"I
I
Ressort Veurne-Dixmude.
Gisteren, omtrent den middag, is den
linker dijk vaii-den Uzer bij Nieuport door-
Waarom uu geene gebeden
De geestelijken, die hel altijd zoo goed
weten te passen, wanneer zij gebeden
voorschrijven, hetzij om regen te beko
men, hetzij om den regen te doen ophou
den, als hel weder gaal veranderen,
hebben nu eene schoone gelegenheid om
eens temeer hunne macht te loonen. Dal
zij nu,eens gebeden doen om ons van den
regen en liet hoog water te bevrijden. Als
zij dat kunnen bekomen, zullen zij oenen
grooten dienst doen aan vele ongelukkige
lieden en vooral aan buitenlieden, die zoo
doordeovci stroom ingengekweld worden.
De bisschoppen, die zoo mild zijn met.
hunne gebeden voor de katholieke scho
len, zouden nu toch wel een gebed mogen
over hebben, opdat de hemel de ramp
zou afkoeren of tegenhouden, die geheel
ons land bedreigt.
Maar misschien raadplegen de bisschop
pen den barometer en zien zij dal bel nog
niel gaat ophouden van regenen en zijn
zij vooreen liasco bevreesd.
Ofwel, willen zij geene gebeden doen,
waarvoor zij niel betaald worden?
Wal er van zij, de geestelijken laten
eene schoone gelegenheid voorbijgaan on
loonen zich hoogenaamd niel menschlie-
vend, ofschoon zij ook blootgesteld zijn
van water in hunnen wijnkelders krijgen.
onderwijs. De meesten worden door
hunne ouders naar de mijnen en de fa
brieken gezonden of gebruiken zetelde
veldwerken. De wel die de ouders dwingt
hunne kinderen te voeden, moet ze dwin
gen hen te doen onderwijzen. Dit is een
maatregel van sociale orde.
Hel verplichtend onderwijs zal het
gouvernement lol aanzienlijke onkosten
brengen, want hel moei het ouderwijs
kosteloos aan allen verschaffen. Het mag
aan deze laak niel le kort blijven. Hel
verplichtend en kosteloos onderwijs zal
de doodsteek zijn voor de klerikale scho
len en den invloed der geestelijkheid.
Het zal hel land vrijwaren legen de ge
varen welke dé onwetendheid der buiten
lieden en hun lanalismus het noen loopen,
die alle dagen aangeliilsl worden door
degenen zelfs welke de Maatschappij be
taalt om hen te moraliseeren
Het schoolenkwesi zal deze stelling op
eene schitterende wijze komen bevesti
gen, zijne gevolgtrekking, wij zijn ervan
overtuigd, zal zijn: hei onderwijs vol
strekt wereldlijk, kosteloos en veip'.ich-
tend.
Zachtmoedig gelijk lammekens.
Onze politieke priesters hebben niets
meer le zeggen, en zoowel ia hunne ga
zel, den heiligen Leugenaar, nis op den
bevolking en den builen aan hunne afper
singen onderworpen is. Maar niettegen
staande hunne welbekendezuinigheid kun
nen onze landlieden geene voldoende
toeslagen meer bijbrengen, en de kleri
kale gehlkist is snel aan hel ledigen.
Vandaarde In kommering der klerikalen
voor den landbouw. Vandaar hun zuchten
en hun gejammer hij hel zien van eenen
tegenspoed.
Wij betwijfelen geenszins de rechzin-
niglieid der gevoelens welke de klerikalen
voor den landbouw uitdrukken.
Wal wij echter met reden betwijfelen,
dal is hun genegenheid voor de landbou
wers zelf. Jl a/ de klerikalen in den land
bouwer beminnen, dat is zijn persoon niet,
maar zijn geld.
preekstoel, zijn zij zachtmoedig geworden
gelijk lammekens. Zij vallen mi niemand
niel meer aan in onze stad; men hoor van
geene nunneknijzers meer, van geene
broodroovers, van geene speurhonden, van
geene zielennioorders, van geene yeusehe
onderwijzers en onderwijzeressen
Neen, onze klerikale kopstukken laten
tegenwoordig alles gerust, zij spreken
zelfs van de letters T H (Tjeefs Hieruit)
niel meer, en met Paaschen aanstaande
zullen zij blijde zijn van de absolutie te
mogen geven aan iedereen.
Waarom zijn onze zwarte meesterma-
kers zoodanig veranderd sedert eenige
maanden? Omdat zij ondervinden, dal
hunnen haring in Veurne met braadt, om
dat zij gewaar worden, dat, hoe builen-
sporiger zij zijn, en hoe meer hun gezag
en ook hunne profijt jes verminderen.
Ah! die mannen hadden gedacht, dat
hel genoeg was eenige grove woorden,
eenige bedreigingen, eenige banvloeken
uil te spreken om onze oHicieöle scholen
te ontvolken; maar hebben zij zich be
drogen gevondenEen klaar bewijs
dal de Veurnaars veel meer luisteren naar
gezonde reden, dan naar onnoozelen kwe
zelaarspraat.
Ziehier de lijst der leerlingen onzer
oiïicii ële scholen bij liet sluiten van liet
jubeljaar 1880.
Maandag is de zaak Heule voor de
korrekliOnneele rechtbank van Korlrijk
opgeroepen.
De rechtbank is Samengesteld uil de
heeren Titeca, voorzitter, Verbeke en
Jonckheere, assessors.
Hel openbaar ministerie wordt bekleed
door M. Hoels, prokureur des konings.
Dc verdedigers zijn: MM. Verriesl en
Claeys, van de balie van Koilrijk.
De 10 beschuldigden, waaronder den
onderpastoor en eene vrouw, zijn tegen
woordig.
Onze lezers welen waarvan er kwestie
is. Hel is le Heule, dal een bijzondere
commissaris en de gendarmen zijn aan
gevallen geworden; om bun leven te
verdedigen hebben de gendarmen vuur
gegeven, een man werd gedood en ecu
ander gekwetst.
Onder de overtuigingsslukken b. vindt
zich den strooien man, waarvan zoo
dikwijls kwestie is geweest en die in
zeker comediespel door de Tjeefkens
opgevoerd, den heer minister van open
baar onderwijs moest verbeelden.
Er zijn GG getuigen opgeroepen.
De eerste getuige, de onderzoeksrechter
De Smet, zegt dal getuigen hem verklaard
hebben dal eene herbergierster twee dub
bele filers genever geschonken heeft aan
vrouwen en mannen. Hij zegt ook dal hij
sporen van vuiligheid en sleenen op den
voorgevel van hel gebouw dat moest
ontruimd worden, beeft opgeinerkl.
De strooien man, die met een bezem in
de hand stond, zegt de onderzoeksrechter,
had gediend voor hel feest van den
pastoor.
De gendarmen hebben op eed ver
klaard, dat zij gescltolen hebben, dAar de
dreigende houding der volksmenigte lien
deed gelaoven dal hun leven in gevaar
was.
M. Lagae, burgemeester, getuigt dal
sinds die gebeurtenis, hij en zijn broeder,
doodsbedreigingen hebben ontvangen; dat
hij met steenen is achtervolgd geworden
eu dal zijne moeder beleedigd en met een
mes is bedreigd geworden.
De pastoor legt eene geheele andere
verklaring af dan in hel onderzoek.
De kinderen, die bevestigd hadden in
het onderzoek, dal de klok voor hel ver
trek van den onderpastoor uit de kerk,
was geluid geworden, zeggen nu liet
tegenovergestelde.
De prokureur des Konings heeft voor-
behoudingeu gedaan nopens de getuige
nissen van den pastoor en andere getui
gen, die hij waarschijnlijk zal vervolgen
voor valschen eed.
Da belangstelling der klerikalen
voor den landbouw.
Het is bijna Ónmogelijk de klerikale
gazetten lelezen zonderee bittere klachten
in le vinden over den droevigen toestand
van den landbouw. Nu is bet de koude
an weer de warmte en de droogte, nu is
het den regen welke den landbouw in
gevaar brengt.
Onze devotelijke klerikalen zijn er hel
hart van in getrapt.
Maar die belangstelling welke zij voor
den landbouw schijnen aan den dag te
leggen, is dat wel uit broederlijke gene
genheid, uit liefde voor de landbouwers
of is het met liever uit vrees dat zij den
boer met zooveel geld uil den zak zullen
kunnen kloppen als zij wel gaarne zouden
doen
Onze klerikalen moeten inderdaad ge
durig in de beurs onzer landbouwers
komen putten. Tijdens de middeleeuwen
waren de noeren verplicht aan de geeste
lijkheid tienden te betalen; heden zijn de
hSCï> dt‘r geestelijkheid niet minder
og. Deze stelt nieuwe belastingen in bij
elke gelegenheid en onder alle vormen.
Het yeistand van geld te kloppen is bij
onze iillramontaneu oneindig grooler dan
bij bel is gelijk welken financieinan in
Europa; icdeieen zou terugdeinzen voor
<1e laak, waarmede eenvoudige dorpsnas-
toors mede gelast zijn, namelijk, kost wal
kost, miljoenen bijeen te brengen. En zij
schrappen ze, die miljoenen, daar waar
elk ander mensch beschaamd zou zijn
eenen stuiver te aanvaarden.
Edoch alles heeft een einde, en daar
waar niets is, verliest zelfs de priester zijn
recht. De klerikalen worden dal sedert
ceiiigen.lijd gewaar: de geldelijkeii toe
stand dei fanbouwers is achteruitgegaan
ten gevolge der slechte sezoenen welke
wij doorslaan hebben, en de roofzuchtige
hand dor geestelijkheid vindt soms bitter
weinig in de zakken, waar zij ju komt
pulleu.
De jeremiasklachlen onzer klerikalen
zijn md hunne begoerJjjke handen voor
de kaxjj woivjiwre tejjrzzm onzer land
lied eja suiawii.. Ja. tómtaïtl. den ellendi-
gen totttuiud waudea tiajidimaw gaat hun
•diep ter tajine.
Van dag tol dag vermeerderen de tui t-
ga\en onzer klerikalen, en hunne Ituljj-
tbiioimen verdroogen. Eertijds had öicm
sfecbll.s ide kleine Chineeskens le reddt«-
ibedeu zijn er eene menigte andere Meu
ken te ondersteunen, die oneindig meier
kost n. De geestelijkheid heelt zich lot
over de ooi en in hel politiek gestoken, en
de wijze op welke zij propagaude maakt,
kost tiaar de oogen uil het hoofd. Ueris
met door op dc gemoederen to werken,
door de overtuiging der menschen te ver
anderen, dat zij hopeukan te overwinnen.
De klerikalen moeten dc menschen iii
hunne stoffelijke belangen aantasleu. ook
•nemen zij hunnen toevlucht un het voort
durend gebruik van het kiesbedrog tot
hel omkoopeu van kiczeis, lot duizend
.schandelijke middelen, die degene ver
lagen welke er liet voorwerp van zijn, en
waarvan dan ook groole sommen golds
noodig zijn.
En de kiezing is nog op verre na alles
niet; daar is dan nog Si. Pieterspenning
dje gedui ig geld vraagt; daar heeft men
vooral liet gauselm jaar door, dc kleri
kale scholen te oiiderboodien, die scholen
welke onze bissebopjw n in een oogenblik
van dolzinnigheid opgeriebt hebben, op
gevaar van hunne partij voor altijd ten
gronde te richten. Eindelijk zijn daar nog
die twiulig duizend en meer pastoors en
nonnen (e onderhouden en te verrijken
om hen in staat te stellen hunnen invloed
en hunnen dwang zoo ver mogelijk te
doet) gevoelen.
De lasten die op de klerikalen wegen
zijn overgroot, en men zou zich afvragen
waar zij zich hel noodige geld verschaf
fen, imltcti men niel wisl dat geheel onze
Algeiiieeiic lijdingen.
Bij koninklijk besluit van 29 dezer, is de
heer B. Bernolet, prokureur des konings
bij de rechtbank van (‘eisten aanleg te
Veurne, ridder van het Leopoldsorde be
noemd.
Zondag is te Schoorbakke een ..mm
lelijk ongeluk gebeurd. Vier arbenrrs
vaarden met een bootje op den Uzer, ge
laden met eenige materialen voor liet
vei sterken dei dijken, toen het ligt vaar
tuigje door den stroom werd medegei ukt,
en omsloeg. Twee der mannen konden
zich redden; de andere twee verdronken,
De genaamde Frans Mattbys, 70
jaar oud, rentenier le Snaaskerke, is
maandag avond aldaar, door de duisler-
gesukkeld. 's An-
is zijn lijk nabij
Eene vrouw levend verbrand Wij
hebben eene nieuwe ramp aan le leeke-
nen veroorzaakt door de petrol. Over
eenige dagen draaide eene huismoeder,
le Kousbrugge, gehuchle Ascappel, de
quinquel dood die aan hel plafon hing;
zij draaide net Koesje in ae one, die in
brand gerankte eu dc lamp sproi.g. De
vlammende olie viel op de kieederen van
de vrouw die geheel in brand geraakte en
schier verkoold werd. Er was geene hulp
le brengen, de ongelukkige stierf in de
ijselijksle pijnen.
Wees voorzichtig, dat deze ramp aan
uwe aandacht niel ontga; oppassen is dc
boodschap voor allen.
Oostende is zonder tegespraak de
belangrijkste vischmai kt van Europa. Ge
durende de maand november is er in de
vischmijii alleen van die stad voor 325,000
frank visch verkocht. Heel die hoe
veelheid visch wordt in ons land niet
geëten; veel ervan gaal naar den vreemde
en wekelijkse!) zelf wordt er vervoerd
naar Petersburg in Busland, en naar Bu
charest iu Turkije. Om die lange reizen
zonder bederf le doen, wordt de visch
zorgvuldig met ijs omringd.
De nieuwe minister van oorlog, de
heer Gralry, heelt dei: volgenden otn-
zendbiAef aan de krijgs-ovei heden gezon
den Mijuheeren, er is mij te weet ge
komen, dal iu zekere garnizoenen, zetel
van een bisdom, de of) eieren deuken
verplicht le zijn in korps een bezoek to
brengen aan de bisschoppen, ter gelegen
heid van nieuwjaardag, en dal in andere
steden dit gebruik niel gevolgd wordt.
Daar die bezoeken door geene hoege
naamds wetsbepaling of reglement voor
schreven worden, heb Ik besloten om
eenheid in die wijze van handelen te
brengen, in zulke omstandigheid, dal dc
bezoeken in kwestie voortaangeene plaats
meer zullen hebben.
De koning, heeft 20,000 fr. geschon
ken, om verdeeld le worden, door het
depai lemeiil van binnenlandsche zaken,
lusschen de slachtoffers der overstroo-
mingen.
De ilevue des travaux publiés meldt,
dal door een belgisch ingenieur eene
machicn is uitgevonden, waarmede de
echte kant, die lol dusverre slechts door
meiischenhandcn vervaardigd kon worden,
langs mekanischen weg gemaakt wordt.
Voor deze hoogst belangrijke uitvinding,
die evenals indertijd de ontdekking van
de inachine-Jacquard eene ontzaglijke
omwenteling op nijverheids gebied teweeg
zal biengen, indien zij althans aan de
gekoesteide verwachting beantwoordt, is
den ontwerper door een amerikaansch
De loting zal dit jaar plaats hebben op
de volgende tijdstippen
Wij hebben hel volle vertrouwen dat
het getal leerlingen onzer ofïiciëele
scholen nog altijd zal aangroeien on dur
ven daarenboven verzekeren, dal, hoe
bloeiender deze scholen zullen zijn, en
hoe stiller zich onze politieke geestelijken
zullen houden, en hoe meer rusten vrede
en goede overeenkomst er in Veurne
zullen heerschen.
Zoo a's wij hel in ons vorig nummer
gezegd hebben, heeft hel watei verledene
week in Veurn'Ambacht eene buitenge
wone hoogte bereikt. Sedert meer dan
3D jaar was het zoo hoog niet geklom
men, en het stond i centimeters hooger
dun tijdens den vloed van 1872.
Hel water iu den Uzer is ook nooit
lioogcr geweest, en bevond zich, den 25e“
en 26“" dezer, op 2‘“35 hoven zijn gewoon
peil, hoogte die ovci eenkomt met daar
omtrent 3m00 boven het gewoon peil van
water in Veurn'Ambacht.
Moedige pogingen heeft men aange
wend om Veurn’Ainbachl van zulke ecu
onheil te bevrijden, en gedurende eene
gansche week is er nacht en dag gevi ochl
geweest, om den IJzerdijk, op eene uit
gestrektheid van meer dan eene uur, op
te Imogen en le versterken.
Al de bedienden van hel Bestuur van
Bruggen en Wegen hebben op de lolfe-
lijkste wijze hunnen plicht volbracht
allen, le beginnen van den hoof’d-iiige-
nieur, den heer l’iens, bevonden zich op
de bedreigde plaatsen en zijn er gebleven
zoo lang als er gevaar was.
Met even veel lof moeten wij spreken
van den heer Gouverneur cn van den heer
Arrondissements Commissaris.
De heer Heyvaerl kwam twee maal ter
plaats, en de laatste maal, den 24"’,
omtrent den avond met 12G soldaten.
Zonder le bed te gaan bleef hij geheel
den nacht op den dijk, moedigde er
iedereen aan en nam er de maatregelen
door den toestand vereischt. Van dan al
ontbraken er geene werkers meer, noch
materiaal, noch vervoermiddelen.
De heer Arrondissements Commissaris
De Prey had reeds van den 23’’'1 den
Veurn’ambachlschen dijk bezocht van aan
de Finlele tol over Tervaete; 's anderen
daags zag men hem langs den Bei genvaart
van aan Bulscamp tot aan de fransche
grenzen, waar dc noord westoever van
deze vaart dreigde door te breken; en den
2.*?", ten vier me ’s morgends, vertrok
hij naar den Uzer, waar hij zich aan de
Kuocke bevond wanneer het licht nog
brandde, en van waar hij, een uur later,
met den Gouverneur naar Nieuport ver
trok.
En terwijl deze heeren lot aan de knieën
in hel water en in hel slijk stonden, geene
vermoeinissen ontzagen, hunne rust en
hunne gezondheid aan hel algemeen wel
zijn opofferden, wat deden onze provin
ciale raadsleden, onze representanten en
senaleurs van Veurne en Dixmude? Zij
warmden hunne voetjesen lieten een
ander zorgen.
gebroken. Dit gebeurde op dc plaats waar
men over drie jaar den siphon gelegd heeft
voor liet spijzen van Veurn’Ambacht.
Men is er in gelukt de doorbraak, die
eene opening heeft van ten minsten 20
meiers, bij de eerste lage lij gedeeltelijk
le stoppen. Men heeft daarenboven zorg
gedragen, door het afdammen van de
S/iijsvaart bij het brugje onder de kas
seide van Nieuport naar S.‘ Jooris, dat
hel overvloeiende water bij de volgende
hooge tijen iu een klein poldertje, begre
pen lusschen de voOrnoemdc kasseide,
den kruisdfjk enden Uzer, zal ii'geslolen
blijven. Deze doorbraak, ofschoon wijd en
diep, beeft dus. slechts gedurende eenige
uren, water in Veurn’Ambacht gestort.
Zoohaast dc lijding der doorbraak te
Veurne tockwam snelden onmiddelijk dc
Arrondissements Commissaris, de Inge
nieur der Watering en de Luitenant der
gendarmerie gevolgd door vier gendar
men le paard ter plaats en zijn er tol laat
in den avond gebleven.
le Snaaskerke, is
nis misleid, iu de vaart
derendags 's morgens
Slcene opgevischt.
235
Mililio-L<otiii^ vim 1881.
120
10G
42
68
32
Gemeenteschool voor meisjes
Middelbare school van den Staat
Ecolo Moyenne
Gemeenteschool voor knechtjes
School voor volwassenen, of avondsch.1
Toeken- en Nijverheidsschool
Muziekschool
ItechterJiJko ki-onijlz.
Zaak van Henle.
Te Nieuport, den 24 Januari.
llandzaeme, «25
Veurne, «26
Loo, -27
Alveringhcni, -28
VVoumen, «29
- Dixniude, «31
Te zarnen 603
Hoog xvïvter.
Had dtf» do hukvr oever vun den IJncr
moeten doorbreken waarvoor men ge
durende vijf a zes dagen sterk gevreesd
heelt men zou in onze streek groole
rampen le betreuren hebben gehad.