CONCERT
ten voordeelc der over
stroomden,
ge
vallen,
ongen
lieeren De Prey
dadigheid waarmede hij weerstand bood
aan onnoembare eiseben.
Ik ben dus verplicht aan de Kamer te
vragen mij te laten spreken; maar ik moet
in zekere ontwikkelingen treden, name
lijk wal de zaak der Broeders van Liefde
van Brugge betreft, en ik zal «iitoonen
langs welken kant in die zaak d scl:e i-
ding der wel was.
slaat
wat
zeer ronde
alles doel
toenemen.
Joye
•r De
Dank aan M. Woeste, daarin geholpen
door heel de rechter zijde, geleek de
zitting der Kamer woensdag aan een
kroegkrakeel.
M. de Minister van binnenlandsehe
zaken, die in de discussie van zijn budjet
zoo menige blijken van talent heeft gege
ven en doen zien dal. hij een man is die
het hoofd weel, te bieden aan al de stor
men en aanrandingen der rechter zijde,
had op krachtdadige wijze den kloeken
én vastberaden gouverneur van West-
Vlaauderen M. Heyvacrl, verdedigd,
tegen den smaad en de beleedigingeti der
klerikale partij.
Dat kon M. Woeste niet uitstaan. Het
manneken, mei zijn piepend en venijnig
slemmeken, welke de eer heefl door
Aalst naar de Kamer gezonden te zijn,
wilde woelwater maken, on men weel
dat hij daarin tehuis is.
Volgens hem is de naain van M. Hey
vaerl gehaat en veracht lol op de kleinste
gehuchten van Wesl-Vlaanderen, niette
genstaande hij een verstandig en deftig
man is. De woorden zijn van M. Woeste
zelf.
Het debat werd zoo hevig en de onder
brekingen van weerskanten waren zoo
talrijk en geweldig, dat de voorzitter ver
plicht was er een einde aan te stellen,
iets wat nog zoo gemakkelijk niet viel.
Ja, de klerikalen onteeren en schand
vlekken alles, lol zelfs de waardigheid
der Kamer; bevonden zij zich in eene
kroeg, ze zouden zich niet lager of gé-
meener kunnen gedragen.
Hoe het verdriet over hel verlies van
hel bewind en de zucht naar eene minis-
tcrporlcfoelie toch iemand zoo diep in
den modder kunnen doen zinken!
En dan durven de klerikalen zich noe
men de partij der deftigheid
Met genoegen melden wij, dal de alge-
meene discussie over hel budjet van bin-
ncnlandsche zaken gesloten en degene
over de artikels begonnen is.
De rechter zijde moet niet weinig ver
heugd zijn, dal deze discussie ten einde
is geloopen, want zij heeft daarin een
cller.digen fiaseo gemaakt. Nooit hebben
wij eene partij heviger zien klop krijgen;
zij zal er nog lang de kneuzingen van
dragen.
■>e klooster» in Europa.
(Vervolg).
Wij waren aan Frankrijk gekomen.
In 1789, lelde de kerk van Frankrijk,
de blocictidsle der calholjcileii, slechts
27,000 kloosterlingen, lieden telt men er
meer dan 100,000 en de herstelling van
den catholieken eerediensl dagteckeiit
maar van 70 jaar. Hetzelfde verschijnsel
heeft in België plaats gehad. In 1830
hadden wij maar 280 klooslets. Hel was
Napoleon I die Frankrijk voor eenige
orden opende. In 1792 waren al de Hoos
iers zonder onderscheid, afgcschaft ge
weest en hunne goederen afgenomen ten
voordeelc der natie. Maar Napoleon had
zorg strenge regels te stellen. In zijn'dè-
creet van 1809 zegde hij onder anderen
Do statuten van elke.congregatie moeten
aan hei gouvernement onderworpen wor
den. De rekeningen der inkomsten van
iedere congregatie zullen alle jaren aan
den minister der eerediensten onderwor
pen worden. De congregatiehuizen zullen
aan de policie der in tires, der prefecten
onderworpen worden, enz.
Dit decreet is nooitafgeschafl geweest,
maar men heeft de kloosters de wet laten
schenden.
Spanje. Het is gekend dal in hel begin
dezer eeuw hel grootste gedeelte van den
Spaanschen grond onder de handen der
geestelijkheid was.
Servilla had 9,000 huizen waarvan er
7,000 aan de priesters en paters behoor
den. In 1820 schaften de Cortes de doode
hand al. In 1836 nam hel gouvernement
bezit der kloosters ten gelalle van 2,000.
Al de verkoopingen der kloosters gedaan
sedert 1820 lol I860 brachten de som van
van 5,636,000 ré iux op, en men schatte
dat de goederen die dén paters bleven ten
minste o andere miiliaids réaux waard
waren.
In 1867 bleven er alleen 62 kloosters
van minnen met 1,500 leden, en 200 van
vrouwen met 15,000 leden. Bij de laatste
revolutie sloot Spanje al de kloosters en
joeg de jezuïeten weg. De Bourbons heb
ben de paters terug gebracht'.
In 1690 had Spanje 7 1/2 milliocn in
woners,9,000 kloosters en 168,000 kloos
terlingen! Hoe kon alzoo dat-iand aan zijn
ong< 1 ikkig lot ontsnappen.
De klerikale pers vergeel dat eene
eerlijke armoede te verkiezen is boven
eene oneerlijke weelde. Zij vergeel dal de
liberalen niet moeten bloozen over hunne
onmacht om overal scholen te bouwen,
terwijl de klerikalen, indien zij eenig
eergevoel hadden, schaamrood zouden
moeten worden, wanneer zij spréken van
hunne katholieke scholen opgerichl met
hun eigen geld.
Hun eigen geld
Er behoeft stoutmoedigheid om zoo iels
te durven uitspieken.
Zij noemen dal Ituit eigen geld, de
miljoenen welke zij gekristianiseerd heb
ben, de spaarpenningen welke zij, onder
het masker van den godsdienst en ouder
de bescherming van den pauzelijke zc
gen, aan werkman en burger algelrog-
geld hebben.
Zij noemen dat hun eigen geld de
miljoenen welke zij hel lichtgeloovige
en fanatieke volk afgeperst hebben, door
den pans af te schilderen als eene onge
lukkige gevange, veroordeeld om op eenen
bussel strooi te slapen.
Zij noemen dal hun eigen geld, de for
tuinen welke zij ontfutselen der jonge
meisjes, die hel ongeluk eene verkwezel
de opvoeding ontvangen en hel klooster
kleed aangetrokkén te hebben.
Zij noemen dat hutï eigen» geld, die
erfenissen welke zij door list en geweld
zoo behendig weten in te palmen, zonder
ontzag voor de weltelijke erfgenamen,
die soms in de grootste armoede ver-
keeren.
Zij noemen dat hun eigen geld, die
kolossale sommen, welke burger en boer
afgedrongen worden, onder voorwendsel
vanS.’ Pieterspenning, penning voor kleine
chineeskens, enz enz.
Met dergelijke inrichtingen, gesteund
op schrik, domheid en dweepzucht is hel
gemakkelijk de middelen voor hel bouwen
van scholen te vinden.
Maar is hel eerlijk’
Hel gaal zoover dat de klerikalen bel
geld der noodlijdenden van zijne bestem
ming afkeeren, om hel voor het bouwen
en onderhouden hunner dompcrscholen
te doen dienen.
In hel verslag der werkzaamheden van
een katholiek liefdadighcidsgenootschap
lezen wij dal dezen kring twea derden der
giften voor den arme, bezigde om scholen
le bouwen.
En zij durven spreken van scholen
bouwd met hun eigen geld.
Welke klucht!
Uil het vorige blijkt dal helgctal kloos
ters vermindert. Er zijn op verre na in
Europa zooveel paters niet als in de
laatste eeuw. Bijna overal zijn zij onder
de waking der wereldlijke overheid ge
plaatst; vele c'atholieke landen hebben ze
afgescliaft. Nergens zijn zij rijker, vrijer,
talrijker dan in België, hun paradijs. In
alle landen en ten allen tijden heelt men
legen de kloosters strenge maatregelen
moeten nemen, om lal zij de landen ver
armen en dikwijls schuilplaatsen zijn van
onzedelijkheid en opstand legende w< i'eld-
lijke instellingen.
Ittinwl- en l.elt vrnicuvvM-
l)e Huisvriend, zoo is de titel van een
iltusireeid maandschrift dal te Gent, bij
M. Ad. Hoste, verschijnt en over welke
wij herhaalde malen gesproken hebben-
Wij hebben de 12 afleveringen van 1880
voor ons liggen en zeggen volmondig vvjil
prachtige uitgave, platen cn tekst zij11
even merkwaardig. De lluisiniend is een
geïllustreerd tijdschrift dal wij ten sim k-
sien aanbevelen; beval jaarlijks van 200
lol 250 houtgravuren; vormt een boek
deel van 400 bladzijden en men krijgt eene
prachtige oleographie als premio.
Do bezondere commissarissen.
Veel belang is cn wordt er door de
klerikalen gemaakt over de zoogenaamde
Commissaires spéciaux, die door hel
Gouvernement gezonden worden naar de
gemeenten die in öproer zijn legen de wel
Sedert M. Bojin Jaequemyns heeft doen
zien, dal de bezondere commissaris eene
klerikale uitvinding is en dal de Ministe
ries d’Anethan-Jacobs en Malou Beernaerl
op minder dan 8 jaren zoo wal 4,881 van
die ambtenaars gebruikt hebben, is de
praal der klerikalen op dal punt veel
verminderd.
Dinsdag laatst heeft nu M. Bara in tie
Kamer doen zien, dal de bezondere com
missaris zelfs aan hel werk g jsteld wordt
door het gouvernement dal, in de
der kleiikalcn hel besteder wereld is:
hel goddelijk of kerkelijk gouvern inent,
en hij heeft zijnö beweering ge.'laat i met
een voorbeeld, dal ouwederlegbaai is.
Inderdaad, heefl de Keik, heelt de
Paus geen bezondere commissaris, le
welen Mgr. Darousseaux, naar Doornijk
gezonden, om Mgr. Dumont mei geweld
uil zijn paleis le jagen, en heelt die com
missaris daar niet, zelfs zonder eenige
toelating van liet gerecht, de sloten en
kassen doen openbreken door een smid
Welnu, als een Gouvernementzoo
volmaakt en vlekkeloos als dit der Kerk,
welk geleid en gesteund wordt d<»>rGod,
gebruik moet maken van oen bezonderen
commissaris, hoe wil men dan dat een
wereldlijk Gouvernement, dal niet door
den II. Geest verlicht wordt, cr zijne
toevlucht niet zou toe nemen, om oproe
rige burgers terug le brengen lol hunnen
plicht en de gehoorzaamheid der wel 'I
De klerikalen zullen goed doen de
kwestie der bezondere commissarissen
niet meer aan te raken; ze is te netel
achtig voor hen.
let gecaitelIJU budjet.
Men weel dal M. Goblet, aan den hoer
minister van juslicie, eene vergelijkende
label heeft gevraagd van hel persooneel
en de jaarwedde van de katholieke geeste
lijken, tijdens de jaren 1841, 1840 en
1880.
In 1832 kostte de hooge geestelijkheid
aan de belastingschuldigen fi'. 235,232,80.
In 1880 kostte die zeilde hooge geeste
lijkheid 321,400 frank, dal is 36 p. h.
meer dan in 1832.
De lagere geestelijkenpastoors, onder
pastoors, enz. kostten in 1832 aan den
Staal (voor 3870 man) fr. 2,335,791-18.
In 1880 lellen wij 4997 betaalde geeste
lijke mannen, die ons fr. 4,381,937-50
kisten, zegge vier miljoen, fit ij honderd
vicr-en-tachtig duizend negen honderd
zeeen-en-derlig frank.
Die som is enkel voor hel betalen der
jaarwedde bestemd en stelt eene ver
meerdering vast op hel burljcL van 1832,
van 87 p. h.
Als’ men daarbij neemt de milliociiCu
subsidie» die jaarlijks gegeven worden
voor T bouwen of herstellen van kerken,
pastorijenenz.zoowel door
sleden en provinciën, dan ziel men v...;
die lu'Cien geestelijken, die liet volk
doemen en hel werk van kiesd ravers ver
vullen, aan hel land kosten.
Portngaal heefl gécne mannenkloosters
meer. Zij zijn alle in 1834 gesloten ge
worden. Er was een tijd waar de geeste
lijkheid als meester in dit land heerschip,
waar Sebaslittan dacht de kruistochten
herin le richten, waar de biechtvader van
Jan V den regmi en het schoon weder
maakte, vv ade helft der goederen aan
de geestelijkheid heli- orde.
In 1834 voor de sluiting der kloosters,
bleven er 751) mei 18,000 leden Heden
mogen or I 500 nonnen zijn.
Engeland liet is eCno dwaling te ge-
looven dat de kloosters in Engeland wel-
trlijk eene volkommie vrijheid genieten;
zij zijn er slechts losgelaten. In 1829
strafte een aki met 50 pond sterling boete
den pater die zich met zijn paterskleed in
de straal zou loonei). Een klooster mag
er niet ingei ichl worden zonder mints-,
lerieele toelating, Jacob Neler, priester,
schrijft: In Engeland beslaan de kloos
ters alleen ten gevolge van de vrijheid van
associatie. Niet alleen zijn.zij niet goed
gekeurd, maar uitdrukkelijk verboden.
Hel is bijzondelijk verboden aan de
jezuïeten zich in Engeland te vestigen,
maar de wet is niet toegcpasi.
Op het einde der 18e eeuw hadden
Engeland en Schotland maar 22 kloosters.
In 1842 was hun getal nog maar met 3
vermeerderd; maar in 1874 lelde Enge
land en Scholl and 857 paters en 332 vrou
wenkloosters.
Van lielgie's kloostertoesiand hoeven
wij niet le gewagen. Wij zijn hel land
van de wereld dal, zijne bevolking nage
gaan, de meeste paters .en nonnen bez -'..
Na ons komt Frankrijk.
In Holland zijn de kloosters afgeschalt
geworden onder de Franschdominalie.
Er waren er toen maar 15. Sedert 1830
hebben zij zich ras vermenigvuldigd. In
1862 was hun getal van 170, waarvan 58
voor mannen met 820 leden, en 137 voor
vrouwen met 2,187 leden en dat op eene
calholieke bevolking van 1 ,±00,000zielen
Algcmeene tijdingen*
Bij koninklijk besluit van 4 lebrun*1
1881, is M. Frans Dubreucq, van Veurnc,
commis-greH'mr bij hel vredegerecht 'al‘
hel eerste kanion te Brussel, greffier be
noemd bij hel vredegerecht le Passchen-
daele, in vervanging van M. Van Acker,
lot andere bedieningen geroepen.
Zondag iiani.tnnudc,
<l<vxvr, zal cr op Siadsschouvv bui n
alhier, een groot Concert plaats hebben
ten voordeele der overstroomden.
De Commissie belast om de maaire*
gejen voor dit liefdadigheidsfeest te ne-
men, houdt zich mei hetzelve ijverig
bezig. Zoo wij vernemen, is reeds eene
verzaïnelil, flJ
voorzien dal zij nog veel ■(;a'
commissarissen benoemd, om te hande
len, den eersten voor hel gemeente be
stuur, den tweeden voor de kerkfabriek.
De bijzondere Commissarissen hebben
de nonnen gedagvaard voorden voorzitter
der rechtbank van Veurne, zetelende als
richter in rêféré, ten einde hunne uit
drijving le bevelen.
De rechter in référe gaf een bevel waar
bij de partijen verzonden werden, in
rêféré, voor de rechtbank van eersten
aanleg.
De zaak werd bepleit door M.’rr
voor de lieeren commissarissen en M
Graeve voor de nonnen.
De rechtbank samengesteld uil de
lieeren Valcke. voorzitter, Leplae en Van
Coetsem, rechters, heelt zaterdag laatst,
5 Februari, ingevolge de besluilselen van
de heer prokureur Bernolel, een vonnis
uitgesproken dal luidt als volgt
De rechtbank, zetelende in rêféré,
n Verklaart den eiseh der verzoekers
aannemelijk; de dringendheid bewezen,
en gevolgelijk verklaart zich bevoegd,
beveelt aan de verweersters Louise
Basyn en eonsoorlen en aan alle andere
personen die zouden gevonden worden
gebouwen of goedeiètt gebruikende der
fondatic Pieter-Janncs 'l'anghe, le Zar-
ren, van de plaatsen le ruimen, zij, alle
person. n door hen ingébracht of aan-
veerd, met al wal hun loebehootl, dit
in de vfjl dagen der beleekcnuig van
hel tegenwoordig vonnis in rêféré; zoo
niet, betmichligl de bijzondere commis-
sarissen De Prey en De Cae voornoemd,
de gedaagde Louise Basyn, enz., enz.,
cn alle andere personen, de gezegde
plaatsen of goederen gebruikende, te
doen tiildrijven met al wal hun loebc-
hoorl, en zich, qualitate qua, in bezit
te slellen van gezegde plaatsen en goc-
deren; dit alles zonder nadeel van het
recht tier pai tijen zich in hoofdzaak te
voorzien; verklaart hel tegenwoordig
vonnis in rêféré voorloopig uitvoerbaar,
niettegenstaande tegenstelling of bc-
roep en zonder borg; stelt aan den
deurwaarder Pierrcl, te Veurnc, om do
uoodige beleekeniug le doen.
«Veroordeelt de verweersters lol dc
kosten.
Ouzo lezers zullen zich nog de zaak
liet imu'rcn van den gewezen onderpastor
van 8.’ Denijs, titans pastor le Stavele,
veroord jeld door de rechtbank vanVeurne,
lol 11) Ir. boele, over slagen loegcbraclit
aan dén genaamden Camille Pannier, oud
11 jaren, gedurende dc catêchismusles.
Het openbaar ministerie is in beroep
gegaan legen de uitspraak der rechtbank
van Veuiuc.
Welnu, hel beroepshof van Gent, in
zinnig van maandag, heeft de straf van
den lielt Ihaftigen pastor niet voldoende
gevonden, en hem veroordeeld lol 30 fr.
boele of 10 dagen gevang.
De rechtbank van Vèurne komt insge
lijks hel geschil aangaande de bijzondere
Commissarissen te beslissen in eenen zin
voordeehg aan de ztenwijzo van hel
Gouvernement.
Zie hier in welke omstandigheden:
Dé jufvrouw Louise Basyn en con-
sooilen, religieuzen le Zarrcn, bewonen,
onvergeld en zonder titel, gebouwen na
gelaten, aan, ln't bestuurder kerkfabriek
van Zarrcn, door wijlen M. Tanghc, in
leven, pastor dier gemeente.
Toen de wel van 1” Juli 1879 werd af-
gekondigd, zagen de nonnen-onderwijze-
ressen van Zarrcn van hel olliciecl
onderwijs af, maar bleven dc goederen
der fondatic gebruiken in dewelke zij
eene bijzondere school houden.
Een koninklijk besluit van 18 mei 1880,
vastslcllende dal d *ze fundatie ten voor
deel® van hel onderwijs werd gedaan,
herinrichlle dezelve en overhandigde hel
beheer der goederen er van afhangende,
aan hel gemeentebestuur van Zarrcn.
Niettegenstaande de waarschouwingen
der hoogcre overheid, bleef de kerkfa
briek le kort aan de uitvoering van hel
koninklijk hesluil, en hel gemeente be
stuur weigerde de nonnen weg te zenden
en eene gemeente school voor meisjes in
le richten.
De heer Gouverneur heefl alsdan de
lieeren De Prey en De Cae als bijzondere
■Vselit erlijko ■£(-<> 111jli.