VAN VEURNE
i
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
V.'
I8R1.
292.
ZATERDAG Ö0 JI LI
rz
ft
DÜINKERKE
GHYVELDE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
Zaak der broerkens van Goode
Werken te Ronse.
Het Beroepshof van Genl heeft in de
zaak van hel klooster der Goede Werken
van Ronse, de volgende veroordeeliiigen
uitgesproken
Hel Blad verschijnt, allen Zaterdag; en allen Woensdag in Supplement.
Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar:
Koor Stad: 6 maanden, fr. 3-25 Een jaar, IT. 6-00.
Voor gansch Belgie: 6 maanden, Ir. 3-75 Een jaar, fr. 7-00.
Een afzonderlijk nummer 10 c." Bekendmakingen 20 centiemen den
drukregel. Reklamen 50 centiemen den regel.
Dlsohheeren en Geestelijken.
Eenieder weel dat de dischhceren eene
zeer lastige laak te vervullen hebben, en
dat de personen, die zich met die laak
willen gelasten, de algeineene erkente
lijkheid verdienen.
In Veurne vervullen dc dischhceren hun
moeilijk ambt niet den groolsten iever,
en, wij mogen hot zeggen, op dc loflijkste
wijze; want niet alleen trachten die
heeren hulp te verschaffen volgens de
ware noodwendigheden der behoefligen,
maar daarenboven leggen zij zich er op
loc om door wel beraamde middelen dc
armoede te voorkomen.
Hel is alzoo dat men hier, sedert lange
jaren, de dischgcnooten verplicht hunne
kinderen te laten onderwijzen en naar dc
gemeentescholen te zenden, dal men
onderstand onttrekt aan de behoefligen
die zich overleveren aan den drank, of op
laattijdige uren in de herberg zitten, dal
men hier en daar eene behulpzame en
dikwijls reddende hand toereikt aan oenen
kleinen burger, die, ton gevolge van een
zwaar ongeluk of verlies, in eene diepe
armoede dreigt te storten.
Ehwel, niettegenstaande de wezenlijke
diensten door de dischhceren bewezen,
niettegenstaande hunne loffelijke pogin
gen om den maatschappelijke» stand der
lagere klassen te vcrbeleicn en te ver
heffen, worden niettemin deze heeren
sedert lange jaren aangevallen, beknib
beld, beschimpt en gelasterd.
Hel is bijna ongelooflijk, en toch hel is
waar er is niemand in onze stad die
meer diensten bewijst dan dc disch-
hccrcn, en nochtans er is niemand die
meer dan zij kwaadwillig wordt ver
volgd.
En waar vinden die beschimpingen, die
lasteringen, ja die vervloekingen, hunnen
oorsprong, waar vinden zij aanmoediging
cn ondersteuning’
In den Veurnaar, in de gazet door onze
geestelijken opgesteld en door onze gees
telijken verspreid.
Het zijn dus de mannen, die dc liefde
zouden moeien prediken, welke lot den
haat opwekken; het zijn dus de geeste
lijken, die bet voorbeeld zouden moeien
gever, van eerbied jegens de overheid,
welke arme en dikwijls onredelijke men
schel) tot oneerbiedigheid en tot oproer
jegens hunne wettige overheden en wel
doeners aanhitsen
’t Is ongehoord En toch het is zoo.
Noch nooit zijn de aanvallender geeste-
Men schrijft in bij den drukker-uitgever, Ooststraat, 6, te Veurne, en op
alle postkantoren des rijks.
Brieven en geld vrachtvrij.
Alle inededeelingen, artikels of brieven, behoorlijk onderleeliend, als
ook bekendmakingen uiterlijk tegen Vrijdag middag toe te zenden.
Wij verschuiven ons antwoord op ver
scheidene bemerkingen van den heiligen
Veurnaar lol na dc kermis. UitgeslOld,
hoeren professors, is niet kwijtgeschol
den; wij houden er aan het u te zeggen.
krachtdadige» Gouverneur Schande 2
voor dc kiezers van bet overgroot deel
der kantons van Westvlaanderen, die
zulke belhamels, zulke oproermakers,
naar den raad der provincie hebben ge
zonden!
Mochten wij zulke scliandige tooneeleii
niet meer zien hernieuwen, want zij
strekken tot oneer van Westvlaanderen,
want de verachting, de walging en de
verontwaardiging zijn groot tegenover al
hetgeen er gebeurd is in den Raad der
Provincie.
De nieuwe wet op het Middelbaar
Onderwijs.
Dc nieuwe wet op het middelbaar
onderwijs door de Kamer en den Senaat
gestemd is onlangs in den Moniteur ver
schenen en zal nu onmiddelijk uitgevoerd
kunnen worden.
In de Kamer der volksvertegenwoor
digers even als in den Senaat, hebben de
ultramontaansche ledpn er wal legen ge-
stribbeld; doch zij wisten van le voren,
dat hun vervelend geknibhel, hunne
eeuwig gelijke beschuldigingen niets zou
den balen, en indien zij hebben gemeend
eenige woorden in hel midden le moeten
brengen, z.oo was het dal zij in hunne
hoedanigheid van voorstanders der rootn-
sche grondbeginselen toch niet anders
mochten noch konden handelen.
Veel effect hebben zij echter niet ge
maakt. Immers, ieder kende sedert lang
wat zij zoo al zouden gezegd hebben: hel
is sedert, dal hel liberaal ministerie aan
hel bewind is gekomen altoos hetzelfde
liedje. Zij willen de vrijheid van onder
wijs, en de liberalen, die lyrannen, willen
ze hun ontnemen! Deze willen hel vrij
katholiek onderwijs, dat niets te wen-
schen overlaat, en verre hel onderwijs
van den Staal overtreft. verpletteren bij
uiffldëT’van dc sléchtste praktijken, ja
zelfs bij middel van het geld der katho
lieken! Alles wordt door de liberslen in
hel werk gesteld, om meester te zijn en
te blijven. Zij leggen zelfs eene heilig-
schendende hand op de gemeentevrij
heden! Oflicieele scholen zijn er volstrekt
niet noodigde zoo gezegde vrije scholen,
dat zijn de scholen, waar men de men-
schelijke rede aan banden legt, en tegen
onze schoone grondwet uitvaart, zijn er
in genoegzamen getale om hel Belgische
volk le onderrichten: er andere stichten
is louter geldvorkwisling Zulks is de
zin der redevoeringen, die door de tra
wanten van den Syllabus en dc Encycliek
steeds met den groolsten crusl worden
uitgegalmd.
Niemand laat zich echter door die hol
klinkende volzinnen bedriegen iedereen
weel, waar die zonderlinge voorstanders
der vrijheid en der zuinigheid naar toe
willen. Hunne bedoelingen zijn sedert
lange jaren bij iedereen gekend, cn wij
hebben hen overal aan hei werk gezien.
Wij welen maar al te wel wal hunne
Iceringen van ons schoone Vlaanderen,
dal eens aan de spits der beschaving
stondgedurende eeuwen hebben ge
maakt. Zij trachten wel alle solidariteit
af te schudden met hetgeen er in de brocr-
kensscholen, zooals die van Ronse en
Maltebrugge, dagelijks voorvalt: maar
hebben zij die scholen en de kerels,
welke er het z-uiverste onderwijs geven,
niet steeds onder hunne hooge bescher
ming genomen’
Neen, hel liberale ministerie z«al aan
zijne roeping getrouw blijven: lagere en
middelbare scholen zullen overal in ieder
dorp en in iedere stad worden geslicht,
waar er nog geenc bestaan, en die scholen
■moeten kost wal kost aan den verderfelij-
ken invloed der geestelijkheid worden
onttrokken; die scholen mogen niet langer
kweekscholen zijn van vijanden der denk
beelden, waarop onze eeuw roem draagt,
en die den menschelijken geest moeten
ontslaven.
Dc Staat mag het onderwijs niet over
laten aan zijne vijanden: bij moet zorgen
voor zijn eigen behouden voor dit der
vrijheden, die in onze Grondwet zijn ge
schreven. De ullramontanen zouden gaar
ne alles overmeesteren, overal de wet
geven: de eerste plicht van het Staatsbe
stuur is, zich tegenover hen te verdédi
gen en hen in hunne hardnekkige strijd
ïogen de vrijheid en den vooruitgang on-
lijken tegen dc dischhceren heviger ge
weest dan sedert de nieuwe schoolwel.
Honderdmaal heeft men deze heeren in
den Veurnaar beulen cn dieren genaamd,
en zelfs in hun laatste nummer schamen
de heilige opstellers zich niet de handel
wijze der disebheeren als schandig,
halelijk en verfoeilijk voor te stellen.
En nochtans de handelwijze der disch-
heeren is ten volle correct: het is plicht
voor hen de scholen aan te bevelen waar
zij zelven en waar de burgerlijke over
heden geeerbiedigd worden en toegang
vinden; het is plicht voor hen de behoef
tige ouders te dwingen hunne kinderen
naar de beste scholen te zenden, en niet
naar de slechtsteen voorzeker is er
tusschen onze gemeentescholen en de
tapscholen, bijzonderlijk voor wat hel
onderwijs der arme kinderen betreft,
geene vergelijking te maken. De disch-
heeren moeten ook den onderstand vol
gens de noodwendigheden bedeelcn, zij
moeten den.moed hebben aan onredelijke
en oproerige eischen te wederstaan en
zij moeten de onrechtvaardigheden her
stellen ten opzichte van zoo veel arme
menschen, die heden, ter oorzake der
schoolzonde, door de geestelijken en door
menige kleriknlen onmeedoogend ver-
stooten worden.
Dat men de handelwijze der disch-
heeren en ook degene der geestelijken
onpartijdig onderzoeke, cn men zal wel
haast tol bel besluit komen, dat dc
dischhceren alle hunna plichten vol
brengen cn valschelijk beschuldigd wor
den, en de geestelijken integendeel zoo
danig door den hoogmoed en door dc
politieke drift verblind zijn, dat zij hunne
heiligste plichten ten volle vergeten, en
dal zij eerder aan kwaad doende waan
zinnigen dan wel aan redelijke menschen
gelijken.
schadelijk te maken. Daartoe zullen vooral
de middelbare scholen in de kleine steden
zeer veel bijdragen. Dal begrijpen de ul-
tramontanen inaar al te wel, en vandaar
dal zij het oprichten van een groot getal
gestichten van middelbaar onderwijs, die
als zooveel brandpunten van verlichting
zullen wezen, met leede oogen beschou
wen. Zij werpen hiertegen op, dat het
oprichten dier gestichten veel geld zal
kosten aan den Staat en de gemeenten;dit
is nochtans geenszins de ware reden van
hunnen tegenstand: zij vreezet) het licht;
tot hiertoe waren zij meester in de kleine
sleden door hunne colleges. Die meester
schap is op het punt hun le ontsnappen,
en dit, dit alleen maakt hei’, woedend.
Wij hopen, dal het Staatsbestuur met
de meeste krachtdadigheid zal te werk
gaan. Het mag niet vergeten, dal hel niet
genoeg is eene goede wet te maken, het
moet tevens alles in hel werk stellen, om
die wel spoedig uit te voeren. De normaal
scholen moeten eene grootere uitbreiding
verkrijgen, en vooral mag het ministerie
niet vergelen, dal het alleenlijk bij middel
van het onderwijs in de moedertaal is,
dat het de beste vruchten in vlaamsch
Belgie zal inoogsten.
De Provinciale Raad
heeft eindelijk hare werkzaamheden ge
sloten. Twcc-derdcn der zittingen werden
overgebracht in haarklieverijen, persoon
lijke aanrandingen, wanordelijke loonec-
len, betuigingen van wederspannigheid
tegen hel Gouvernement, 's lands wetten,
tegen den kommissaris des konings, onzen
hooggeachte» heer Gouverneur, cn het is
enkel als in verloren stonden dal nu cn
dan eene kwestie van noodzakelijkheid en
van openbaar nut werd verhandeld en als
terloops gestemd.
Oschande, tien dubbel schande voor
een korps dal op zulke wijze zijne plich
ten verwaarloostVicr-vijfden der leden
die hel sameiistcllcn, zijn mannen bezield
met eeneu ingewortelde» haat tegen het
burgerlijk gezag, en die schaamteloos ge
noeg zijn oin hunnen aan Barden ge
scheurde» standaard uil de middeneeu
wen te durven opsteken logen allen voor
uitgang en vrijheid.
En onze hoogslterdicnstelijke heer
Gouverneur, alleen, te midden dier dolle
bende bende, waarondpr. eenige man
nen van eer, van welvoegclijkheid, van
plicht zich, ais het ware, verdoold be
vinden ja. alleen, om alle dc tergende
uitvallen 0') valsche betichtingen van die
gcblazoenncerdc en andere dwarsdrijvers
le aaahooren, te weerleggen, kaï.t- cn
klaar te maken, niet, als de aanvallers
met woorden van baal en onbetamelijk
heid, niet als zij, met dc taal der kaai-
boeven, neen, niet de wel in de hand en
de bezadigheid op dc lippen.
Eere! min <lo:i lieer Heyvarrt, onzen
»j JAAR.
OVER
I
I
DC.
1
c
-
t
I
4
i
D1XMUDE
NIEUBORT
I
I
I
5- 54
6- 32
7- 12
9-38
11-05
is I
fi*
tl
4- 28
5- 06
7- 32
8- 50
3-09
3- 18
4- 26
7-10
12-23
12-45
1-11
|O
r
ft1
5-35
8-06
8- 28
9- 02
6-15
6- 46
7- 15
9-28
10-42
5- 42
6- 19
9-15
10-42
t
si
f
BRUSSEL
GENT
VEURNE
GHYVELDE
DUINKERKE
S
)e
t'
;t<
I
!A
11-00
11- 39
12- 23
3-23
5-35 9-31
1° Broeder Antonius (Gérard 'Bartelmans
plichtig bsronden aan openbare schending der
zoden en aanslagen op de zeden, gepleegd op
leerlingen beneden de 14 jaar oud, wordt ver
oordeeld tot 10 gevangenisstraffen van 2 jaar, 9
straffen van 0 maanden en 50 fr. boete; in het
geheel vier-en-twintig jaar en zes maanden ge
vangenisstraf. Krachtens dc schikkingen der wet
worden deze straffen verminderd en op 10 jaar
gebracht.
Broeder Antonius wordt daarenboven voor 10
jaar ontheven van alle burgerlijke en politieke
rechten.
De corroctionneele rechtbank van Audenaarde
had broeder Antonius slechts verwezen tot eene
gevangenisstraf van 5 jaar en half en 5 jaar
ontzegging.
2° Broeder Celestinus Windelsvoor aanslag
op do zeden tot eene gevangenisstraf van een
jaar en tot 10 jaar ontzegging van alle burger
lijke en politieke rechten.
Dat broerko is voortvluchtig. Te Audenaar-
do was hij verwezen tot 6 maanden.
3° Broeder Hermès (Van Wambeke), wordt
bij verstek veroordeeld tot vijf jaar gevangge-
nisstraf en tot 10 jaar ontzegging, ihsgel'ijks
voor aanslagen op de zeden.
Het Hof boveclt de onmiddellijko aanhouding
van broeder Hermès. Die geestelijke was dooi
de rechtbank van Audenaarde vrijgesproken.
4° Broeder Edmoudus (Blonrme), vooropen
bare schending der zeden, tot 3 gevangenis
straffen van S maanden on 50 Cr. bonte. s
Het Hof doet insgelijks overgaan tot zij
on middel lijke aanhouding.
Blomme is het broerko dat te Antwerpen aan
gehouden werd op hot oogonblik dat hij aan
boord van eene stoomboot wilde stappen om
naar Amerika over te steken.
5* Broeder Amedeus 1 (Victor Masuy), voor
aanslagen op de zeden tot 15 gevangenisstraffen
van een jaar; deze straffen worden op .10 jaar
gebracht; hij wordt daarbij veroordeeld tot 10
jaar ontzegging.
Het hof hooft dc proscriptie voor dezen be
tichte verworpen. Deze broeder werd door de
rechtbank van Audenaarde enkel verwezen tot
3 i z jaar gevanggenisstraf en 5 jaar ontzegging.
6° Broeder Chrysogones (pootuacr) worrit bij
verstek voor openbare beleodiging der zeden en
voor schaudige aanslagen veroordeeld tot 2 ge
vangenisstraffen van 8 maanden, 1 gevangenis
straf van xes maanden, 26 frank boete en 5 jaar
ontzegging.
Het hof beveelt, zijne onmiddelijke aanhouding.
De rechtbank van Audenaarde had broeder
Chrysogones veroordeeld tat. 12 dagen gevange
nis en 3 boeten van 26 frank.
7° Broeder Thsophilis (VanHruteit)bij verstok
tot 6 straffen van 1 jaar en tot 10 jaar ontzeg
ging, voor aanslagen op do zeden.
Het hof beveelt zijne onmiddelijke aanhouding.
Te Audenaarde werd deze betichte slechts ver-
to.'deeld tot 3 jaar gevangenis en 5 jaar ontzeg
ging-
Voor do feiten van slagen en verwondingen op
de leerlingen had de Correctioneel!* rechtbank
van Audenaarde de volgende veroordealiagen
uitgebracht
1» Broeder Maximiliaan Man B. Criant) tot 46
straffen van 8 dagen gevangenis «u evenveel boe.
ten van 26 fr. Deze straffen wordou veranderd in
eene gevangenisstraf vaneen jaar en 100 fr. boete. 1
2" Broeder Camille (Camiel Maïour) 23 maai
8 dagen.
3‘ rouder Petrus (Ed. Moenhout(ll maal 8
dagou.
4° Broeder Joannes (Norcisse Duquesne 16
maal 8 dagen.
5» Broeder Arnoldns (Bruno Declercq) 25maal
8 dagen en tweemaal z maanden «n twee boeten
van 26 frank.
6 Broeder Justus (Pieter 1‘raeynunff 13 waal
8 dagen.
7° Broeder Chrysogones (Cyrille Qoernaer 22
t 8 dagen,
h’-.
7-28 9-25 11-57 2-30 4-42 6-.19 1-11
7- 48 9-51 12-15 2-40 4-55 8-31
8- 15 10-21 12-35 3-10 5-22 9-01
.unaiiMwi.rtBasa
9-00 3-02
10-25 11-50 6-07
2- 59 8-59
3- 22 9-10
Vcrtrckuren van den ijzerenweg van Dulnkerke, Veurne, Gcntnanr Brussel en Dixmu<le nnar IVicuporl.
6- 20 9-00 3-02 5-50 I NIEUPORT Stad7-00 9-QO 11-32 2-05 4-17 5-54 7-22
7- 44 10-25 11-50 6-07 7-35 I DIXMUDE -
10-11 12-23 2-59 8-59 9-51
10-32 12-45 3-22 9-10 10-11
10-58 1-11 10-45
9
