f I M. de substituut De Poortere, beeft krachtdadig de beschuldigingen staande gehouden. De rechtbank heeft de zaak voor de uitspraak van hel vonnis uitgesteld. Dwangmiddelen en brood- rooverijen. De Veurnaar durft spreken van dwang middelen en broodrooverijen Zijn er wel ooit grootere dwangmid delen gebruikt, om de kinderen naar de tapscholen te doen gaan, dan de drukkin- gen welke de geestelijken hedendaags in werke stellen! En zijn het dan geene broodrooverijen, als klerikale groote en kleine proprielarissen aan de menschen zeggen durven uwe kinderen naar de katholieke scholen, of uw land kwijt, uw huis kwijl, uw werk kwijt. Dat men de Veurnesche burgers en werklieden ondervrage, en algemeen zal er gezegd worden, dat de klerikalen op eene schandalige wijze le werk gaan. Spreekt dus, o heilige opstellers, van geene dwangmiddelen en broodrooverijen want uw eigen volk berispt u en keurt u af. De Veurnaar bespreekt eindelijk de be slissing van onzen gemeenteraad ten ge volge derwelke het onderwijs in onze lagere scholen volkomen kosteloos is. Bij den eersten oogslag, zegt hij, schijnt dit besluit nog al toelachend, doch wanneer men overweegt en ondcr- zoekt, is hel heel wat anders. En welk is hel groot bezwaar, dal hel heilig blad legen het kosteloos onderwijs weel in le brengen? Eene vermeerdering van uitgaaf voor de gemeentekas en niets anders. De bekentenis van ons pasloorsgazelje, dat het genomen besluit aangaande het kosteloos onderwijs aan de inwoners toe lacht, doel ons genoegen; doch, in tegen strijdigheid met hetgene de gezalfde op stellers beweren, zeggen wij, dal hoe meer dit besluit gekend is, hoe meer men het overweegt en het onderzoekt, hoe meer het toelachten hoe gunstiger liet bij onze bevolking wordt onthaald. Ja, ter uitzondering van eenige baat- zuchtigen, die zich zeer weinig over bot welzijn der burgerklas bekreunen, keurt iedereen het genomen besluit goed, zelfs de klerikalen en de gedwongens kleri kale^, die openlijk zeggen wij moeten er niet spijtig om zijn, want nu loeit zal men zich in de tapscholen in acht moeten nemen, nu toch zal men er wei gedwongen zijn het schoolgeld en de schoolbehoeflen aan genadige prijzen te stellen, want men begon daar een beetje te vet te rekenen. De beslissing door hel gemeentebestuur genomen is dus voordeelig, enkel onder het geldelijk opzicht beschouwd, a»n de groote meerderheid der ingezetenen, en diensvolgens is de vermeerdering der uit gaven er door veroorzaakt volkomen ge wettigd. Wat de zedelijke voordeelen van het kosteloos onderwijs betreft, deze zijn katholiek gesticht, cn gij zult de voor spraak hebben van Monseigneur, gij en moet door voor geen religieuse zijn, mijn lief kind, maar gij zult daar konnen leeren voor eene treffelijker vocatie, als die van onderwijzeresse in eene school zonder God!Want ik weet, mijn lief kind, dat gij vele bekwaamheid hebt, ik heb het reeds gezien toen gij leerdel voor uwe 1,U! Communie. Het meisje. Ik zal mij wel wachten, eer waarde vader, van zulk een vqorstel aan mijne ouders te doen, zoo veel te moer, om dal het ook mijn gedacht is van voort le leeren voor bel officieel onderwijs. De biechtvader. Welnu, mijn liefkind, vooraleer gij mij zult beloven, dal gij niel zult voortgaan in hel onderwijs der geuzen, zult gij geen absolutie kunnen bekomen. Het meisje. Hel is mij volstrekt onmo gelijk, eerwaarde vader, u deze belofte te doen. f Zij kreeg het plankje.) Zie daar, lezers, boe de politieke pries ters de kinderen de plichten jegens hunne ouders aanleerer.. Is het dan te verwon deren dat men somtijds kinderen aantreft die alle achting, allen eerbied voor hunne ouders verloren hebben? Is het dan le verwonderen dal men somtijds kinderen vindt, die hunne ouders durven beleedi- genja mishandelen? Zekerlijk neen, want na dergelijke aanbeveling uil den mond ecus biechtvaders gehoord le heb ben, moet men zich aan alles verwachten. En zeggen dal zulke dweepzuchtige priesters zouden willen dal men hun gods dienst en de biecht eerbiedige, en dal een ieder als een nedrige slaaf voor hunne voeten zou kruipen, omdat, volgens zeker sermoen, hun godsdienst eene goddelijke instelling is die altijd zal blijven beslaan en nooit kan veranderen!... Ja, predikant, de godsdienst, in zijnen waren zin genomen, is eene verhevene instelling, doch hoe is hij veranderd en wie heeft hem veranderd, tenzij gij alleen, politieke priesters, die er een winkel, een comediespel van gemaakt hebt. Christus predikte eertijds de gelijkheid, en gij, o politieke meestermakers, verdeelt de men schen op eene snoode wijze. Eertijds was er voor alle zonden vergiffenis, men zag zelfs den priester de grootste moorde naar tot op hel schavot vergezellen om hem troost aan le bieden, en hedendaags versloot en verbant men menschen, die, in hunne beschavende loopbaan geen ander kwaad bedreven hebben, dal hunne plichten van eerlijk mcnscli en van tref- felijken burger vervuld te hebben!... O comedie!... Doch, dat men maar voorlga, bet spreekwoord zegtdie winden zaait, zal stormen inoogsten, en zulks zal zich ver- wezcnllijken. Hel volk begint de oogen le openen en in al die kwijnkslagen klaar le zien. Niet vei is, de dag verwijdert dat, dank aan hel volksonderwijs, de verlich tende zon der beschaving overal zal schit teren. Alsdan, maar alsdan alléén, zal hel uur der priesterheerschappij voor altijd geslagen zijn. Het zij zoo. doorslaande. Daar echter de heilige op stellers van ons pasloorsgazelje deze kwestie niel aanraken, zullen wij er ons voor het oogenblik ook niel mede bezig houden en ons vergenoegen le zeggen, dal onder de volkslicvenste bestuurlijke schikkingen of verordeningen bel koste loos onderwijs voorzeker de eerste plaats verdient. De Veurnaar geelt le verslaan dal onze gemeentebestuurders voor de kiezing van October 1881 beducht zijn, en alle nieuwe verbeteringen, in zake van officieel onder wijs, lot na dit tijdstip zullen uitstellen. Dit kan de wensch zijn van onze kleri kale kopstukken, maar die wensch, wij zijn er van overtuigd, zal niel verwezen lijkt worden. Een gemeentebestuur hoeft de kiezers niel te vreezen wanneer het hun diensten bewijst; en welken groole- ren dienst kan men hun bewijzen dan te zorgen voor de goede, gezonde en goed- koope opvoeding der kinderen Wij hebben dus hel volle vertrouwen, dal onze stadhuismannen zonder op de maand October 1881 acht le geven, nog dikwijls en hoe eerder hoe beter al hun versland zullen bijeenvergaderen zoo als de VERSTANDIGE Veurnaar hel zoo geestig zegt om beslissingen te nemen cn maatregelen in te voeren strekkende om het openbaar onderwijs in onze stad meer en meer te volmaken. Zaak Lauwers advokaat te Brugge, Doom en Dowulf, pastor en brou wer te Ruysselede. Donderdag werd voor de korreclion- nele rechtbank van Brugge, eene gewich- zaak opgeroepen, in welke de drie boven genoemde heeren betrokken waren; zij waren beticht van valscheid in geschrift of medeplichtigheid van schriftverval- sching, gepleegd in T register van beraad slagingen der kerkfabriek van Ruysselede. Die sein iftvervalsching had voor doel een burgerlijk proces in te spannen tegen den burgemeester van Ruysselede, den achtbaren heer Vanhoutryve. De rechtbank was samengesteld uil de heeren De Blauwe, .voorzitter, Deschie- lere, Herman, rechters en De Poortere, substituut. De debatten hebben geduurd van ’s|mor- gens om 10 ure tot ’s avonds om 6 ure. De belichten waren verdedigd door de advokaten Declcrcq, Drubbel, Becrnaeri DE HUISVRIEND,geïllustreerd maand schrift voor Letteren en Kunst, waarvan wij vroeger de verschijning hebben ge meld, gaat goed zijnen weg voort. Wij hebben nu weder om den" 2 en 3 voor oogen. De Kerstvertelling van liaverschmidt is in het 2" nummer geëindigd en in het 3" begint de belangrijke novelle: Miss Camp- belle, door Melali van Java. Deze schrijf ster is in Noord-Nederland zeer gunstig gekend; bel begin der ilovelle schetst ons op zeer goed wijze de hoofd personen af. Valt nu te zien welke rol zij verder zullen spelen. De novelle «getrouwd wordt in beide nummers voortgezet. Benevens deze stukken van belang, tref fen wij nog: gedichten, land-en-levens- beschrijvingen lijpen van volken, natuur lijke geschiedenis, kunstnijverheid, enz. enz. Wij vernemen dat verscheidene vlaam- schc schrijvers, waaronder Mej. Loveling en de heer G. Segers, hunne medewer king aan hel tijdschift beloofd hebben. Wat de platen betreft, de keuze is over hel algemeen zeer goed. Wij bemerken vooral de spaansche lijpen en de afbeel dingen van schilderijen, Ernst en luim wisselen elkander af. De plaat. Bij den barbier is tintelend van humouristische geest. Men leekent in bij de voornaamste boekhandelaren des rijks; bij den uitgever Ad. Hoste, te Gent, en ten bu- reele van dit blad. Sluiting van het tooneeljaar. Verleden zondag heeft onze koninklijke maatschappij van Rhetorika het tooneel jaar op eene prijzenswaardige wijze ge sloten. De schouwburgzaal was letterlijk vol gezeten, en onze tooneelliefhebbers voerden beide de stukken met zulk een talent ten tooneele, dal het daverend handgeklap der toeschouwers menigmaal hun schoon en gevoelig spel kwam onder breken. Het drama de familie Dykmans dat wij vroeger zoo krachtvol zagen opvoeren, werd ditmaal mei de nieuwe liefhebbers, ook niet min loffelijk uitgeoefend. Do rol van Dykmans is gekend als eciie der beste van onzen looneelbesluurder M. Pinte. Hij was nog dien vlaamschen Edelman, die door zijn bedaard, kunkig en welgepast spel de warme toejuichingen van hel pu bliek verwierf. M. L. Vanden Kerckhove Een razende, predikant. Men lecsi in de Vérité van Doornik! Wij gingen eergisteren door een naburig dorp van Doornik; hel was 6 ure 's avonds, de kerk stond, builen ge woonte, open. Een zware stem hoorde men daar binnen, die in den beuk gram moedige lonen dreef, zoo iels als een donderslag. Wij traden binnen. Een pater Recohel, met opgezwollen rood gezicht en breede schouderen, stond in den predikstoel; bij was hel die al dal blikslagersgerucht maakte boven hel hoofd van eenige boeren die hem om ringden. Op dien oogenblik zweepte de spre ker op de liberale drukpers en degenè die er zich op abonneeren. Hij zegde: Indien er bij u iemand binnenkomt met eene slechte gazet om ze u aan le bieden, dan zou hel voor u beter zijn eenen dolk te nemen en dien persoon dood le steken, dan zijn blad aan te nemen. Die woorden zijn echt, letterlijk. En niets kan een gedacht geven van de hevig heid waarmede de pater uitgalmde en de uitdrukkingen zijner gebaren: met de lin kerhand pakte hij den liberaal bij de keel, en met de rechterband dóórstak hij hem; dit was treffend van dramatische waarheid en onze beste tooneelspelers zouden de natuurlijkheid in daad hebben kunnen besludeeren. Die razende had Christus geheel ver geten die achter hem, van de hoogte van zijn kruis, aan geheel het menschdom vergiffenis schonk. De wetgevende kiezingen zullen plaats hebben den 8 juni aanstaande. Vijf pro vinciën zijn geroepen tot hel vernieuwen hunner afgevaardigden in de Kamer der Volksvertegenwoordigers hel zijn de provinciën Antwerpen, Brabant, West- Vlaanderen, Namen en Luxemburg. Deze vijf provinciën zijn vertegenwoordigd door 66 afgevaardigden wanof 23 behoo- rende aan de liberale gezindheid en 43 aan de katholieke gezindheid. Ziehier hunne namen Leopold de Wael, lib. Coremans, Delaet, Eng. De Decker, Guyol-Van-PraetJacxffis, Eng. Meeus, katholijken. De Kerckhove, Lefebvre, Notelteirs, kath. TURNHOUT. Coomans, DeZérézo, Nothomb, kalb. Provincie Brabant. Scailquin, Bergé, Couvreur, Dansaert, De Fré, Demeur, Paul Janson, Guillery, Jamar, Jollrand, Orts, Van Humbeeck, Gustave Washer, Goblel-d’Alveilla, lib. Beeckman, Delcour, Halflants, De Becker, Smolders, kath. De Vrints. Le Hardy de Beaulieu, Mascarl, Olin, lib. E. Declercq-Jullien, Amédée Visart, Van Oulryve-d'Ydewalle, kath. Jules Vandenpeereboom, De Haerne, Reynaert, Tack, kath. De Landtsheere, kath. L. Visart, kath. J. Van Iseghem, lib. Bou de Montblanc, Vicl“ de Jonghe- d'Ardoye, kath. Beernacrt, Mulle-de Terschuercn, kath. 1JPEREN. Berten, Biebuyck, Eug. Struye, kath. Provincie Namen. Monchettr, Wasseige, De Moreau, De Montpellier, kath. De Liedekerke, Thiebaut, kath. Comic de Baillel, Mineur, lib. V. Tesch, lib. Van Hoorde, kath. J. Pclhy-de Thozée, kath. NEUFCHATEAU. Ed. Santkin, kath, VIRTON. De Bi iey, kath. De vier andere provinciën Oostvlaan- deren, Henegouwen, Luik en Limburg, moeten maar hunne afgevaardigden voor de Kamer der Volksvertegenwoordigers vernieuwen in de maand Juni 1882. De afgevaardigden dezer provinciën zijn ten gelalle van 66, wanof 48 liberalen cn 18 katholijken. heeft zijne rol van advokaat meesterlijk voorgesleld; hij toonde zich een akteur van meer dan gewoone verdienste. Even als bij debaron de Valbonle, in zijneinoeie- lijke rol van verleider, en Franivis, de oud bediende, voorgesleld door de heeren De Groote en Vanbavinchove, is bij hem natuurlijk spel en gebaren. De. bijhoorige róllen van Dubois cn Jan werden ook vrij goed, door Em. Dewitte en A. Barbier voorgedragen. De vrouwenrollen, ge wetensvol gekweten door Mev. Apersen Mej. Daenens. brachten toe om den goe den samenhang van het stuk le bewerken. Vooral in helderde bedrijf speelde Mej. Daenens met zulk een dramatisch gevoel, dal wij menige tranen, zoo bij hel man nelijk als vrouwelijk geslach, hebben zien afdroogen. De indruk die de zoo roerende taferee- len van hel huisgezin Dykmans hadden le weeg gebracht, werden welhaast ver dreven hij de opvoering van het blijspel Pompier en Hi/leman. Dit stukje, voor de eerste maal voorgesleld, genoot veel bij val en werd goed door onze jonge aktcurs vertolkt. Mafiermans was vol leven in zijne rol. Waterlings, de Pompier, toonde zich zeer luimig en dapper nevens Siska deslimme en qnverbelertijke keukenmeid. Isidoor en Kliza speelden goed en met bijval hunne wederztjdsche licfdcrollen. Eene merkelijke verbetering hebben wij bij de heer Sobry bestaligi. De dapper John Makintosch, was Goddam een echt Scitolschen Rifleman. Hel publiek heeft harlelijk gelachen bij de voorstelling der drie echte engelsclie lijpen aan den keus van Magermaus dochter. Dit stukje, alhoewel hel maar weinig om hel lijf heeft, werkt altoos op de lachspieren en mag nog gegeven worden. Bij hel eindigen der stukken zijn ai de uitoefenaren met geestdrift terug geroe pen geweest. Tol slot hief hel muziekge- noolschap S.*' Cecilia de Hrabaiiconne aan, en de menigte verliet de zaal met een jubelgeroep die hare hoogste tevreden heid kenleekeiide. Wij sturen hier oi.zen harlelijken dank aan den heer Voorzitter en de leden der koninklije Harmonie, over de blijken van warme toegenegenheid die zij aan onze moedige Rhetorika beloonen. liet i& voor waar schoon dal zij zich zoo broederlijk aansluiten, om die nuttige en aantrekke lijke avondfeesten op le luisteren. De eensgezindheid onder de verschillige vooruitstrevende maatschappijen, kan niets dan bijbrengen lol hunnen voort gang en lol den bloei der stad Veurne. x. IkCNluIteii en benoemingen. De kiezingen voor de provinciale raden van Belgie, zijn bij koninklijk besluit va.-l- gcsteld op maandag 24 mei aanslaande. Moeten in onze provincie gekozen wor den: le Brugge 11 leden; Ruissclede 1; Avelghem 2; Harelbeke 2; Iseghem 2; Meenen 3; Meulebeke 2; Rousselare 2; Rousbrugghe-llaringhe 2; Nieuporl I; IJ per 5; Passchendale 2; Pópermghe 1; samen 36 provinciale raadslieeren voor Westvlaanderen. Een koninklijk besluit van 4 april verleent de volgende pensioenen: 7!i3 fr. aan Frans Willyuck, geboren le Adin- kerke den 22 november 1818, 713 fr. aan Karel Coopman, geboren te Wulverin- ghem den 22 september 1820, beide be dienden der douanen. Bij ministerieel besluit van den 3 april is er een bureel van depot der post ingcrichl le Adiukerkc, te Leysele en te Clcrcken. Mg;nrrTjj.r'KT;w:xL-,ajrjjxaji.iaagt3irnli~Mr=xsJs en Socnen, zonder te rekenen dal de beer Lauwers begonnen bad met zich zelvett le verdedigen. KowtelooH onderwlj». ■tunwt cn I.olIcrnictiwH. Kiezingen van M Juni IMMO. Provincie Antwerpen. ANTWERPEN. MECHELEN. BRUSSEL. LEUVEN. NIJVEL. Provincie Westvlaanderen. BRUOOE. KORTRIJK. DIXMUDE. VEURNE. OOSTENDE. ROUSELAERÈ. THIELT. NAMEN. DINANT. i PHIL1PPEVILLE. Provincie Luxemburg. ARLON. BASTOONE. MARCHE.

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1880 | | pagina 2