le
N." 3 kwam omzendbrieven en plak
brieven aan de commissie ter hand stel
len, en de beschuldigingen die hij tegen
hel armbestuur en legen de gemeente
scholen wist uil te brengen, waren zoo
kinderachtig en zoo overdreven, dal
iedereen zegde: wel, wel, M.' de deken
doet bel flauw, en hij had beter gezwe
gen. De Patrie moei ook van dal ge
dacht zijn, want zij laat de helft van de
verklaring van den heer deken in den
doodboek.
Zou men niet zeggen, als men dat leest,
dal de klerikalen zaken gingen ten horde
brengen die de liberalen tol slof moesten
vernietigen. En, och arme! wat hebben
zij voor den dag gebracht? Laat ons zien.
En n.*4? Het ventje heeft zich bela
chelijk gemaakt. Komen verklaren dal de
dischheeren gewonen onderstand wei
geren aan de ouders die hunne kinders
naar de lapscholen zenden als het arm
bestuur zelve dit op alle mogelijke wijzen
bekend gemaakt heeft, en vervolgens
prullen vertellen gelijk de historie van
Goppens en de historie van Bodeyn
.Moei men daarvoor advokaai zijn!!!
De openbare besturen en in I e bijzon
der hel bestuur der spoorwegen van den
Slaat, geroepen om mede te werken lol
hel slagen der jubelfeesten, hebben, even
als de leden der comiteiten van inricht en
uitvoering, recht op de dankbaarheid van
hel Land.
Allen hebben zich mei ijver en versland
van eene hij uitnemendheid moeilijke laak
gekweten.
Nu deze schitterende betooging onzer
werkzaamheid in al de lakken der be
schaving ten einde liep, kan België echter
niet stil blijven noch zijne taak als afge
daan beschouwen. De vreemde volken
hebben terzelfder tijd als wij groolen
vboruitgang gedaan en hierdoor beroepen
zij ons lot een vreedzaam doch geducht
strijden in al de vakken waar hel ons
gelukte eene eereplaats in te nemen.
Ik vertrouw dal hun voorbeeld en hun
ne mededinging de Natie zullen aansporen
lot het aanwenden van nieuwe pogingen,
opdat zij aldus op hare beurt nieuwen
vooruitgang kunne verwezenlijken.
Mol bel oog daarop, is het wensehelijk
dal men er zich op toeleg,re om zonder
ophouden hel zedelijk en verstandelijk
peil der bevolking te verhoogen, hare
wetenschappelijke en technische kennis
sen uil Ie breiden.
Mijn Gouvernement zal geen enkelen
maatregel verzuimen om dil doel te be
reiken; hel zal er aan medewerken door
voortdurend het openbaar onderwijs van
allen graad te versterken en te ontwik
kelen, in overeenstemming met onze
grond weltelijke beginselen.
Ten gevolge van den nieuwen toestand
dien verscheidene staten van Ooslelijk
Europa hebben verkregen, heb Ik mei
hen diplomatische betrekkingen aange
knoopt, welke reeds hel onderleekeuen
van handels- en andere overeenkomsten,
waarover wij ons mogen verheugen, voor
gevolg hadden.
Mijn Gouvernement ontvangt bij voort
during van wege al de Mogendheden blij
ken van vriendschap en loegenegene be
langstelling.
Oorzaken die u bekend zijn, gaven
aanleiding tol hel afbreken van onze be
trekkingen met het Valicaan.
Terzelfder lijd als wij ons nationaal
jubelfeest vierden, mochten wij eene ver
betering in den algemeenen toestand van
landbouw tn nijverheid vaststellen. De
gemiddelde opbrengst der oogsten is veel
grootcr dan sedert verscheidene jaren en
alhoewel mende nijvorheidscrisis nietals
geëindigd mag beschouwen, toch heeft
de bedrijvigheid in hel meerendeel onzer
werkhuizen toegenomen.
Ten einde de pogingen der bijzonderen
kracht bij le zetten, zal hel Gouvernement
er zich op toeleggen om den kring onzer
handelsbetrekkingen en inlichtingen uil
te breiden. Hel stelt zich voor den werk
kring onzer agenten van don buiienlaiid-
schen dienst ruimer te maken door ach-
lervolgens nieuwe bezoldigde consulaten
te stichten en door ’t vestigen van nuttige
inrichtingen, die, evenals hel Handcls-
museum, de fabrikanten over de hulp
bronnen der vreemde markten zullen
inlichten.
De burgerwachten helleger, die ge
durende al den tijd der leesten eene rol
vervulden in verband met den voornamen
rang die zij in onze instellingen bekl.eeden,
blijven voortdurend door hunne vader
landsliefde en hunne krijgstucht de billijke
verwachtingen des lands beantwoorden.
De toestand van de Schatkist is verbe
terd. De financiëele maatregelen, die door
de Kamer werden gestemd, hebben den
uitslag gehad welken mijn Gouvernement
cr van verwachtte toen het die voorstelde.
Van nu af, is liet zeker dal liet tekort
hetwelk men voor 1879 voorzag, in ruime
mate is verminderd, en het toenemen der
ontvangsten laat verhopen, dat de be
groeting van 1880 in evenwicht zal sluiten.
Door aan de meerdere inkomsten hunne
normale bestemming te geven, was het
mogelijk met kracht de uitvoering voort
te zetten van groote openbare werken die
onze middelen van voortbrenging moeten
doen toenemen, en tevens ook een krach
tiger» stool te geven aan de ontwikkeling
van hel openbaar onderwijs.
Terzelfder tijd als de Kamers zich
zullen bekommeren om den zedelijken en
sloiïelijken toestand des lands, zullen zij
er ongetwijfeld aan liouden om de her
ziening van de Wetboeken, door de
Grondwet voorgeschreven, le voltooien.
De werken belrckkclijk hel Wetboek
van koophandel, de Wetboeken van bur
gerlijke rechtspleging en strafvordering
zijn reeds voor een goed deel afgedaan en
mijn Gouvernement heeft eene inleidende
studie der herziening van hel burgerlijk
Wetboek doen beginnen.
Wetsontwerpen op de riviervisch-
angst, even als hel landelijk Wetboek
zijn bij de Kamers ter beraadslaging in
gediend.
Heeds bij den aanvang van den zittijd
van 1878, heeft mijn Gouvernement u met
zijne inzichten en ontwerpen aangaande
het bestuur der openbare zaken bekend
gemaakt.
Hel programma drl twee jaar geleden
werd opgesteld, is op verre na niet uit
geput. Mijn G luvernemcnl stelt zich voor
de verwezenlijking van dit programma
met zooveel krachtdadigheid als gema
tigdheid voort te zeilen, en rekent le dien
einde op uwe eerlijke en vaderlandslie
vende medewerking.
Talrijke toejuichingen en kreten van
Leve de Koning'. basteji langs alle kan
ten los.'
Zijne Majesteit groet n verlaat de zaal.
(1. M. d>- Koningin verwijdert zich ins
gelijks, te midden der toejuichingen en
der kreten Leve de Koningin!
De lieeren senators begeven zich naar
de zaal hunner zittingen.
De koninklijke zitting wordt gjheven.
£*o kuracr.
Woensdag heeft de Kamer haar bureel
samengesteld.
M. Guillory werd tol voorzitter her
kozen met 55 stemmen tegen 31, gegeven
door de rechterzijde aan M. Tltibaul, de
redenaar der abdij van l’lorefle, die den
opstand der volkeren verwacht ten voor-
deele van de herstelling der wereldlijke
macht van den Paus.
Do lieeren Descamps en Le Hardy de
Beaulieu werden het kozen tol onder
voorzitters; de lieeren Pety de Thozée,
d'Andrimonl, de Vigne en prins Alfotis
de Gliimay tol secretarissen, de laatste in
vervanging van M. Lescarls, die van dit
ambt heelt algezicti.
Bij hel plaats nemen in den voot zillcrs-
zetel heeft M. Guillory de Kamer bedankt.
Terstond daarna deed zich een incident
voor, dat van groote bcteckenis on ge
grond is. De pastoor-deken van Sinte-
Gudtilakerk had de Kamer bij brieve ver
zocht hel Te Deum bij te wonen, dat op
15 dezer zal gezongen worden in zijne
kerk.
M. Goblet d’Alviella heeft aan de Kamer
voorgeslold te beslissen dal zij zich niet
in korps naar die plechtigheid zou be
geven; na bel gedrag der bisschoppen,
ter gelegenheid van de 50’ verjaring onzer
onal hankelijkheid, zou hel strijdig zijn
met de waardigheid der Kamer indien zij
eene plaats ging afbedelen in hel Te Deum
der Sinte-Gudulakerk.
Bij deze woorden, die door de linker
zijde werden locgejuichl, sloot M. Dupont
zich aan, alsook M. Bockstael, die met
recht en reden deed uilschijnen, dal de
uilnooodiging, door den pastoor-deken
gedaan, bespollelijk was, vermits al de
leden der linkerzijde, die de schoolwet
hadden gestemd, in den ban zijn.
Gebanvloekten die door de geeslelijhcid
verzocht worden naar de kerk te komen
en eene godsdienstplechtigheid bij te
wonen Is dat nu niet zot
Maar hel waren hier hoog geplaatste,
rijke en machtige-mannen die werden
gevraagd en dan 'l woord komt hier
goed te pas ja, dan doel M. pastoor
water in zijnen wijn. Mot boeren, werk
lieden en andere geringe menschen zou
den do geestelijke zooveel complimenten
niet maken; die worden zonder genade
buiten den doop, buiten de communie en
builen liet geestelijk huwelijk gesloten;
die kunnen zelfs geen absolutie op hun
doodsbed krijgen. Oh, maar daar is geen
oog vet op, ziet ge, en dan kan hel M.
den bisschop of M. den pastoor weinig
schelen of hunne ziel naar den hemel of
naar de hel gaai.
MM. Nothomb en de Haerne hebben
het voorstel van M. Goblet bestreden,
maar heel flauwkens; zij voelden wel dal
zij in de klem zalen en de linkerzijde
heeft dan ook hel voorstel aangenomen
mei 46 stemmen legen 26.
Wij juichen deze beslissing geestdriftig
loe en wij hopen, wij wenschen van
ganscher harte dat de Kamer op die baan
zal voortgaan, 't Is alleen op die wijze
dat den lieeren bisschoppen en pastoors
het hoofd zal gebroken worden.
De zitting werd gesloten mei de be
noeming der commissie van T adres in
,a iiwoord op de Troonrede; de lieeren
d’Elhoungne, Dupont, Couvreur, Crom-
bez, Janson en Malou maken er deel van.
De Kamer werd verdaagd tot hel ont
werp van adres zal gemaakt zijn.
N.’ 2 kwam zich verontschuldigen.
M.' de pastor, zegde de voorzitter, vol
gens zekere getuigenissen zoudt gij ge
predikt hebben tegen de schoolwel’
Neen, mijnheer, maar ik heb gepredikt
om de menschen van hel kwaad af te
houden, gelijk het onze plicht is vol
gens de bevelen van Monseigneur en zijne
heiligheid den Paus, en volgens de wellen
der 11. Kerk en de leering van Onzen
Heer Jesus Christus Onzen óppersten
Zaligmaker. Hebt gij niet gezegd in
den preekstoel dal de onderwijzeressen
der gemeenteschool onzedig zijn’ Onze
dig?.... Neen. Mijnheer, maar onzijdig,
onzijdig. Hebt gij niet gezegd dal de
normaalscholen van den Slaat slechte
scholen zijn, dat men er slechte boeken
leert, dal men «r 's vrijdags vleesch moet
eten’ Wel neen ik, Mijnheer, ik heb
alleenlijk gezegd dal de scholen neuter
zijn. Zoo dal het al niet waar is wal
men ten uwen laste gezegd heeft
Neen’l, Mijnheer. Hebt gij iels anders
te verklaren’ Neen ik, Mijnheer.
En hij ook vertrok.
En zijn nu de liberalen van Veurne ver
pletterd’ Wel! zij zijn integendeel zoo
frisch en zoo gezond, zoo vol vreugde en
zoo vol moed Dagelijks ook wordende
liberalen meer en meer bemind door de
Veurnesche burgersklas, omdat de bnr-
N." 1 zegde Men liecrc, 'k geloove dal
T bij misslag is dal ik hier geroepen ben
T Is mogclijk, maar als gij iels te
zeggen hebt, gij moogl spreken neen
ik.Menheere, 'k en heb ik niets le zeggen.
Zoo dal gij niets le zeggen hebt
neen ik, Menheere. En hij vertrok.
Is do liberale partij van Veurne
nu verpletterd
De kortgebroekle schrijvers van den
heiligen Eemnnnr hadden aangekondigd,
dal hel schoolonderzoek verpletterend
gers zien dat de liberalen menigvuldige
bijeenkomsten houden, de neringdoeners
genegen zijn, en alleman laten leven, daar
de klerikalen, van hunnen kant, geene
lien menschen bijeen kunnen brengen,
ten zij in hunnen onnoozelen lap, waar
«iemand profijt of voordeel uil trekt.
Beknopt verslag der Kamer
zittingen.
Wij kunnen onze lezers niet genoeg
aanmanen, niet genoeg aansporen, in le
schrijven op het beknopt verslag der
kamerzittingen. Het alionncmcnl kost
maar één [rank's jaars en daarvoor be
komt men de verslagen van al wal er
verricht wordt, zoo wel in den Senaat als
in de Kamer der volksvertegenwoordi
gers, en daar en boven nog de processen
verbaal van hel schoolonderzoek, die
zulke verpletterende feiten ten laste der
pi ieslerpariij bevatten. De avonden zijn
lang en iedereen beeft nu tijd van le lezen:
dal iedereen zich onderriclite in de poli
tiek van hel land, iedereen heeft er belang
bij, want deze politiek is niets anders dan
hel bestuur der zaken van hel groot huis
houden, waarvan alle Belgen deel maken.
Alle brievendragers zijn bemachtigd
nieuwe inschrijvers le aanvaarden mus
betaling op voorhand van één frank
‘s jaars.
En welke ware waarheden, van aard
om het schaamterood achter de parle-
mentaire oogen te doen uilkomen
hebben die groote koppen voor den dag
gebracht Wij zullen hel gaan bekend
maken.:
Vier klerikale getuigen kwamen
voorschijn 1.’ de liooldonderwijzer van
den tap, hij die van naaide lol draad
weet, waarom er zoo een klein gelul
Veurnesche leerlingen in zijne school zijn;
2.° de pastor van S.' Walburga, de wel
sprekende man, die alles durft zoggen en
niets zoudt achterhouden, wanneer liet
de verdediging geldt der wellen en rech
ten der II. kerk, wanneer er kwestie is
van te strijden voorde leering van Onzen
Heer Jesus Christus, Onzen oppersten
Zaligmaker; 3.’ de pastor-deken van
S.‘ Nicolaus een hoogeleerde man.
die gedurende 17 jaar professor is ge
weest, en die
in ‘t rijmen en 't dichten
voor niemand moet zwichten,
zelfs niet voor Emiel van Zandc; 4.° een
advokaai, die hier door het toedoen der
geestelijken warm neergezeten is, om in
alles en overal onbeschroomd hunne poli
tiek le verdedigen.
ging zijn voor onze liberalen. Ziehier wal
zij er over zegden in hun nummer van 3‘"
dezer: Indien die mannen (de leden der
pat lemeiitaire commissie) hier geko-
men zijn om de ware waarheid te
hoorcu, hewel, zij zullen ze hooi en, en,
wij beloven hel hun, ze zal van aard
zijn om hei schaamterood achter hunne
parlementaiie oogen te doen uilkomen,
indien er nog schaamte gevoel bij hen
bestaal.
Nog iets over het schoolenkwest
te Veurne.
De opstellers van ons pastorsgazcljc
noemen hel schoolonderzoek in onze stad
de vroolijke historie van Napoleon in
Sedan, ’i gebraau kicken cn coiisoorlen.
Ol hel schoolonderzoek eene vroolijke
historie voor onze klerikalen geweest is,
daar twijfelen wij grooteiijks aan, en met
reden, want sedert de verledenc weck
zijn die heilige mannen kwaad en boos
aardig om le bijlen. En wie is cr gelijk
een gebraan kieken uit hel schoolonder
zoek gckomefi? Het is zeker wel de heer
deken en eonsoorlen, maar bijzonderlijk
de het r deken.
Die man wil fijn zijn, cn hel is door
zijne schuld dal hel nu alom bekend is.
dal de leerlingen van het geestelijke col-
legie, onder de oogen van hunne meesters,
zich op de straat gedragen als slecht op
gevoede kinderen, die zich niet schamen
geus te roepen achter deftige burgers, en
uuur da lauvliugou <l,>i idluuaale M’.liuleil
slecnen te werpen. Hij wil fijn zijn, en
hij durft eene vergelijking maken tusschbn
de tapschool en de gemeenteschool
welke laatste, hij eene slechte school
noemt, als iedereen in onze stad weel en
zegt, dal de kinderen tienmaal heler
loeren in de gemeenteschool dan in den
heiligen tap. Had die fijne man liever die
potjes gedekt gelaten
De lieer Aflënaar heeft durven beweren,
dal, zonder den maatregel genomen door
het armbestuur, bestaande in hel wei
geren van gewonen onderstand aan dc
discligenotcn welke hunne kinderen naar
de gemeentescholen niet zenden, de kle
rikale scholen geene tien arme kinderen
zouden gemist hebbenHoe heeft dc
heer deken zich aldus kunnen bedriegen,
hij die weet dal men aan de disciige-
nooten, die wilden hunne kinderen uil dc
gemeentescholen trekken, beloofd heelt
van ze le onderhouden van op tot neeie. En
dil hebben de klerikalen, niet alleenlijk
gezegd, maar zij hebben hel ook gedrukt
in hunne pastorsgazel. Men leesi inder
daad in den l’euninar van 17"" December
1879. De arme menschen die de disch
verstoot, zijn geholpen en ondersteund
door de genootschappen van christelijke
liefdadigheid, en de rijke katholieke
familiën: huispachl, branding, brood,
kledingstukken, alles is hun gegeven,
volgens noodwendigheid; in een woord
zij zijn onderhouden van op tot necrc,
zoowel en misschien nog beter dan door
den disch; alle gelegenheden worden te
baal genomen om hunne armoede te
verzachten, om hun troost en hulp in
geven. Men ziel het, zij hebben aan
de arme menschen meer beloofd dan
het armbestuur geven kan, en nochtans
alleenlijk drie of vier behoeftige huisge
zinnen hebben gehoor verleend aan den
oproep der geestelijken. Wat bewijst dil?
Of wel, dal dc dischgenoolen geene
hoegensamde achting hebben voor do
pastorsscholen, of wel, dal zij niet steu
nen durven op de klerikale beloften.
De heer Anenaer heeft dc dischheeren
beschuldigd van aan de arme menschen
hunne vrijheid te ontnemen, in tegen
strijdigheid met de voorrechten aan allen
Belgischen burger door de grondwet ge
waarborgd, wanneer deze bestuurders
niets anders doen, dan sliptclijk hunne
plichten volbrengen. Hier nogmaals heeft
I
l
IMBBMBWMRIWggg" >li.lil..!«ÏBWrT
geschiedkundige optochten, wetenschap
pelijke, huishoudkundige of letterkundige
vereenigingen hebben beurtelings het ver
leden met al zijn roem opgeroepen, de
voornaamste feiten onzer nieuwere ge
schiedenis herinnerd, den wedijver onzer
ontelbare toonkundige maatschappijen
aangeprikkeld. De inwoners onzer sleden
en dorpen, toegestroomd om hun deel aan
die vreugdebetoogingen te nemen en de
tentoonstellngen te bezoeken, hebben door
hunne houding een nieuw bewijs gegeven
van hunne vaderlandsliefde en van den
bewondcrenswaardigen geest van orde
die hen bezielt.
mWHUkLI LJ__ 1J..!!1 J !UJ. 8SWBBWP
