VAN VEURNE
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
I
JAAR.
1885.
585
ZATERDAG 28 APRIL
drukregel. Reklainen 50 centiemen den regel.
u
k
dat katholiek
Spanje is liet
n.
Is
n
duinkerke
ghyvei.de
VEURNE
GENT
BRUSSEL
n
Men schrijft in bij den drukker-uitgever, Ooslstraat, 6, te Veurne, en op
alle postkantoren des rijks.
Brieven en geld vrachtvrij.
Alle mededeelingen, artikels of brieven, behoorlijk onderlcekend, als
ook bekendmakingen uiterlijk legen Vrijdag middag loe te zenden.
NIEUPORT (Stad) 7-03 9-05 12-02 2-05 4-04 5-53
- 3(J g 30 12 3. 2 30 4 y7 c 18
Nemen wij nu eenige voorbeelden waai
er een degelijk en burgerlijk onderwijs
aan het volk gegeven werd.
Over honderd jaar was Schotland eene
zeer arme streek. De natuur zelf was
weinig mild ten zijnen voordeele; de
armoede was er groot, met moeite
kwamen de conlributiën binnen, de be
delaars waren er een bestendig gevaar,
en de plattelandsclie bevolking, om des
winters van honger niet te sterven,
moest zich met hel bloed van bet hoorn
vee voeden.
Heden slaat bet aan het hoofd der
Vereenigde Koninkrijken, dank aan de
goede burgerlijke geleerdheid die er nu
hel volk genoten heeft.
De zelfde schoolwel die thans in Belgie
in voege is, en waarop de priesters zoo
veel schreeuwen, beslaat reeds van over
Maar... zullen onze politieke tegen
strevers opwerpen, de lersche geeste
lijkheid spant al hare macht in om die
gruweldaden te beletten: 'Zij predikt den
vrede, zendt berdelijke brieven rond om
de opgewondenheid te koelen en het
gedrag der fenians te laken, enz....,
Dal alles moge waarheid zijn....
Edoch, waartoe baal hel mei een glas
water den brand te willen blusschen als
men er zelf het vuur aangestoken heeft?..
Had de geestelijkheid met de wereldlijke
macht medegewerkt om het kwaad in
zijnen wortel te treffen en uit te roeien
door een degelijk onderwijs aan de lagere
volksklasse le verschaffen, dan hadde zij
haren plicht gekweten. Maar neen!... de
Kerk moest alleen het monopool der
scholen hebben. Zij heeft hel bekomen
en iedereen kan nu met afgrijzen er de
schrikkelijke gevolgen van nagaan.
De lersche bevolking is opgekweekt
Het Blad verschijnt, allen Zaterdag; en allen Woensdag in Supplement.
Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar:
Koor Stad: G maanden, fr. 3-25 Een jaar, fr. 6-00.
Koor gansch Belgie: 6 maanden, fr. 3-75 Een jaar, fr. 7-00.
Een afzonderlijk nummer 10 c." Bekendmakingen 20 centiemen den
Wat zien wij in Spanje!
land bij uitmuntendheid
troetelkind van de 11. Kerk. De paus
zendt van tijd tol tijd zijnen bijzonderen
zegen over dit land. De katholieke religie
De geschiedenis is daar om te bewijzen
wal voor slechte en gevaarlijke vruchten
de geestelijke onderwijsgestichten hebben
voorlgebracht.
Wal zagen wij in 1870 toen de commune
in Parijs losbarstteTijdens de heer
schappij van Napoleon III waren de
geestelijken meester van Frankrijk. Bijna
al de scholen op weinige uitzonderingen
na, waren bestuurd door broeders en
priesters. Geheel hel keizerrijk was op
gekweekt in de armen van zijne goede
moeder de H. Kerk!... En wat zagen wij,
zeg ik?... Die leerlingen, die kweekelin-
gen van die goede geesielijke scholen
maakten de kern uit der commune
waai van iedereen de afgrijselijke gruwel
daden heeft hooren opsommen.
Vraagt aan de Anarchisten die op
onze dagen Parijs in rep en roer stellen,
waar zij hunne studiën gedaan hebben.
De voornaamste en het grootste gedeelte
zullen u de broederscholen opnoemen
door katholieke meesters met God
Hemel, het grootste gedeelte zijn nu plun
deraars, opstandelingen.
Ah, zullen de katholieke dagblad
schrijvers roepen, de lersche bisschop
pen op goedkeuring van den paus hebben
herdelijke brieven rondgezonden om het
gedrag der fenians aftekeuren.
Maar neen, onze katholieken zullen die
opmerking niet durven maken, want als
Belgische burgers weten zij wat die
herderlijke en pauselijkc bullen belee-
kenen. Zij welen bij ondervinding, dat
hun onfeilbaar opperhoofd der Kerk
des mjods bekwaam is, in de eene hand
vuur en in de andere hand water te dra
gen. Zij weten bij ondervinding dat hij in
den schoolstrijd van Belgie het gedrag
der bisschoppen bij het gouvernement af
keurde, en dal hij van eeuen anderen kant
die zelfde bisschoppen onder duim aan-
wakkerde om nog verder te gaan.
Alles wel gewikt en gewogen, moet het
ons geenszins verwonderen, dal de katho
lieke scholen slechte vruchten zullen
vóórtbrengen. Immers, werpt slechts
oenen blik op de schoolmeesters met
God Onder de 9299 geniale person-
naadjes die het zoogezegde onderwijzend
personeel der katholieke scholen uitma
ken, zijn er slechts1351 in het geheel
gediplomeerd. Hel overige zijn broeders
en nonnen, gewezen koewachters, ver-
kenhoeders, gendarmen en douaniers.
Ja, de katholieke scholen zijn lichlver-
doovende scholen. Onze geestelijkheid is
hiervan zoodanig.... zoodanig overtuigd,
dat zij voor geen geld van den wereld
hare scholen, hare meesters en hare leer
lingen aan hel publiek zouden durven
toonen.
Onder het zedelijk oogpunt zijn hel
insgelijks de nationale scholen niet die
slecht zijn. Immers, deze slaan onder het
dubbel toezicht van Staat en Gemeente.
Alle afwijkingen der zedeleer, indien er
moesten beslaan, worden streng bestraft.
Bij de katholieken integendeel verduikt
men de misdadige handelingen der mee
sters met God zoo wereldlijkeals geeste
lijke. Men moedigt er zelf het kwaad aan
met de misdadigen aan hel gerecht te ont
trekken. «Wannéér een geestelijke,
zegde de bisschop van Luik, een schul
dige aki begaat, mag men hem bij liet
gerecht niet aanklagen, integendeel moet
men over zijne fouten eenen dekmantel
werpen.
Indien onze bisschoppen, de hoofden
der katholieke scholen,zulke verachtelijke
en onzedelijke princiepen aanleeren en
verspreiden, wal kan men dan van ge
wezen koewachters enz. verwachten, die
van die zelfde bisschoppen hunne onder
richtingen ontvangen
-
Gevolgen van een slecht
onderwijs.
Even als de slechte zaden slechte
vruchten voortbrengen, zoo ook geeft een
slecht onderwijs aanleiding lot noodlot
tige en betreurenswaardige gevolgen voor
de samenleving.
Op onze dagen wordt er veel gesproken
van slechte scholen, en onze oproerige
geestelijkheid, om eenen dekmantel over
hare eigene onderwijsgestichten te wer
pen, schaamt hel zich niet onze nationale
scholen met dien iiaam te bestempelen.
Maar de ware slechte scholen zijn die
der geestelijkheid. Immers, daar is het
dal men de kinders verachting voor de
wetten, verachting voor de Koninklijke
familie, verachting voor onze vrije in
stellingen inboezemt. Daar brengt men
de kinders in opstand legen hunne ouders,
tegen hunne burgerlijke overheid, in een
woord legen de moderne-beschaving.
Ja, de scholen der geestelijkheid zijn
slechte, zijn gevaarlijke scholen!....
Zij zijn gevaarlijk voor de samenleving,
omdat hunne kweekelingen van jongs af
doordrongen worden van gevaarlijke
princiepen, die hoogst tegenstrijdig zijn
mei hel beslaan van een vrij en be
schaafd volk.
-
A
is er altijd de godsdienst van den Staal
geweest. De vrijheid van geweien
beslaat er nog niet. De protestanten
mogen er in hel openbaar hunne geloofs
leer niet beoefenen. Iedereen is verplicht
katholiek le zijn.
Dal moet eene deugdzame en christe
lijke bevolking zijn, zult gij zeggen, zacht
als schaapjes, want het is bij de geeste
lijkheid alleen dat geheel Spanje zijn
onderwijs en zijne opvoeding genoten
heeft!.... Maar hoe bedriegt men zich.
Iedereen kent die talrijke en verschrikke
lijke rooversbende de Zwarte Hand
genoemd, die gansch Spanje door ver
spreid is, en overal dood en vernieling
zaait.
Dat ook zijn allen kweekelingen der
ffcestehjteonderwijsgestichlen. Aan hunne
handelingen kent men de vruchten die de
zoogezegde Roomsclikalholieke Scholen
met God vóórtbrengen.
Zetten wij ons reisje voort naar Ierland.
Dit land is ten prooi aan de hevigste
maatschappelijke onlusten. Schrikkelijke
moorden en ijselijke wraaknemingen
worden er bijna dagelijks gepleegd. De
rijke eigenaars mogen hunne woningen
niet verlaten op gevaar van hun leven.
Hunne huizen moeten dag en nacht door
de policie bewaakt worden om door de
fenians niet uitgeplunderd en uilgc-
moord le worden.
En waar heeft de bevolking van Ierland
zijne opvoeding en geleerdheid gehaald?...
In de scholen der katholieke priesters.
In Ierland even als in België
willen de priesters alleen de monopool
van hel ouderwijs hebben. De heer Lyon
Playfair verklaarde onlangs in de Engel-
sche Kamer dal de onwetendheid van het
lersche volk de voornaamste oorzaak was
van de schrikkelijke onlusten die er zich
dagelijks voordoen. Had de wereldlijke
overheid steeds niet gedwarsboomd ge
weest door de priesters, zij zou allang
aan hel volk eene dergelijke burgelijke
geleerdheid gegeven hebben. Maar de
priesters wisten bij ondervinding dat
beschaafde en geleerde burgers zich zoo
gemakkelijk niet laten uitbuilen als eene
domme en dweepzieke menigte, en daar
om ook, even als in België, willen zij
meester zijn van de scholen en bijgevolg
van de toekomst.
Helaas, zij zijn er in gelukt!.... Het
lersche volk bleef aan hun juk onder
worpen, en nu.... nu ziet hel met spijt
welke verachtelijke vruchten hunne gees
telijke opvoedgestichten hebben tot stand
gebrachtIn plaats van deftige bur
gers... niets dan fenians dat is op
standelingen, plunderaars, moordenaars.
57/
landverhuizing naar Noord-Amerika
van een groot getal Ieren te verge
makkelijken.
De progressisten en het linker-
midden van het duilsch Parlement
gaan het voorstel doen om de com
missie uillenoodigen, gelast met het
onderzoek van het wetsontwerp op
de werklieden tegen ongelukken,
om onmiddellijk aan T Parlement
de hoofdzaakelijke artikelen van
hel wetsontwerp voor le dragen,
die de commissie reeds beraad
slaagd heelt. Dit zou lijd doen
winnen, loelaten om die wet vroe
ger te stemmen en zou aldus beant
woorden aan de inzichten in de
keizerlijke boodschap uitgedrukt.
De liberaal-nalionalen zullen waar
schijnlijk in die schikking toestem
men.
Overzicht.
De fransche ministers zijn woens
dag bijeengeweest in het paleis
van hel Elysée en hebben hel
onderzoek voleindigd van het wets
ontwerp, waarbij een krediet van
vijf millioen frank gevraagd wordt,
met het doel om de rechten van
Frankrijk op Tonkin te verzekeren
Er zal eene troep van vijf honderd
fransche soldaten naartoe gezonden
worden.
In de zitting van woensdag van
de Kamer der afgevaardigen werd
de beraadslaging over de omzetting
der fransche rente vijf ten honderd
voortgezel. De heer de Soubeyran
laakte de omzeiling als ongepast;
hij vóórzag in 1884 een le kort van
350 millioen frank. lieteenig hulp
middel ware eene overeenkomst
met de spoorwegmaatschappijen.
De heer de Soubeyran laakte de
onderneming van groole werken
door den staal en verklaarde zich
ten voordeele der bijzondere voor-
handneming. De heer de Baudry
<l’Asson legde een amendement
neder, strekkende om de omzeiling
te vervangen door eene verminde
ring der jaarwedden van de ambte
naren. Dit amendement werd ver
worpen.
D’heer Altai n Targé ondersteunde
een amendement van den heer
Lokroy, strekkende om 4.50 drie
(en honderd te geven. De heer
Titard verwierp dit amendement
als gelijkstaande met eene omzei
ling in drie ten honderd. Hij
zegde dat men met dit stelsel hel
nominaal kat itaal der schuld ver
meerderde en men aan den staat
daardoor ’t voorstel der koersver
andering ontnam.
De heer Allain-Targé beschul
digde den minister dat hij den
toestand in gevaar bracht. De heer
Tirard besloot met te zeggen, dal
de bijval aan de verrichting is ver
zekerd iels wal bewijst, dal zij op
haren tijd komt. Hel amendement
Lockroy werd verworpen met 524
slem men logen 87. Na de verw er
ping van nog verscheidene andere
amendementen werd artikel één
van hel wetsontwerp der omzetting
aangenomen met 407 stemmen
tegen 99. Verscheidene amende
menten strekkende om de winsten
der omzetting le besteden, hetzij
aan den landbouw, hetzij aan
de hospicien, werden verworpen,
waarna de zitting opgeschorst
werd tot half 9 uur des avonds.
In de engelsche Lordskamer
heeft lord Carliglord de landver
huizing voorgesleld als het beste
middel om de ellende in de wesler-
provincien van Ierland le keer le
gaan. Hij verklaarde dal hel ka
binet van wege zekere zeevaart
maatschappij voorstellen ontvan
gen had, dje zouden loelaten de
Vertrekuren van den ijzerenweg van Duinkerke, Veurne, Gent naar rtrussel en Dixnnnle naar IVieiiport.
5- 54 11-00 3-08 5-07
6- 32 11-39 3-47 5-37
7- 12 12-17 4-24 6-14
9-38 3-23 7-10 9-15
11-05 5-35 9-31 10-22
A’.'
i
h
e-
o
it.
it
n
L.
it
4- 28
5- 06
7- 32
8- 50
3-08
3- 47
4- 24
7-10
9-31
5-35
8-00
8- 28
9- 02
11-50
2- 59
3- 43
4- 11
3-02
6-07
8- 57
9- 08
6- 20
7- 46
10-11
10-32
10-58
5-50
7-35
9-51
10-11
10-45
1*
n
BRUSSEL
GENT
VEURNE
GHYVELDE
DUINKERKE
i>
i-
lt>
k
lo
n-
ir
f.
81
n
u
u
n
7- 48 9-50 12-48 2-40 4-53 8-27
8- 15 10-28 1-13 3-18 5-31 8-52
DIXMUDE
DIXMUDE
NIEUPORT