I
Vljiiimcicli tooneel.
gal waarmede men wekelijks, zijne
hoorders komt bespallen.
Naar Bulscamp zijn twee paters gegaan
om den biddag te preken. Is buiten de
gewoonte, waarom zou dat nu zijn? Het
schijnt dat de geestelijkheid er vele harde
noten te kraken vindt. Het volk wil er
van geene stijfhoofdige godsdienstbrt kers
en zal zich niet blindelings bij den neus
laten geleiden. Proficiat Bulscampnaren,
schrikt niet voor die menschendoemers.
De kerk van Coxijde is sedert 30 jaar
gemaakt, en nu, op dezer, is de Bis
schop die kerk komen wijden. Ja de
bisschop in persoon is naar hel kleine
Coxijde gegaan voor de plechtige
wijding van eenc reeds halt verslelcne
kerk. Wat men al doel om aangenaam te
zijn aan eenei pastor, die.... rijk' en stok-
oud is.
De Veurnaar spreekt van de schulden
der stad gelijk een blinde van de kleuren.
Hij had beter hiervan gezwegen want hij
bewijst dat hij er niets van kent hoege
naamd. Hij weet niet welke som er met
de nieuwe leening zal afgelegd worden,
welke de jaarlijksche afkorting is der
sledelijke schulden, hoeveel obligation
der Provincie do stad in bezit heeft, obli
gation in plaats van klinkende munt ont
vangen hoe den dienst der intresten
der gelichte sommen geregeld is, in een
woord, hij ziet klaar in den flnanciëlen
toestand der stad, gelijk de onwetendste
schooljongen.
Overal 1 <-g;<‘iiMtjuk!
Ziedaar het ordewoord der geestelijk
heid
Sommige personen waren onnoozcl ge
noeg om te gelooven dat het drama van
Hcule voor gevolg zou gehad hebben, ten
minste voor eenigen lijd, de aanhitsingen
van de priesters legen de wettigheid te
zien achterwege blijven.
Het volgende feit waarvan ons de
volle echtheid gewaarborgd wordt is
wel van aard om de oogen te openen aan
degenen die de haatdragende en wraak
zuchtige inzichten niet goed kennen,
waarmede onze geestelijken bezield zijn.
Gebeurde maandag laatstleden te
Ruddervoorde, eene gemeente van het
arrondissement Brugge.
Ook daar worden lokalen, aan hol lief-
dadigheidsbureel loehoorende, dom- non
nen zonder hel minste recht betrokken.
Een speciale commissaris is reeds aan
geduid om die nonnekens builen de deur
die goede sul vol kristelijke woede, uit
liefde voor de ziel van 't kind
Dit heel men te Zevecote een meeting,
doch de wakkere boeren hebben, zonder
te zweeren en zonder God te tarten, hei
melijk gelachen met dit poesjenellen ver
loog, en wij roepen hun toe, dal ze gelijk
hebben met het oude spreekwoord
Als de paap de passie preekt, boerkens
wacht uwe ganzen.
Want alles draaide uil op eenc gcld-
klopperij, T is te zeggen men liep met
bussen rond, niet om de ziel le redden
van hel kind, maar om de centen in te
zamelen der goede dutsen, die uil dwang
of domheid, nog het papenkraam onder
steunen.
De Veurnaar meldt aan zijne lezers,
dat de plechtige wijding der nieuwe
pastorsschool van Houlhem door den wel
eerweerden deken van llondschoote heeft
plaats gehad en dal deze wel eerweerde
in ccno aanspraak tol de aanwezigen
«zijne bewondering te kennen gaf voor
hel groole werk en de edelmoedige
sacrificiën der katholieke Belgen in
dezen zoo harden strijd tegen de geuzen-
wel.
Wal zullen wij nog al zien Fransche
papen, die hier de revolutie komen pre
ken
Advies aan wie het aangaat.
een einde worde gesteld aan dat misbruik
en men enkel hel getal geestelijken be
taalt waartoe de grondwet hel land ver
plicht.
Er is geene enkele wel die hel gouver
nement kan dwingen twee pastoors voor
eene plaats te betalen of drij of vier
onderpastoors voor eene parochie te
nemen als er maar een of twee noodig
zijn. Neen, de maatregel door den heer
Minister van justitie genomen zal door
iedereen worden toegejuicht en de geeste
lijken krijgen maar wal zij gezocht en
gevraagd hebben.
Wal wil dal zeggen: brengt hol niet
genoeg op of wordt dal nieuwjaarsgeld
voor andere dingen gebruikt en ziel er de
paus niet veel van
Wie kan dal zeggen
ontvangen door een boos, kwaadaardig,
venijnig schepsel, dat u scheldt en bekijft
en alle betrekking met u weigert. In
’t kort, al wat men in de kerk gaat halen
of haar vragen: doopsel, biecht, commu
nie, huwelijk en II. Oliesel, alles wordt
geweigerd op vernederende, afslootende
voorwaarden.
Gij zult niet doodslaan. Een pastoor
hitst zijne parochianen op een geweer te
nemen en den Koning en zijne ministers
omver te schieten.
En wanneer men nu zoo een handel,
zoo een trafiek der heiligste zaken ziel
maken, moet het verwonderen dat wij
eenen Bisschop, slachtoffer van den Paus,
zooals de geloovigen slachtoffers van
hunne pastoors, zien opslaan om de
schandige staatkunde van den Paus voor
oogen te leggen en om aan de Christenen
te doen verslaan dal deze staatkunde
geenszins de godsdienst is?
Aan wie «le Kcliultl.
De klerikale scheldblaadjes, onder de
menigvuldige leugens die zij hunne wei
nige lezers opdisschen komen dikwijls
mei deze leugen voor den dag:
De liberalen zijn tegen de religie.
Meermaals hebben wij bewezen dat dit
een onzin is, en wel op eene zegepralende
wijze.
Indien wij nu zeggen dat de priesters
de religie le niet helpen dan zijn wij zeker
ook tegen de religie?
Nu dat is toch zoo. Ja de priesters doen
veel kwaad aan de religie, aan de ware
religie.
Zijn zij hel niet die het volk tegen
elkander in vijandschap brengen? Zijn zij
het niet die de, ongehoorzaamheid aan
’s lands wetten preêken? Zijn zij het niet
die misleide, bedrogen, gefanatiseerde
buitenlieden tol de hevigste buitensporig
heden brengen door hunne revolution-
naire en oproermakende sermoenen.
Hoort men nog ooit hel evangelie pre
diken? Gaal in de kerken en gij zult daar
niets liooren dan in eene losbandige taal
de een of ander jonge onervaren maar
hooggeleerde priester den opstand aan
bevelen, de menschen, die allen broeders
zijn, minachten, verwijlen ja vervloeken.
In plaats van liefde, eendracht en ver
draagzaamheid onder hel volk te brengen,
verdoelen zij de leden ééner familie, de
burgers van één land.
Ja zij alleen zijn do schuld dat er heden
zooveel oneenigheid in hel land heerscht;
hunne woorden en werken brengen dit
alles te weeg. Dat men niet zegge dat
wij overal de tusschenkomsl van eenen
priester ontwaren. Toch heden is hel
Wlini* j o p 1>1 lOVyll <l«»t /-ij vlu
schuld zijn dal er zooveel verdeeldheid
heerscht.
Wij vragen hot, zijn de volgende
woorden niet eene schande in den mond
eens priesters vooral. Wij schrijven hier
enkelijk eenige gezegden van pastoors.
Luistert en oordeelt wal die zoele man
nen durven zeggen
IPy vragen niet beier dan de revolutie.
Hel is waar door eenen jezuïeten trek
is wij in zij veranderd geworden; hetgeen
het gedacht niet verandert.
De slechte huizen zijn te verkiezen
boven de huizen waar de liberale gazetten
gelezen worden.
liet is beter uwe kinderen van honger
te laten sterven dan ze naar eene officiêele
school te zenden.
En meer andere dorgelijke verheven
uitdrukkingen.
Dat men nu nog zegge dal de priester
zijne zending niet miskent.
De winter nadert en men begint zich
reeds le bereiden om de gildefeesten zoo
aantrekkelijk inogelijk te maken, en ze
vreugdevol te vieren.
Hel eerste winterfeest van dezen jare
is gegeven door onze koninklijke maat
schappij van Rhetorika, en zal morgen
avond, 17 Oktober, ten 6 1/2 ure op den
stadsschouwburg plaats hebben.
De aangekondigde vertooning voor de
Eerste goede maatregel.
De Courrier de Bruxelles, die altijd goed
ingelicht is als er kwestie is van paters
en nonnen, meldt dat de jaarwedde der
coadjutors of hulppasloors, sinds den I"
October is’afgcschafl.
liet schijnt, zegt het brusselsch blad,
dat de heer inimsler-kostcr en verde-
digcr der Grondwet, de kardinaal-
aartsbisschop van Mechelen officieel
heeft verwittigd, dat de jaarwedde der
coadjutors le rekenen van 1 October is
afgeschaft.
Indien dit feit echt is, zal niemand bel
betreuren of zal hel ook niemand ver
wonderen.
De geestelijkheid, door den Slaat be
taald, om den kalholijken godsdienst le
bedienen, stelt zich in opstand tegen de
wet, zij weigert aan duizenden en dui
zenden burgers de sakramenten toe te
dienen en predikt zoo hevig tegen al wat
overheid is, dal zij de rust van hel land
daardoor stoort.
Tegenwoordig hel getal geestelijken
vermeederen of hel overbodig getal blij
ven betalen, is hel kwaad aanmoedigen
en dat kan het gouvernement niet doen.
Hel duurt reeds langen tijd genoeg dat
de geestelijken, in plaats van zich met
hun ambt bezig te houden, niets anders
meer zijn dan kies-agenten of rondloo-
pers voor de schooiersscholen, opdat er
te zeilen, welke hardnekkig weigeren de i
plaats te ruimen met goedheid.
Hel gerucht was in de gemeente ver
spreid dal de bijzondere commissaris
dien dag moest aankomen, om zijne zen
ding le vervullen.
Twee studenten uil hel klein seminarie
van Roeseiare, in vacautie le Rudder
voorde, stelden zich ten dienste der
nonnen en vermits zij vastbesloten waren
tegen de wet in le gaan, mochten zij op
de hulp tier studenten rekenen.
Er werd dus besloten dal de dienst
willige studenten op don uitkijk zouden
gaan staan op den toren der kerk, om
van de aankomst van den specialen com
missaris van Brugge onderricht te zijn;
zoodra zij hem in hel zicht zouden kr.i-
gen zouden zij de klok der kerk luiden,
hetgeen een signaal zou zijn voor de
goede zusters, die dai: ook onmiddcllijk
de stormklok van hel klooster zouden in
beweging stellen, om al de boeren lot
hare verdediging op te roepen.
Middelerwijl barricadeerden de heilige 1
ZIlSlCI’^ zich i«» iuhiiHJil, WncnvnD zij
<ie (leuren en de vensters vast spijkerden
om des te gemakkelijker tegenstand aan
de vertegenwoordigers der wel le kunnen
bieden.
Doch ziehier wat gebeurde:
De laatste sacremenlen der stervenden
moesten aan eenen ziekene gedragen
worden, eene plechtigheid die altijd door
klokkengelui aangekondigd wordt. Wel
nu, de koster, die geen woord wist van
de overeenkomst gesloten tusschen de
studenten en de nonnen, begon onver
wijld met hel zeel der kerkklok te trekken;
hel geklep werd terstond beantwoord
door de stormklokken van de (wee ge
stichten der nonnen.
Weldra zag men langs alle kanten
boeren toegesneld komen, met slokken,
vorken en andere werktuigen gewapend,
gansch bereid om den commissaris en de
andere goddelooz.cn aan te vallen, die de
duurbare zusters durfden last aandoen.
Maar zie, na eenige oogenblikkeii wach
ten, zag men in plaats van den bijzonderen
commissaris en zijn geleide, den onder
pastoor mol hel sacrament verschijnen,
voorafgegaan door den koster!
Men ziet van hier wat verwonderd ge
zicht de boeren trokken, die verplicht
waren, terug te gaan zooals zij gekomen
waren, zonder iemand hunne vorken door
hel lijf te hebben kunnen jagen!...
Onze lezers zullen misschien lachen
met het verhaal; doch hel is niettemin
waar dal hel op eene ontegensprekelijke
wijze doet zien dal het ordewoord der
geestelijkheid isOveral tegenstand
en dat men niet.zou moeten verwonderd
zijn, wanneer de aanhitsingen der disci
pelen van den God van vrede aanleiding
tot gaf nieuwe feiten als die van Heule.
Hel wordt van dag tol dag dringender
dat de overheid met krachtdadigheid te
werk ga f'.lvcnïr des Handres),
Ingezonden Artikel.
Houlhem, den 14 October 1880.
Mijnheer de Uitgever,
Men heeft hier wel gelachen met het
geen de Veurnaar schrijft over de plech
tige wijding der kalholijke school.
Dadr waren tegenwoordig op eersten
rang de zeer eerweerde' heeren priesters,
natuurlijk, de evangelische ootmoedig
heid Op tweeden rang, den edeldom,
vertegenwoordigdzegt de Veurnaar,
door twee edellieden van de oisUooq klas.
M.’ Van Gaaighem dien alleman! kent en
eenen anderen idem die jaloersch wordt
van hel vernuft en den roem van den
eersten. Gij die ze kent, aanziel eens wel
die twee hoogedele, welgeborene deftig
heden zulk leest vereeren met hunnen
persoon, aanziel die personen van het
hoofd tolde voeten en, indien gij dit kunt
zonder in eenen lach le schieten, ik wil
met u mcê gaan naar Lourdes.
Men durft zulke mannetjes volksvrien
den noemenJa, volksvrienden, zulke
knapen, met of zonder schild, die van
niets anders droomen dan van edeldom
en van de oude voorrechten van den edel-
dom, van dien edeldom die met behulp
der pi iesters boer en burger onder hun
juk deed buigen en aanzag als onderdanen
zooniet als slaven Voor die hoogmoedige
meeslermakertjes hoer noch burger heb
ben noch eigen wil noch eigen gedacht,
zij mogen niet anders spreken en hande
len als hun heer. Proficiat, men begint bij
ondervinding zulke volksliefde le kennen.
Waarom verkeeren sedert eenigen tijd
die extra deftige personnagiën zooveel te
lande bij de boeren en hoerepasloors
Braadt hunne haring misschien niet in
hunne geboortesteden en in hunne fami-
lien
Wal de Veurnaar overigens zegt van
hel feestje is arme praat, oneerlijke con
currentie. Anne praat; ja, de katholieke
scholen zijn nltcn goed, al hunne teer
lingen zullen helden zijn en heiligen, zelfs
de ouders der leerlingen. De Revalenta
Arabica en de pillen Holloway zijn maar
klein bier bij de meesters en scholen met
God. Du Barry en Holloway gij zijl over
troffen! De kwakzalverij gaal nog altijd
vooruit. Oneerlijke concurrentie; ja want
allen die vrij en zonder dwang kunnen of
mogen handelen in onze gemeente en
hunne denkwijze openbaren, zeggen dat
de voorstanders der nieuwe school oneer
lijke concurrentie doen. Deze misprijzen,
beledigen en lasteren don bekwamen en
onberispelijke» gemeente - onderwijzer.
Waarom? Alleenlijk om hun winkel to
I doen gaan. Maar er is geen Iloulhemnaar
die de lasteraars en afjunsligaards ge
looft. De oude onderwijzer is nog aller
achting en genegenheid waardig, ook is
zijne school nog bloeijend, 100 tot 130
kinders van vrije burgers gaan er allo
dagen naag toe, en eenigen hebben zich
in hel laatste concours op eene bijzon
dere wijze onderscheiden. Die goede
uitslag is bijzonderlijk te danken aan don
verdienstelijken gemeente - onderwijzer.
Dal bewijst dal deugd en vrijzinnigheid
nog meer invloed hebben dan sommige
I zoogezegde edele jongens.
Te Zevecote.
Men leest in de Verdediging
Hel zal er spannen Te Zevecote, in
Westvlaanderon hebben de papen eene
groole meting gehouden, uil liefde voor
de ziel van kind! Eerst deden zij met
den burgemeester aan het hoofd eenen
optocht le paard; dan in eene soort van
schuur vertonnen zij de begrafenis van
hel heilig katholiek geloof, dat verzinkt
in brand en rook, waar duivels rond
dansen en huilen, tol dal de zoon des
kosters, een lompe boerenvlcgel, in engel
verkleed het geloof redt en er mcë na
den hemel trekt. De aanwezige pas
toors van Ghistel, Zevecote en Zande
juichen dit schoon spektakel toe
Het tweede toonecl dier belangrijke
meeting verbeeld eene katholieke en eene
liberale school. De minister Van Hum-
beeck komt met een brood onder den
arm, en wil de.kinderen niet eer eten
geven of hij moet hunne ziel hebben. De
papen roepen liever sterven van honger.
I)an wordt er een liedje gezongen aan
eengelijmd door zekere Kesteman, vrij
onderwijzer le Zande. Wij declen er eenc
brok uit mede. De lezers zullen dan
kunnen oordeelen, welk een kadee die
Kesteman is, en welk onderwijs hij geven
kan.
De geuzen woedend schreeuwen;
De priesters uil de school
En kroost der trotschc leeuwen
Versmacht in helschen dool
Gezielt gelijk ons vaadren,
Met vlaamschen leeuwenmoed,
Hel bloed kookt in onze aadren,
Van kristelijke woed.
Neen, nooit! O, Satans telgen,
Bederft gij T kinderhart;
Dit zweeren trouwe Belgen
n Aan God, die alles tart.
En zulke ellendige karamelverz.cn zingt
't Geloof gaat naar de maan.
Men verzekert dat de Sl-Pieterspenning
van 1879-1880 eene vermindering van
eenige millioenen oplevert. De klerikale
dagbladen zeggen dat dit tekort voorkomt
door de opofferingen welke de katho
lieken gedaan hebben voor de schooiers
scholen.
Men zegt ook dat de paus gevraagd
heeft, dal men geene inschrijvingen voor
zijn nieuwjaar meer zou openen. I
Men schreef uil Veurne, den 11" Juli,
aan hel bijvoegsel van den'Zondagbode,
het volgende nieuws
De nieuwe meisjesschool is bijna op-
gebouwd. Zij is prachtig, luchtig en
ruim, gelegen nevens de Stadswande-
ling, in volle lucht bijgevolg. Builen de
gewone betalende en koslelooze scho-
len, zullen de Zusters Annoncialen ook
nog een pensiomiaal houden; is te
hopen dat er in T korte te weinig plaats
zal zijn.
Eilaas! die hoogmoedige hoop is verre
van zich te zien verwezentlijken. Niet-
tegensliiiiii<le ut pootjiuKuu van hunnen
geestelijken bestierder die de talrijke
voordeelen van zijn geslicht op dc
vier gewesten van Belgie heeft doen uit
bazuinen, zijn er slechts op den dag van
heden drie pensionnairen welke die luch
tige, zoo ruime en gezonde zalen be
wonen. Welke teleurstelling en inde
tra’! Ja, van daar al die bittere en zwarte
toe-
X.
-wre—1n.nu1.41rr111.1 tviujh»
Opening van het tooneeljaar 1880-81.
