VAN VEURNE
1
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
5j.'
nog anderen
Veurne, IT September.
JAAR.
Do Schoolstrijd.
Violenta non durant: geweld duurt niet.
Op zijne beurt ondervindt de worste
ling tegen bel openbaar onderwijs de
waarheid der Latijnsche spreuk, en wat
de klerikalen ook mogen roemen, op de
meeste punten van het land is de oorlog
allengs aan het afneinen.
In den predikstoel begint men van iets
anders dan van de schoolzonde te spreken.
De verbaasde parochianen hooren soms
een waar sermoen ’t zij over godsdienst,
zij over zedeleer. Men behandelt de
eerste communicanten uit de gemeente
school welke het groot ongelijk hebben
aan vader en moeder te gehoorzamen,
niet heel en al moer als versteende boos
wichten. Hunne ouders zelven worden
hier en daar tot de biecht aanvaard, ten
minste wanneer zij willen verklaren
rechtzinnig of bedrieglijk: dit geeft wei
nig, want het komt hier eerst en vooral
op aan, den goeden schijn te. bewaren en
de bedreigde eer van hel katholieke vaan
del te redden dat zij in hunne keuze
aangaande hel onderwijs min of meer zijn
gedwongen. Het is genoeg, dat zij de
amblelijke school niet hebben gekozen
om liet louter genoegen de schoone ziel
hunner kinderen te verliezen, maar wel
De hedendaagscïie vervolgers.
Te oordeelen naar de handelwijze der
geestelijken en hunne aanhangers ten op
zichte der gemeenteonderwijzers, zou
men moeten zeggen dat, zijnen even-
mensch te kort doen zooveel en overal
waar men kan, als men er maar zijn voor
deel uittrekt, een der bijzonderste punten
onzer geloofsleer is geworden.
Hoe zonderling dit ook voorkome dat
nen, die nauwelijks lezen en schrij-
Men schrijft in bij den drukker-uitgever, Ooststraat, 6, te Veurne, en op
alle postkantoren des rijks.
Brieven en geld vrachtvrij.
Alle mededeelingen, artikels of brieven, behoorlijk onderleekend, als
ook bekendmakingen uilerlijk legen Vrijdag middag toe te zenden.
hierom, omdat, zoo zij er niet in toe
stemden die schoone ziel te verliezen, zij
in hunne beurs zouden worden benadeeld,
misschien, och arme! van woning zouden
hoeven te veranderen, een stuk land te
laten liggen, in den winkel nu en dan
een klant kwijt te geraken en een paar
stuivers min te verdienen.
De stoffelijke dwang zal in dezelfde
male verflauwd zijn. De laster, dien onze
gezalfden niet ophielden als gal en gif uit
te braken tegen de aanhangers der
schoolwet, wordt meer en meer be
schaamd. De gemeentebesturen zijn niet
langer op doodzonde verplicht, als mui
ters tegen de nieuwe wel op te slaan.
En wat betreft de broodrooverij van
ambachtslieden, de ontervingen van bloed-
verwanten, ja de openbare mishandelin
gen op de zoogezegde goddeloozen, zij
schijnen betrekkelijk zeldzaam te worden.
De ongehoorde feiten, die de
schande van hel klerikaal onder
wijs uilmaken, volgen elkander zoo
dapper op en de bijzonderheden
die uilschijnen, zijn zoo afschu
welijk,. dat het noodig is dat er
strenge maatregelen genomen wor
den in belang der openbare zedeli jk
heid en gezondheid der kinderen.
Als er ouders zijn, die uit fana-
lism of uit vrees Ilauwherliggenoeg
zijn, hunne kinderen nog aan die
onwaardige handen toe te ver
trouwen, is dit geene reden dat de
wettige overheid daarin toegeelt.
Men spreekt altijd van de vrij
heid van onderwijs, die in de
Grondwet geschreven slaat, dat is
zeer goed, maar mag bel toegelaten
zijn krachtens die vrijheid de kin
deren te bederven en ze in onwe
tendheid te laten
De eerste de beste vuilbaard, de
onwetendste mensch die op de
aarde bestaat, heeft het recht eene
school te openen, onder voor
wendsel er onderwijs te geven.
Maar, zal men zeggen, de ouders
zijn niet verplicht hunne kinders
naar die scholen te zenden. Hel is
juist daar dat hel hem in zit.
De klerikalen en geestelijken
hebben overal scholen ingericht en
hebben daar ene menigte onbe
kwame onderwijzers en onderwij
zeressen in geplaatst: koewachters,
pastoorsmeiden, broeders en non-
Wij woelen ons echter door die ver
zachting niet laten bedriegen. Zij heeft
niets gemeens met eigenlijke matigheid,
’t Is een blinddoek.
De ongehoorde barbaarsche handel
wijze der geestelijkheid heeft de bevol
kingen, zoozeer verbaasd en verontwaar
digd, zij heeft zooveel haat en zooveel
verachting op hel vervloekte priesler-
hoofd geladen, dal het hoog tijd is voor
de mannen Gods, binnen de palen der
menschelijkheid terug te keeren, willen
zij een laatste overschot van hun diep
ondermijnde gezag blijven bewaren.
Er is niemand, al was hij een brand
stichter en een moordenaar, die mag zeg
gen, dat hij gedurende zijn gansche leven
zoovele tranen heeft doen storten, als de
eerste do beste onderpastoorgetuige
hel schoolonderzoek zulks sedert twee
jaar heeft gedaan.
Op honderd vreedzame dorpen beeft
hij burgeroorlog verwekt. In duizenden
eenvoudige gewetens heelt hij de folte
ringen van den twijfel geworpen. Daar
is bijna gééne familie, waar hij niet
oenen man van de vrouw heeft geschei
den, eenig eerbiedwaarde lid daarvan
met modder bevlekt, een of ander in zijn
fortuin gekrenkt en als het ware lot den
bedelzak gebracht.
De geestelijkheid heeft zich deerlijk
misrekend. Zij heeft gedacht, dal het ge
noeg zou zijn geweest, met de roede van
de kerkelijke straffen vooruit te komen,
en, voor het voorbeeld, een paar van de
wederspannigsten in hunne stoffelijke be
langen te verpletteren. Het godsdienstig
scepticisme van hunne parochianen heeft
hen wel bitter teleurgesteld. Is dan,
dat zij in hunne razernij alle matigheid
hebben vergeten, en, even als de Room-
sche keizer, zij gewenschl hebben, dal
hunne vijanden, dit is de helft der be
volking, slechts één hoofd hadden om
hel af te houwen met éénen slag.
Hunne oogen beginnen eindelijk open
te gaan. Zij zien, dal zij wind hebben
gezaaid en het storm is wat zij maaien.
Zij schrikken terug voor den vloed van
haal, die legen hen booger en hooger
klimt, en waartegen hunne kruisen en
vanen en hun vreemd gegrijns hen wel
niet eeüwig zal beschutten.
ven kunnen en de ouders worden
verplicht, door de geestelijken,
hunne kinderen naar die scholen
te zenden, zoo wel door geestelij
ken als door slofl’elijken dwang.
Neen, eene herziening onder
dal opzicht is noodzakelijk, in be
lang der openbare zedelijkheid en
der bekwaamheid. Het is noodig
dat degenen die onderwijs geven
bewijzen van bekwaamheid leveren
en hel is onder zedelijk opzicht,
niel voldoende een bewijsschrift
van goed gedrag le hebben van
zijnen pastoor, zoo als dit nu ge
beurt voor de kalholijke scholen;
allen die in een onderwijsgesticht
willen treden, moeten een bewijs
kunnen leveren van de burgerlijke
overheid en van de plaats waar zij
het laatst als onderwijzers geweest
zijn.
Het is ook noodig dat men niet
aan iedereen toelale een onder
wijsgesticht te openen. Als men
ergens een klooster of klooster
school wil openen, dan zou men
wel doen daar een commodo en
incommodo voor te openen. Want
overal waar er kloosters komen,
dooden zij den wijken en de kloos
ters worden tegenwoordig zoo tal
rijk, dal het eene wezenllijke plaag
wordt.
Hel is voor het oogenblik on
mogelijk, met de wetten die ons
beheeren, al de broederkensscho-
len te sluiten, maar men kan
eischen dal degenen die zich tol
het onderwijs bestemmen een be
wijs van bekwaamheid geven; de
bediening van onderwijzer en on
derwijzeres, is zoo belangrijk als
die van een geneesheer, een ma
gistraat, een advokaat of om het
even van welke bediening waarvoor
eene exaam wordt geëischl.
l*olitiek Overzicht.
De tijding der verlenging van hel
handelsverdrag lusschen Frankrijk
en Engeland is thans officieel be
vestigd.
De beweging in het britsche rijk
door den Pachtersbond in het leven
geroepen, ten voordeele eener lan
delijke wet voor Engeland en Schot
land, heeft eenen zekeren indruk
in de rangen der behoudende partij
gemaakt. De Morning-Post trekt
dien indruk in één woord samen
Men richt, zegt hij, eene nieuwe
samenzweering in, legenden eigen
dom. Zoo denken er echter de
vrijzinnige dagbladen niet over.
Deze vinden de eischen der engel-
sche en scholsche pachters zoo
rechtvaardig en gegrond als die
der Icelanders, ofschoon zij zich
maar later opdoen, en zij drukken
de hoop uit dal het gouvernement
die in aanmerking zal nemen, zelfs
wanneer er geen oniniddcJijk go-
volg zou kunnen aan gegeven
worden.
De Provinciale Correspondenz van
Berlijn zegt nopens de bijeenkomst
der twee keizers le Danlzig: Alhoe
wel afwezig was de keizer van Oos
tenrijk hel met de twee keizers
eons. De overeenkomst der drie
keizerrijken heeft gedmende tien
jat en den vrede in Europa behou
den. Zij zal die in hel vervolg nog
behouden en aan de volkeren de
noodige veiligheid en rust ver
schaffen, opdat zij al hunne krach
ten zouden kunnen toewijden aan
tien vredelievenden arbeid en aan
de gezonde ontwikkeling hunner
binnenlandsche aangelegenheden.
Indien hel niet overbodig ware
dan zou de bijeenkomst van Dantzig
in die orde van denkbeelden de
beste hoop voor de toekomst gege
ven hebben.
Volgens de laatste lijdingen uit
Cairo is de egyplisdhe crisis zoo
schielijk ontknoopt geworden als
hij was uilgeborsli n. De officieren,
die zich eerst zoo uitlarlénd loon
den, hebben als hij looverslag
.afgezien van al hunne eischen, of
liever, zij hebben onvoorwaardelijk
hun lot in banden gesteld van
Cherif pacha, welke ten dien prijze
hel voorzitterschap van hel nieuw
ministerie aanvaard heeft. De acte
van onderwerping werd door de
muitersonderleekend. Van hunnen
kant hebben de notabelen, die te
Cairo waren aangekomen, op den
oproer der opstandelingen, zich
verbonden om hunne beloften uit-
tevoeien. Welke beloften dil zijn
wordt niet vermeld.
Cherif pacha heeftzich Mahmoud
pacha Baroudi als minister van
oorlog toegevoegd. Dit is eene
toegeving aan de daders van den
pronunciamienlo, die overigens er
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1881.
van het nieuw gou
vernement verwachten.
Wal er ook van zij, er blijkt uit
de berichten die le Londen ontvan
gen zijn, dat de regemenlen, te
Cairo in opstand gekomen, naar
eene andere plaats zullen gezonden
worden en er geene spraak meer
zal zijn noch van eene grondwet,
noch van eene vermeerdering der
gewapende macht.
Die schielijke onderwerping komt
echter aan eenige dagbladen ver
dacht voor. Wat er ook van zij het
is te denken dat de vertegenwoor
digers der mogendheden vertrou
wen stellen in de oplossing, die
zich heeft opgedaan, want zij heb
ben hun verzoek bij dal gevoegd
van den onderkoning en der nota
belen om Cherif pacha le doen be
sluiten dit aan te nemen. Hiermede
is de gebeurlijkheid eener vreemde
bezetting van kant geschoven.
Een telegram uit New-York meldt,
dat de gouverneur van Nieuw-
Orleans de milicie onder de wapens
geroepen heeft, om een einde te
kunnen stellen aan de buitenspo
righeden, begaan door de kantoen
werkers, die zich in werkstaking
bevinden.
A’.r SM)<).
liet Blad verschijnt allen Zaterdag; en allen Woensdag in Supplement.
Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar:
Voor Stad: 6 maanden, fr. 3-25 Een jaar, fr. 6-00.
Voor gaiisch llelgie: 6 maanden, fr. 3-75 Een jaar, fr. 7-00.
Een afzonderlijk n miner 10 c." Bekendmakingen 20 centiemen den
drukregel. Reklamen 50 centiemen den regel.
5-35
8-06
8- 28
9- 02
4- 28
5- 06
7- 32
8- 50
5-50
7-35
9-51
10-11
10-45
9-00
10-25
12-23
12-45
1-11
NIEUPORT (Stad) 7-00 9-00 11-32 2-05 4-17 5-54 7-22
7-28 9-25 11-57 2-30 4-42 6-19 7-41
7- 48 9-51 12-15 2-40 4-55 8-34
8- 15 10-21 12-35 3-10 5-22 9-04
6- 20
7- 44
10-11
10-32
10-58
11-00 3-09
11- 39 3-48
12- 23 4-26
3-23 7-10
5-35 9-31
D1XMUDE
DIXMUDE
NIEUPORT
3-02
11-50 6-07
2- 59 8-59
3- 22 9-10
Toezicht van kloosters en
klooüterRscholen.
DUIN KERKE
GHYVE1.DE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
BRUSSEL
GENT
VEURNE
GIIY VELDE
DUINKERKE
aM—xaa—
Vertrekuren van den ijzerenweg van Duinkerk,., Veurne, Gent naar Brussel en
5 54 11-00 3-09 6-15 Bixmude naar Vieuport
6- 32 11-39 3-48 5-42 6-46
7- 12 12-23 4-26 6-19 7-15
9-38 3-23 7-10 9-15 9-28
11-05 5-35 9-31 10-42 10-42