k
Veurne is nog niet zoodanig in rouw
roept de Leugenaar in eene schijnbare
geestigheid uit, want op hel Concert der
Koorzangersmaatschappij volgde een le
vendig bal.
Ah sa, gckruinde kwakzalvers, meent
gij dan dat wij voor T plezier van de
creaturen van den deken, onze vermaken
zullen laten? Neen, neen, bijlange niet;
wal meer is, waren zekere kapelaantjes
hiel’ in rouw onder hel liberaal gemeente
bestuur? Neen, niet waar, zij brachten
zelfs aangename stonden door met kleri
kale dibben en achter hel concert was
hel meermaals iels anders dan bal.
Compris hein, Leugenaar?
Geenc troonrede dit jaar. De clericalen
trekken er een scheef gezicht over.
Hebben zij er misschien den koning niet
kunnen aan krijgen, om hem den lof der
uithongeraars van de onderwijzers in den
mond te leggen? Wie weel wal er achter
zit
Een oud spreekwoord zegt dal men
24 uren lijds heeft om zijne rechters te
veroordeelen De uitspraak door het
Veurnesche kiezerskorps den 19 October
gedaan, is meer dan 24 uren voorbij; met
koelbloedigheid en droef heid in hel hart,
hebben wij deze uitspraak aanvaard,
maar menigmaal nog zal er teruggekomen
worden op de omkoopingen op groole
schaal door de katholieken alhier ge
pleegd en op de schandelijke aanmoedi
gingen, zelfs van vvege priesters, lol val-
scheid en bedrog.
Binnen eenige maanden zullen de Veur-
naars voor de eerste maal hel overgroot
geluk hebben door creaturen der priesters
bestuurd te worden, dan eerst zullen de
oogen van vele sukkelaars, die naar val-
sche beloften geluisterd hebben, open
gaan. Met zekere fierheid nogtans besta-
tigen wij dat men overal den zegepraal
niet kan opkroppen der zoogezegde katho
lieken van Veurne. Men ga waar men wil,
men zie vrienden van welke stad of streek
ook, en gedurig hoon men Hoe is hel
mogelijk dal hel liberale Veurne, de stad
van 't land waar de burgers op de goed
koopste manier mogelijk bestuurd worden,
waar zooveel schoone werken verricht
zijn zonder ooit verhooging van lasten,
hoe is hel mogelijk vragen zij, dal zulke
eene stad in de handen der zwarte bende
is gevallen
orde te stellen op het stadhuis vóór dal
de katholieken aankomen.
Dat men zulken (lommen praal wijs
make aan de lezers van den Leugenaar en
aan al de katholieke dibben, verwondert
ons geenszins. Alle treffelijke en onpar
tijdige Veurnaren, weten geheel wel dat
alles op hel stadhuis sedert jaren en jaren
in de beste orde is, en wij zijn nieuws
gierig om te liooren en zien hoe lang er
alles in orde zal zijn onder een katholiek
bestuur
T zal waarschijnlijk gaan te Veurne
gelijk op vele andere plaatsen machtig
veel katholieke beloften, vóór de kiezing,
en eens aan T roer het geld nutteloos
verkwisten voor pastors, kerken, dibben
en andere lieve kinders; pullen maken in
stadskas dat men er geen klaar meer in
ziet, en dan aan de deur gezel worden
als alles in rep en roer is gesteld. Zie
daar, Veurnaren, hoe hel gewoonlijk gaat
met katholieke besturen.
De treffelijke en nooit volprezenc
sclirijvelaars van den leugenaar spreken
ook zeer gaarne van onzedelijke daden.
Zie, Leugenaar, als wij u oenen goeden
raad mogen geven, spreekt nooil in uw
leven van onzedelijke daden. Zelfs als er
iels voorvalt met eenen liberaal, zwijgt
er stillckens over, want wilden wij weke
lijks de onzedelijke daden aanhalen van
zekere gezalfden des hoeren, uwe tcedere
vrienden, alle de kolommen van ons blad
zouden te klein zijn om die daden te be
spreken. Dit zij genoeg gezegd.
Zwijg dus doodstil, Leugenaar, van on
zedelijke dmlen want de pen moet u de
vingers doen branden als gij daarover
schrijft.
De liberalen van Philippevillc daar
aan was niet te twijfelen zullen den 18
november in hel strijdperk treden.
Het Journal de Charleroi verzekert dal
M. Mineur, oud-volksvertegcnwoordiger,
de kandidatuur aanvaard heeft die hem
door de liberale Associatie van Philippe
ville aangeboden is.
In de ministerraden der laatste dagen,
hebben onze meesters zich onledig
gehouden met wijzigingen op te zoeken
voor de nieuwe schoolwet.
Er zullen nog al veel van die vergade
ringen moeten gehouden worden om de
middelen te vinden om die verachtelijke
wel cenigszins aannemelijk te maken.
Men schrijft uil Brussel aan de Meuse:
Het ministerie Beernaerl kan niet blijven
leven. Iedereen begrijpt zulks hier en hel
kabinet zelf heeft, desaangaande niet den
minsten twijfel.
Ook wordt er in de clericale kringen
gesproken van de ontbinding der Kamers
legen half december. Dal zou de eenige
redelijke oplossing der crisis wezen.
Wanneer de nieuwe Burgemeester de
stadskas zal overnemen, mogen wij van
nu af verklaren, zonder vrees van tegen
gesproken te worden, dal die kas in den
besten staal mogelijk zal zijn.
Voor de kassen van de rijke discli en
de hospicen is er nog tijd schrijft, de Leu
genaar. Ziedaar eene bekentenis vol waar
heid, hebzuchtige sclirijvelaars, want
misschien zult gij nooil moeten die kassen
overzien. De Veurnaren zullen waarschij-
nelijk gauw genoeg hebben van een
katholiek bestuur. Hel rijk der geestelijke
strooien mannen zal waarschijnelijk van
korten duur wezen. T zal gaan gelijk
overal: veel schreeuwen en boften, dwang
en haatdragende middelen gebruiken, lot
dat zij eindelijk door de verontwaardigde
burgers schandelijk zullen weggejogen
worden.
gen. Onze duurbare stad is in roofzuch
tige handen gevallen en overgeleverd
aan de slaven der geestelijken die, wal
hel vuilblad, Leugenaar genaamd, er ook
van zegge of niet, door omkooping en be
drog zijn gekozen geworden. Dit is een
voltrokken, een niet te betwisten feit. En,
op 19 October, was hel niet walgelijk om
zien, hoe al die paters, priesters en
andere leeke broeders, die zich met geene
politiek zouden moeten bemoeien, bier
aankwamen om te stemmen legen treffe
lijke liberale kandidaten, die altijd welge
daan hebben met hunne medeburgers. Ja,
die leegloopers en schooiers niet genoeg
hunne stem te geven, kwamen nog bur
gers aansporen om voor de creaturen van
den deken te stemmen. En dan zou men
willen dal men zulke mannen eerbiedige,
en dan is men verwonderd dal de libera
len eene groole maar wel verdiende straf
willen doen onderslaan aan sommige
overloopers en verraders, aan deze die
zich hebben laten uilkoopen Het ware
te dwaas.
laas, en waart
den heiligen Jli
is
M. Thonissen, door zalf aan de wonde tc
willen strijken heeft noch de katholieken,
zijne vrienden, noch de liberalen be
vredigd.
De katholieken onthalen deze verzach
tingen met woede omdat voor hunnen
fanalieken haat de algemeenc verdelging
van het officieel onderwijs en dc volledige
uithongering onzer bekwame gemeente
onderwijzers het ideaal is.
Wat de liberalen betreft, zij kunnen
geen vrede hebben met deze zalving die
voor doel heeft hen te paaien.
Men verlieze niet uit het oog dat de
omzendbrief van M. Thonissen niets ver
andert aan den grondslag der schoolwet.
Deze blijlt bestaan, terwijl M. Thonis
sen morgen kan weggezonden worden en
zijn opvolger met eene nieuwe circulaire
de onrijpe vrucht kan vernietigen welke
de treurwilg van Hasselt heeft voortge
bracht.
Neen, neen,, de liberalen zullen zich
door deze schijnbare toegevendheid niet
laten verblinden.
Deze toegevendheid belet noch de ont
reddering van hel openbaar onderwijs,
noch de uithongering van haar personeel.
Ook zullen de liberalen de wapens niet
neerleggen zoolang de hatelijke wet niet
geheel en al ingetrokken wordt.
Er gaai geen dag voorbij, zegt hel
Morgenklad, of uil verschillige gemeenten
wordt aangekomligd dat nog steeds onder
wijzers en onderwijzeressen door de
clericale gemeentebesturen worden afge
steld. Het is Ie verwachten dat overal
waar de pastoor meester is op het ge
meentehuis, er weinige uitzonderingen
zullen zijn, waar niet de bedelzak, onder
vorm van een wachtgeld aan de onder-
wijzers-familiën zal worden loegercikl.
Wat wordt opgcmerkl, is dal de cleri
cale drukpers de lijsten der gesloten
scholen en der afgestelde onderwijzers
niet afkondigt. Is zij bevreesd van bij
hare eigene lezers een gevoel van afschuw
over zooveel onmenschelijke handelingen
op te wekken
Indien zij over deze zaken spreekt, dan
is het, om met eene onverholen lustigheid
nog met de geslachloffercnden den spot
te drijven. Zij hebben er zelfs een wreed
aardig kluchlwoord voor gevonden; zij
heetten ze rentiers en rentiersters
Een deftig ambtenaar, dikwijls hoofd
van een talrijk huisgezin, wordt zijne
broodwinning afgenomen en krijgt lijde
lijk een wachtgeld van 700 of 750 franks,
of liever eene aalmoos van twee frank
daags hel loon van een straatveger
en tol troost in hun ongeluk, werpen die
harlclooze kerkmannen hun den spotnaam
van renteniers loc
Wist men niet hoe wreedaardig de
geestelijkheid in hare vervolgingen is,
men zou hel niet kunnen geloovcn.
Een blad verzekert dal den beer Tho
nissen, den nieuwen minister, dc oogen
vol tranen scholen bij hel doorlezen van
den stapel klachten en noodbrieven, die
in het ministerie sedert de toepassing der
schoolwet zijn toegekomen.
Wij willen hel geloovcn. Maar al zijne
tranen zijn voor niet. Hij moet de wet
haren noodlottige» gang laten gaan. Dc
dorppastoor is de eenige meester in zake
van scholen. Op zijn wenk worden de
scholen gesloten, de onderwijzers tol
noodlijdenden gemaakt. De Staal moet
zulk maatschappelijk gruwel lijdzaam laten
volvoeren! Hij heelt zijne macht afgestaan.
En waar de pastoor nog eenen ge
meenteraad tegenkomt, die zijnen wil
niet dadelijk wil involgen, zal hel lol dei
school en van den onderwijzer al weinig
schitterend wezen. Zoo noemt men ons
eene gemeente uit onze provincie, waai
de jongens- en meisjesschool behouden
worden. De eerste to’l thans nog 80 Ii 90,
de tweede 50 ii 60 leerlingen. De ge
meenteraad, een tusschenmiddel aanne
mende, heeft de hulponderwijzers van
beide scholen afgesteld en de hierdoor
gespaarde 2000 fr. als hulpgeld aan de
katholieke scholen toegestaan.
Een onderwijzer voor zulk groot getal
kinderen bewijst dat liet onderwijs in die
scholen allergebrekkigst zal wezen. Wal
de onderwijzers betreft, zij krijgen daar
eenen last om er onder te bezwijken.
Het lot der aanblijvenden zal al niet
benijdenswaardiger wezen dan dat der
afgesteiden.
Maar... bet Is dc wil van den lieftallige»
herder, van hem, die gewoon is zich te
laten noemen den vertegenwoordiger van
eenen God van liefde en goedheid, van
hem, die den toupet heeft zich de bode
van vrede en verzoening te heeten 1
Shrci maar, M. Thonissen I Terwijl gij
daar treurt, is het volop leute in de pas
torij. M. de pastoor verneemt dat zijn
Wal dient er daarop geantwoord te
worden, lezers?Gij weel zoowel
als wij dal de meerderheid der deftige en
verlichte Veurnaars, den uitslag der kie
zing als een oprecht ongeluk aanziet, dal
zij schrikt voor de wraak der geestelijken
jegens hunne tegenstrevers en de nood
lottige gevolgen die de haatdragende mid
delen voor onze stad zullen te weeg bren-
En nu voor T leste den bouquet
Wij treffen nog hel volgende in den
Leugenaar
Maandag aanstaande, na dc mis in de
de kerk van St. Nicolaas. voor de afge-
slorvenc leden van den katholieken
kring, zal, gelijk hier voor is gezegd eene
brooddccling gedaan worden aan al de
armen van Veurne, zonder uitsluiting.
Wal doen de geuzen? Zij sluiten uil
daar waar ze zelfs var. ‘t hunne niet
geven: in den disch! Kwestie van ver-
draagzaamheid, onpartijdigheid en geu-
schc menschlievendheid!
Mannen die zulke schoone dingen
schrijven, noemt men in hel fransch les
enfants terriblesEn inderdaadwij
zullen in twee woorden de onpartijdig
heid» laten kennen van den kerkraad van
St. Nicolaas en zijnen groole» meester,
waar de mis maandag moet gezongen
worden, item voor zóóveel!..
Over tijd moest de verpachting plaats
hebben der goederen behoorende aan de
kerk St. Nicolaas. Hier in Veurne hebben
wij twee notarissen; sedert eeuwen was
het een notaris van Veurne die deze ver
pachtingen deed.
Wal zagen wij hier lest gebeuren de
grrrooote meester had er anders over
gedacht; zijne onderdanige slaven knikten
ja, en men ging eenen notaris vreemd
aan Veurne opzoeken om die verpachting
te doen
En de Leugenaar spreekt dan van on
partijdigheid en menschlievendheid
Sukkelaar toch
Wat naam verdienen dan dc mannen
die den kerkraad njtmaken van S.‘ Nico
llet kermen der koeipoesters die in den
vuile» Leugenaar schrijven, zal ons niet
doen terugdeinzen. Met nieuwen moed
zullen wij aan hel werk gaan en de ver
dwaalden trachten tot ons weerte krijgen.
Neen, Veurnaren, Veurne kan noch mag
niet katholiek blijven. Herrinnert u de
nederlaag der liberale partij in het land
op 10 Juni II., het ministerie Woeste-
Jacobs kwam aan hel bewind met eene
meerderheid van 35 stemmen. Alle de
katholieke gazellen riepen Gloria in
excelsis! De vuile Leugenaar schreef ook
wij zijn van de liberalen verlost voor
lange jaren en hel bestuur Woesle-Jacobs
zullen wij ook lang bewaren. Wal zien wij
heden Hel ministerie Woesle-Jacobs is
alreeds dood en begraven, die twee man
nen, insgelijks creaturen der geestelijken
zijn schandelijk weggezonden geworden.
En wal er te Brussel gebeurd is in T groot,
zal hier voorvallen in T klein.
Bij de eerste gelegenheid zullen de
Veurnesche kiezers laten zien dal zij
schandelijk bedrogen zijn geweest door
dc logenlaal en de valsche beloften der
geestelijke slaven; zij zullen opkomen
als een mar. om dc nulliteiten van hel
stadhuis te jagen, die er in eenen oogen-
blik van vrees en onverschilligheid zijn
opgekomen.
Veurne was rustig en had moeten rus
tig blijven; Veurne had een goed liberaal
bestuur en had moeten zijn bestuur be
houden. De geestelijken hebben hel
anders gewild; eenige domooien hebben
naar hunnen slechten en valschen raad
geluisterd, nu is hel te laat. Velen zullen
hunne onvoorzichtigheid boeten, wij
zeggen het in de overtuiging des harten.
Een volk die zijne weldoeners veracht en
verkoopt voor eenige stukken goed, is
onweerdig van treffelijk behandeld te
worden. Geene stad als Veurne kan beter
eene welverdiende les geven aan de kleri
kale». Inderdaad, wie laat hier meest de
burgers leven, zijn het dc katholieken of
dc liberalen; langs welken kant zijn de
droogen broodeters Winkeliers wij zul
len u zelf die vraag laten oplossen, maar
onthoudt wel hel volgende als er jaar
lijks drie honderd duizend franks in onze
stad verleerd worden door groole en
kleine burgerij, zijn er van die som geen
tweehonderd vijftig duizend franks die
van de liberalen komen Verleeren de
katholieke gierigaards hier al tc samen
meer dan vijftig duizend franks Neen,
hel tegendeel is waar. En, indien zulks
oprecht is, mogen de liberalen dan niet
ecus de landen laten zien aan deze die
hen aan den papenboel verkocht hebben,
en behagen scheppen in hunnen val
Een comiieii'i
onderwijzers vi
Brugge ingerici
Dit comiteiti
volgende heerei
aan de welke a1»
tingen, raad?»'
mogen toegesli®
MM. AlfonsW
Dr De Mey»,
Honoré I>
Albert Th*
Désiré 0^
Tol
Wij roepenf
Hebbers onzer»
op de buiten^
zooals wij hetj
zal gegeven
door het Nede>»
werpen, ondert
Fr. Van Does?’1
van den zoo gW
Victor Driessfl
Hel program
groot volksdr™
een blijspel m'
pen wij volkoaj
publiek zal va!»
De Kruitca}^
dier stukken
zoovele zedele*
T ware, al
’l menschelijk®
Zulke stukken1
omdat zij volk*
volk te onderf
geven van 't
Jeving gebeurt11
neemt.
De KruiicagJ'
best geschikt1’
Men verbeeldt’*
man die, door’
onvermoeibard;
fortuintje te
huisgezin toch
niet in weelde.1
zonder koimiH’y
te brengen. D|!.
heid en der et*
Maar die ma’
geling die
arbeid verricht11
te geraken, nd
dank aan hel*
zich te doen od
sen der hooge™
zich toelegt op!
De onbezonnen’
dervinding en
dien zoon te
kommer en zoi
de arme vader
water en bloedl
dien welstand J
zijnen lijd, ver*
nen geld, niaakj
aan zedelooze
zijns vaders te
moedigt l|en,.:'
en, wanneer dr
zijner opoffer111
hij dal zijn zo°l
wien hij desem
had, hem en z'J
grond gcholpe'
Wat staal nu1
te doen zffi'e1'
Neen, hij deuk'
wel aan den 'VL'
gewonnen had t
ouderdom, he1
beid van voorin
vrouw staan
zijn gelaat te
biggelen ove*’
wanneer l»J:111’
verrast te wore
zijne smart a»
zijne zending-
De zoon kom'
voelens, bet o»
geopend en bj
zijnen ongem^
looze moeder
ontstolen had-1
geruimen njd ‘j
terug met een
vader te mog^
vrucht is van z'JI
snoodheid in
die den arme*
stortte en, na 1
te hebben ove
harliglijk va"'
Dit zijn de to
maken en die1
trouwheid z"11*
Dc ireffelijkc Leugenaar zingt ook nog
zijn liedjen voort over de liberale en
katholieke dibben en schrijft er over
gelijk eenen blinde over de kleuren.
Zie toch eens hoe hier in Veurne, de
geestelijken met de katholieke dibben, die
schamele sukkelcssen, te werk gaan de
eene ruinccrcn zij en verstooten ze ver
volgens; de andere vallen zij lastig tol zot
worden toe; andere worden gelamoesd
voor den krijg, al was hel maar voor eene
schouw garnituur.
Is dit hel geval met de liberale dib
ben waarvan den Leugenaar zoo gretig
spreekt? Duizend maal neen, niet waar.
De geestelijkheid houdt er aan wel te
slaan met zekere liberale dibben om
twist en tweedracht in sommige huisge
zinnen te doen ontslaan; om kinderen te
doen opslaan tegen hunne ouders; om
den haal aan te vuren in dc familien en
ook nog om des te gemakkelijker hun
geld binnen te palmen.
Zwijg dus stil, Leugenaar, over uwe
dibben.
Men verzekert ons, zegt dc Leugenaar,
o dal dc geuzen slraf werken o.m alles ju
slachtoffer is gevallen. Hij danst een
rondeken met zijne meid, zij zetten er
samen eene flesch Bourgogne op, en
klinken op degezondheid van den
rentier
De geruchten in omloop gebracht door
zekere clericale dagbladen nopens den
slechten gezondheidstoestand des Konings
zijn valscli; dadelijk zijn zij gelogenstraft
geworden.
Maar wal echt is, is dal de Koning er
sedert eenige dagen zeer treurig en be
kommerd uilziel.
Zonder twijfel ziet hij, zooals iedereen,
dal de minislericele herplaalstering nie
mand tevreden gesteld heeft. De cleri
calen zijn woedend en schelden de Kroon
uil zooals hare uitzinnigste tegenstrevers
nooil gedaan hebben; dc liberalen zijn
niet voldaan en behouden krachtdadig
hun besluit slechts te ontwapenen wan
neer de schoolwel zal ingetrokken zijn.
En de Koning, die voor alles wenschl,
zooals ieder goede burger, den vrede in
het land te zien beerschen, vraagt zich
met droefheid af hoe die beroerde toe
stand zal eindigen.
Er is maar eene oplossing de ontbin
ding.
Men zal wel daarmede moeten eindigen.
Keu en mulei*.
kLlXyAf Ai., T* n1
letten of om in de wet do leemten aan to vullen,
dia door do ondervinding zouden bostatigd
worden.
Dr Minister van binnenlandsche
zaken en openbaar onderwijs.
- THONISSEN. -
- I I lil ^4» II -
onderwijzer».
Provinciaal CoJ
derf
-
Nieuw» vs»i» <leu <lug.
