I.
I
leeren; heden laat men hun weten dat zij hun zal
geweigerd worden, als zij dienzelfden catechismus
durven aanleeren? Wie zal ons dal misterie uit
leggen, zoo niet de ware uitleg is dal de Kerk, in
den oorlog dien zij de openbare scholen aandoel,
alle middels gebruikt waar zij eenig voordeel
hoopt uit ie trekken, zonder zich te bekommeren
of zfi zich zelve tegenspreekt of niet.
Welke uitleg is mogelijk van zulk een gedrag?
't Is dat men nu nog eens geloofd heeft, dat het
oorlogswapen goed was; men heeft gemeend, dal
met de kinders te slaan, men eenen zekerderen
invloed op de huisgezinnen zou uitoefenen. De
kronijken der middeleeuwen spreken ons van
zulke middelen, gebruikt door zekere oorlogs-
Van twee dingen een: ofwel de geestelijkheid
meent dat de jeugd en de menschheid heel wel
den godsdienst missen kunnen, en dan vragen wij
haar waarom zij den spot drijft met de openbare
onnoozelheid met in al hare redevoeringen hel
tegendeel te herhalen; ofwel zij gelooft dat de
godsdienst er noodig is tol de zaligheid der zielen
en de deftigheid der zeden, en dan zullen wij haar
vi agen op welke manier zij hare huidige houding
in overeenstemming brengt met hare herderlijke
plichten? Laat ons hel ergste nemenveronder
stellen wij de ouders het grootste ongelijk hebben
hunne kinderen naar de gemeenteschool te zen
den. Welnu? doet de wet in uwe dagbladen aan
randen, beproeft om ze ten spoedigste door de
discussie te vernietigen; jaagt, zoo gij wilt, de
ouders vrees aan, slaat degene in den Ban, die
zich niet willen gedragen volgens uwe voorschrif
ten. Maar de kinderen, die arme en onschuldige
kinderen, die niet naar de school van hunnen keus
gaan, maar naar die waar men hen heen zendt,
waaraan zijn zij plichtigen waarom straft.gij hen?
Uw meester zegde: Laat ze tot mij komen! gij, gij
willz elfs lot hen niet gaan, alhoewel niets ge
makkelijker is cn men er u toe uilnoodigt.
De geestelijkheid zal antwoorden, dat men
zich blootstelt van in do openbare scholen aan
den godsdienst tegenstrijdige dingen te zien onder
wijzen, die bekwaam zijn de zielen te verderven.
Niet is meer betwistbaar dan die bevestiging, Laat
ons nochtans den zin onzer tegenstrevers aanne
men veronderstellen wij dal hel geloof der kin
deren in de Staatsscholen gevaar loopc. Maar
alsdan reden te meer, o Kerklieden, om er daar
gij er do middels toe bezit een grondig en onbe
rispelijk onderwijs te geven; om er door de
leeringen van den priester hel kwaad te vergoeden
dat de lessen des meesters zouden kunnen ver
oorzaakt hebben, om er de remedie naast het
vergift te plaatsen! Gij beweert dal hel geweien
der kinderen gevaar loopt, en gij, herders der
zielen, gij verlaat hen zonder verdediging, juist
op hel oogenblik dal zij hel meest moeten onder
steund wordenGij zijl in der waarheid aardige
geneesheeren, die, juist in tijde van besmeitelijke
ziekten, aan loopen valt, ’t Is juist als de school
u verdacht voorkomt, dat uwe plicht strenger cn
noodzakelijker wordt, om er, voor zooveel het u
mogelijk is, de leering, de eenige leering lot de
zaligheid doen in te dringen. Gij hebt nochtans
liever het kind heel en gansch te verlaten, van
zoodra de wel u niet meer toelaal gansch meester
jn de school te wezen.
mannen om hunne vijanden le vernietigen; hel
menschelijk geweten schandvlekte ze reeds van
toen af.
Het budjel van oorlog was woensdag aan de
dagorde.
M. Liagre, minister van oorlog, heeft aange-
kondigd dal hel wetsontwerp belrekkelijk de in
richting der nationale reserve in dezen zittijd niet
zal worden aangeboden cn dal alles wal de kleri
kale bladen daarover medegedeeld hebben, leugen
en valsohheid is.
Wij hebben er nooit aan getwijfeld.
Op interpellatie van M. de Wael, heeft de mi
nister verklaard, dal de krijgsoverheid geene
redens meer heeft om zich te verzetten, legen de
afbraak der biiincnfronlcn van hel Noordkaslcel le
Antwerpen. Die fronten kunnen vervangen worden
door eene gepantserde batterij of een fort mei
draaiende toren.
De heer Liagre zegde ook voor de afschaffing te
zijn van hel storten der 200 fr. voor de loting en
genegen voor de vrijwillige dienstnemingen van
een jaar.
Hij is voornemens eene amnestiewet voor te
stellen voor de deserteurs, ter gelegenheid der
feesten van 1880.
De heeren Woeste en Jacobs hebben, als naar
gewoonte, eene kiesrol gespeeld, inaar de heer
minister heelt hen terstond op hunne plaats gezel
en hunne handewijze afgekeurd.
Het budjel van oorlog werd aangenomen met 75
stemmen legen 10 cn 1 onthouding.
Ander, niet min buitengewoon feit: de Kerk
heelt de pretentie alleen in bezit te zijn van de
waarheid, zoowel morecle als godsdienstige. Zij
gaat overal herhalen dat hel woord Gods gepre
dikt moet worden lol op de daken. Zij beweert
dat zij, ingevolge hel recht van onderwijzen, dat
zij van den Hemel ontvangen heeft, overal mag
binnentreden, dal alle deuren voor haar moeten
geopend worden. De katholieke drukpers en de
geestelijkheid hebben honderdmaal hel recht ge*
eischl van zelfs de deuren der bijzonderen te
mogen openbreken, om aldus te komen tol aan het
bed van den zieke, die geenen priester gevraagd
heeft en zelfs weigert hem te zien. Indien men aan
de Kerk zegde: «Gij zult in de gemeenteschool
niet dringen, gij zult daar, wat gij noemt het
woord Gods, niet door de kinderen mogen doen
aanhooren» men zou eens zien welke arends-
kreten de bisschoppen en hunne vrienden zouden
slaken. Maar geenszins. Verre van ze uit te bannen,
noodigl men ze uit er in le komen; men stelt het
lokaal en de leerlingen te hunner beschikking, en
weel gij wat de geestelijkheid antwoordt? Wij,
daarin gaan? Nooit! Wij, het godsdienstig onder
wijs aan de kinderen geven, nooit! En niet alleen
zullen wij het hun niet geven, maar wij verbieden,
dat het iemand anders in onze plaats doe; indien
iemand hel durfde doen, wij slagen hem op voor
hand in den Ban!
Vergadering der linkerzijde.
Op de vereeniging van de leden der meerderheid
van de kamer der volksvertegenwoordigers, die
dinsdag avond heeft plaats gehad, heelt de heer
Frère, minister van builenlandsche zaken, breed
voerig de gedachte ontwikkeld dat, in tegenwoor
digheid van den uitslag der onderhandelingen met
hel Valicaan, het gouvernement eene oneerlijke
daad zou begaan, met den vertegenwoordiger van
Belgie bij den Heiligen Stoel terug te roepen. Het
gouvernement heeft van den Heiligen Vader ge
noegdoeningen bekomen, die het niet toelalen op
rechtzinnige wijze den hoer d’Anethan terug le
roepen en het gouvernement zal in die terug
roeping niet toestemmen.
De vereeniging bestond, uil G2 leden der libe
rale partij. Men is lol middernacht bijeen geweest.
Volgens l’Echo de Parlement zouden de leden de
verbintenis hebben aangegaan den uitslag hunner
beraadslaging geheim te houden.
Volgens L'Etoile zou de heer Tesch er in ge
slaagd zijn de linkerzijde lol de denkwijze van den
heer Frère over te halen.
Volgens ilndépendance is er maar eene enkele
beslissing genomen, namelijk hel stemmen van
een parlementair onderzoek, niet alleen over den
toestand van hel lager onderwijs en de uitslagen
der nieuwe wel, maar ook over de handelingen
der geestelijkheid.
Het ministerie heeft zich verbonden eene nieuwe
wet voor te dragen over hel middelbaar en het
hooger onderwijs.
I»o Kamer.
Het budjel van justicie, waarin het hoofdstuk
der Godsdiensten voorkomt, is dinsdag schier met
algemeene stemmen aangenomen geworden, na
de verwerping der amendementen van M. Goblet,
betreffende de inkrimping der jaarwedde van de
geestelijkheid.
Eene mededeeling uil Pervysezijn wij verplicht,
uil tijdgebrek, tol ons toekomende nummer te
verschuiven.
Koninklijke Harmonie.
Nooit werd alhier een patroonfeest meer en
schooner vereert dan hel S.'* Cecilia. Dit jaar
nogmaals, heelt onze koninklijke harmonie-maal-
schappij waardiglijk dit feest gevierd, met aan
hare leden een luisterrijk concert aan te bieden.
Sedert een aantal jaren, niettegenstaande haar
gering inkomen, wijkt de maatschappij noch voor
moeite, noch voor kosten terug, om hare leden
een concert te geven, die, met menige feesten van
dien aard in groote sleden gegeven, zou mogen
mededingen. Urn tol dit doelwit le geraken, roept
zij allijd de hulp in van vreemde arusteu.
Heeds dikwijls hebben wij hel genoeg' n gehad
allcrverdienstelijksle arlistcn le mogen loèjuichen,
maar nooit hebben wij hel geluk genoten er in
ons midden le bezitten van eene waarde als dezen
keer.
Eenige woorden zullen genoegzaam zijn om onze
lezers een gedacht le geven over de belangrijkheid
van hel concert van zaterdag laatst.
De harmonie heelt drie stukken gespeeld, le
welenOuverture des 3 Mousqectaires; jantaitie sur
les Cloches de Corneville cn een Galop. Zij heelt
zich nogmaals waardig van haar verleden getoonl,
en de toejuichingen bekomen van het talrijk
publiek die het feest bijwoonde.
Als aantrekkelijkspuni van hel concert, hadden
wij de medewerking van M.ro' Huyghe-Bosmans,
zangster te Brussel, en M.’ Poncelel, professor in
het conservatorium van Brussel en solist van
het bijzonder muziek des konings.
M.“* Huyghe, die zich reeds eenen roem heeft
verworven bij den laatstee prijskamp van hel
conservatorium van Brussel, waar zij den prijs,
door II. M. de koningin ingesteld, bekwam, heeft
volkomen aan de verwachting beantwoord. Zij
bezit eene bevallige, zuivere cn klare slem, van
eene groote uitgestrektheid en eene onberispelijke
juistheid. Wal meer is, M.“* Huyghe heeft eene
allerbeste uitdrukking, en zingt alle hare stukken
mol eene fijnheid van uitvoering die alle gedachten
te boven gaat. In een woord, zij belooft cenc
artiste van eerste orde te worden en eene schoone
toekomst lacht haar loc.
Onnoodig hierbij te voegen, dal zij de warme cn
welverdiende toejuichingen van geheel de zaal be
komen heelt. Een schoonen bloemtuil werd haar
aangeboden ter aandenken van dezen genoeglijken
avondstond.
Wal te zeggen van M.r Poncelel? Wie, in de
muzickale wereld, kent dc vermaarde saxopho
nist niet? M.r Poncelel noemen, is zeggen de
koning der saxophonisten,
En welke is de taal, die zij daar gebruiken? De
overdrevenste taal mogclijk.de taal der charlatans.
Ziehier, geachte lezers, een staaltje van een
sermoen ten voordeele van den klerikalen gazet-
winkel.
Adam en Eva leefden gelukkig in hel aardsche
paradijs; zij leefden er in vrede en kenden noch
tegenspoed, noch verdriet. Maar ziel, daar komt
het serpent, hel helsch serpent, en hel zegt tol
Eva. Waarom bijl gij in dezen appel niet?...
neen, gij zuil niet sterven, maar uwe oogen
zullen zich openen, gij zult klaar zien, gij zult de
kennis verkrijgen van hel goed en het kwaad.
En Eva beet in de verboden vrucht, en zij werd
met Adam uit het paradijs gejaagd tot hun aller-
grootste ongeluk en tot hel ongeluk van hun na-
komelingschap lol in de honderdmillioeusie
generatie
En gelijk hel helsch serpent gehandeld beeft,
zoo ook handelen, zeer beminde christenen, de
liberale gazetschrijvers, de drukkers en versprei-
ders van liberale gazellen. Ja, zij ook zeggen:
lees maar wat wij u voorleggen, gij zuil dan
klaar zien, gij zuil dan welen wal waarheid en
leugen is. En alzoo bedriegen zij de menschen,
en storten ze in hun ongeluk hier er, hiernamaals.
Ja, vlucht die menschen, want wat zijn ze? Het
zijn serpenten; hel zijn, alhoewel zij den schijn
willen hebben nog christenen le zijn, hel zijn zen-
delingen van den duivel, het zijn duivels in per-
soon, die hier op do wereld le veel kwaad doen
om ooit vergiffenis bij onzen goddelijken Zalig-
maker te kunnen bekomen. Ja, al die liberalen,
al die geuzen, al die vervolgers van kerk en
priesters, zijn slechte menschen, die men schu-
wen en vluchten moet, zij en hunne gazellen
En zoo gaai hel sermoen voort op denzelfden
toon gedurende eene geheele halve uur.
Zulke predikanten noemen zich priesters van
liefde en van vrede! Gelukkiglijk voor het mensch-
dom, dat zij niel meer geloofd worden, en dal al
hun geweld zonder uitwerksel blijft.
Hermocnen. Ctbcrnle gazetten.
Nieuwjaar nadert, cn met nieuwjaar de ver
nieuwing der abonnementen op week- en dag
bladeren. Met nieuwjaar ook de aanbeveling van
den klerikalen drukwinkel, en de sermoenen tegen
de liberale gazetten.
Maar de zwarte gazetschrijvers bepalen zich
niel met hunnen eigenen winkel, met hunne eigene
gazetten te loven en te prijzen, neen zij doen gelijk
de oneerlijke winkeliers, zij misprijzen kwaad
willigen met baatzuchtige inzichten de waren, en
voortbrengselen van hunne tegenstrevers.
Die christelijke cn inenschlievende mannen! zij
kunnen niet lijden dat een ander leeft; ja konden
zij ons, wij die in hunnen almanak niet staan, tol
den bedelzak brengen, zij zouden het voor do
moeite niet laten.
En waar, bijzonderlijk, verklaren zij den oorlog
aan de liberale gazellen, cn trachten zij de liberale
drukkers te benadeeligcn? In de kerk, in den
preekstoel, dien men nog den stoel der waarheid
durfl noemen.
En hoe gaan die christelijke cn mcnschlievcndc
mannen daar te werk? Is hel met voorzichtigheid
en wijsheid? Noen, hel is met ongehoord geweld.
i
