I
De belooging welke verleden zondag
Ier cere van den lieer Gouverneur Hey
vaerl heeft plaats gehad, is schitterend
geweest. Buitengewoon veel volk tus-
schen vier en vijfduizend menschen
en schoon volk: vier arrondissementen
commissarissen; meer dan honderd ge
meentebesturen vertegenwoordigd door
hunne burgemeesters, schepenen, raads
leden; al de liberale associaties der Pro
vincie en al de liberale genootschappen
van Brugge; acht of tien muziekmaat
schappijen, waaronder degene van Kort
rijk, Uper, Nicuport
De stoet vormde zich op de statieplaais
Een reglement dat niet genoeg
gekend is.
Voor eenige dagen viel ons de hier-
onderstaande verordening voor de H?ri-
scholen in West-Vlaanderen in handen,
welke den 30 December j. I, door den
Bisschep van Brugge is goedgekeurd en,
naar men ons verzekert, sedert vele jaren
in het bisdom van Gent is vooi geschreven
en onderhouden.
Dit document is een welsprekend be
wijs van de liefde, welke de geestelijk
heid koestert voor de lichamelijke, zede
lijke en vooral verstandelijke opvoeding
der jeugd en hoe onbaatzuchtig zij deze
verzorgt.
Hel Reglement luidt aldus
I. Alwie zeven jaar oud is en goed
van gedrag en zeden, mag in de kantwerk
scholen aanveerd worden.
II. Boven het kant- en hel handwerk
(naaien en breien) zullen de leerlingen der
kantwerkscholen in de volgende vakken
onderwezen worden:
Godsdienst en Zedeleer, Lezen, Schrij
ven, Opstellen. Hoofdrekenen, Cijferen,
Metriek stelsel, Aardrijkskunde, Zingen,
Gezondheidsleer en Huishoudkunde. Hel
hierbijgaande Programma is voor alle
deze scholen verplichtend. Overal waar
het mogclijk is, zal men het gehcele Pro
gramma volgen.
III. De leerklas zal dagelijks akn uur,
(sic) duren van Allerheiligen lot Paschen
en éen uur en half van Paschen tot Aller
heiligen. De tijd der leerklas behoord
verlengd te w orden overal waar zulks
moge!ijk is.
De leerklas is verplichtend voor allen,
uitgenomen voor die genoegzaam in al de
vakken van hel Programma gevorderd
zijn. Die, zonder gegronde reden, van de
leerklas afwezig zijn, worden met eene
lijdelijke uitsluiting uil de werkklas ge
straft.
IV. De lessen van handwerk zijn
verplichtend. Jaarlijks worden bijzondere
prijzen verleend. Gedurende het hand
werk of gedurende hel. kantwerken zal
men de catechismusles doen opzeggen,
de leerlingen doen zingen en, zooveel
moge.lijk, andere nuttige leeroefeningen I
doen verrichten.
Men zal ook dagelijks, gedurende het
werk, de litanie van den Zoeten Naam
Jesus en die van O. L. V. lezen of zingen
en een rozenhoedje bidden.
V. De leerlingen zullen nooit meer
dan twee uren na een blijven zitten. In
den voormiddag en ook in den namiddag
zullen zij leu minste een kwart uurs op de
speelplaats overbrengen. Gedurende
dien uitgang, zullen de meesteressen zorg
dragen hel schoollokaal goed te ver
luchten.
VI. De leerlingen zullen op gestelde
uren binnenkomen en weggaan. De hoofd
meesteres zal dienaangaande een Regle
ment maken en dit, na goedkeuring van
hel wereldlijk schoolopzicht sliplelijk
i doen onderhouden.
VII. Geeue leerlingen mogen voor
6 uren ’s morgens en na 8 uren 's avonds
in de school zijn. Oin geeue reden, noch
des Zomers, noch des Winters, mag men
dit voorschrift oycrlreden. Die hunne
eerste communie niet gedaan hebben, mo
gen bij hel licht niet werken.
VUL De meesteressen zullen met
groote zorg waken dat de leerlingen net
zijn en belamelijk gekleed; dal zij gedu
rende hel werk, eene goede houding heb
ben en dal zij zedig naar huis gaan.
Brugge, den 29 december 1880.
(De Vereeniging.)
reuzenschreden vooruitgaan, en des te
spoediger daar het groote Frankrijk ons
het voorbeeld zal toonen.
Eenige jaren nog, en geen puntje der
aarde of de liberale gedachten zullen er
doorgedrongen en aanhangers gevonden
hebben.
Alles werkt met ons mede; alles bc-
voordeeligl ons, en de drukpers, en hel
spreekgestoelte, en de fouten der geeste
lijken, en hunne banvloeken, ja tot zelfs
de ijzeren wegen. Iedere plaats, hoe ge
ring ook, met eene spoorbaan begunstigd,
zal ongetwijfeld libeiaal worden!
De toekomst is aan ons, en dit isj-de
oorzaak van het gedurig gebrul der
geestelijkheid
en begaf zich langs de Zuidzandslraat, de
Steenstraal, de groote markt de Philip-
slokslraal en den Burg naar hel Provin
ciaal hotel, waar de.Gouvcrneur, omringd
van eenige hooge ambtenaren en van
eenige zijner vrienden, de gelukwen-
schingen ontving der afgevaardigden van
steden en dorpen, gelukwenschingen die
hij, dan in hel vlaamscli en dan in hel
fransch, met zijne gekende welsprekend
heid beantwoordde.
De Patrie en hare nabassei tjes, zoo als
de heilige Veurnaar, trachten die be
longing in het belachelijk te trekken,
maar dit bewijst alleenlijk dal de kleri
kale kopstukken er [spijt over gevoelen,
dat dit eerebewijs eenen doorn in hunnen
voel is, dal de hulde bewezen aan den
heer Gouverneur waarlijk groolsch en
indrukkend is geweest.
De klerikale gazetten trachten den heer
Heyvaerl te doen aanzien als een man
zonder hoegenaamde waarde, als een
droeve jongen Doch zij zullen er niet
in gelukken, want altijd zegepraalt de
waarheid.
En reeds beginnen de vijanden van den
heer Heyvaerl te herkennen, dat bij een
man is van wezenlijke verdiensten. Zoo
zegde onlangs in de Kamer de heer
Visart, burgemeester van Brugge, dal
zij niet ernstig zijn deze die beweren,
dal de heer Gouverneur noch eerlijk is,
noch bekwaamheid heeft»; zoo sprak
over weinige dagen, in eene vergadering
van hooggeplaatste persoonen, de heer
Breydrl-de Broek den grootstee lof van
onzen Gouverneur.
En dit is wel verdiend, want de heer
Th. Heyvaerl is een oprecht braaf man,
die onder de geleerdslen en tic bekwaam
stee van gansch Belgie mag gerangschikt
worden.
Eere aan dezen zoon van Westvlaan-
I deren! Eu Westvlaanderen heelt verleden
zondag eenen heiligen plicht volbracht.
Sobry en E. Vanhavinckhovc, verdienen
allen lof.
Om 10 i e'urc was het concert geëin
digd en hel publiek verliet de zaal verrukt
en tevreden over hel schoon feest dal hel
kwam bij te wonen.
De ontvangst-Tn het geheel, onkosten
afgeri'kend, tol beloopt Ir. 1,296-90.
Eer dan aan stadsoverheid die het
initiatief van dit liefdadigheidsfeest! heeft
genomen, en zoo bereidwillig de schouw
burgzaal en derzelvor verlichting voor de
uitvoering geschonken heeft.
Eer aan onze drie maatschappijen die
hunne oefeningen doen dienen om den
noodlijdenden tor hulp te komen.
Eer aan alle Vournaren die de inschrij-
vingslijsl mol milde handleekens overdekt
hebben.
Eer aan de arlislen en liefhebbers die
zoo bereidwillig hun talent ten dienste
van hel werk hebben gesteld.
Eer aan de heeren P. Borre, J De Cae,
J. Herwyn cn A. Moreeuw, leden der
inrichlingscommissiedie noch moeite
noch lijd gespaard hebben, om het feest
op eenen groolen voel te brengen en om
eene ronde som voor de overstroomden
in te zamelen.
Eere, rtrij maal cere cn duizend maal
dank aan den heer H Bricoull-Despot.
die, in afwezigheid van den heer muziek-
bestuurder Steyaert, door ziekte belet,
de harmonij en de koorzangerskring op
eene overheerlijke wijze bestuurd heelt
en daarenboven nog het blijspel van
Rhelorila en de heeren More uw en
Vimden Kerckhove begeleid heelt.
Dergelijke dienstwilligheid verdient
allen lof. en wij mogen mol fierheid
zeggen dat de beer B: icoull-Despot op
de erkentenis van alle ware Vcürnaren
rekenen mag en door de overstroomden
I zal gezegend worden.
KiniHt- ci» I.etlernieuvv.-t-
De Huisvriend, zoo is de titel van een
illuslreerd maandschrift dat te Gent, bij
M. Ad. Hoste, verschijnt en over welke
wij herhaalde malen gesproken hebben.
Wij hebben de. 12 afleveringen van 1880
voor ons liggen en zeggen volmondig wal
prachtige uitgave, platen en tekst zijn
even merkwaardig. De Huisvriend is een
geïllustreerd tijdschrift dal wij ten sterk
stee aanbevelen; beval jaarlijks van 200
lot 230 houtgravuren; vormt een boek
deel van 400 bladzijden en men krijgt eene
prachtige Oleograpnie als premie.
Muziek. De heer Harmers-Van
Ackere van Dixmude, heeft twee n enwe
romancen getoonzet, die hij uiigcefl lyi>
voordeelc der overstroomden.
getiteld
Deze ’muziekstukken zijn vei krijgba'11
ten bureele van dit blad, aan den gerin-
gen prijs van 1 frank de twee. - Advies
aan de muziekliefhebbers.
Alwiejoor de vrijheid vecht, voor zich
zelven cn voor een ieder dc persoonlijke
vrijheid wil, de vrijheid,der drukpers en
van het spreekgestoelte begeert, de vrij-
heid van,vereeniging, van’onderwijs en
eerediensten verlangt, alwie de dwing-
landij verfoeit, van waarj.ze jook kome
moge, die man is liberaal.
Liberaal waren de mannen van 1789,
die ons met eene nieuwe wereld beguns
tigden; die de looverwoorden vrijheid,
gelijkheid en broederlijkheid de wereld
door hebben doen galmen. Liberaal waren
de zes leden der iïansche kamer, die in
•1815 de sloom der tegenopsland poogden
te bedwingen en Lodewyk XVIII ver-
plichtteden de vermaarde bevelen van 5
september 1816 te teekenen, do vurige
kamers ontbonden en de poorten van het
Wetgevend paleis voor de oppositie wij
der openden.
Liberaal waren Foy, Benjamin, Con-
sland, Perier, enz. Op den oogenblik zelfs
dat Frankrijk dc wel bestudeerde rede
voeringen dezer moedige mannen toe
juichte, wicid het woord liberaal in den
zin van voorslaander der vrijheid geno
men, voor de eerste maal gehoord.
T Was tijdens dc zitting van 1820. Moede
van hunne tegenstrevers steeds over
openbare vrijheden te hooren spreken,
wierpen Mijnhèeren de koningsgezinde!!,
hen als een smaadwoord, den naam van
liberaal loc. Door al de organen der
drukpers herhaald, diende deze naam van
dan af tot hel aanwijzon eener partij, en
spits al de zoo onnoozele als kleingeestige
spotternijen, der overdreven konings-
gezinden, rekende gansch Frankrijk zich
welhaast lol plicht als liberaal bekend te
staan; al wat in Belgie jong, bekwaam
onbaatzuchtig en vaderlandse!) was, nam
het in eere lot het liberalism te behooren.
Ook zeker ontbraken den nieuwgeboren
geeue aanstootclijke schimpnamen; be
stempelen dc katbolijke gazellen ons
met de naam van goddeloozen, atheïsten,
oproermakers, schelmen, dieven, eer-
loozen, galgmannen, cn andere titels
reeds aan de geuzen, onze voorvaders der
XIV eeuw gegeven, zij doen niets dan de
lieflijkheden ziften waarmee de godvruch
tige gazellen van 1820 ruimschoots door-
zaaid waren.
Dagelijks nog wordt de liberale partij
met domme Scheldwoorden bestempeld
en gaal de klerikale pers heldhaftig voort
ons in het gezicht hare machtclooze
modder loelewérpen: Doch! wat zijn de
lijden veranderd. Overal, ja, overal heeft
•zich het liberalism uitgebreid. Heeft hel
in 1830 de revolutie gemaakt, in 1848
deed hel de stevigste kroonen waggelen;
in de machtigste en rechtgeloovigste
koninkrijken heeft hel allengskens wortel
gescholen, zoo in de kleinste dorpen als
geringste gehuchten, heeft het, ja, lot
zelfs in de plaatsen, meest der vooroor-
deelen van T verleden ingenomen, in
breuk gemaakt.
Overal beteckend liberalismvooruit
gang, eerlijkheid en vaderlandsliefde; Tot
onze partij behooren zij niet die schand
daden verrichten of met oneer overladen
zijn. De goede oude lijd ontstelt zich, de
oude gedachten vervallen, vooroordeal
en bijgeloof verdwijnen spits dc onver
poosde en bovennaiuurlijke pogingen
eener eerschzuchlige onverdraagzame
geestelijkheid
Welken weg hebben wij sederi 1830
niet afgelegd! en nu dat ons de vrouwen
liunne machtige medehulp verleenen zul
len; nu dat tol de kleinste gemeente toe
een man bezit, die zijne kinderen den
koning, het vaderland en de grondwet
zal lecren beminnen; nu zullen wij mot
kapelaankens en onderpastoors een twec-
u wel vruchtbaardere bron hebben
die van hen oprechte renteniers maakt.
Doopsel, trouw, sterflen vullen hunne
coffres-forts met stukken goud en zilver;
want kopergeld kennen ol willen zij niet.
Hel geld stroomt naar hunne huizen langst
alle kanten terwijl de scaooltneesler zich
met zijne jaarwedde m >el (e vrede stellen
om zijne dikwijls talrijke kinderen opdc
brengen. Dc priester integendeel heeft
maar op zijn eigen te denken, want voor
hem bestaal er geeue familie, nooit zal
hij eenen burger aan hel land verschaffen.
En dat zijn dan mannen die hunne
schoolmeester, renteniers noemen en
bespotten en beschimpen! zij die 23 uren
per dag doorbrengen zonder iets te doen,
dan eten, drinken en slapen, zouden veel
beter doen, elkeen in vrede te laten en
zich alleenlijk mei hun lui leven, op te
houden, Maar hel is juist omdat zij hel
zoo gemakkelijk op) dc wereld hebben,
dat zij hel noodig vinden, zich mei poli
tieke zaken te bemoeien en twist en twee
dracht in de maatschappij te zaaien.
Zoo is hel altoos (geweest.: die het te
gemakkelijk hebben, worden immer ón
mogelijk in de samenleving en zoeken
hunne ledige urenjejslijten in beknibbe
len en bedillen.
Wat zijn ze toch, vervolgd, niet waar
Het Concert ten voordooie der
overstroomden. J
Zondag avond hebben wij een aange-
naam feest bijgewoond, een feest dal
lang in het geheugen der treffelijke Vein-
naren, zoo wel katholieke als liberale,zal
blijven. Hel gold immers eenjiefdadig-
heidsfecsl, en wanneer er k westie is van
onze arme en ongelukkige broeders ter
hulp te komen, maakt Veurne maar een
menagie uit; eenige vreemde katholieke
heetekoppen noglans, hebben wel is waar,
hun groot versland willen toonen en te
gierig geweest ecus in hunnen porie
monnaie te gaan, maar zij zijn zoo weinig
in getal, dal, wij heihden hel, men met
fierheid zeggen mag: gatisch Veurne heeft
mede gedaan om de overstroomden ter
hulp te komen,
De drie bijzonderste maatschappijen
onzer stad, de koninklijke harmonie-
maalscbapp’ij, de koninklijke maatschappij
van Rhelorika en de Koorzangerskring
de Vereenigde Vrienden hebben gewe
dijverd om hel feest te doen gelukken.
Juist met hel slag van 7 ure, zoo als
hel overigens aangekondigd was, begon
hel concert met een stuk harmonij. Dan
was de zaal mol een uitgelezen publiek
gansch opgepropt. Wij zullen in breed
voerige bijzonderheden over ieder muziek
stuk niet (reden. Hel zij genoeg te zeggen
dal les trois Mousquelaires, ouverture,
Faust, grande fantaisie en de Huwaert
galop national, meesterlijk uitgevoerd zijn
geworden en dal onze harmonij zich op
nieuw weerdig van hare faam geloond
I lieelï. De kooien la llienfaisance en le
Lever uitgevoerd door de Vereenigde
Vrienden, hebben ons allerbest bevallen,
dc solisten en zangers hebben luidruch
tige toejuichingen ingeoost en mei zonder
rede, want onze jonge liefhebbers gnan
waarlijk met reuzenstappen vooruit.
De romancen de Nacht Disillusion
en David chantanl devanl Saül, hebben ons
doen kennis maken mol de goede en aan
gename slem van den heer August
Moreeuw. Deze stukken hadden veel bij
val en werden door den heer Moreeuw
bijzonder wel en smaakvol gezongen. Lof
dus aan dezen lieer die zich zoo bereid
willig ten dienste lieelt gesteld lol hel
opluisleren van het feesl.
De heer Louis Vanden Kerckhove, die
altijd gereed Is, wanneer hel een vrien
denfeest of een weldadigheidskoncerl
geldt, zong op eene meesterlijke wijzu de
romance: Stances a la charité, zeggen
dal hij eenen onjemeenen bijval heeft
gehad, zal niemand verwonderen, daar
(lie heer sedert lang onder onze beste
solisten gerangschikt is.
Wal nu gezeid over het blijspel
Dieven ui huis tusseben de eerste en
de tweede partij, door de leden van
Rhelorika zoo meesterlijk gegeven. Nooit,
maar nooit, is er meer gelachen gewor
den op stadsschouwburg. Hel stukje heeft
i van T begin tot T einde, als de gansche
zaal geeleclriseerd, hel was gedurende
eene kleine uur, een onophoudend lachen,
en bravogeroepen. De heeren aktcurs
i L. Pinte, Ed. Degroote, E. Dewiltc, C.
A>lgeine<»n<» tijcllu^ci»-
Sneppenjai nr. Bij ministerieel
besluit van 16 februari is de sneppenj cld
in de bosschon toegelalen in al de pi
vincien van 15 dezer tol 31 maart aan
slaande inbegrepen.
Foor de overstroomden[)e proviü*
ciale Commissie van Westvlaanderen,(1111
hulp le verleenen aan dezen die dooi' ,lc
laatste oversiroomingeu schade geleden
hebben, heelt eene eerste loelaag v:111
1885 frs voor de gemeente Reiiinghc at
gezonden; M. Caslelein-Van Hille, lid val1
het Comiteil, is gelast deze som te be-
handigen aan den heer burgemeester ':11'
Reninghe, die er de verdeeling van zal
do«n aan de huisgezinnen zijner gemeend)
die schade geleden hebben.
Mevrouw Hamoir, do weduwe van
den ingenieur die den dood gevonden
heeft hij de proefneming van den «train-
éclair,» spant een proces in legen den
staal voor dc rechtbank van Verviers; ZIJ
eisclit van den staal eene som van franc*
300,000.
Asüisenliof van IVestvlaanderen.
Maandag 14 dezer, heeft de opening plant8
gehad der eerste serie van den tweede11
zittijd onder hel voorzitterschap van de11 j
raadsheer Simons.
In de eerste zitting verschenen do
naamden Jan-Baptist Dubois, landbou*
werskncclil, oud 27 jaren, en Frans Stci|X’
oud 36 jaren, dnglooner, heiden gidiorr'
en wonende te Eslaptlies. Zij waren l’c'
schuldigd te Zillebeke in den avond
26 september laatstleden, in eene weide*
bij middel van braak, twee koeien
stolen le hebben ter waarde van 8
900 frank ten nadeele van den heer
Bruyn, veekoopman te Ypcren. 1(j
De twee betichten werden vcroord<
de eerste lol 8 jaar gevangenis cn
tweede tol 10 jaar.
De zaak ton laste van de genamde I-f0
Zij zijn
f J. J. BISSCHOP VAN Biwgce.
1. ° Dc Kantwerkster, poözij van Mev. \i>"
Ackere.
2. ° La. Branche d'Amandler, poésie par
Lamartine.
Aan ons de toekosnul.
