VAN VEURNE 1 NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT 5j.' nog anderen Veurne, IT September. JAAR. Do Schoolstrijd. Violenta non durant: geweld duurt niet. Op zijne beurt ondervindt de worste ling tegen bel openbaar onderwijs de waarheid der Latijnsche spreuk, en wat de klerikalen ook mogen roemen, op de meeste punten van het land is de oorlog allengs aan het afneinen. In den predikstoel begint men van iets anders dan van de schoolzonde te spreken. De verbaasde parochianen hooren soms een waar sermoen ’t zij over godsdienst, zij over zedeleer. Men behandelt de eerste communicanten uit de gemeente school welke het groot ongelijk hebben aan vader en moeder te gehoorzamen, niet heel en al moer als versteende boos wichten. Hunne ouders zelven worden hier en daar tot de biecht aanvaard, ten minste wanneer zij willen verklaren rechtzinnig of bedrieglijk: dit geeft wei nig, want het komt hier eerst en vooral op aan, den goeden schijn te. bewaren en de bedreigde eer van hel katholieke vaan del te redden dat zij in hunne keuze aangaande hel onderwijs min of meer zijn gedwongen. Het is genoeg, dat zij de amblelijke school niet hebben gekozen om liet louter genoegen de schoone ziel hunner kinderen te verliezen, maar wel De hedendaagscïie vervolgers. Te oordeelen naar de handelwijze der geestelijken en hunne aanhangers ten op zichte der gemeenteonderwijzers, zou men moeten zeggen dat, zijnen even- mensch te kort doen zooveel en overal waar men kan, als men er maar zijn voor deel uittrekt, een der bijzonderste punten onzer geloofsleer is geworden. Hoe zonderling dit ook voorkome dat nen, die nauwelijks lezen en schrij- Men schrijft in bij den drukker-uitgever, Ooststraat, 6, te Veurne, en op alle postkantoren des rijks. Brieven en geld vrachtvrij. Alle mededeelingen, artikels of brieven, behoorlijk onderleekend, als ook bekendmakingen uilerlijk legen Vrijdag middag toe te zenden. hierom, omdat, zoo zij er niet in toe stemden die schoone ziel te verliezen, zij in hunne beurs zouden worden benadeeld, misschien, och arme! van woning zouden hoeven te veranderen, een stuk land te laten liggen, in den winkel nu en dan een klant kwijt te geraken en een paar stuivers min te verdienen. De stoffelijke dwang zal in dezelfde male verflauwd zijn. De laster, dien onze gezalfden niet ophielden als gal en gif uit te braken tegen de aanhangers der schoolwet, wordt meer en meer be schaamd. De gemeentebesturen zijn niet langer op doodzonde verplicht, als mui ters tegen de nieuwe wel op te slaan. En wat betreft de broodrooverij van ambachtslieden, de ontervingen van bloed- verwanten, ja de openbare mishandelin gen op de zoogezegde goddeloozen, zij schijnen betrekkelijk zeldzaam te worden. De ongehoorde feiten, die de schande van hel klerikaal onder wijs uilmaken, volgen elkander zoo dapper op en de bijzonderheden die uilschijnen, zijn zoo afschu welijk,. dat het noodig is dat er strenge maatregelen genomen wor den in belang der openbare zedeli jk heid en gezondheid der kinderen. Als er ouders zijn, die uit fana- lism of uit vrees Ilauwherliggenoeg zijn, hunne kinderen nog aan die onwaardige handen toe te ver trouwen, is dit geene reden dat de wettige overheid daarin toegeelt. Men spreekt altijd van de vrij heid van onderwijs, die in de Grondwet geschreven slaat, dat is zeer goed, maar mag bel toegelaten zijn krachtens die vrijheid de kin deren te bederven en ze in onwe tendheid te laten De eerste de beste vuilbaard, de onwetendste mensch die op de aarde bestaat, heeft het recht eene school te openen, onder voor wendsel er onderwijs te geven. Maar, zal men zeggen, de ouders zijn niet verplicht hunne kinders naar die scholen te zenden. Hel is juist daar dat hel hem in zit. De klerikalen en geestelijken hebben overal scholen ingericht en hebben daar ene menigte onbe kwame onderwijzers en onderwij zeressen in geplaatst: koewachters, pastoorsmeiden, broeders en non- Wij woelen ons echter door die ver zachting niet laten bedriegen. Zij heeft niets gemeens met eigenlijke matigheid, ’t Is een blinddoek. De ongehoorde barbaarsche handel wijze der geestelijkheid heeft de bevol kingen, zoozeer verbaasd en verontwaar digd, zij heeft zooveel haat en zooveel verachting op hel vervloekte priesler- hoofd geladen, dal het hoog tijd is voor de mannen Gods, binnen de palen der menschelijkheid terug te keeren, willen zij een laatste overschot van hun diep ondermijnde gezag blijven bewaren. Er is niemand, al was hij een brand stichter en een moordenaar, die mag zeg gen, dat hij gedurende zijn gansche leven zoovele tranen heeft doen storten, als de eerste do beste onderpastoorgetuige hel schoolonderzoek zulks sedert twee jaar heeft gedaan. Op honderd vreedzame dorpen beeft hij burgeroorlog verwekt. In duizenden eenvoudige gewetens heelt hij de folte ringen van den twijfel geworpen. Daar is bijna gééne familie, waar hij niet oenen man van de vrouw heeft geschei den, eenig eerbiedwaarde lid daarvan met modder bevlekt, een of ander in zijn fortuin gekrenkt en als het ware lot den bedelzak gebracht. De geestelijkheid heeft zich deerlijk misrekend. Zij heeft gedacht, dal het ge noeg zou zijn geweest, met de roede van de kerkelijke straffen vooruit te komen, en, voor het voorbeeld, een paar van de wederspannigsten in hunne stoffelijke be langen te verpletteren. Het godsdienstig scepticisme van hunne parochianen heeft hen wel bitter teleurgesteld. Is dan, dat zij in hunne razernij alle matigheid hebben vergeten, en, even als de Room- sche keizer, zij gewenschl hebben, dal hunne vijanden, dit is de helft der be volking, slechts één hoofd hadden om hel af te houwen met éénen slag. Hunne oogen beginnen eindelijk open te gaan. Zij zien, dal zij wind hebben gezaaid en het storm is wat zij maaien. Zij schrikken terug voor den vloed van haal, die legen hen booger en hooger klimt, en waartegen hunne kruisen en vanen en hun vreemd gegrijns hen wel niet eeüwig zal beschutten. ven kunnen en de ouders worden verplicht, door de geestelijken, hunne kinderen naar die scholen te zenden, zoo wel door geestelij ken als door slofl’elijken dwang. Neen, eene herziening onder dal opzicht is noodzakelijk, in be lang der openbare zedelijkheid en der bekwaamheid. Het is noodig dat degenen die onderwijs geven bewijzen van bekwaamheid leveren en hel is onder zedelijk opzicht, niel voldoende een bewijsschrift van goed gedrag le hebben van zijnen pastoor, zoo als dit nu ge beurt voor de kalholijke scholen; allen die in een onderwijsgesticht willen treden, moeten een bewijs kunnen leveren van de burgerlijke overheid en van de plaats waar zij het laatst als onderwijzers geweest zijn. Het is ook noodig dat men niet aan iedereen toelale een onder wijsgesticht te openen. Als men ergens een klooster of klooster school wil openen, dan zou men wel doen daar een commodo en incommodo voor te openen. Want overal waar er kloosters komen, dooden zij den wijken en de kloos ters worden tegenwoordig zoo tal rijk, dal het eene wezenllijke plaag wordt. Hel is voor het oogenblik on mogelijk, met de wetten die ons beheeren, al de broederkensscho- len te sluiten, maar men kan eischen dal degenen die zich tol het onderwijs bestemmen een be wijs van bekwaamheid geven; de bediening van onderwijzer en on derwijzeres, is zoo belangrijk als die van een geneesheer, een ma gistraat, een advokaat of om het even van welke bediening waarvoor eene exaam wordt geëischl. l*olitiek Overzicht. De tijding der verlenging van hel handelsverdrag lusschen Frankrijk en Engeland is thans officieel be vestigd. De beweging in het britsche rijk door den Pachtersbond in het leven geroepen, ten voordeele eener lan delijke wet voor Engeland en Schot land, heeft eenen zekeren indruk in de rangen der behoudende partij gemaakt. De Morning-Post trekt dien indruk in één woord samen Men richt, zegt hij, eene nieuwe samenzweering in, legenden eigen dom. Zoo denken er echter de vrijzinnige dagbladen niet over. Deze vinden de eischen der engel- sche en scholsche pachters zoo rechtvaardig en gegrond als die der Icelanders, ofschoon zij zich maar later opdoen, en zij drukken de hoop uit dal het gouvernement die in aanmerking zal nemen, zelfs wanneer er geen oniniddcJijk go- volg zou kunnen aan gegeven worden. De Provinciale Correspondenz van Berlijn zegt nopens de bijeenkomst der twee keizers le Danlzig: Alhoe wel afwezig was de keizer van Oos tenrijk hel met de twee keizers eons. De overeenkomst der drie keizerrijken heeft gedmende tien jat en den vrede in Europa behou den. Zij zal die in hel vervolg nog behouden en aan de volkeren de noodige veiligheid en rust ver schaffen, opdat zij al hunne krach ten zouden kunnen toewijden aan tien vredelievenden arbeid en aan de gezonde ontwikkeling hunner binnenlandsche aangelegenheden. Indien hel niet overbodig ware dan zou de bijeenkomst van Dantzig in die orde van denkbeelden de beste hoop voor de toekomst gege ven hebben. Volgens de laatste lijdingen uit Cairo is de egyplisdhe crisis zoo schielijk ontknoopt geworden als hij was uilgeborsli n. De officieren, die zich eerst zoo uitlarlénd loon den, hebben als hij looverslag .afgezien van al hunne eischen, of liever, zij hebben onvoorwaardelijk hun lot in banden gesteld van Cherif pacha, welke ten dien prijze hel voorzitterschap van hel nieuw ministerie aanvaard heeft. De acte van onderwerping werd door de muitersonderleekend. Van hunnen kant hebben de notabelen, die te Cairo waren aangekomen, op den oproer der opstandelingen, zich verbonden om hunne beloften uit- tevoeien. Welke beloften dil zijn wordt niet vermeld. Cherif pacha heeftzich Mahmoud pacha Baroudi als minister van oorlog toegevoegd. Dit is eene toegeving aan de daders van den pronunciamienlo, die overigens er ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1881. van het nieuw gou vernement verwachten. Wal er ook van zij, er blijkt uit de berichten die le Londen ontvan gen zijn, dat de regemenlen, te Cairo in opstand gekomen, naar eene andere plaats zullen gezonden worden en er geene spraak meer zal zijn noch van eene grondwet, noch van eene vermeerdering der gewapende macht. Die schielijke onderwerping komt echter aan eenige dagbladen ver dacht voor. Wat er ook van zij het is te denken dat de vertegenwoor digers der mogendheden vertrou wen stellen in de oplossing, die zich heeft opgedaan, want zij heb ben hun verzoek bij dal gevoegd van den onderkoning en der nota belen om Cherif pacha le doen be sluiten dit aan te nemen. Hiermede is de gebeurlijkheid eener vreemde bezetting van kant geschoven. Een telegram uit New-York meldt, dat de gouverneur van Nieuw- Orleans de milicie onder de wapens geroepen heeft, om een einde te kunnen stellen aan de buitenspo righeden, begaan door de kantoen werkers, die zich in werkstaking bevinden. A’.r SM)<). liet Blad verschijnt allen Zaterdag; en allen Woensdag in Supplement. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: Voor Stad: 6 maanden, fr. 3-25 Een jaar, fr. 6-00. Voor gaiisch llelgie: 6 maanden, fr. 3-75 Een jaar, fr. 7-00. Een afzonderlijk n miner 10 c." Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. Reklamen 50 centiemen den regel. 5-35 8-06 8- 28 9- 02 4- 28 5- 06 7- 32 8- 50 5-50 7-35 9-51 10-11 10-45 9-00 10-25 12-23 12-45 1-11 NIEUPORT (Stad) 7-00 9-00 11-32 2-05 4-17 5-54 7-22 7-28 9-25 11-57 2-30 4-42 6-19 7-41 7- 48 9-51 12-15 2-40 4-55 8-34 8- 15 10-21 12-35 3-10 5-22 9-04 6- 20 7- 44 10-11 10-32 10-58 11-00 3-09 11- 39 3-48 12- 23 4-26 3-23 7-10 5-35 9-31 D1XMUDE DIXMUDE NIEUPORT 3-02 11-50 6-07 2- 59 8-59 3- 22 9-10 Toezicht van kloosters en klooüterRscholen. DUIN KERKE GHYVE1.DE VEURNE GENT BRUSSEL BRUSSEL GENT VEURNE GIIY VELDE DUINKERKE aM—xaa— Vertrekuren van den ijzerenweg van Duinkerk,., Veurne, Gent naar Brussel en 5 54 11-00 3-09 6-15 Bixmude naar Vieuport 6- 32 11-39 3-48 5-42 6-46 7- 12 12-23 4-26 6-19 7-15 9-38 3-23 7-10 9-15 9-28 11-05 5-35 9-31 10-42 10-42

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1881 | | pagina 1