I
en
Ingezonden zKrtikelt*.
v
I
Wat la libernnl
reugens vluchten, waarheid zoeken,
eder zeegnen, niemand vloeken,
csraaf in leven, braaf in sterven,
prik hel zijne laten erven,
esecht voor allen, naar Gods wil,
>ltoos vast op de ecrespil,
>rmen helpen zonder praal
riev« vrienddat 's liberaal,
In verscheidene buitengemeenten, waar de gees
telijken geene pastoorsschool bouwen en geene
onderwijzer benoemen omdat hunne geldmiddelen
ontoereikend zijn, richten zij eene bewaarschool
in en aanzien deze school als de kweekerij der
lagere school later tol stand te brengen. Dit feit
verdient de aandacht te vestigen der liberale over
heden, want het strekt ten bewijze, dat de
gemeênlebewaarscholen onmisbare inrichtingen
zijn. De.school is hel groot politiek wapen ge
worden: hel is door middel van de school dal
Belgie zijn onafhankelijk bestaan en zijne vrijzin
nige instellingen ofwel zal behouden, ofwel zal
vei liezen. Dat dus de liberale overheden, die
hunne bestuurlijke plichten rechtzinnig ter harte
nemen, de olliciëele scholen, te beginnen met de
bewaarschool, zoo veel als mogelijk trachten te
verbeteren jen ie volmaken.
M.r I,. VUnrt.
Zou M.r L. Visart wel in de gratie niet meer
staan van het heilig Leugenaartje? Wat mag er
gebeurd zijn en waarom zwijgen de professors
over dien braven hecre juist gelijk of hij niet meer
bestond of niet nicer telde. Hij heeft nochtans
onlangs gesproken in de Kamer, en het bkidje uit
de zwarte Nonnenstiaal zegt er niets van hoege
naamd. Is dit ondankbaarheid, of is dit gedaan met
opgezetten wil? Wie weel wal er beslist is in hel
bisdom?.... M.r Dc filercq moet wel plaats maken
voor M.r Hiizelle! Ehwel, hel schijnt dat M.' Visart
er zijne bollen aan vaagt, dal hij er genoeg van
heeft, van altijd te mogen betalen voor zijne kiezing
terwijl andere klerikale kandidaten integendeel
vel betaald worden, en dat hel hem veel plezier
zal doen van zijne kandidatuur aan eenen Buzelle
n.° 2 af leslaan. Hel zal aan M.’ L. Visart zoo
veel te njeer plezier doen omdat hij tegenwoordig
inch niets le zeggen heelt en zelfs geenen veld
wachter kan doen benoemen.
De Patrie van Brugge behelsde dezer dagen
nogmaals eenen brief uil Veurne geschreven,
waarin de leden van het bureel van weldaad, op
de snoodste, op de schandelijkste wijze worden
aangevallen.
Dezen brief, waarschijnlijk hel werk van een
zeker raaskalend groot en dik versland, zullen w ij,
uit eerbied voorde heereij leden van het weldaads-
bureel, ons de moeite niet geven te weerleggen.
Immers, al de aangehaalde feiten zijn eene aaneen-
schakkeling van leugens, en geheel hel samen-
flapsel behelst niets anders dan louter laster om
die heeren bij hel publiek le trachten hatelijk te
maken.
Wij laten aan den schrijver van den brief de rei
en de verantwoordelijkheid over van dusdanigen
leugenaarstrek.
•I Kul er gnnn «pnunen»
De heilige opstellers van ons pasloorsgazetje
blijven beweren, dat liberaalzijn gansch hel tegen
strijdige is van katholiek. En zij zeggen dit op eene
wijze dat zij het schijnen te gelooven. Saperloot!
't zal er gaan spannen met Paaschen! T zal hier
nog erger gaan ais te Adinkerkc. Ah geuzen, gij
meent dal bet genoeg is van te zeggenik ben
katholiek, neen neen, «’t zal niet pakken! katho
liek en liberaal zijn, katholiek en gemeenteonder
wijzer zijn, katholiek en zijne kinderen naar
geuzenscholen zenden neen neen, dat kan
piet samenstaan! ,4 la marmite! In den ketel',
Verhuzisg. I.ombartzijde was dezer dagen in
rep en roer. Aantal lieden zag men hel dorp door
kruisen met loto-lafels, oude banken met en zon
der poolen, oude stoelen met versleten mat, tot
met een petrolvm toe! Wal beteekende dit? Was
er eene publieke verkooping op handen? daar had
immers geen bekendmaking verschenen!De
zaak is heel eenvoudig..; Er bad.eene verhuizing
plaats in de... school met God. Zestig kinders
waren ter officieele school terug gekeerd en het
geleende goed werd iru naar huis gebracht! Sic
transit gloria pastorale!
I.naghekl.
Aan rechtzinnigheid jan wege de opperbaz.cn
onzer politieke tegenstrevers mogen wij ons
geenszins verwachten. Altijd zullen zij de zaken
verdraaien en de personen verkeerde inzichten
toe schrijven, als zij uit hunne vervalscbingcn
maar eeuig voordeel kunnen trekken. De politieke
drift verblindt ben, en omdat zij een bijzonder
kleed dragen meenen zij dat alles hun toegelnten
is. Doch is het gelooilijk dal zij zich veroorloven
samenspraken te schrijven in de wplke zij per-
-sonen voorstellen, die zij met den naam aanduiden
en in wier mond zij of hatelijke of belachelijke
redeneeringen plaatsen, en zich daarenboven ver
stouten duiven deze samenspraken niet een bedt ie
gelijk insicht in hun pasloorsgazetje le doen druk
ken, als alles een louter verdichtsel is! En noch
tans zulks doen zij. Een bewijs hoe laag zij ge
vallen zijn.
Voorheen en nu. De kloosters.
In 1830 telde Belgie geen enkel klooster.
In 188u zien wij meer kloosters dau gelijk op
welk tijdstip.
In 1830 had dc geestelijkheid geene scholen.
In 1880 roemt zij er zich op er 2000 le bezitten.
In 1830 was de Kerk geruïneerd.
In 1880 treffen wij overal prachtige tempels aan.
De schoonste buizen der gemeenten zijn de pasto
rijen.
Nergens in niet een land der wereld is oen zoo
schitterende toestand aan de geestelijkheid voor
behouden; en dan nog komen de schaamlelooze
klerikalen de geestelijkheid afschilderen als slacht
offersals martelaars!
De ondankbaarheid gaat te verre!
Kilcrilcnle oolijklicul.
Verleden week deelden wij eene lange reeks
veroordeelingi.it mede, die priesters, broerkens en
klerikale onderwijzers in Belgie en in Vrankrijk
sedert korten tijd ondergaan hebben.
Wat antwoorden daarop de heilige schrijvers
van den Veurnaar! Al leugens, zeggen zij, van
de tien aangehaalde misdaden'zijn er ten minste
zes van uitgevonden En gebeurt het nog, voegen
zij er bij, dat er priesters door de tribunalen ver
oordeeld worden hel is dat zij de slachtoffers
zijn van vuile geuzen, die valsche getuigen uil-
koopen Doch, volgens onze heilige schrijvers,
blijven zulke priesters onschuldig voor de oogen
hunner parochianen, want als zulke gevallen plaats
hebben, beweren zij, zijn er geeft drie menschen
op geheel de parochie die aan de plechtigheid
gelooven
Hel is oolijk, niet waar, lezers? Doch hel fijnste
komt van achter.
De heilige schrijvers willen wel bekennen, dal er
onder de klerikalen eeriooze mannen gevonden
worden en dal er somtijds slechte priesters zijn
maar levens houden zij slapude, dat, als wanneer
zulks plaats heeft, die eeriooze klerikalen die
Slechte priesters hunne goede princiepen heb
ben verlaten. Bijgevolg, geven zij te verslaan, zijn
het ook al liberalen.
Hel zijn dus, volgens de gezalfde opstellers van
den Veurnaar, al liberalen die zich aan slechte
eeriooze daden plichtig maken en voor die euvel
daden veroordeeld worden. Hoe oolijk
Maar, als dit wezenlijk zoo is, als hel waar is. ge
lijk gij hel tracht te doen gelooven,dal al de slechte
menschen liberalen zijn, legt ons dan eens uit,
o gij schrandere opstellers, hoe het komt, dal hel
juist de klerikaalste gemeenten zijn van ons rech
terlijk arrondissement, die het meest werk leveien
aan ons tribunaal, en dal het juist de klerikaalste
provinciën zijn van ons land, waar er, in evenre
digheid der bevolking, hel grootste getal veroor-
deelingen plaats hebben
'Zouden de domme bijgeloovigheid en de dwazo
kwezelarij wel eenepest zijn?
ZIJ draaien rond den pot,
Wij hebben u niet gevraagd, heilige schrijvers,
ons te willen bewijzen dat de liberalen wanschep
sels zijn in dc oogen van God, die men moet halen
en verfoeien, neen, wij vragen niet wal voor u
ónmogelijk is. Maar wij hebben u gevraagd aan u,
die dc christelijke leering onderwijst, aan u, die u
de dienaars van Christus noemt, of gij zoudl
durven leeren hetgene gij in uwe artikels hebt te
verslaan gegeven, namelijk, dal dc liberalen van
Veurne wanschepsels zijn in de oogen van God en
dat de klerikalen hunne liberale medeburgers
moeten halen en verfoeien. Het is dat wal Wij u
gevraagd hebben.
Ehwel, wat doel gij? Gij antwoordt niet duide
lijk, gij draait rond den pot, gij komt met een
zoogezegd bewijs voor den dag, en gij spreekt van
liberalen, die de kerk, Gods werk, verdrukken,
hare goddelijke rechten krenken, de zedeloosheid
verspreiden opzettelijk omdat men zou
denken, dat uw bewijs op de liberalen van Veurne
niet toepasselijk is.
Gij komt dus tol inkeer, heilige schrijvers, gij
begrijpt dal gij te vei re zijl gegaan en gij trekt u
achteruit. Gij zaait wel do verdeeldheid onder de
burgers, en zelfs ia dc huisgezinnen om des ie
gemakkelijker le kunnen hecrschen, maar gij durft
nog niet openlijk leeren, dal de cei.e helft der stad
de andere helft moet haten en verfoeien.
Gij schijnt tevreden le zijn, o vernuftige heeren,
over uw zoogezegd bewijs, en nochtans hel is
gansch tegenstrijdig met de christelijke leering!,..
Tot welke grove zonde de verwaandheid leiden
.V.r de Uitgever,
Tot welke grove
kan
Wij bepalen ons bij deze bemerkingen en ver
zenden onze tegenstrevers naar de twintigste les
van den catechismus, die zij schijnen volkomen
vergeten te hebben.
De Patrie cn do feuille d’Ostende hebben over
Oudenburg geschreven om de cijfers van de be
volking dier scholen door den heer Van Iseghem
in de zitting van de Kamer der Volksvertegenwoor
digers aangehaald te betwisten. Zie hier de bevol
king op 17 februari 1880:
Gemeente-knechtj'esschool 184.
meisjesschool 92.
Deze school is den l‘“ October begonnen met
14 leerlingen.
Otlcriknle onvers!rangenainlield.
Wij volgen den steenweg die van Oonaar
Ouleidt, door rijke landouwen en uilgeslrekte
weiden heenkronkelende, als om den wandelaar
gelegenheid le geven om zich voor te stellen hoe
prachtig hel hier des zomers wezen moet. Ginder
op den achtergrond verheft zich de molen, die dc
gansche streek schijnt te beheerschen. Maar, al
waait een frissche wind toch blijven de wieken stil
en onbeweeglijk. Dal is geen goed teeken, waarde
lezers, want molenaar Jan is de vriend van allen,
en aan klanten ontbreekt hel hem niet.
Daar is zijne nette woning; willen wij hem een
bezoek brengen?
Hoeden al! stilte cn eerbied! de brave, cn
goede, de gulle man, de trouwe vriend, de eerlijke
mensch, de chrislene huisvader ligt op zijn doods
bed, zijn stervensuur naakt!
Hier snikt eene bedrukte vrouw, hier gillen on
gelukkige kinderen hier bcersclil de bitterste
droefheid
Maar daar komt de dienaar des Heeren, de afge
zant van den God des vredes en der vergiffenis.
Die zal den lijder den laalsten stap gemakkelijk,
den overledenen dc droefheid dragelijk maken!
Zie daar gaal hij naar de sponde.
«Jan, wilt gij biechten?» De lijder kan niet
spreken maar knikt.
Nu, dan zul ik om 2 getuigen zenden, voor
welke gij mij beloven zult uwen zoon uil dé nor-
maalschool van den Slaat te trekken.
Vim wege den zieke geen woord of geen tccken.
Zal uw zoon die geuzenschool verlaten?
Lichtelijk schudt de stervende hel hoofd
wendt hel van den zielenherder af.
Hewel, dan kan ik u de heilige sakramenten
niet toedienen
Nu klinkt er een snijdende kreet door de kamel
en op hare kniën, in ongekunstelde, aandoenlijke
woorden, tracht eene bedroefde vrouw hel sleenen
hart van den inquisiteur te vermurwen.
Maar deze snauwt haar toe: Zwijg, vrouw,
want ook uwe schuld is hel dal uw zoon te Has
selt is
En met een triomfeerenden grimlach op het ge
laat verlaat de ongevoelige de kamer.
Eeuige oogenblikken later gaf mulder Jan den
geest in de handen van zijnen Schepper.
In welke eeuw en in welk land zulke dingen
voorgevallen zijn?
Te Zandvoorde, den 13 Februari 1880.
Dal zulke handelwijze de gansche bevolking
verontwaardigt, zal ik niét hoeven le zeggen, en
dat liet verhaal ervan menigen lezer hel bloed naar
hel hoofd doen stijgen heeft, daar vv il ik niet aan
twijfelen.
Maar nog was de maat niet vol
Aan onbarmhartigheid moest de chrislene pries
ter nog lafheid paren!
Zondag beklom hij den pieekstocl en, in tegen
woordigheid van talrijke bloedverwanten sprak
hij over schielijk sterven, op eene manier, die
alles behalve welwillend voor den overledene was.
En wilt gij gansch den edelmoedige!! pastoor
kennen?
lieden is de man, dien hij onwaardig had ge
oordeeld de laatste sacramenten le ontvangen,
heden is mulder Jan begraven volgons al de
regelen der Kerk. T Is waar dal de liefderijke en
onbaatzuchtige herder voor zulke begrafenis eene
rekening van 192 fr. cn centiemen indienen zal.
Op de doodkaarl, waarvan de goede pi iesler
zeil den tekst in ’t een of ander boek heeft opge
zocht, lees ik:
Die den Heer vreest, zal welvaren in zijn
uiterste, en op zijn sterfbed zal hij gezegend
worden. Eccli. 1. 13.
Ja, hij zal gezegend wordenEn weigert de
priester zulks te doen, dan komt de zegen van
daarboven, van een barmhartiger cn liefderijken
Vader, die deugd van ondeugd, schijnheiligheid
van echten godsdienstzin weel le onderscheiden,
en die gedurig, maar vergeefs den priester toe
roept: De ware godsdienst is eene bron van
reine liefde en gij maakt er eenen kolk van haal en
lage geldzucht vanDuik.
p. S. Ik verzoek dc lezers van ons Blad het
verhaal letterlijk te gelooven, want dc minste bij
zonderheden hier aangehaald, heb ik zeil' uil den
mond der naaste bloedverwanten vernomen.
1
Hchoolnlcuxv».
Veurne, 26 Februari 1880.
Indien ik mij niet vergis, 100 hub ik verleden jaar in uw
geëerd blad hot voorstel aang< trollen, strekkende om op
dc Citernplaats (oud S.‘ Walburga kerkhof) eene soort
van kiosque of overdekte tent te plaatsen, ten eind* aldaar
in den lomer van tijd tot tijd morgend koncerten of derge-
lijke muziekfeesten te konneu geven.
Dit voorstel verwierf alsdan veel bijval, eenieder vond
der: plaats daartoe onverbetorlijk, zoo voor do gerustheid
als de welgeichiktheid; want: afgezondert van de grooto
wegen, zoo zouden de inuziokoofcningen nooit aldaar door
het gerucht van wagens of rijtuigen octet worden; boven
dien heeft deze plaats verschillige uitgangen voor de wan
delaars allerbest geschikt, en met eene lichte verandering
zoo zou het in korten tijd als in een lusthof herschapen zijn.
Mij dunkt, zoo zou de tijd nu daartoe wel gekozen zijn,
vermits het nu op dit tijdstip is dat men de boomen uit
roeit of nieuwe planten stelt; bok ware deze zomer daar
voor wel geschikt, aangezien er ter gelegenheid der ver
jaring onzer onafhankelijkheid er waarschijnlijk in onze
stad zoo wel als in andere steden des lands min of meer
feesten zullen plaats hebben. Al*oo zou do inhuldiging
dezer nieuwo kiosque een doc-1 van dit feest kunnen uit
maken of er toe gebruikt worden.
Verhopende .Mijnheer, dat ons stadsbestuur dewelke
zich onophoudelijk toelegt op stadsverbetering en ver
siering, dit schoon voorstel zal willen bijtreden, en dat zij
niet zal achteruitwijken voor oeno geringe geldopotfering.
Alsdan zal onze stad Veurne door eiken vreemdeling
