Van
inf
Verleden dinsdag werd te Nieuporl de stede
lijke bewaarschool in het bijwezen van'den heer
Sprekende van het overlijden van den heer Paul
tegen de personen als menschen, maar als geuten,
in een woord, haat tegen de valschheid!
HAAT TEGEN PERSONEN ALS GEUZEN....
indien gij mei cat
in de bals vort'
d'oorcn niet konil
gelijk den lieer Gilson, wal zou hel leven broe-
i derlijk zijn
Hoe lang nog zuilen de klerikale leden tijd en I
arrondissements commissaris De Prey mol plech
tigheid geopend. Ter dezer gelegenheid werden er
redevoeringen uitgesproken door den heer burge
meester, door de bestuursters der school en door
den lieer arrondissements commissaris. In den
tegenwoordigen schoolstrijd zijn gemeenlebewaar-
scholen onmisbaar, en Nieuporl even als onze
zusterstad Dixmude hebben onze volle goed
keuring, omdat zij reeds in deze dringende be
hoefte hebben voorzien.
Onze confrater de Ktfitrtiw is in eene onge
hoorde gramschap. Men moet hel bladje lezen om
er zich een gedacht van te vormen. De heilige
schrijvers schijnen zich zelven niet meer te be-
Om te sluiten, zullen wij melden, dal er in de
twee gemeentescholen van Veurne reeds vier
brooddeelingen hebben plaats gehad ééne ten
koste van eenen gekenden schoolvriend, en drie
door tusschenkomsl van het genootschap ter
bevordering van het onderwijs maar ten koste
van milddadige Veurnesche inschrijvers. Eere en
lof aan deze mensclienvrienden.
Een goede priester.
De priester, die den heer Paul Devaux, oud-
liberalc volksvertegenwoordiger van Brugge, in
zijne laatste oogenblikken bijslond, was de heer
Gilson, vroeger pastor-deken te Bouillon. Wan
neer de heer Gilson deze stad verliet om zich naar
Brussel te gaan vestigen, werd er te zijner eere,
zoowel door de liberalen als door de klerikalen,
een afscheidsbanket iugericht, dat hij dankbaar
aanvaarde.
Op dit hanket sprak deze waardige en recht
schapen geestelijke volgender wijze lol zijne oude
en beminde parochianen: Waarom vereert gij
mij melde rechtzinnigste blijken van uwe achting
en liefde? Waarom zijl gij mij allen uit ganscher
harte zoo aangekleefd? Wat heb ik daarvoor ge
daan? Zeer weinig. Toenik in Bouillon kwam,
verklaarde ik in de kerk, vóór het altaar, dat ik
mij nooit met kiezingen noch met bestuurlijke
zaken der gemeente zou bemoeid hebben, en ik
ben getrouw gebleven aan mijne belofte; ik ben er
getrouw aan gebleven omdat ik diep overtuigd
ben, dat de bemoeiing der pricsteis in wereld
lijke zyken altijd gevolgd is van eene schadelijke
tegenwerking zoowel voor den godsdienst als voor
hel maatschappelijk leven.
Goed gesprokenHandelden al de geestelijken
gelijk den heer Gilson, dan zouden zij ook allen
geacht, geëerbiedigd, bemind zijn. Dan zou er ook
overal vrede heerschen, en na de kiesstrijden
ware welhaast alle hevigheid onder de burgers
vergeten. Ongelukkiglijk willen de priesters heden
in alle parochiën de groote meesters spelen, zij
willen de wereldlijke zaken beslieren zoowel als
de kerkelijke, zij willen overal gebieden en heer
schen, en, om lot hun doelwit te geraken, ver-
dcelen zij de menschen in goeden en in slechten,
en zaaien zij twist en tweedracht niet alleen onder
de burgers, maar zelfs onder de leden van de
zelfde familie, ja van bet zelfde huisgezin. O pries
ters, waret gij allen eenvoudige goede menschen
De burgerij van Veurne heelt algemeen de be
slissing des gemeenteraad» goedgekeurd ten ge
volge der welke hel schoolgerief kosteloos aan de
kinderen der gemeentescholen zal geleverd wor
den. Deze maatregel zal gemak en voordeel
verschaffen aan de ouders en slechts eene kleine
vermeerdering van uitgaven aan de stad veroor
zaken, aangezien de boeken haren eigendom zullen
blijven. Moge ons gemeentebestuur voortgaan in
den weg dien hel heeft ingeslagen, want hoe beter
onze gemeentescholen zullen zijn, en hoe ernstiger
onze burgerij zal medewerken om die nuttige ge
stichten in voorspoed te behouden.
.sprekende van het overlijden van den heer Paul
i Devaux, schrijft de leurnaar hel volgende: Hij
I is gestorven als christen en katholiek en heeft dan
ook op zijn sterfbed 't liberalismus verloochend.
Deze laatste woorden zijn eene leugen, die de
heilige opstellers uit hunnen duim hebben gezogen,
en stonden deze woorden in eene Brusselsche
gazet, men zou er onmiddelijk, met bewijzen,
tegen protesleeren.
Men zegde hel zelfde van den heer J. Boyaval:
hij had ook op zijn stervensuur T liberalismus
verloochend. Maar zijn zoon en andere personen,
die de laatste stonden van den heer Boyaval had
den bijgewoond, zijn welhaast komen bewijzen,
dal personen, die de politiek boven den godsdienst
plaatsen, den overledene hadden gelasterd.
Mannen, zoo als P. Devaux, J. Boyaval en
andere, die geheel hun leven voor hel liberalismus
gestreden en geleden hebben, verlaten hunne prin
ciepen niet; want ze zijn diep overtuigd, dat zij
eene goede zaak hebben verdedigd, dat zij ge
streden en geleden hebben voor hel algemeen
welzij n.
Wij hebben hel dikwijls gezegd, niemand brengt
ergere slagen toe aan den katholieken godsdienst,
dan onze hedendaagsche politieke priesters. Gaat
een liberaal gewoonlijk naar de kerk, zij noemen
hemeen schijnheilige, een bedrieger, roept hij in
levensgevaar een priester, zij strooien rond, dat
hij zijne liberale princiepen heeft verloochend, dat
hij zijne liberale vrienden heeft verwenecht.
Is het te verwonderen, dal, om aan zulke belce-
digende verwijlingen te ontsnappen, de liberalen
hunne voorzorgen nemen.
Niemand kan hel ontkennen meer en meer
scheiden de liberalen zich af van de katholieke
kerk, en de burgerlijke begravingen worden ook
meer en meer talrijk. Aan wie de schuld? Aan
onze politieke priesters.
Te Ramscappelle doen de geestelijken hel ón
mogelijke om hun schooltje te doen bloeien. Doch
wal zij ook uitdenken, welke middelen zij ook ver
zinnen, hel gaal niet: hel schooltje is ziek, hel
I vermindert, liet verkeert in levensgevaar. Men had
er nochtans zooveel van gehoopt! Hel beloofde
I zoo wel in den beginne! Want het paslorsschoollje
lelde daaromtrent zoo veel leerlingen als de ge-
I meenteschool. En heden? Och armeer zijn
nog 27 kinderen, terwijl er in de gemeenteschool
i 76 zijn, en men zegt, dal dit laatste getal welhaast
nog door tien overloopers zal vergroolen. Daar
hebt gij nu, geachte lezers, eene school mei God
en mei kerkelijkc meesters, en die nochtans bij de
inwoners der gemeente in geenen reuk van heilig
heid staat.
brandstappels; en wat verschilt die raad, o ge
zalfde opstellers, met de leer van uwen goddel ij ken yan oogsten
meester: bemint uwen evennaasten gelijk u eigen die in branuscnieien.
I Maar die middeltjes zijn versleten, bel volk'lacht
1linrxft u'ol rraliilr
ram, en herhalen wat er sedert zoo lang is gezegd
geworden over de nieuwe schoolwel.
E
’t geld van het land verkwisten met altijd den
zelven praat uil een te doen j
Klein nieuw».
Hoe een mcnsch veranderen kan
Voordozen wtis de beer pastor van Sl' Walburga
nog al tamelijk toegevend en verdraagzaam, doch
nu wordt hij zoodanig streng en scrupuleus, dat
men niet weet wal er van te denken.
Verledene week hebben wij gemeld, dat hij dé
hulpe van den stoeltjeszetter heeft doen afdanken,
omdat die man knape is van een liberaal gilde en
hel marktgeld ontvangt voor eene liberale regenlie.
Heden vei nemen wij dat hij aan twee zijner zan
gers hel hoogzaal heeft ontzegd.
En wal hebben die zangers misdreven, wal
hebben zij misdaan? Schrikt en beeft, lieve lezers,
hel is schromelijkZij hebben ten dage der
laatste tooneelvertooning van ons Rhelorikagilde,
in het kluchtspel Tamboer Janssens op hel
looneel soldaten verbeeld, geëxerceerd, en
gedansen
liet gaal toch aardig in de kwezelaarswereld 1
Wal hier slecht is, is daar goed. Bij voorbeeld de
acteurs en figuranten van ons deftig Rhelorika
gilde, zij die niets zouden willen verloonen wal
grof of onzedelijk is, worden in den kerkban ge
slagen, en onwaardig geoordeeld op In hoogzaal
te zingen; en de acteurs en figuranten integendeel
van den tooneellroep van den Veurncschen geeste
lijken lap worden door de gezalfde opstellers van
ons pastorsgazelje als heiligen geprezen. En men
weet, welke uitgekozene stukken men in den lap
speel 11
Opgepasl, bedienden van S.w Walburgakerk, en
Te Sleenkerke duurt de schoolworsleling nog
altijd voort. Doch verhaasten wij ons hel te
zeggen, het is de gemeenteschool die er zegepraalt
en die, wij zijn er vast van overtuigd, de overhand
zal blijven behouden. Wij hebben vroeger aan
onze lezers bekend gemaakt door welke weinig
eerlijke streken deze school ten naaste bij ontvolkt
werd. De bekwame onderwijzer heeft echter den
moed niet verloren, en bel vertrouwen der ouders
is allengskens terug gekeerd. Heden is de onder
wijzer bijgestaan door eenen geleerden en ijve-
rigen hulponderwijzer, de school lelt ongeveer 70
leerlingen en elkeen spreekt mol den grootsten
lof over het goed onderwijs dat de kinderen er
ontvangen. Misschien nog een 25tal knechtjes en
meisjes van Steenkerke worden naar pastors
scholen gezonden in andere gemeenten, doch
groolendeels tegen wil en dank, en met spijt in
het hart. Dal de geestelijkheid dien toestand be
nijdt is aan te nemen, ofschoon hel weinig ter
harer eere strekt; doch is hel geloofbaar dal er
Steenkerkenaars zouden willen medewerken om de
gemeenteschool te bestrijden en om daarenboven
eene paslorsschool lol stand Ie brengen, school,
die in hel klein Steenkerke door geen vier huis
gezinnen noch gevraagd noch gewenschl wordt, en
die altijd orzaak zal zijn van twist en tweedracht
in de gemeente? Hel schijnt dat er zulke ingeborene
Steenkerkenaars te vinden zijn.
zelven. I
o Als zij zien, zeggen zij nog, hoe de liberalen
wetens en willens liegen om de menschen te bedrie
gen en te verblinden, hunne verontweerdiging rijst
ten top, en zij voelen hun bloed in hunne aders
koken, tegen dat schaamteloos en versioolelijk volk.»
Drinkt een glas koud water, heeren, en uw
bloed zal koelen.
En wat zeggen zij van den minister
Humbeeck?
Die goddelooze schijnheilige bedrieger!
En wal van den minister Bara?
Die onbeschofte, die geen schaamte meer in zijn
lijf en heeft.
En wat van ons armbestuur
is het misschien geen waar, dat de disch van
Veurne de katholieke arme menschen uithongert?
En wat van de liberale schrijvers en van ons
in ’t bijzonder
Een hoop schaamteloos volk, geheel de geuzen-
kluts!
Wat denkt gij, lieve lezers, van al die schoone
uitdrukkingen?.... Doch vveesl niet te streng, want
hel val kan toch maar geven wat hel inhoudt.
En waarom zijn de heilige schrijvers zoo buiten
gewoon gram?
Het is onbegrjpelijkZij beweren inderdaad,
dat zij de twee derden der kinderen in hunne
scholen hebben, zij beweren dat de meerderheid
der kiezers met hen is, en dat bet geuzenminis-
teric in juni aanslaande zal vallen,en ze zijn
kwaad, in plaats van tevreden en vroolijk te zijn,
en ze zijn verwoed gelijk dolle honden!... waar
lijk, T is onbegrijpelijk.
Hel is gekend
alles welen, van
omgaat. De heef
waarschijnlijkhe?
de liberalen vo.''
eerslecommunW
zorgd hebben, f'
welen, en smeeH
heid af van alk
kleeden of help#
communikanten»
Met recht isl
van den heer M
van ons pastors?
van verzoening1
kan bij de incJ/
schermelingeii ij
den, en nog
grofste wijze dof
sp itten en belas!
Overigens. w'J
hebbende bufgej
op hunne ovev
rijkdom van huj
zij de behovf:-
kunnen ondej'-'i j
nen zij toch Vll|
koop''ii voor dui
Wij herhalen
deken heeft V;1
wonderd.
J
Zondag lest'1'
lijk, Moschu V'3'
wat gaan luiu
Gaaiskermis
lapmuziek, die
nummer hadé*
vreugde blonk
straalkroon o^
met eene sood
hel slagveld g*
tapsbeweginpf
Maar bet k.f
om hunne blijd’
lopnen, eene 1
oenen tapgast'
in hei leger in*
weggezonden
aanhalen. Is
barsten van
Gaaighein zij3
richten. Enfin
Zalig i’!
Ik moet »I*J(
van al de and«lf
vallen door
zijnft
zitten; het is als of zij aangedaan waren van eene
soort van razernij, van eene soort van honds
dolheid.
En wat leclijke raad geven die godgewijde man
nen niet aan hunne lezers: «-Ja haat, zeggen zij, i
haat tot der dood toe aan die rampzalige dwaling,
verstaat wel, lesets, haat en maar altijd haat, niet
brengen deze vertelseltjes te berde om de men-
k zoo
Bm-,... dat riekt „aar de heilige inquisitie en naar J, J ,l«
De Erurnaar komt met de volgende vertelsels
voor den dag ten voordeele der pastorsscholen.
l.“ In hel arrondissement S.‘ Nikolaas is een
1 gemeente-sekretaris aanwerver der gcuzen-
scholen stokdood gevallen. 2.’ In Brabant is
eene nog al lijke vrouw, die hare pachters ver-
plichtte hunne kinderen naar de gemeentescholen i
le zenden, ook stokdood gevallen. 3.° Eene i
vriendin dezer vrouw, die hare twee kinderen
naar de gemeenteschool zond, en aan wie men
aanraadde deze kinderen naar de katholieke school
te zenden, antwoorde nooitliever zag ik ze
sterven. En twee dagen later vielen de twee kin- i
deren stok dood.
De heilige opstellers van ons pastorsgazelje
i schen benauwd le maken. Het is immers ook
den dag met vertelseltjes van beesten die stokdood
vallen, van oogsten die verhalen, van hofsteden
Al politieke middeltjes, die de zielenherders ge
bruiken om het volk langs hunnen kant le krijgen.
j L
er mede, en het heeft wel gelijk.
Dat dus de heilige schrijvers maar alle weken
hunne gazelle opvullen met historietjes va i stok
dood gevallene aanwervers voor de gemeente-
scholen, van stokdood gevallene eigenaars, van
stokdood gevallene schoolkinderen,ze zullen
i daarom niet een leerling le meer in hunne scholen
i trekken.
De menschen, in deze eeuw luisteren naar ge-
i zonde reden, en geenszins naar kindervertelliogen.
De menschen welen overigens dal de geestelijken
in de natuurlijke gebeurtenissen straffen of beloo-
ningen zien, volgens hel hun best past.
Eenc leugen.
ia mwui»—
zoo gram?
Wildot gij
zou ik een wi1*1*
<lo koninklijk*
aangeboden, y
Ik moet »I»J(
i», en dit 1»
wij nog al ino«^',
vullen door <1*
luk geeft t<dko_li(|
De harmoni*
gevoerd gewi’r
leden gehad t
te meer, i...
werken en S'
en weoit verz**
Gretig i
mogen ooi
Carnaval de
heden, en
hout van
grootsten lof
atrument
t«rs en nog gf,
De reed* 2<|
Vanderstraetej-
waarvoor vol*’
aan hem. »r
Het is w*rtj
in eene maa>-1(
met zulk g^’t,
inoeielijkhudo
Het z:iun'Xd
Vanden Iv
staat hij on*
over de bei“L.
alleenlijk iDLj,
nog eens te
dat hij al» 2;!lV|
Hot Conceï.
galmd door j
ucelist niet I L
wel toegejlll%j
van L. l‘‘nt'M|
gaven dat
Aclioolniaiixv*,
1!'
d'
nau
bew'«(t
■ree
OU
Hauwen.
veliJT
.rde*1
toch*"
Kiiidervortelsel».