I
1
z
Ter overweging.
Volgens een statistiek, uitgegeven door
liet ministerie van financiën, wordt er
jaarlijks aan 4,995 priesters, inbegrepen
de aartsbisschop en vijf bisschoppen, van
's lands wege eene som van 4,631,61)3
frank uitbetaald.
De minslbetaalden ontvangen 600 fr.
per jaar, de meeslbetaalden 3,600 fr.
De bisschoppen ontvangen ieder 16,000
en de aartsbisschop 21,000 Ir.
Gezien de hardnekkige tegenkanting
door hel geestelijk leger, aan hel officieel
onderwijs loegebrachl, gezien de dure
tijdsomstandigheden, gezien den bekrom
pen toestand der gemeenteonderwijzers
en onderwijzeressen, stelt de Verdediging
aan hel ministerie voor, die toelage lol
op de helft te verminderen en de overige
2,315,846 fr. 60 c. beschikbaar te stellen,
in handen van M. Van Humbeeck.
Die rechtvaardige daad, zou door liet
gansche land met algemeeue toejuichin
gen begroet worden.
Hoe beleefd I
De Patrie van Piero Neut meldt dat het
bureel van den provincialen raad van
Weslvlaanderen den Konmg het affront
heeft aangedaan, van eene uilnoodiging
le weigeren, om door hem ontvangen te
worden.
En waarom Enkel omdat de heer
Heyvaert, gouverneur der provinlie, die
mannen moest vergezellen en voorstellen.
Ziehier hoe de Patrie dit vertelt:
De Koning liet aan het bureel van den
provintialen raad weten, dat hij gelukkig
zou zijn de afgevaardigden der provinlie
te ontvangen, gelast hem een adres van
gelukwenschingen te overhandigen ter
gelegenheid van den nalionalen jubilé. De
Koning noodigde de afgevaardigden uit
met hem hel ontbijt te nemen in zijne
chalet te Oostende.
Maar in de uilnoodiging stond er dat
de heer Gouverneur de afgevaardigden
zou vergezellen.
De afgevaardigden weigerden in eer
biedige bewoordingen de uilnoodiging.
Zij verklaarden dal zij gevleid waren
door de koninklijke uilnoodiging, maar
zegden eenparig dal zij door M. Heyvaert,
de gouverneur, niet wilden vergezeld
zijn.
Zulke onbeleefdheid, meenen wij, is
nog door geen politiek korps nergens ge
pleegd en die heereo, welke allen fana
tieke klerikalen zijn, bewijzen daardoor
wal opvoeding zij bij de jesuilen of broe-
derkens hebben ontvangen.
Geheel het land door zal men die
onbeleefdheid hel affront aan den heer
Gouverneur gedaan, schandvlekken.
De klerikalen willen eene afzonderlijke
bende in hel land uitmaken. Wij hopen
dat hel hun zal gelukken en dal de libe
ralen van geheel liet land de handen
ineen zullen slagen om hun dal werk te
vergemakkelijken.
vervullen zijner moeilijke laak, en richtte
ten slotte eenige aandoenlijke woorden
lot de ouders om hen aan te moedigen
met hem mede le werken, om van hunne
kinderen mannen le vormen, die eens hun
troost en hun steun zullen zijn.
Wij herhalen het, de redevoering van
den beer Brunein, heeft op de aanwe
zigen meest allen lieden uil de volks
klas eenen diepen indruk gemaakt.
Het was aan hel volk aangenaam door een
man uil de volksklas gesproten le hooi en
verklaren, dal de geestelijken eenen
inisdadigen strijd tegen de gemeente
scholen hebben aangegaanen dat de
wereldlijke Bestuurders lof en dank ver
dienen voor de bescherming die zij aan
deze scholen verleenen. En dal hel volk
juiebtte moet niemand verwonderen, want
de werklieden welen beter dan iemand
dal de kinderen in de gemeente scholen
zeer wel leeren, en dat al wat de geeste
lijken inrichten scholen, genootschap
pen, confreriën, congregatiën uilslui-
lelijk voor ’l geld is.
Wanneer de plechtigheid geëindigd was
werden de scholieren stoetsgewijze met
het muziek naar het schoollokaal terug
geleid, kinderen en ouders waren ten
uiterste voldaan over de kostelijke prijzen
die men had uitgedeidd, en lol's avonds
laai sprak men in de herbergen met lof
over dit schoon schoolfeest.
Twee kwezelaars. Eene ware
geschiedenis.
In een zeker dorp van Vlaanderen, dal
wij voor ons gemak Kwezelgem noemen,
woonde een huisgezin, bestaande uit
vader, moeder en zoon. De man was een
goede bloed; maar de vrouw eene fana
tieke kwezel. Vandaar dan dal Jan, de
zoon, van zijn drij jaar af naar de rionne-
kenschool gezonden werd. Weldra kon
hij alle soorten van schielgebedekens met
veel ingestogenheid van buiten opzeggen.
Paternosters lezen deed hij alras als een
echt broederken. Zoo groeide onze knaap
in wijsheid, jaren en gratie op en was de
vreugde zijner godvruchtige moeder. Op
zijn tiende jaar trok hij naar de broeder-
kensschool van eene naburige gemeente.
Hier was dezelfde methode als bij de
nonnekens in gebruik. Van rekenkunde,
geschiedenis, aardrijkskunde, teekenen,
natuurlijke wetenschappen, opstel, taal
kunde, redeneren en andere nuttige zaken,
was hier ook voor Jan niet veel le leeren.
Zoodal hij met zijn vijftien jaar wel goed
rozenhoedjes kon aflezen en schielgebe
dekens opzeggen, maar bitter weinig vor
stand had van wal die hatelijke geuzen
als nuttig en noodzakelijk achten voor
eiken mcnscli, die eerlijk door de wereld
wil geraken.
Als Jan uil do school te huis bleef,
moest hij op stiel. Alhoewel zijn baas hem
van geen kwezelarij, maar wel van stevig
werken sprak, moest ons Jantje 's zon
dags toch weeral bij den pastoor, le
zamen met de andere Xaverianen en
Franciskanen.
Op zijn vijf-en-lwintigste jaar geraakte
hij in kennis met eene jonge dochter van
vier-en-twinlig, en even als hij in de
beginselen van godvrucht en geestesver-
slomping opgevoed.
Hun huwelijk werd bisloten en onze
jongelieden naar de ideale manier van
zekeren opsteller van een broederkens-
blad, opgekweekt, waren de gelukkigste
schepsels der wereld. Als het huwelijk
voltrokken was en de helden van ons
verhaal in hunnen nederigen woon ge
huisvest waren, deden beiden door eene
loffelijke gezinniiig gedreven, de belofte
zooveel mogelijk de mis bij te wonen.
Op Porliuncula, St-Livinus, de zending,
de gedurige aanbidding enz. enz., ver
dienen zij aflalen met volle wagens, en
honderden zielen worden door hen uit
het vagevuur getrokken.
De zomer duurde en onze jonge ge
trouwden die te werken hadden, kwamen
tamelijk goed aan den kost. Maar zij
kenden hel sparen niet. Dat was ook niet
noodig voor werklieden, naar het stelsel
van booger genoemden opvoedkundige
grootgebracht. De kleine Chineesken*, de
Kindsheid, de Katholieke Schoolpenning
Morgen zondag, 5 September, doet
onze koninklijke harmónie-maalschappij
een uitstapje naar Brussel.
Met genoegen vernemen wij dat
onze stadgenoot, de heer G. Questroy,
met onderscheiding zijn laatste exaam als
veearts komt af le leggen.
De Moniteur beval de lijst der jonge
juffers die aangenomen zijn als leerlingen
onderwijzeressen, l.'” studiejaar, bij de
normale school van Gent. Onder deze
bevind zich jufv. Augusta Galloo, onzer
stad.
Uit hel maandelijks verslag der alge-
mcene spaar- en lijfrentkas, onder waar
borg van den Staal, blijkt dal de stortin
gen gedurende de maand juni bedroegen
9,905,322 frs, terwijl de leruggevi aagde
sommen binst hetzelfde tijdverloop be
liepen tot 6,394,008.
op 30 juni 1880 bedroeg hel algemeen
aklief 145,647,310 franks.
Men schrijft uil Kortrijk: Woensdag
avond rond acht ure is boven onze stad
en omstreken een verschrikkelijk onweer
losgeborsten. Ratelende donderslagen
volgden elkander gedurig op. Eensklaps
kwam de noodklok de verschrikte in
woners aankondigen, dal er brand in of
rond de stad was uilgeborsten. De bliksem
was in eene hofstede geslagen, gelegen
op het gehucht Heule Watermolen, toebe-
hoorende aan M. Delespaul Vanaerde en
bewoond door de weduwe Blomme. In
weinige oogenblikken stond de gansche
hoeve in vlam. Met moeite gelukte men
erin hei vee en de peerden te redden:
Het woonhuis insgelijks ontsnapte aan
hel vernielend element. Doch de gansche
graan en vlasoogst, alsook hel landbouw
gereedschap werd de prooi der vlammen.
De schade is aanzienlijk; doch alles is
verzekerd.
De maand augusti is noodlottig ge
weest voor de duivenliefhebbers. Er zijn
in de vel schillende kampstrijden die plaats
gehad hebben zeer veel duiven achterge
bleven.
De nationale Tentoonstelling is maan
dag door een buitengewoon groot getal
personen bezocht. Overal was het hoogst
moeilijk om iels te eten te krijgen. De
ontvangst bij den ingang even als van de
restaurants zal groot geweest zijn.
Al de dagbladen van Brussel stem
men er mede in, dal hel vuurwerk zondag
geheel en al onbeduidend was. Hel was
te ver van de stad geplaatst, men hoorde
geen enkele ontploffing. Hel grootste getal
personen, die hel vuurwerk gezien heb
ben, konden niet gelooven na hel bouquet,
dal het gedaan was, iedereen wachtte,
maar er kwam niets meer en hel volk
verwijderde zich al ronkende.
De Moniteur heefl de wet afgekon-
digd volgens welke onze nationale feesten
zullen gevierd worden den 3'" zondag der
maand Augusti en de twee volgende
dagen.
Verleden zaterdag kon men in het
vermaarde beestenspel van Bidel le Brus
sel een eigenaardig looneel bijwonen.
Door den tenorzanger Tainville namelijk
is in ’l groote leeuwenhok, waarin tweo
leeuwen en eene leeuwin zaten, de aria
«Buvons a la gloirc» voorgedragen. Bidel
bevond zich mede in het hok, om den
zanger legen de wilde dieren te bescher
men, hetgeen niet overbodig was, aange
zien de leeuwin gedurende het zingen
een onheilspellend gebrul deed hooreit-
Het overtalrijke publiek juichte hoogst
opgewonden ‘Tainville toe.
en genoodschappen van allen aard waren
toch daar, en die wisten wel hoe ze met
de oordjes der werklieden moesten om
gaan.
Hel kwade jaargetijde kwam aan en
het werk verslapte. Jan eu zijne vrouw
mochten zich een riem rond de maag
leggen, om ze een weinig loe te halen.
En toen in hel puntje van den winter hel
werk geheel stil viel, hadden zij niet meer
te doen, dan hunnen paternoster door de
vingers te laten glibberen en de mis bij
te wonen.
De laatste duil werd aan een kaarsje
verlapt dal ter eere van O. L. Vrouw
van Bijsand of van Zeven Weeën moest
branden. De honger deed zich weldra ge
voelen, en hel hulpgesineek der echtge-
nooten verdubbelde, naarmate hun toe
stand erger werd. Maar de lieve Heer
liet, zich wachten.
Zijne engelen brachten geen brood en
ook geene vertroosting. Een bitsig woord
van de vrouw werd met dezelfde maal
van wege den man betaald gezel, kra
keel kwam in huis met den honger, niet
tegenstaande paternosters en .schielge
bedekens. En daar de vorst en het slecht
weder bleven aanhouden, waren zij wel
verplicht de goedjongsligheid van wel
stellende menschee die noglans zoowel
in den Heer niet opgevoed waren als zij,
te gaan afsafeken. Eene harde snee zwart
brood diende hun voor ontbijt, middag
en avondmaal. Dit was noglhans hel
ergste niet; de oneenigheid deed hun nog
dubbel bitter smaken.
Deze winter was hun een harde les;
maar zij trokken er geen nul uit.
Den volgende zomer gingen de pen
ningen der echlgenoolen in Jesus-Chrislus
weer denzclfden weg. Peslkaarsen, bede
vaarten naar Scherpenheuvel, Lourdes,
enz., waren aan orde van den dag.
Van sparen voor den droeven winterdag
weeral niets. Zoodal de man, ziek wor
dende, in hel hospitaal moest verzorgd
worden, en de vrouw van een kind be
vallen zijnde, door de medelijdende buren
onderhouden en opgepast werd.
Tot eeuwigdurende armoede veroor
deeld sleepen zij thans, droevig en zonder
op verbetering in hun lot, hun ongelukkig
bestaan.
Ziedaar de gevolgen van eene verkeerde
opvoeding.
Burgers, werklieden, neemt er wel
acht oplaat uwe dierbare kinderen
degelijk in de gemeenteschool onder
wijzen. Daar worden ze tol knappe man
man en voorbeeldige vrouwen opgeleid
die later in inoeielijke omstandigheden
iels beiers weten te doen dan pater
nosters te lezen, schietgebedekcns op te
zeggen en hun geld in de kaarskens te
steken.
gelijk Mgr. Dcchamps het hem gebood
van op den predikstoel te doen.
Wal doet men er mede? Men beweert
ook al dat hij krankzinnig of zooal is, en,
gezondheidshalvc doel men hem eene
kleine vacanlic overbrengen in de abdij
van Averbodc. Tusschen de mastc bos-
schen en le midden der heide kan hij over
de toegevenheid van T roomschc priester
dom medileeren en overwegen wat men
van hel christelijk geloof gemaakt, heefl.
Een ander bisschopde Montpellier
van Luik, zegde in een zijner brieven dal
liet eene helsche samenzircet ing was,
le Brussel bij den nuntius aaneenge
knoopt, de middelen die men gebruikt
had om Mgr. Dumont af te zeilen.
Noch een bisschop, die van Namen,
nilte hel zeilde gedacht en wilde zich ver-
schoonen zeggende dat hij misleid werd,
dit alles om ook niet te voet gezet te
worden.
Later verklaren de bisschoppen te sa
men dat zij den plechligen Te Deum, op
maandag 16 augusti, dag des grooleir
vaderlandschen feests niet wilden zingen
uit rede dal men den paus eenen Moedi
gen hoon had toegebracht door hel terug
roepen van den belgischeil afgezant te
Rome.
Wal later begint de titularis van Meche
len le verkaren dat, aangezien de groote
weldaden aan den godsdienst verleend,
door de 50jarige onafhankelijkheid van
Belgie, er toch een Te Deum zou gezongen
worden ter eere des jubelfeests en ter
gedachtenis van de inhuldiging van den
eersten vorst der Belgen.
Mgr. van Gent had ook een dubbel in
zicht gehecht aan het zingen van den Te
Deum.
Hel was wel een lofzang voor hel vors
telijk huis, maar ook eene bede voor hel
welvaren der klerikale scholen.
En wal gebeurde er? Geene enkele
overheid ’l zij der rechtbanken, van admi-
nistralieyen of militairen aard wilde de
plechtigheid bijwonen.
Men ziet dus dat de zaken onzer kleri
kale kopstukken zeer verward zijn en dat
een eerlijk burger zoo vele onzinnen niet
zou behoeven aan den dag te leggen om
bij de eelbroeders gehuisvest te worden.
Nochtans was dit alles nog niet genoeg.
De bisschoppen die meester zijn van
de ieuvensche univorsileit hebben toege
staan dat de hoogeschool aan hel poli
tiek feest van den maandag deel nam, ter
wijl zij, de bisschoppen er zelf niet aan
mede doen. Nochtans zijn M. Namèche,
M. Carluyvels en nog al andere ook met
purper vereerd; sommige onder hen be
lmoren zelfs lol den persoonlijken dienst
van den paus.
Wat moet men daaruit denken?
I)c bisschoppen onthouden zich onder
voorwendsel dal men den paus hoont, en
7 ij laten toe dat andere Monseigneurkens
dien zoogezegden hoon goedkeuren door
deel te nemen aan hel vaderlandse!! feest.
Is dit nu alles? zult gij mij vragen,
lezers. y-
Neep, wij zijn noch tol het einde niet.
De bisschop van Luik heefl een tweede
Te Deum op 15 augusti doen zingen, be
werende dal de kerk haar niet mocht ont
houden aan de feesten van vaderland
deel te nemen.
Is dal de vernieuwing niet van den
toreti van Babel.
Schijnt God aan de bisschoppen niet te
zeggen: Uwe trotscliheid gaal le verre,
gij wordt le stoutmoedig. De geschie-
denis leert u dal ik diegene strafte
v welke zich legen de wetten der natuur
wilden verzetten en den hemel be-
klimmen met eenen grooten toren te
bouwen; gij, bisschoppen, gij wilt u
tegen de wetten van uw land verzetten,
gij verandert mijne voorschriften van
liefde en barmhartigheid in haat en nijd;
u ook zal ik straffen, u ook zal ik voor
elkander overslaanbaar maken, gij zult
verschillige talen spreken, verschil-
lende handelwijzen hebben om aan het
menschdom te bewijzen dal gij mijne
dienaren niet zijt, maar hoovaardigen,
p dwingelanden die mijnen naam inis-
bruiklen om kwaad te doen en goed
te beletten.
Verleden zondag, ten elf ure 'smorgens,
had de prijsdeeling plaats aan de leerlin
gen der gemeenteschool voor knechtjes.
Stoetsgewijze werden de kinderen dezer
school door onze ijverige muziekmaat
schappij S.1' Cecilia naar het Stadhuis
geleid, vanwaar zij zich, gevolgd door de
gemeente overhedennaar den Stads
schouwburg begaven.
De kinderen droegen hun uniform
cosluumlje, en iedereen sprak met lof
over hunne goede houding, hunne goede
manieren en over de vaderlijke zorg met
dewelke zij in de school behandeld
worden.
De plechtigheid was voorgezeten door
het college van Burgemeester en Schepen,
en bestond in harinonijslukken, in twee
gezangen op eene zeer voldoende wijze
door de kinderen gezongen, in vijf lieve
declamaties in vlaamsche en in fransche
taal, in eene krachtige redevoering dooi
den hoofdonderwijzer uitgesproken, en
de eigenlijke prijsdeeling.
De oefeningen der leerlingen werden
door het talrijk publiek, dal de zaal
gansch vervulde, warm toegejuichd.
Wal echter bijzonderlijk op de aan
wezigen indruk maakte, was de schoone
redevoering van den heer Brunein. Hij
zegde dal men zoo algemeen overtuigd is
van de deugdelijkheid zijner school, dal
zelfs de geestelijken, in hunnen misda-
digen strijd dezelfde niet meer durven
aanvallen, en zich vernoegen met bedrie-
gelijk te beweren, dat indien de school
heden niet slecht is zij het toch eens
worden zal. Hij sprak van de wapenen
kerkban, bedreiging van lijdelijke en
eeuwige straffen met dewelke de
geestelijken, uil heerschzuchl en hunne
zending miskennende,de officieel scholen,
onderwijzers en ouders hadden vervolgd,
en loonde aan hoe die wapenen zonder
uitwerksel waren gebleven. Hij bewees
dit door cijfers voor wat zijne school
betreft, die heden even veel leerlingen
telt als in vroegere jaren op hetzelfde
tijdstip. Hij bedankte vervolgens in warme
woorden de Gemeentebestuurders en de
Leden van hel Armbestuur voor de on
dersteuning die zij hem verleenen in het
1
k*M
k
I
I
I
_-_L -1.' _|J| I
Algonieene tijdingen.
