I
nog openlijk te bestrijden.
t
geëindigd waren, vroeg een der onderwijzers ioe-
per maand, en heden is het al twee frank zestig
centiemen.
Klagen nu de klerikalen Neen zij zwijgen. Hel
gene bewijst, dal zij twee malen en twee ge
wichten hebben.
gemelde gemeenten, 1577 leerlingen (de kinderen-
der gemeente meisjesschool van Nieuport, waar-i
aaneeleerd en dat is even onmisbaar voor eene over wij inlichtingen missen, niet in begrepen) inj
llA1,An/ïn ^^1...;:.^.-* üf.A.vn -»ah I cohnlnn dm /lo /»/»nctJnbAn -
naar Rome niet had gezonden, den bisschop eerst
geen antwoord daarop het ft gegeven, maar later,
op aandringen, was hel antwoord van M. Dumont,
zoo zonderling, dat, hel duidelijk bewees, dat
zijnen geest verward was
Zooals ge ziet, zegt het pauselijk decreet, zelf
dat M. Dumont in de hersens moet getroffen zijn
en noglhans liet men hem zijne bisschoppelijke
bediening voortzetten.
Eindelijk hééft de paus door een plechtig decreet
verklaard.
Dal is nu de heilige bisschop, volgens de kleri
kale bladen, voor wier al de geloovigen zich op de
knieii moesten zetten en die het eerst van al den
herderlijken brief hoeft uitgegeven, waarin hij de
onderwijzers en onderwijzeressen VERDOEMDE,
die door den Paus wordt afgezet. Ehwel de Paus
verklaart dat die bisschop zot is en wij twijfelen
niet of bij is het altijd gewéést.
En het is naar zulke herders dal wij moeten
luisteren on ons leven schikken, liet zijn zij die
meester over de menschen willen spelen 1 Dal is
wat te veel en het ware misschien niet slecht
indien men ecus de geestvermogens van.de overige
bisschoppen van ons land deed onderzoeken, wie
weel of zij met dezelfde kwaal niet besmet zijn.
Hun gedrag en hunne geschriften zijn daar, om
met reden het te veronderstellen.
vrouw als lezen, rekenen, schrijven. Maar zou het
niet eene verbetering in het onderwijs zijn, indier.
de handwcrkleergang, of hand werkschoot, te gelijk
eene school van menschlievendheid werd? Het
handwerk zou dan dienen om het verhcvensle
gebod der christelijke zedeleerheb elkander lief!
in praktijk te stellen.
Om dit doelwit te bereiken zou men de wel
hebbende meisjes der gemeenteschool moeten
aansporen om voor de arme kinderen te werken,
en de niet betalende om gezamentlijk voor elkan
der te werken. Niels zal aan de kinderen aange
namer zijn, en met des te meer vlijt en oplet
tendheid zullen zij arbeiden, daar zij begrijpen
zullen dal hun werk een goede daad is waarmeé
zij eer en dankbaarheid verdienen.
Driedubbel gevolg dus: stoffelijke verbetering
in den toestand van menig huisgezin; opwekking
hij de kinderen tol werkzaamheid en oplettend
heid; sterkere ontwikkeling der gevoelens van
medelijken in de harten. Dit laatste zedclijk voor
deel achten wij niet hel geringste.
Aan u stedelijke Overheid, aan u Damon van
Veurne, huisvrouwen, moeders, deden wij dit
goed gedacht mede. Indien gij hel goedkeurt
waaraan wij niet twijfelen brengt het onraid-
delijk in uitvoer, en zendt uwe milde giften naar
de gemeenteschool der jufvrouwen Geloen.
Alles wal men daar aanbrengen zal, het zij oud
of nieuw, klcederen lijnwaad, katoen, wollc
sloffen, enz. alles zal men daar onder de leiding
der onderwijzeressen benuttigen, herstellen, ver
anderen en schikken opdat het voor de arme
kinderen dienstig worde en hen tegen de biltere
koude des winters behoede.
Een goed gedacht.
Hel volgende goed gedacht, dal men ons heeft
medegedeeld, bevelen wij aan de bijzondere op
merkzaamheid onzer gemeentebestuurdersals
mede onzer welhebbende ingezetenen.
In iedere meisjesschool wordt allerlei handwork
Onze koninklijke maatschappij van Rhetorika
heeft zondag lest hare eerste vertooning van hel
tooneeljaar gegeven. Onze moedige tooneellief-
hebbers zijn ons wedergekomen om een nieuw
succes inteoogsten, om eene nieuwe palm aan den
ouden standaard te hechten.
Ondanks hel streng weder, was bel publiek tal
rijk toegekoincn en de schouwburgzaal goed bezet.
Men vergaste ons op de volgende stukken
Montignij, tooueelspel in 3 bedrijven, gevolgd door
de Eerepoxt blijspel. Daar de historische schets
van dit drama over 11 dagen werd opgenomen,
zullen wij ons alhier enkel bepalen met de uit
voering bezig te houden. Men had vernomen dal
het stuk, Montignij, met blijkbare zorg onder de
leiding van M.' Pmle ingestudeerd was, en dit
alles deed reikhalzend verlangen naar den uitslag
dezer loffelijke pogingen.
Wij bestatigen met voldoening dal de vertolking
van dit belangrijk gewrocht allen lof verdient en
den samenhang er van treffend was, dal zelfs de
rollen van ondergeschikt belang, zoo als Toledo
de bedevaarders, de spaansebe soldaten, de cipier,
enz. zeer voldoende waren.
M. P. in zijne rol van graaf van Montignij,
toonde zich een waar artist, een deftige en op
rechte Nederlander, de ziel van de partij tegen
WIJ vernomen uit Porvyse.
Vooreerst een woord over de zaak Vereeckc
waarvan wij in een vorig nummer gesproken heb
ben.
Hel zoontje van dezen landbouwer heeft lijdelijk
de gemeenteschool verlaten, doch tegen dank van
zijnen vader. De zielenherders van Porvyse hebben
Vroeger en nu.
Op S.‘ Eloi hield men kermis; op S? Niklaasdag
hield men kermis; op den 8.’l,“ December (Maria
Ontvangenis) hield men kermis; op Kerstdag hield
men kermis; op Nieuwjaardag hield men kermis....
en men al koekstuten, en men stak een koppel
kiekens in den pol, en men trakteerde zich met
taarten en met een glasje wijn.
Vroeger had men alles wal het hertje luste; en
toch klaagde men gedurig van vervolging
Nu kent men die feestjes niet meer, nu begint
men te begrijpen, dat de zoogezegde vervolgers
nog al fraeije menschen waren, die veel door de
vingers zagen, nu begint men in zijn binnenste te
vreezen, dat de beschermers misschien zoo toe
gevend en zoo fraai niet zullen zijn dan de zoo
gezegde vervolgers.
scholen, die de geestelijken met alle mogelijk ge
weld sedert maanden hebben aangevallen!
Wij willen bekennen, dat bet getal leerlingen in
eenige dezer scholen, door de concurrentie van in
aanbouw zijnde paslorsscholen, zal verminderen,
doch de bevolking der gemeentescholen in onze
klerikaalste gemeenten, en waar er reeds pastors
scholen beslaan, laat ons toe te verzekeren, dal de
geestelijken er nooit in gelukken zullen de ge
meentescholen van Veurnambacht te ontvolken.
Deze scholen zullen dus met een voldoende
getal leerlingen in wezen blijven; meer en meer
zullen de ouders de verzekering verkrijgen dal
hel goede scholen zijn; en binnen weinige jaren
nevolking <ler Hcholon.
Ziehier den staal der bevolking in December
1878 en in December 1879 der wereldlijke ge-
meenleschoolen van een deel van ons arrondisse
ment.
N. B. De gemeenteschool van Coxyde waar er
slechts vier leerlingen zijn, wordt door niemand
ondersteund; niet eene overheid neemt ze onder
hare werkzame bescherming; in deze gemeente is
de pastorsschool nog niet voltrokken en de school
kinderen, ten minste ten gelalle van honderd, ont
vangen er groolendcel» geen onderwijs hoege
naamd. Het is te hopen, dal deze treurige toestand
welhaast zal veranderen.
Er bevinden zich dus, in de aclitien hierboven
op zijn huisgezin hebben uilgeocfend, heelt Vcr-
eccke hun laten weten, dal hij hunnen dienst
missen kan, dal hij in geene gesteltenis is om te
biechten.
Wij kunnen ons niet onthouden er eene bemer
king bij te voegen.
De onderwijzer, die de gekheid begaan heeft
toelating te Magen aan eeneu pastor, om eenige
woorden voor een open graf te mogen uitspi eken,
heeft gehandeld gelijk een sukkelaar, en zijne
medegezellen, die tegen de weigering van den
pastor niet hebben geprotesteerd, hebben gehan
deld gelijk flauwmoedigen. De onderwijzers welen
toch wel, dal de pastor niets te zeggen heeft Op
M 4i bet kerkhof, dal de burgemeester er alle gezag
vanhier, wij zijn er van overtuigd, zullen de ge- voert, en zij hadden moeten begrijpen, dat hun al
meentescholen zoo algemeen geacht worden, dat te ootmoedig gedrag jegens den pastor eene be
de geestelijken hel niet meer beproeven zullen ze leediging was voor de wereldlijke overheid.
oneerbiedigheid jegens de priesters, verre van
daar; doch zij mogen niet vergelen dal zij opge-
houdeii hebben slaven te zijn en dal zij zich heden
moeten gedragen als vrije burgers; zij mogen niet
vergeten, dat hel voor hen oenen heiligen plicht
is, in deze oproerige lijden die wij beleven, de
burgerlijke vrijheid en hel burgerlijk gezag, voor
zoo veel hel in hunne macht is, te doen eerbie
digen en te doen beminnen.
Aan dezen plicht zijn, onsdunkens, de gemeente
onderwijzers, die de begraving van den heer
A. Jansens hebben bijgewoond, te kort gebleven.
Thans eenige woorden over eene nieuwe kleri-
kaleonvyrdraagzaamheid in voornoemde gemeente.
Op 15 der maand november, bad aldaar de
begraving plaats van den heer Andreas Jansens,
oud gemeenteonderwijzer, die in Pervysc voor
aleer hij vervangen werd door zijnen zoon, drie
en twintig jaar van zijn leven aan de opvoeding
der jeugd heeft toegeweid.
Ter gelegenheid dezer begraving waren al de
gemeenteonderwijzers van het omliggende uitge-
noodigd, om hunnen gewezen ambtgenoot eene
laatste hulde te brengen, en nog al in groot getal
dezer hecren waren opgekomen.
De tegenwoordigheid van al die onderwijzers
zonder geloof, in eene godsdienstige plechtigheid,
beviel geenszins aan de geestelijken, en men ver
wachtte zich aan iels bijzonders.
De verwachting was niet te leur gesteld: Als
de kcrkbalju rondging om de offerkeersjes uil te
deden, ging hij de onderwijzers voorbij, en daar
een dezer hecren zijn hand uitslak om een keersje
te nemen, trok de balju zich achteruit en zette een
vies en hoonend gezicht, als had hij den duivel
gezien.
Niettegenstaande die belcediging gingen de
onderwijzers ten offer, en, o wonder! men liet
hun de palene kussen, gelijk aan alle de andere
aanwezigen.
Als de cermoniën in de kerk en op hel graf
laling aan den pastor om eenige woorden, als
laatste vaarwel, aan zijnen ouden vriend toe te
sturen, doch deze vraag werd niet ingewilligd.
Die onbelamelijke handelwijze der geestelijken
ten opzichte der onderwijzers is in Pervysc
groolelijks afgekeurd geworden: Iedereen zegde,
dal het leelijk gedaan is, doch hier bij bepaal
den zich de beme1 kingen.
Twee rnatan en twee gewichten.
Het is daaromtrent drie jaar geleden, dat de
commissie der hospicen voorstelde hel schoolgeld
in de betalende meisjesschool te verhoogen. Als
dc Veurnesche klerikalen dit vernamen, klaagden
zij puiten in'd’aard en schreeuwden zij tegen de
liberalen der commissie zonder ophouden. En hel
geklaag en het ftimoer was zoodanig groot en
werd zoo algemeen, dat de gemeenteraad, om de
burgerij te bevredigen, het voorstel van het gods-
huizenbestuur niet goedkeurde.
De hoofden der klerikalen hadden natuurlijk de
schreeuwers opgewonden, en eene kleine ver-
hoöging van schoolgeld als eene vermeerdering
ven laaien doen aanzien.. Dit is, zegden zij aan
de burgers, een eerste cadeau van de liberale
hospicen-heercn
Maar ziet, nauwelijks bestaat er sedert twee
mammen eeuc betalende meisjesschool voor reke
ning on ouder het bestuur der klerikale kopstuk
ken, en het schoolgeld is reeds van 50 centiemen
verhoogd! Vroeger betaalde men in de bruine j er’nu in loegeslemd Vereeckc ie berechten- mnr
flonqer) school maar twee frank tien centiemen zeer misnoegd over dc drukking die de goesïehjS
Hel Leugenaartje kondigt aan, dat con oud-
burgemcester van onze omstreken zijn schoon en
groot buis gegeven heeft voor een schoollokaal.
(legeven?Neen, verkocht, want dit huis en de
onkosten van verbouwing en inrichting zullen be
taald worden met het fortuintje van een wees
meisje, die omtrent de 25 a 30,000 fr. bezat, en
die men in het klerikaal nel heeft gevangen.
Schcrreweg
I
T« zarnen
I
64
118
119
Dec. 1879.
153 leerl.
.-,1
63
21
96
4
9G
100
142
23
147
29
54
71
78
130
64
124
131
Dec. 1878.
131 leerl.
101
27
105
100
142
128
142
88
107
125
rr.'/wz.-.w»Wn—■iwuIitiwmimmmm WiTT^-
Adiukerko
Alveringhern
Avecappelle
Boitshoucke
Bulscamp
Coxydo
Eggewaortscappelle
llouthom
Isenberghe
Loysclö
Niéunort (knechtje»
Ooatduinkerke
Ramscappelle
Stcenkerke
Veurne (knechtjes)
ld. (meisjes)
Vinchotn
Wulpen
Wulvcringliem
- Dat allo uitoefening van jurisdictie, het zij geestelijke,
•liet zij wereldlijk, iu het bisdom van Doornik, aan Mg.r
Edmond Dumont onttrokken is. Het is daarom dat do
it. Congregatie, aan dit bevel gehoorzamende, verklaart,
doorliet tegenwoordig decreet, dat do jurisdictie, waar-
van er gesp ken is, aan gezegden bisschop van Doornijk
- is onttrokken
Toonoclvcrtooning.
1577 leerlingen,
nnrr zx rx rvn I Ir frt i>i rl nn Wij willen de onderwijzers niet opwekken tot
Hchcrreweg
