I
I
partijdige en
schrijvelaars.
in den lusthof van den lieer
Vcrwaerde, Conceit.
Zondag namiddag, zegt liet Journal de
Choi’leroi, zag men een goede ronde pas
toor, met roode blinkende wangen, en
kalm gezicht, op zijn zeven gemakken
van de statie komen en met eenen kerk
boek onder den arm de stad intrekken,
Eons de brug over, ging hij lings dc
kaai op, die hij steeds op zijn gemak af
wandelde.
Toen hij aan de vangenis kwam, trok
De Rchoolineeaters met God.
Woensdag 7 dezer, was geheel dc
school met God van Eenaeme (bij Oosl-
acker), in de zaal van hel Correclionneel
gerechtshof van Genl vereenigd. De onde-
wijzers Gommaire Van Gauwenberghe,
oud 23 jaren, en Altons Van Belle, oud
21 jaren, als beschuldigden en de leerlin
gen als getuigen. .Men kan reeds denken
waarvan er kwestie is: de meesters met
God, hadden le verantwoorden voor het
gerecht, over do slechte behandelingen,
<lie zij hunne leerlingen hebben doen
ondergaan.
De getuigen hebben eene gehcele reeks
met brutaliteiten ten hunnen laste bekend
gemaaktslagen met regels op dc vingers
of op den rug, slagen met boeken in het
aangezicht, het rekken aan de ooren dat
er bloed uitvloeide, enz., enz.
De rechtbank, na hel openbaar minis
terie en de pleitredenen te hebben ge
hoord, heeft hel volgende vonnis uitge
sproken: Gommaire Van Gauwenberghe
is veroordeeld lol 26 Ir. boel voor slagen
.en verwondingci.i en tot 5 fr. boel voor
lichte gewelddadigheden, en Aliens Van
Belle, tol 26 fr. boel voorslagen en ver
wondingen.
De meesters mot God zullen daardoor
een perel aan hunne martelaarskroon be
komen.
Ongelukkige kinderen, die aan zulke
.martelaars worden loevcrlrouw.d.
Nu, de schaamteloosheid der Patrie en
andere klerikale vuilbladon gaat zoo vein e
dat zij zelfs geene melding willen maken
van dc woorden van M. Breydel!
Beleedigen, beschimpen, lasteren, ja,
daar is de stiel der bisschoppelijks brood
schrijvers; maar terechtwijzen, recht
doen, dal kennen zij niet. Zij hebben
liever hel verslag der zitting van den
raad le vcrvalschen dan de woorden van
hunnen vriend, M. Breydel, over te
nemen.
Daar is de eerlijkheid der klerikalcn
De overige zittingen van den provin-
tialen raad hebben geen belang geleverd.
De rechtbank van .Mechelen heeft weeral
werk gehad met de schoolmeesters met
qeloo/' uil de scholen met God. De heer Van
Droogenbroek, Willem, klerikale school
meester te Mariakerkc, kanton Puurs, is
veroordeeld geworden tot 10 fr. en 26 fr.
boet voor eerrooverij legenden gemeente
onderwijzer en slagen aan een zijner leer
lingen toegebracht. Alsdc schoolmeesters
met God zoo blijven voortgaan, dan zal
hel publiek van geenen klerikalcn ouder
wijzer meer hoeren spreken, zonder
natuurlijk te vragen Hoe dikwijls is bij
al veroordeeld?
Wal aardige onderwijzers!!!
De Veurnaar zegt dat de liberalen te
vreden zijn over de afschaffing van ons
gezantschap te Home; het blad zou er
kunnen bijvoegen dal de levredensle van
allen, M.r Frete-Orban is, die, niettegen
staande zijne rechtzinnigheid en zijne
toegevendheid voor den Heiligen Stoel,
op hel punt is geweest gefopt le worden,
gelijk men zou bedrogen worden door
iemand die met vervalschle teerlingen
speelt. Immers hel is bewezen door den
brief van den Aartsbisschop van Mechelen
aan Mgr. Dumont, dat de Paus in T ge
heim de bisschoppen tegen de nieuwe
schoolwel aanhitste, terwijl hij van den
anderen kant, in de diplomatieke brief
wisseling beweerde ze tol gemaligheid
aan le manen. Een groot getal liberalen,
die wel wisten dal het Hof van Rome, ge
trouw aan zijn verleden, dubbel spel
speelde, zagen met spijl dat de uitste
kende staatsman zich in gevaar stelde om
den tuin geleid te worden, en hebben
sedert lang de afschaffing van dit gezant
schap gevraagd. Nu dit feit voltrokken is,
cn hunne gezegden verwezenllijkl zijn
geworden, hebben zij inderdaad groote
rede tevreden te zijn.
Dc gezalfde Veurnaar is ontevreden
omdat M.r Seyaert muziekles geelt in de
kapalle der Panneslraat. Dat is nu toch
belachelijk, o zwarten bruin geschapu-
lierdc Veurnaar! Vroeger gaf M.r Lust er
wel muziekles. .Muziek is muziek. En als
men er toen dc kinderen moogt leeren zin
gen, waarom zou men hel heden niet
mogen doen? Een antwoord a. u. b. on
partijdige en alleszins Wel ingelichte
hij aan de bel; er werd geopend en de
portier, zoodra hij den gezalfden des
Hoeren zag, groette eerbiedig zoo diep
hij kon en maakte zich gereed den be
zoeker bij den aalmoesenier te leiden,
toen op hunne beurt twee gendarmen
verschenen die,den priester op eenige af
stand, van aan de statie, opgevolgd en
bewaakt hadden.
Er was inderdaad kwestie van eene
aanhouding. De heer pastoor van Leval-
Trahcgnies, de eerbiedwaardige Adolf
Godeou, oud 50 jaar, was door dc gen
darmen bij den kazuivel geval op het
oogenblik dat hij hel altaar ging beklim
men om hel lof te doen.
Die priester wordt beticht van talrijke
aanslagen op de zeden.
Daar hij niet den minsten tegenstand
bood cn beloofde geene hoegenaamde po
ging lol vluchten te ondernemen, waren
de twee gendarmen, gelast met zijne
aanhouding, zoo loegevend mogelijk, eu
lieten den heiligen man een eind vooruit
gaan.
Men weet dat de klerikalen het mono-
polium bezitten, voor het uilvinden van
straffen, welke zij de kleine kinderen op
leggen.
Het parket van Parijs, heeft hel vol
gende geval le onderzoeken, welke een
zuslerken- onderwijzeres op een meisje
van 8 jaren, heeft toegcpasl.
Hel kind had wat geklapt in de klas cn
die zorgvuldige moederlijke zuster, deed
hel kind bij zich komen; hel moest zijne
tong uitstéken, waarvan zij tfen lip met
een koordje vasthoud en de twee einde-
kens van de koord achter de ooren vast
maakte.
Op die wijze kou hel kind de tong niet
weer intrekken, wat na eenigen tijd eene
groote pijn aan hel kind veroorzaakte.
Dal die straf de ouders niet beviel, kan
men denken; eene klacht is bij het parket
ingedien legen die zachtmoedige engel
achtige onderwijzeres.
Ouders, die zoo onbedacht uwe kin
deren aan kloosterlingen toevertrouwen,
welke niet welen of niet gevoelen wat
het is kinderen te hebben, daar zij zelf
van hunne familie afstand hebben gedaan,
overweegt dit goed en als gij uwe kinde
ren lief hebt, laat ze toch in zulke handen
niet, want onder geen opzicht, verdienen
zij hel vertrouwen, dal de ouders in hen
stellen.
currenlie doen,dan zwijgen zij gelijk
visschcn.
En inderdaad: over 23 jaar bestonden
er in Veurne een zestal kleine schooltjes
waarmede een 6tal huisgezinnen leefden.
De blauwe nonnen hebben al die school
tjes gedoodigd en aan die huisgezinnen
hel brood ontnomen. Ehwel niet een
priester heeft gezegd dat dit onrecht
vaardig was.
Over vijtig jaar kwamen de bruine
nonnen in onze stad om er, vooreerst,
eene werkschoot te houden en, vervol
gens, om onderwijs te geven aan de arme
meisjes. Doch welhaast deden de bruine
nonnen concurrentie aan de betalende
scholen voor meisjes, en, de eene school
vóór, de andere na, werden door de
bruine nonnen gedoodigd. Eh wel nog
maals heeft niet een priester gezegd dal
dit onrechtvaardig was.
Er is .meer. In de laatste jaren deden
de bruine nonnen concurrentie aan de
blauwe nonnen. De bruine nonnen in
derdaad, lokten naar hart’ school al de
welhebbende meisjes van 3 lot 6 jaar. tol
groot spijt van de blauwe nonnen. Eenige
priesters waren hierover wel misnoegd,
doch nogmaals zwegen zij gelijk visschcn.
Gij kunt nu allen goed begrijpen, lezers,
wal de klerikalen door ondankbaarheid
en door onrechtvaardigheid verstaan en
bijzonderlijk wat klerikalerechtvaardigheid
is. Klerikale rechtvaardigheid is al wal
voordeelig is aan den klerikalen winkel.
Te Lampcrnisse is de gemeenteschool
volkomen onderworpen aan dc nieuwe
schoolwet, dc geuzen-inspecteurs cn de
speur honden gaan er die school bezoeken
en daarenboven de onderwijzer gebruikt
er de boeken door hel Gouvernement aanbe
volen en leert er den catechismus aan de
leerlingen, zelfs aan de eerste communi
canten. En nochtans deze school is voor
de geestelijken eene goede school, de
onderwijzer mag te biechten te communie
gaan, en de pastors yan hel omliggende
bevelen de gemeenteschool en den onder
wijzer van Lampcrnisse aan iedereen aan.
De bewaarschool van Veurne is eene
school voor kleine kinderen van 3 tol 6
jaar. Deze kinderen leeren nog in geene
boeken; zij leeren ook den catechismus
nog niet, maar alleenlijk eenige gebeden.
De onderwijzeres spreekt voorzeker met
deze kinderen over geene politiek en de
bezoekers inspecteurs of'leden van het
schoolcomiteitbepalen zich metaandie
kleintjes een handje le vragen. En noch
tans deze school is voor de geestelijken
allerslechtst,.de onderwijzeres mag noch
te biecht noch le communie gaan, cn de
heilige opstellers, spreken er van gelijk
van rotte viscli
Dit is nu een klaar bewijs, lezers, dal
de politiek de geestelijken verblindt en
dal de religie voor de politieke geeste
lijken niets anders is dan een winkel.
Ons pasloorsbladjekomt nog ecus terug
op de onderwijzeres onzer bewaarschool
en op de jaarwedde dezer jufvrouw. Daar
entegen zegt hel dal het onderwijs der
nonnen niets aan de stad kost, en veel
Bij koninklijk besluit van 1 Juli,
wordt M. Th. Decroos, Kapitein adjunct
van den staf, ontslagen van zijne be
diening van aide de camp bij den luite
nant generaal De Moor, op pensioen
gesteld.
Bij koninklijke besluiten van 10 juli,
zijn benoemd tol ontvangers der registra
tie en domeinen
Tc Nieuport, de heer J. Symoens; te
Dixmude, de heer G. Minnaert; te Botte-
laere, de heer Van Themscbe; te Herzeele,
beter is. Och arme! T Js wel waar dal dit
onderwijs zooveel te meer aan de burgers
kost. Doch dal rekent de I eurnaar niet.
Als hij zoo voortgaat, zal hij binnen
eenige dagen ons komen vertellen dal de
lijkdienst van eenen armen werkman, die
niets kost, meer kracht heeft dan die van
eenen rijken welke honderden franken in
de colïrc-forts der hoeren pastors doen
vloeien. Dien dag zullen zijne schrijve
laars gevaar loopen door hunne geeste
lijke opperhoofden op de vingeren ge
klopt le worden.
Hel alleszins verstandig bladje bekent
daarbij dat hel wal haastig is geweest
met hel woord goddeloos toe le passen
op de heeren waarvoor de onderwijzeres
onzer bewaarschool haart xamen afgelegd
heeft. Dat christelijk liefdadig woord
komt 119m toch zoo dikwijls op zijne
heilige lippen Hel zijn geene athees. zegt
hel, slechts impies. Merci voor die heeren
edelmoedige jongen. Als uwe brugsch e
confraters die gevoelens deelen, dan zul
len wij nog eerstdaags de katholieken
dier stad den eenen of anderen dezer
heeren tol representant zien kiezen, juist
gelijk de antwerpsche klerikalen deden
met den heer d’llane Steenhuyze, die in
een zijner werken de Godheid van Chris
tus geloochend bad, en deze godslooche-
iiing nooit herroepen heelt.
O! die slimme vossen van den heiligen
Leuljenaar.
Ekxe vraag. Is hel kerkje der Panne-
slraal nu meer onteerd, omdat men er
eene bewaarschool in houdt, waar men
de kinderen goed cn beleefde manieren
leert, hun een kruisje leert maken ep hun
gebeden leert opzeggen, dan ten tijde dal
de bruine nonnen er met hare leerlingen
comedic in speelden, en vleiende en
flikflooiende complimentjes aflazeti of
declameerden, ter eere van den cher père,
ter eere van den cher directeur'!
De heilige opstellers zij nijdig om te
barsten; en dal al omdat de stad eene be
waarschool heeft ingérichl. Het zijn bij
zonderlijk de dischheerendie nogmaals te
lijden hebben. Welke borstelipg! wal
zweepslagen! Hoe kitnen die ongelukkige
dischheeren nog met apelijl eten of drin
ken? En nochtans hel moet hun al smaken
wat zij binnen peuzelen, want zij krijgen
alle vijf oprechte nonnen kaken en op
rechte patersbuiken! De Veurnaar heelt
hun wel te zeggenuw gedrag is bculen-
gedrag, gij zijl zielenjagers, godsdienst-
haters, die uil godsdiensthaat de sclia-
mclearme ouders vervolgt cn verdrukt
enz... enz. Ehwel! die roodgekaakte
cn dikgebuikte dischheeren schijnen on
gevoelig le zijn voor al die gegronde ver
maningen. En wie zou hel gelooven! als
zij hunne vcrgaderingszaal verlaten, waar
zij barbaarsche en godtergende beslissin
gen hebben genomen, zij zien er gelukkig
uil juist als of zij ccnc goede daad hadden
verricht, en zij gaan café gaan drinken
met cognac cn kirsch, cn zij schijnen al
zoo gerust te zijn van consciëntie als eene
kwezel die eene generale biecht heeft
gesproken.
Atidie duivcljongcn
Algcmoene I ijcllngen.
Ter gelegenheid der Kermis zullen de
volgende Feesten door onze Koninklijke
Harmonie maatschappij gegeven worden.
Zaterdag, 24 Juli, om 81/2 ure ’savonds
Volksconcert, op de Groote markt.
Zondag 23 Juli, om 11 ure ’s morgens,
Despol-
Klerikale rechtveerdigheid.
De sledelijke overheid heelt eene be
waarschool ingérichl, en hierin heeft zij
zeer wel gedaan.
Wij zullen zelfs meer zeggen: in deze
lijden van geweldigen priester- en nonnen
oorlog legen de burgers die geene slaven
willen zijn, die aan priesters en nonnen
niet willen gehoorzamen gelijk kinde
ren in deze lijden van opstand der
geestelijken legen de wellen en tegen het
wereldlijk gezag, was de sledelijke over
heid verplicht eene bewaarschool in le
richten.
En inderdaad de burgers die door
priesters cn nonnen uilgescholden wor
den als geuzen, als slechte inenschen,
mogen niet gedwongen zijn, mogen zich
in de noodzakelijkheid niet bevinden
hunne kinderen naar scholen te moeten
zenden, waar men openlijk of bedektelijk
leert, dal men dc liberalen moet halen
cn verfoeien cn daartoe zijn de liberale
burgers gedwongen, wanneer er geene
andere bewaarschool bestaal dan eene
nonnenschool.
De wereldlijke bewaarscholen zijn er
tegenwoordig zoo noodig als de wereld
lijke scholen van hoogeren graad. En
helgcne bewijst dat de nieuwelijks inge
richte, bewaarschool le Veurne aan ccnc
wezenlijke behoefte voldoet is, dat zij
van de eerste dagen barer opening een
veertigtal kinderen telde.
Zulks is geenszins te verwonderen: de
geestelijkheid trekt te velde tegen de libe
rale burgerij, legen de liberale scholen,
legen de liberale wellen; de liberale bur
gerij verdedigt zich, want den oorlog die
men haar verklaart is onrechtvaardig cn
verdrukkend; daarom zendt zij hare kin
deren naar de wereldlijke scholen en
hierin volbrengt zij eenen heiligen plicht.
Men vindt nog, wel is waar, liberalen,
die, ongedwongen, hunne kinderen naar
pastoorsscholen zenden, maar dal zijn
valsche liberalen, mannen zonder over
tuiging, die bereid zijn tol den vijand
over te loopen en rang le nemen onder
die genen, welke men, te recht, klerikale
marionnellen noemt.
Volgens den Veurnaar zou liet inrich
ten eener gemeenlebewaarschool eene
snoode ondankbaarheid zijn. Waar
om? Omdat er, geeft liet pastoorsblad te
kennen, in onze stad eene nonnenbewaar-
scliool bestaat en dal dit gesticht diensten
heeft bewezen.
Zoo zijn dc geestelijken, zoo zijn de
heilige schrijvers. Van zoo haast als men
concurrentie doel aan priesters of non
nen, Ho! dan roepen zij op alle dakken
dat is ondankbaar, dat is onrechtvaar
dig Maar, als priesters of nonnen con-
Br.Riciir. Daar de Veurnaar meldt dat
«M.OIIevier eenen geheplen duinoever
let beschikking gesteld beeft der mees-
teressen van de nieuwe geysebe bewaar-
school, en der meesters en mcestcres-
sen der geusche gemeentescholen, voor
zooveel zij het zand van doen hebben,
zijn wij gelukkig eene nieuwe mildheid
van M. Ollevier le mogen bekend maken,
waarover de Veurnaar en z.jtie langge
rekte vrouwlijke mi'mannelijke schimpers
bijzomlei te vreden zullen zijn. Wij ver
nemen dus, uil goede bron, dal M. Olle
vier negen duinoevers komt le schenken
aan de bruine nonnen; hel is le zeggen
eenen duinoever voor iedere non. en voor
persoonlijk gebruik. Binpen eenige jaren
zal het gebezigde zand publiek verkocht
worden.
Advies aan de gebruikers van zuur-
halige kalverweidcn.
De heilige schrijvers of schrijfsters van
den gebenedijden Veurnaar klagen puiten
in d’aarde, omdat er dit jaar, in dc Panne-
straal, geene novene ter eere van de H.
Goddelieve is kunnen gevierd worden.
Bah! het moet aan de H. Goddelieve wel
onverschillig zijn of het in de Panneslraat
is, dal men eene novene viert ter harer
eere, ofwel en twaar elders; en er zijn
waarachtig in Veurne kapellen en kerken
genoeg om novenen te vieren. —Ja maar,
T is al dat niet, en is ler-oorzake niet
der 11. Goddeliove dat de heilige schrij
vers of schrijfsters khigen, maar wel ter
oorzakc der oflerpenningen, ter Oorzakc
der kluiten cn centen die zij missen.
I
I
Halit y.
l-'essy.
Gounod.
Julien.
I
PROGRAMMA I
1. Les Trois Mousquetaircs out.
2. Polonaise pour 2 bugles
3. Faust, grande fantaisie.
4. Le Rossignol, valse pour Hute
Nog een die niet mêe zal feesten.
tE—PTO'III II—Mil [lUlMl—JIIII m
moeide pogingen bij hel liberaal minis
terie heeft gedaan om de prachtige cadeau
te bekomen welk het ministerie aanbiedt
cn dat dc klerikale kopstukken in maart
II., uit kiesbèlang, geweigerd hebben.
Klerikale zedeleer.
Fléchut.
Maillart.
3. Los Cloches de Cornovillo Planqucttc
•1. Pot-poürri populaire n? 2, Clément..
I
Een nieuwe katholieke straf.
Vnn iillct» wat.
PROGRAMMA
1. La Marche du Cotone),
2. Melange sur Lara,
1. Pot-pourri populaire n.* 2,
