij,
een maal is geen gewoonte.
Zie hier nu het bowondorenswaardig stuk van den Alvo-
ringhemscheu meoting-babbelaar. Dat men oordeele l
-r. -,u<a>-jr ..T.^-
Ikriovon.
In ons nummer van 26 april 11. hebben wij eenen brief
medegedeeld van oenen correspondent van Alveringhem,
die sprak over de inhuldiging van den burgemeester dier
gemeente cn ook van de klerikale komedie of meeting die
aldaar moest plaats hebben. Onze correspondent heeft in
zijnen brief gezegd dat men waarschijnelijk aldaar denzel-
ven armzaligen rimram zou moeten aanhooreu hebben als
in andere pl iats -u t n, o gruwelhij heeft den spreker, den
