Van inf Verleden dinsdag werd te Nieuporl de stede lijke bewaarschool in het bijwezen van'den heer Sprekende van het overlijden van den heer Paul tegen de personen als menschen, maar als geuten, in een woord, haat tegen de valschheid! HAAT TEGEN PERSONEN ALS GEUZEN.... indien gij mei cat in de bals vort' d'oorcn niet konil gelijk den lieer Gilson, wal zou hel leven broe- i derlijk zijn Hoe lang nog zuilen de klerikale leden tijd en I arrondissements commissaris De Prey mol plech tigheid geopend. Ter dezer gelegenheid werden er redevoeringen uitgesproken door den heer burge meester, door de bestuursters der school en door den lieer arrondissements commissaris. In den tegenwoordigen schoolstrijd zijn gemeenlebewaar- scholen onmisbaar, en Nieuporl even als onze zusterstad Dixmude hebben onze volle goed keuring, omdat zij reeds in deze dringende be hoefte hebben voorzien. Onze confrater de Ktfitrtiw is in eene onge hoorde gramschap. Men moet hel bladje lezen om er zich een gedacht van te vormen. De heilige schrijvers schijnen zich zelven niet meer te be- Om te sluiten, zullen wij melden, dal er in de twee gemeentescholen van Veurne reeds vier brooddeelingen hebben plaats gehad ééne ten koste van eenen gekenden schoolvriend, en drie door tusschenkomsl van het genootschap ter bevordering van het onderwijs maar ten koste van milddadige Veurnesche inschrijvers. Eere en lof aan deze mensclienvrienden. Een goede priester. De priester, die den heer Paul Devaux, oud- liberalc volksvertegenwoordiger van Brugge, in zijne laatste oogenblikken bijslond, was de heer Gilson, vroeger pastor-deken te Bouillon. Wan neer de heer Gilson deze stad verliet om zich naar Brussel te gaan vestigen, werd er te zijner eere, zoowel door de liberalen als door de klerikalen, een afscheidsbanket iugericht, dat hij dankbaar aanvaarde. Op dit hanket sprak deze waardige en recht schapen geestelijke volgender wijze lol zijne oude en beminde parochianen: Waarom vereert gij mij melde rechtzinnigste blijken van uwe achting en liefde? Waarom zijl gij mij allen uit ganscher harte zoo aangekleefd? Wat heb ik daarvoor ge daan? Zeer weinig. Toenik in Bouillon kwam, verklaarde ik in de kerk, vóór het altaar, dat ik mij nooit met kiezingen noch met bestuurlijke zaken der gemeente zou bemoeid hebben, en ik ben getrouw gebleven aan mijne belofte; ik ben er getrouw aan gebleven omdat ik diep overtuigd ben, dat de bemoeiing der pricsteis in wereld lijke zyken altijd gevolgd is van eene schadelijke tegenwerking zoowel voor den godsdienst als voor hel maatschappelijk leven. Goed gesprokenHandelden al de geestelijken gelijk den heer Gilson, dan zouden zij ook allen geacht, geëerbiedigd, bemind zijn. Dan zou er ook overal vrede heerschen, en na de kiesstrijden ware welhaast alle hevigheid onder de burgers vergeten. Ongelukkiglijk willen de priesters heden in alle parochiën de groote meesters spelen, zij willen de wereldlijke zaken beslieren zoowel als de kerkelijke, zij willen overal gebieden en heer schen, en, om lot hun doelwit te geraken, ver- dcelen zij de menschen in goeden en in slechten, en zaaien zij twist en tweedracht niet alleen onder de burgers, maar zelfs onder de leden van de zelfde familie, ja van bet zelfde huisgezin. O pries ters, waret gij allen eenvoudige goede menschen De burgerij van Veurne heelt algemeen de be slissing des gemeenteraad» goedgekeurd ten ge volge der welke hel schoolgerief kosteloos aan de kinderen der gemeentescholen zal geleverd wor den. Deze maatregel zal gemak en voordeel verschaffen aan de ouders en slechts eene kleine vermeerdering van uitgaven aan de stad veroor zaken, aangezien de boeken haren eigendom zullen blijven. Moge ons gemeentebestuur voortgaan in den weg dien hel heeft ingeslagen, want hoe beter onze gemeentescholen zullen zijn, en hoe ernstiger onze burgerij zal medewerken om die nuttige ge stichten in voorspoed te behouden. .sprekende van het overlijden van den heer Paul i Devaux, schrijft de leurnaar hel volgende: Hij I is gestorven als christen en katholiek en heeft dan ook op zijn sterfbed 't liberalismus verloochend. Deze laatste woorden zijn eene leugen, die de heilige opstellers uit hunnen duim hebben gezogen, en stonden deze woorden in eene Brusselsche gazet, men zou er onmiddelijk, met bewijzen, tegen protesleeren. Men zegde hel zelfde van den heer J. Boyaval: hij had ook op zijn stervensuur T liberalismus verloochend. Maar zijn zoon en andere personen, die de laatste stonden van den heer Boyaval had den bijgewoond, zijn welhaast komen bewijzen, dal personen, die de politiek boven den godsdienst plaatsen, den overledene hadden gelasterd. Mannen, zoo als P. Devaux, J. Boyaval en andere, die geheel hun leven voor hel liberalismus gestreden en geleden hebben, verlaten hunne prin ciepen niet; want ze zijn diep overtuigd, dat zij eene goede zaak hebben verdedigd, dat zij ge streden en geleden hebben voor hel algemeen welzij n. Wij hebben hel dikwijls gezegd, niemand brengt ergere slagen toe aan den katholieken godsdienst, dan onze hedendaagsche politieke priesters. Gaat een liberaal gewoonlijk naar de kerk, zij noemen hemeen schijnheilige, een bedrieger, roept hij in levensgevaar een priester, zij strooien rond, dat hij zijne liberale princiepen heeft verloochend, dat hij zijne liberale vrienden heeft verwenecht. Is het te verwonderen, dal, om aan zulke belce- digende verwijlingen te ontsnappen, de liberalen hunne voorzorgen nemen. Niemand kan hel ontkennen meer en meer scheiden de liberalen zich af van de katholieke kerk, en de burgerlijke begravingen worden ook meer en meer talrijk. Aan wie de schuld? Aan onze politieke priesters. Te Ramscappelle doen de geestelijken hel ón mogelijke om hun schooltje te doen bloeien. Doch wal zij ook uitdenken, welke middelen zij ook ver zinnen, hel gaal niet: hel schooltje is ziek, hel I vermindert, liet verkeert in levensgevaar. Men had er nochtans zooveel van gehoopt! Hel beloofde I zoo wel in den beginne! Want het paslorsschoollje lelde daaromtrent zoo veel leerlingen als de ge- I meenteschool. En heden? Och armeer zijn nog 27 kinderen, terwijl er in de gemeenteschool i 76 zijn, en men zegt, dal dit laatste getal welhaast nog door tien overloopers zal vergroolen. Daar hebt gij nu, geachte lezers, eene school mei God en mei kerkelijkc meesters, en die nochtans bij de inwoners der gemeente in geenen reuk van heilig heid staat. brandstappels; en wat verschilt die raad, o ge zalfde opstellers, met de leer van uwen goddel ij ken yan oogsten meester: bemint uwen evennaasten gelijk u eigen die in branuscnieien. I Maar die middeltjes zijn versleten, bel volk'lacht 1linrxft u'ol rraliilr ram, en herhalen wat er sedert zoo lang is gezegd geworden over de nieuwe schoolwel. E ’t geld van het land verkwisten met altijd den zelven praat uil een te doen j Klein nieuw». Hoe een mcnsch veranderen kan Voordozen wtis de beer pastor van Sl' Walburga nog al tamelijk toegevend en verdraagzaam, doch nu wordt hij zoodanig streng en scrupuleus, dat men niet weet wal er van te denken. Verledene week hebben wij gemeld, dat hij dé hulpe van den stoeltjeszetter heeft doen afdanken, omdat die man knape is van een liberaal gilde en hel marktgeld ontvangt voor eene liberale regenlie. Heden vei nemen wij dat hij aan twee zijner zan gers hel hoogzaal heeft ontzegd. En wal hebben die zangers misdreven, wal hebben zij misdaan? Schrikt en beeft, lieve lezers, hel is schromelijkZij hebben ten dage der laatste tooneelvertooning van ons Rhelorikagilde, in het kluchtspel Tamboer Janssens op hel looneel soldaten verbeeld, geëxerceerd, en gedansen liet gaal toch aardig in de kwezelaarswereld 1 Wal hier slecht is, is daar goed. Bij voorbeeld de acteurs en figuranten van ons deftig Rhelorika gilde, zij die niets zouden willen verloonen wal grof of onzedelijk is, worden in den kerkban ge slagen, en onwaardig geoordeeld op In hoogzaal te zingen; en de acteurs en figuranten integendeel van den tooneellroep van den Veurncschen geeste lijken lap worden door de gezalfde opstellers van ons pastorsgazelje als heiligen geprezen. En men weet, welke uitgekozene stukken men in den lap speel 11 Opgepasl, bedienden van S.w Walburgakerk, en Te Sleenkerke duurt de schoolworsleling nog altijd voort. Doch verhaasten wij ons hel te zeggen, het is de gemeenteschool die er zegepraalt en die, wij zijn er vast van overtuigd, de overhand zal blijven behouden. Wij hebben vroeger aan onze lezers bekend gemaakt door welke weinig eerlijke streken deze school ten naaste bij ontvolkt werd. De bekwame onderwijzer heeft echter den moed niet verloren, en bel vertrouwen der ouders is allengskens terug gekeerd. Heden is de onder wijzer bijgestaan door eenen geleerden en ijve- rigen hulponderwijzer, de school lelt ongeveer 70 leerlingen en elkeen spreekt mol den grootsten lof over het goed onderwijs dat de kinderen er ontvangen. Misschien nog een 25tal knechtjes en meisjes van Steenkerke worden naar pastors scholen gezonden in andere gemeenten, doch groolendeels tegen wil en dank, en met spijt in het hart. Dal de geestelijkheid dien toestand be nijdt is aan te nemen, ofschoon hel weinig ter harer eere strekt; doch is hel geloofbaar dal er Steenkerkenaars zouden willen medewerken om de gemeenteschool te bestrijden en om daarenboven eene paslorsschool lol stand Ie brengen, school, die in hel klein Steenkerke door geen vier huis gezinnen noch gevraagd noch gewenschl wordt, en die altijd orzaak zal zijn van twist en tweedracht in de gemeente? Hel schijnt dat er zulke ingeborene Steenkerkenaars te vinden zijn. zelven. I o Als zij zien, zeggen zij nog, hoe de liberalen wetens en willens liegen om de menschen te bedrie gen en te verblinden, hunne verontweerdiging rijst ten top, en zij voelen hun bloed in hunne aders koken, tegen dat schaamteloos en versioolelijk volk.» Drinkt een glas koud water, heeren, en uw bloed zal koelen. En wat zeggen zij van den minister Humbeeck? Die goddelooze schijnheilige bedrieger! En wal van den minister Bara? Die onbeschofte, die geen schaamte meer in zijn lijf en heeft. En wat van ons armbestuur is het misschien geen waar, dat de disch van Veurne de katholieke arme menschen uithongert? En wat van de liberale schrijvers en van ons in ’t bijzonder Een hoop schaamteloos volk, geheel de geuzen- kluts! Wat denkt gij, lieve lezers, van al die schoone uitdrukkingen?.... Doch vveesl niet te streng, want hel val kan toch maar geven wat hel inhoudt. En waarom zijn de heilige schrijvers zoo buiten gewoon gram? Het is onbegrjpelijkZij beweren inderdaad, dat zij de twee derden der kinderen in hunne scholen hebben, zij beweren dat de meerderheid der kiezers met hen is, en dat bet geuzenminis- teric in juni aanslaande zal vallen,en ze zijn kwaad, in plaats van tevreden en vroolijk te zijn, en ze zijn verwoed gelijk dolle honden!... waar lijk, T is onbegrijpelijk. Hel is gekend alles welen, van omgaat. De heef waarschijnlijkhe? de liberalen vo.'' eerslecommunW zorgd hebben, f' welen, en smeeH heid af van alk kleeden of help# communikanten» Met recht isl van den heer M van ons pastors? van verzoening1 kan bij de incJ/ schermelingeii ij den, en nog grofste wijze dof sp itten en belas! Overigens. w'J hebbende bufgej op hunne ovev rijkdom van huj zij de behovf:- kunnen ondej'-'i j nen zij toch Vll| koop''ii voor dui Wij herhalen deken heeft V;1 wonderd. J Zondag lest'1' lijk, Moschu V'3' wat gaan luiu Gaaiskermis lapmuziek, die nummer hadé* vreugde blonk straalkroon o^ met eene sood hel slagveld g* tapsbeweginpf Maar bet k.f om hunne blijd’ lopnen, eene 1 oenen tapgast' in hei leger in* weggezonden aanhalen. Is barsten van Gaaighein zij3 richten. Enfin Zalig i’! Ik moet »I*J( van al de and«lf vallen door zijnft zitten; het is als of zij aangedaan waren van eene soort van razernij, van eene soort van honds dolheid. En wat leclijke raad geven die godgewijde man nen niet aan hunne lezers: «-Ja haat, zeggen zij, i haat tot der dood toe aan die rampzalige dwaling, verstaat wel, lesets, haat en maar altijd haat, niet brengen deze vertelseltjes te berde om de men- k zoo Bm-,... dat riekt „aar de heilige inquisitie en naar J, J ,l« De Erurnaar komt met de volgende vertelsels voor den dag ten voordeele der pastorsscholen. l.“ In hel arrondissement S.‘ Nikolaas is een 1 gemeente-sekretaris aanwerver der gcuzen- scholen stokdood gevallen. 2.’ In Brabant is eene nog al lijke vrouw, die hare pachters ver- plichtte hunne kinderen naar de gemeentescholen i le zenden, ook stokdood gevallen. 3.° Eene i vriendin dezer vrouw, die hare twee kinderen naar de gemeenteschool zond, en aan wie men aanraadde deze kinderen naar de katholieke school te zenden, antwoorde nooitliever zag ik ze sterven. En twee dagen later vielen de twee kin- i deren stok dood. De heilige opstellers van ons pastorsgazelje i schen benauwd le maken. Het is immers ook den dag met vertelseltjes van beesten die stokdood vallen, van oogsten die verhalen, van hofsteden Al politieke middeltjes, die de zielenherders ge bruiken om het volk langs hunnen kant le krijgen. j L er mede, en het heeft wel gelijk. Dat dus de heilige schrijvers maar alle weken hunne gazelle opvullen met historietjes va i stok dood gevallene aanwervers voor de gemeente- scholen, van stokdood gevallene eigenaars, van stokdood gevallene schoolkinderen,ze zullen i daarom niet een leerling le meer in hunne scholen i trekken. De menschen, in deze eeuw luisteren naar ge- i zonde reden, en geenszins naar kindervertelliogen. De menschen welen overigens dal de geestelijken in de natuurlijke gebeurtenissen straffen of beloo- ningen zien, volgens hel hun best past. Eenc leugen. ia mwui»— zoo gram? Wildot gij zou ik een wi1*1* <lo koninklijk* aangeboden, y Ik moet »I»J( i», en dit 1» wij nog al ino«^', vullen door <1* luk geeft t<dko_li(| De harmoni* gevoerd gewi’r leden gehad t te meer, i... werken en S' en weoit verz** Gretig i mogen ooi Carnaval de heden, en hout van grootsten lof atrument t«rs en nog gf, De reed* 2<| Vanderstraetej- waarvoor vol*’ aan hem. »r Het is w*rtj in eene maa>-1( met zulk g^’t, inoeielijkhudo Het z:iun'Xd Vanden Iv staat hij on* over de bei“L. alleenlijk iDLj, nog eens te dat hij al» 2;!lV| Hot Conceï. galmd door j ucelist niet I L wel toegejlll%j van L. l‘‘nt'M| gaven dat Aclioolniaiixv*, 1!' d' nau bew'«(t ■ree OU Hauwen. veliJT .rde*1 toch*" Kiiidervortelsel».

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1880 | | pagina 2