t
L
I
Onderwerping aan <lo wet.
De wet is de wet, cn eenieder moet zich aan de
wet onderwerpen.
De geestelijken zouden de eersten moeten zijn
om de wet te eerbiedigen, en nochtans worden
tegenwordig overal de bestuurders door bissche
pen, pastors en kapelaans aangemoedigd om de
wet te overtreden.
Gelukkiglijk de hoogcre overheid waakt, en
roept de overtreders tol de orde.
Zulks is onlangs gebeurd met zes provinciale
raden. Zij ook zijn door het ministerie op hunne
duimen geklopt, en hebben hunne budjelten zien
veranderen, omdat zij geweigerd hadden er zekere
verplichtende uitgaven ten voordeele van hel offi
cieel lager onderwijs in te brengen.
Zoo zijn de uitgaven voor dit onderwijs, in onze
provincie, van fr. 65,665-78 vermeerderd.
De Veurnaar noemt dit eene ongehoorde daad
en prijst de bestuurders die geweigerd hebben
deze uitgaven te stemmen.
Natuurlijk! onze confrater blijft in zijne rol:
kon hij van morgen af al de bestuurders legen bet
gouvernement in oproer brengen, hij zou hel
waarlijk voor de moeite niet laten.
Kamer der Volksvertegenwoordigers.
Kiezingen.
Op 8 Juni aanstaande moeide helft der leden
der Kamer verkozen worden. De kiezingen zullen
plaats hebben in vijf provinciën, nemelijk: in de
provinciën Luxemburg, Namen, Brabant, Antwer
pen en Weslvlaanderen.
Ongetwijfeld zal de kiezing van 8 Juni aan de
liberalen gunstig zijn. En inderdaad, in geene eene
provincie zijn de liberale volksvertegenwoordigers
ernstig bedreigt, terwijl het hoogst waarschijnlijk
is, dat, in de provinciën Luxemburg, Namen en
Antwerpen, ten minste tien klerikale volksver
tegenwoordigers voor liberalen zullen moeten
plaats maken. Daarenboven kunnen de kiezingen
in het arrondissement Leuven, in hel arrondisse
ment Brugge, en in eenige arrondissementen van
Weslvlaanderen voor de liberale partij eenen
goeden uitslag hebben.
Men mag dus met zekerheid vóórspellen, dat
hel liberaal ministerie nog gedurende menige jaren
aai: het hoofd zal blijven.
De acliool-komiteiten.
De benoeming der leden van de school-komitei-
ten geeft ons nogmaals de gelegenheid vast te
stellen hoe dubbelzinnig, hoe valsch de klerikale
partij in al hare handelingen is.
Toen er kwestie was, in bet wetsontwerp op
het lager onderwijs, van de benoeming der school-
komileilen, dan riepen de klerikale bladen uit
Men zal hel zien, geene andere lieden zullen
bonoemd worden dan geuzen en liberalen, de
kalholijken zullen stelselmatig uit die komiteiten
worden gesloten.
Ehwel, wal gebeurt er?
De heer minister benoemd op onpartijdige wijze
de leden der school-komileiten en de klerikale
dagbladen, geholpen door de geestelijken, bewe
gen hemel en aarde, om degenen, die benoemd
zijn, en die zonder twijfel hunne instemming heb
ben gegeven, die doen besluiten hun ontslag te
geven.
En zij drukken die ontslagen mol veel lawaai in
hunne dagbladen, juist al ware dit een zegepraal
voor hen. Op de duizenden leden, die zijn be
noemd, zijn er mogelijks 10 of 20 die zich door de
geestelijken hebben laten overhalen om hun ont
slag te geven en de fanatieke bladen zijn daarover
zoo verheugd, zoo gelukkig, dal zij het geheel de
wereld door zouden uilroepen.
Is dat niet eene ongehoorde tegenstrijdigheid
van wege de klerikalen? Zij klagen gchecle dagen
dat het ministerie niet anders dan liberalen be
noemd, en als hel gouvernement kalholijken wil
aanstellen, dan gebruikt men allen mogelijke in
vloed om ze hun ontslag te doen geven.
Heeren klerikalen, gij zijl eene soort van men
schee, waarmede niemand vrede kan hebben of
overeenkomen; want als gij niet geheel alleen
meester kunt zijn, wilt gij alles afbreken.
Maar ondanks uwe oppositie, zullen de school-
komiteiten hunne werkingen voortzetten en gij
zult er de uitwerksels van ondervinden.
Volgens den Veurnaar zijn de liberalen onrust
stokers en vijanden der orde.
Als men in eene gemeente komt, lezers, en als
men er verneemt dat er alles rustig is, dal de in
woners er vriéndelijk onder elkander leven, welk
is er de reden van? Achtmaal op tien dat de pastor
zich aldaar niets van de wereldlijke zaken aan
trekt. Eene gemeente is gelijk een huisgezin
samengesteld uil een groot getal broeders en
zusters, die gezamenllijk werken voor hel welzijn
van hel algemeen huishouden. Als zij allen vrien
delijk, toegevend en verdraagzaam zijn, en dal elk
zich bij zijn werk bepaald, dan gaal alles wel.
Maar als er een onder hen zich len onrechte boven
de andere plaats, en ongevraagd wil meester
spelen en wil bevelen, dan komt wellicht de twee
dracht in hel huisgezin, en dan leven broeders en
zusters gelijk kallen en honden. Wie is de onrust
stoker in dit huisgezin? Gij hebt hem leeds ge
naamd, lezers, hel is de meestermaker.
Hoe handelen de belgische politieke geestelij
ken? Willen zij zich niet overal boven een ander
plaatsen? Willen zij niet overal meester spelen?
Willen zij niet overal bevelen, lot zelfs in de huis
gezinnen toe?
Indien er dus in België onruststokers en vijanden
der orde zijn, neen, hel zijn de liberalen niet, maar
wel de politieke geestelijken.
In 1830 was het volk meester zegt de Veur
naar, en hel wilde dal de eerste grondsteen van
zijn zelfbestaan de vrijheid zou zijn.
Zoo is hetvrijheid in alles en voor allen was in
1830 de algemeene leus; en de schoonste vrij
heden, die een volk wcnschen kon, werden in
onze grondwet geschreven. Doch hoe lang hebben
de geestelijken gewacht die vrijheden aan te vul
len?.... Sedert zeer lang reeds zijn de geestelijken
de verdrukkers van alle vrijzinnige vrijheden, van
alle vrijzinnige burgers. En inderdaad, zijn de
menschen nog wel vrij in do dorpen en zelfs in de
kleine steden? Mogen er de burgers wel protestant
of vrijdenker zijn, mogen zij wel liberale gazellen
lezen, hunne kinderen naar liberale scholen
zenden, van liberale maatschappijen deel maken,
voor liberalen stemmenNeen, dal mogen zij
niet, of zij worden door de geestelijken uitge
scholden voor slechte menschen, zij worden ver
volgd, benadceligd, en, is het mogelijk, geruï
neerd 1
Gelukkiglijk dat de Belgen de vrijheid zeer hoog
Eenige antwoorden aan den Veurnaar.
Hoe deerlijk zijn de lijden veranderd, zegt
de Veurnaar, België zou een aardsch paradijs
zijn, indien zijne burgers als vrienden, als broe
ders onder elkander wilden leven.
Hel is maar al te waar, de tijden zijn wel ver
anderd sedert vijftig jaar. Alsdan waren de geeste
lijken verdraagzaam, alsdan beminden zij de vrij
heid, niet voor hen zelven alleen, maar voor
eenieder. Alsdan hoorde men in de Kamer der
Volksvertegenwoordigers een priester, Mr Andries,
zijne misnoegheid te kennen geven, omdat men in
Brussel getracht had hel prediken ten voordeele
van eenen nieuwen godsdienst te beletten. Wij
zijn geene huichelaars zegde hij, wij hebben
de vrijheid gevraagd voor alle Belgen, welke ook
hunne denkwijze weze; en even als wij willen vrij
zijn te prediken voor den katholieken godsdienst,
moet ook een ander vrij zijn te prediken tegen den
katholieken godsdienst Waar zijn zij nog te.
vinden de belgische priesters die zoo spreken?
Waarom leven de Belgen niet als vrienden en
broeders onder elkander Omdat de geestelijken
willen heerschcn, omdat zij het al willes te zeggen
hebben. Omdat zij, om hun doelwit te bereiken, i
verdeeldheid, twist en tweedracht zaaien.
Een voorbeeld
Vroeger leefden de Veurnaars als vrienden en
broeders onder elkander, en dit gebeurde nog ten
tijde der heeren deken Rosseeuw en pastor Rul;
doch die heeren bemoeiden zich alleenlijk met de
zaken van hunne kerk, en geenszins met de poli
tiek. Nu, integendeel, bemoeien zich onze geesle-
I lijken met alles: nu willen zij meester zijn in de
gilden, in hel armbestuur, in het godshuizen-
besluur, in de scholen, in hel stadhuis! En uit die
betrachting spruit de verdeeldheid.
Gedroegen onze priesters zich heden, gelijk
vroeger de heeren Rosseeuw en Rul, er zou nog
eendrachtigheid heerschen in onze stad, want de
Veurnaars zijn van natuur vriendelijk en verdraag
zaam, i j
schuwen, vluchten, haten, benadeeligen, omdat
er tusschen hen voor de eene of andere kwestie
een verschil van denkwijze bestaat.
Nog een kaakslag.
De klerikale gemeente- en provintiale besturen,
die tegen de wel alle soorien van besluiten nemen,
krijgen kaakslag op kaakslag, en zien hunne on
wettige besluiten verbroken worden.
De bestendige deputatie van den provintialen
raad van West-Vlaanderenhad geweigerd de
.subsidie, voor sludie-beuzen, toe te staan aan de
1 eerüngen-onderwijzeressen, tot destaats-normale
school bëhoorende.
Een koninklijk besluit heeft die beslissing ver
broken en de studiebeuzen van ambtswege op den
budjel gebracht.
Als dal alzoo blijft duren dan zal men maatre
gelen moeten nemen, om die mannen, die ondanks
de wet besluiten nemen, die zij voorop welen te
moeten verbroken worden, tol de orde te roepen.
I schallen, want hel is om de vrijheid te behouden
dat moedige burgers samenspannen om de geeste
lijken in loom te houden. Ja, ware hel niet van de
liberalen, en sedert lang zou men in Belgie geene
andere vi ijheid meer hebben dan de vrijheid van
aan de priesters te gehoorzamen en zich door de
priesters te laten pluimen. Schoonc vrijheid voor
waar
Er is, wel is waar, eene kleine meerderheid in
den Senaat, doch verminderde die meerderheid
nog, en werd de senaat ontbonden, dan ook
zouden de kiezingen aan de liberale partij gunstig
zijn.
An>w u, mattder-,Namen. Luxemburg
en Limburg, waar de meerderheid klerikaal is.
Hel gouvernement hoeft echter de wel doen
gelden en een koninklijk besluit uitgevaardigd,
waarbij die onweltelijk afgeschafte kredieten
ambtshalve terug op den budjel worden gebracht.
Wij hebben dien uitslag verwacht en voorspeld;
de klerikalen hebben zich ecus te meer belache
lijk gemaakt cn doen zien hoedanig zij de wet
eerbiedigen en gehoorzamen.
Thans is hel te verwachten, dat de klerikale
drukpers do snaar zal spannen en haar oud deuntje
van verdrukking cn dwinglandij aanheffen.
De Patrie en na hem het Leugenaartje hebben
reeds begonnen.
Een melijdend schokschouderen is alles wat
daarop te antwoorden is.
8cliïJnheili{gu»r«lH.
j Onze lezers weten, dal volgens de nieuwe
schoolwet en de uitleggingen die er over gegeven
zijn, de catechismus in de school geleerd wordt
aan alle kinderen van katholieke ouders, die er
zich niet legen verzetten. In onze streken, in
Veurne, in Brugge, waar zonder uitzondering de
werkende klas den katholieken godsdienst belijdt,
en waar alle kinderen hunne eerste communie
doen, moet dus hei van builen loeren van den
catechismus in de gemeentescholen als verplichtend
aanzien worden.
De wet schrijft ook voor, dal alle schoolbc-
hoeften, zoo als boeken, papier, enz. aan alle be
hoeftige kinderen kosteloos door de gemeente
moet worden geleverd.
Welnu, de klerikale gemeenteraad van Brugge,
gehoor verleenende aan politieke zwarte mcester-
makers, hoeft eene beslissing genomen ten gevolge
derwelke er geene catechismussen voor de ge
meentescholen mogen worden aangekocht.
De Patrie, de bisschop cn de Brugschc politieke
priesters hebben natuurlijk deze beslissing toe
gejuicht.
Flauwe redciiH.
De Veurnaar, onze waarheidlievende en recht
zinnige confrater, zou wel willen onze gemeente
scholen aanvallen, maar hij durft het niet recht
streeks doen. Daarom draait hij rond den pot, en
bij vertelt historietjes legen geuzenscholen
voor de omstandigheid uitgedacht. De katholieke
priesters als zij prediken welen ook altijd histo
rietjes te vertellen: dat maakt indruk op de flauwe
geesten.
Welnu, ziehier de historietjes, die de Veurnaar
alias Leugenaar vertelt.
1. *«Een meisje van vijftien jaar, godvruchtig
cn zedig kind, ware engel van deugd, moest
van hare 'ouders in eene geuzenschool gaan
leeren; jamaar T was algauw gepast hel
dochtertje is toegczel naar Vrankrijk met eenen
zestienjarigen jongen ook student in eene geu-
zenschool
2. ” Een professor uit eene geusche school is
weggevluchtHij moest immers verantwoor-
den voor dingen die men niet en nanmt onder
n treffelijk volk. Ouders voegt de Veurnaar
er bij zendt maar uwe kinders naar de geu-
sche scholenT is daar dal ze T kennen om de
kinders op te leeren
3. ’Een ander geusche professor heeft men
moeten aan de deur zeilen, omdat hij alhoewel
getrouwd, ievers met eene juffrouw te veel ken-
nis miek, en trilde zijnen staal te huilen gaan
Stichtend niet waar, lezers?
En met zulke /lauwe cn levens vuile redens vallen
de gezalfde schrijvers van den heiligen Veurnaar
onze gemeentescholen aan!
Een wel duidelijk bewijs, dat onze tegenslre-
0|17fi stedclijkeonder
wijsgestichten weten in te brengen.
en zij zouden zich niet, gelijk tegenwoordig, I vers niets ernstigs tegen
>r»n vltinhfnn liatnn hnnndnAl icrnn Amdnt 1 pnie/vAri
