priester voor geene middelen achteruit deinst om
zijn doelwit te bereiken, en dat in de gemeenten,
waar zoo een politiek man ijverig werkzaam is, er
noch rust, noch vrede, noch geluk, kunnen bestaan.
Wanneer zullen de bisschoppen ware discipelen
van Christus worden? Wanneer zullen zij ophouden
de priesters lol de rol van politieke kicsagenlen te
vernederen.
bi'iiinenonnenNcliool.
De Patrie, gazette van den bisschep van Brugge,
maakt bekend, dal al de katholieke scholen van de
provincie, die, ten gevolge der wel van 1842, door
den Staat waren aangenomen, ophouden gemeente
scholen ie zijn en vrije scholen worden.
Onze aangenomene meisjesschool zal dus niet
afgeschafl worden door een koninklijk besluit, zoo
als wij het gedacht hadden, maar is reeds wezen
lijk afgeschafl door een besluit van den bisschop,
aangezien hij bevolen heeft, dat priesters en non
nen geen hoegenaamd onderwijs mogen geven in
scholen, die aan liet gezag der wereldlijke over
heid onderworpen zijn.
Eerie wereldlijke gemeenteschool voor meisjes
moet dus noodzakelijker wijze onmiddelijk lot
stand komen, en de bruinenonnenschool moet op
houden te beslaan, of moei zich verplaatsen,
want hel kan niet toegelaten worden, dal eenc
vrije school de gemeenteschool bestrijde in een
lokaal, dal, rechtstreeks of onrechtstreeks, aan de
gemeente toebehoort.
Maar is hel niet een plicht de logentaai te be
strijden? En is het niet eene leugen wanneer men
zegt, dat de gemeenteonderwijzers zich zullen toe
leggen om de kinderen in hunne scholen te be
derven, om ze zedeloos en goddeloos te maken
De strenge bemerkingen van den heer Brunein
waren dus geenszins misplaatst, en zegt ons
paslorsgazetje de geuzerij maakt gebruik van
de prijsdeelingen om kinderen cu ouders tol hel
goddeloos on gedoemd onderwijs in de staats-
scholen over te halen wij, van onzen kant,
zeggen de heer Brunein, zoo wei als de heer
Aubert, hebben beiden in welsprekende woorden
oenen heiligen plicht vervuld, woorden, die in alle
huisgezinnen dienen weerklank te vinden.
Hel Leugenaartje beween, dal de buiten burge
meesters en de onderwijzers de kinderen aanlok
ken mol hun veel schooue dingen te beloven
tegen de heropening der leergangen.
En wat doet de geestelijkheid? Kinderen, zegt
zij, zult gij naar onze school komen? Zult gij het
«vragen aan vader en aan moeder?.... Zegt aan
vader en aan moeder, dal hel bij ons niet zal
gaan gelijk in gemeente scholen, waar er alleen-
lijk dertien a veertien costuumtjes gegeven wor-
den, maar dal bij ons alle de kinderen een
nieuwe costuumtje zullen krijgen, en nog veel
andere schooue dingen meet
Zeg, Leugenaartje, is dal de kinderen niet aan
lokken door beloften?
Hoe vernederend
Hel Leugenaartje verwaardigt zich niet ons te
antwoorden.
Arm LeugenaartjeI Vroeger, was bel zoo scherp,
.en nu, hel zwijgt
gelijk een visch, en het bedankt ons zelfs niet voor
de complimenten, die wij hel hebben toegesiuurd.
Wal hapert er, Leugenaartje? Hebt gij dan bij
uwe meesters zoodanig mispikkelt dal u het siil-
zwijzeu voor uwe straf is opgelegd?
Wat maakt men u klein, Leugenaartje.... En gij,
die zoo groot wil zijn!
Verleden zondag heeft de plechtige prijsdeeiing
aan de leerlingen onzer gemeenteschool voor
knechtjes plaats gehad.
Ten elf ure begaf zich een stoet, samengesteld uil
de koninklijke harmonij S.‘" Cecilia, dc leerlingen
mei hunne onderwijzers en de slcdclijke over
heden, van hel stadhuis naar de stadsschouwburg.
De zaal was eivol. Dc overheden, onder het
voorzitterschap van den heer schepen Ollevier,
dd. burgemeester, namen plaats op hel looneel.
De plechtigheid bestond uit een muziekstuk, uil
eenc redevoering uitgesproken door den hoofd
onderwijzer Brunein, uil eenige declamaties en
uil de terhandstelling der prijzen, waaronder dc
coslumen voortkomende van de gift AHehaeghet.
Dc schooue en kernachtige redevoering van den
hoofdonderwijzer is met dc grootste belangstelling
en aandacht door hel talrijk publiek aanboord ge
worden. Dc heer Brunein, even als vroeger de
heer Auberl, heeft krachlig en mei verontwaar
diging geprotesteerd legen de snoode aanvallen
waarvan dc oflicicele scholen het voorwerp zijn.
Hij heeft op eenc klare en aangrijpende wijze aan
de ouders doen verstaan, dat hel laster is als men
zegt, dal zijne school eene slechte, eene godde-
looze school is, dat hel laster is als men beweert,
dat hij, onderwijzer, dc zending heeft ontvangen
en aanvaard dc kinderen te bederven. Warme en
algemeene toejuichingen bewezen dat de ouders
en de overige aanwezigen deze protestatie ten
volle goedkeurden.
Hel zal niet onopgemerkt blijven, dal dc kalmste
menscheu, zelfs degenen, die ten gevolge van hel
kicschc ambt dat zij vervullen aan eene nauw
gezette bedaardheid gewoon zijn, zich niet onthou
den kunnen in vurige uitdrukkingen legen het
gedrag der geestelijken aangaande de nieuwe
schoolwel te protesteeren.
Algemeene lijdingen.
Het oflicieel bezoek van den heere Heyvaert,
gouverneur dezer provincie, zal te Nieuporl op
5 October, plaats hebben.
Zaterdag heeft te Brugge in bel provintiaal
gouvernement de aanbesteding plaats gehad der
werken van herkalsijding der Duinkerkestraal te
Veurne, behoorendc aan den groolen Staatsweg.
Bestek fr. 9180.
Hebben aangeboden: MM. Coosemans te Water
loo, 8832 fr.; Edm. Bullion, te Comblain-au-Pont,
8690; Cli. Leper te Veurne, 8340; Desiré Verslraetc
te Ramscappelle (Nieuporl), 8170; Ch. Delporle-
Costcnoble, te Nieuporl, 8070; Pieter Standaert,
leCoolkerke, 7917; Jan Baesen, te Wyngene, 7830;
Pieter Scheirzen, te Pervyse, 7600.
Een koninklijk besluit van 6 dezer keurt dc
beslissing goed der permanente deputatie van den
provintialen raad van Westvlaanderep, bij welke
zij hare zitdagen op den dinsdag in plaats van op
den vrijdag vaststek.
Eene groote ballon is maandag in de duinen
te Lombartzijde neergevallen. De reiziger, dat zij
aanbrachl, had zich van alles moeten ontmaken
om aan geen ongeluk te komen. Hij werd op de
beste wijze door den heere burgemeester van
Lombarlzijde ontvangen.
Zijn lueïnwagen werd melde hulp van zes man
nen naar Nieuport-baden overgebraclil.
De luchlreiziger is met zijnen eigendom naar dc
omstreken van Parijs teruggekeerd, van waar hij
vertrokken was.
Verscheidc nieuwsbladeren bobben inlich
tingen gegeven betrekkelijk een ongeluk dat zater
dag te Middelkerkeis voorgevallen. Hunne inlich
tingen zijn niet heel juist.
Ziehier wat er gebeurd is:
De genoemde Juliaan-Aimé Dccorte, nauwelijks
16 jaren oud, zoon van Hendrik, goudsmid teGent,
nam zaterdag, 6 dezer, rond vier ure 's avonds, in
gezelschap van zijnen neef, een bad op eenc een
zame plaats te Middelkerke. De stroom heeft hem
overwimpeld en het leven benomen. Zijn lijk werd
enkelijk maandag, om G ure’s morgens, door den
genoemden Depulter, jachlbcwaarder te Middel
kerke, op hel strand aangetroffen.
Dc geneesheer Lermuseau, van Leflinghc, heelt
op het lijk van den ongelukkige» geene sporen van
geweld gezien die aanleiding hadden hunnen
geven lot eene misdaad.
Door hel plaatselijk bestuur verwittigd, is dc
gendarmerie van Nieuporl ter plaats geweest cn
heeft proces verbaal van hel voorgevallene op
gemaakt.
Wal wreeden slag voor zijne ouders! die zich
op hel oogenblik des onheils, te Blankenbcrghe
bevonden. De verongelukte was eenig zoon
Zooals men weel is hel baccaratspel verboden,
cn mag hel niet meer in hel openbaar gespeeld
worden. Ziehier echter wat de driftige spelers
hebben uitgevonden, om aan den procureur des
konings te ontsnappenzij huren booten, kiezen
de voile zee cn spelen gerust en zonder vrees voor
stoornis. Wal zouden zij echter zeggen, indien den
een of anderen dag de procureur des konings
insgelijks eene boot huurde, hen te midden der
golven ging opzoeken, proces-verbaal opstelde en
boot, spel en uizet in beslag nam
Maandag morgend heeft een krankzinnige in
.de statie te Heysl, zekeren heer Demeur aange
rand, die met zijne familie op den trein naar
Brussel wachtte.*7 De krankzinnige bracht de heer
Demeur verscheidene meslsteken toe in hel aan
gezicht, en toen mev. Demeur haren man wilde ter
hulp komen, bracht hij haar insgelijks eene mes
steek in de hand toe. Gelukkig kwam op dit
oogenblik een persoon voorbij, die bij middel van
een jachtgeweer den krankzinnige op hel hoofd
sloeg. Deze viel op den grond, doch stond onmid
dellijk weer op. Verscheidene andere personen
snelden op het gerucht toe en hebbenden onge
lukkige!) zinneloozc gebonden, cn alzoo buiten
staal gesteld verdere ongelukken te veroorzaken.
Up den wedstrijd van voorllcelende dieren,
die den 1 dezer door hel landbouw-comice van
van Brugge gegeven is geweest, waren er boven
I*olilicke
Honderd maal hebben wij gezegd, dal dc poli
tiek, dat dc partijschap, de priesters van den
rechten weg doet afdwalen en hun hunne ver
hevene zending doel vergeten.
Hiervan willen wij heden een nieuw bewijs
leveren.
In een vlaamsch dorp woont er een bejaarde
gepensioneerde onderwijzer, die de plaats van
koster bedient. Zijn zoon is gemeente onderwijzer
in liet zelfde dorp, cn een tweede zoon is tevens
zijn vader in dc kerk cn zijn broeder in dc school
behulpzaam.
Weinigen lijd geleden, begaf zich de pastor van
dit dorp ecu driftig politiek man bij zijnen
koster cn zegde hemKoster, gij gaal school
houden; want, het is een plicht voor alle kerk-
bedienden dc geuzen scholen te bestrijden.
Ik, mijnbeer de pastor, school houden! was het
antwoord, ik mijne eigene kinderen bestrijden
en ze misschien helpen ruïneeren! neen, dat zal
ik nooit doen.
Dc pastor, misnoegd, begaf zich vervolgens bij
den.hulpkoster cn hulponderwijzer. Gij gaal hier
in bet dorp, zegde hij hem, eene vrije school
openen.
Maar hel v. iger hd antwoord, dat de pastor
van den jongci. ontving, was even krachtig als
het antwoord i n di n vader.
De pas icilijk zijne gramschap be-
.mg 'gcling verlatende, wierp hij
i 1 niaar indien gij blijft weige-
ub cn voet in de kerk meer zetten.»
Wal wij hier schrijven is gebeurd. Wij noemen
noch gemeente, noch personen, omdat wij alleen
lijk dc aandacht willen vestigen op het feit.
Dit feit bewijst leu klaarste, dat de politieke
Eenc bekentenla.
Het Leugenaartje bekent, dal Veurnambacht in
bet inrichten van paslorsscholen, waarlijk een
weinig ten achteren is en het laat aan zijne
lezers weten, dal Alveringhem, Loo en Gyverin-
chovc bezig zijn met scholen ie bouwen of ge
reed te maken. Alleenlijk drie gemeenten, op
drie cn dertig 1hel is waarlijk om er bij ie I zoo liekelig’, zoo twistziek'...
krijschcn. 1
Van dc ouderwijzers in Veurnambacht, die hun
ontslag hebben gegeven, spreekt hel heilig bladje
niet. Zouden er wel geene zijn hoegenaamd
Welaan pastors en kapelaanljes, kwezelaars en
kwezels, verdubbelt uwen ijver: oog wat gepe
perde sermoenen, nog wal luidruchlige meetings,
nog wat schromelijke bedreigingen Hoe meer ge
weld hoe beier voor degemeentescholen.
leeren, eene schadeloosstelling zal toegeslaan
worden van honderd frank voor iedere school;
dit bestuur vraagt te zelfder lijd aan Mr den deken,
of hij een of twee geestelijken met dit godsdienstig
onderwijs wil gelasten.
Mr de deken antwoordt, dal dc nieuwe school
wet door de bisschoppen gedoemd is, en dal noch
bij, noch een zijner priesters, zich met hel gods
dienstig onderwijs in dc gemeente scholen kunnen
of mogen gelasten, om reden, dat zij hierdoor
hunne consciëntie zouden kwetsen.»
Mr de deken voegt er hij, dat'alle andere per
soon die zulke zending uit de handen der wereld
lijke overheid zou aa. weerden, niets anders dan een
onwettig cn. plichtig onderwijs zou kunnen geven.»
Het Leugenaartje drukt deze twee brieven over
in zijn laatste nummer «tot waarsc.jiouwi.ng, cn
zegt, dat hel verontwaardigd en bedroefd is.
De heilige opstellers zijn verontwaardigd, om dat
ons gemeentebestuur aan de priesters heeft willen
«opdringeu» een schismatiek onderwijs te
geven, omdat bel die onbaatzuchtige hoeren heelt
willen «verlagen met hun een sommeken van
honderd frank a. n ie bieden, alsof hun geweten
ten prijze van geld te koopen ware.
De heilige opstellers zijn diep bedroefd, omdat
men «zulke schismatieke zending zoude willen
aan eenen. wereldlijken opleggen, ingeval onze
geestelijken dezelve zouden weigeren».
O comcdiantcn! Voor de kluiten trouwt en be
graaft gij franemacons en vrijdenkers! cn hel is u
wel onverschillg of de menschen schismatieke» of
kwezelaars zijn, als zij u maar hun geld geven,
als zij maar met u de liberalen helpen bestrijden
Eene vraag. Wat wil Mr de deken zeggen in
zijnen brief met dc woorden een onwettig en
plichtig onderwijs
Beteekenl dit, dal de leerlingen der gemeente
scholen hunne eerste communie niet zullen mogen
doen, cn dal dc hoofdonderwijzer en de hoofd
onderwijzeres, die zich waarschijnelijk mei hel
godsdienstig onderwijs in deze scholen zullen ge
lasten, geeneabsolutie zullen krijgen?
Neen, het is slechts eenc bedreiging, en eene
bedreiging, die zonder uitvoer zal blijven.
