I
VAN VEURNE
19
I
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
j
I
ZilV jaar.
Februari 1883.
Za lerdag
e
iu
I
’R
I
11'
IR
If
IV' 4LSO.
Minister Thonisscn heeft in de zitting
van woensdag veel gesproken, inaar bitter
weinig geantwoord op de vragen, die de
linker zijde hem had gesteld. Op de hon
derden laakbare feiten, die deze aan hel
licht bracht, heeft de minister gepoogd
er. een tiental te verrechtvaardigen, en
nog liepen die vcrrechlvaardigingen enkel
nil op de bevestiging van de ingebrachte
grieven.
Men weel waartegen de linkerzijde op
komt. De gemeenten schallen hare scholen
af, zelfs dan wanneer er 50, 60 lot 100
leerlingen in zijn, zelfs dan wanneer hel
behoud dier scholen wordt gevraagd, niet
alleen door twintig, maar door vijftig en
honderd huisvaders. Met de bewaarscho
len gaal het nog erger; die scholen be
vatten. volgens de regccring zelve op-
gefcft, 5,000 kinderen; de scholen voor
volwassenen, waar er 15,000 leerlingen
waren, worden de eene na de.andere
gesloten. Meer dan 1,000 onderwijzers
wórden in beschikbaarheid gesteld. De
linkerzijde spreekt over de miskenning
van hel belang van hel onderwijs en den
wil der huisvaders, over de verhooging
der schoollastcn, die de spaarzame wet
van 1884 aan de gemeenten oplogt
En in dat alles ziel minister Thonisscn
geen kwaad. De wel wordt uitgevoerd,
zegt hij, en hij toont er zich Irotsch over
dal hij aan die verwurging van onderwijs
en ouderwijzers de hand mag leenen
Immers, minister Thonisscn vervult ge
wetensvol den last hem door de bisschop
pen opgelegd, Gij zult werken, gebiedt
men hem, om hel verkwezelend onderwijs
op te heffen en het wereldlijk onderwijs
gansch le vernietigen, en hij werkt zich
daaraan krom gelijk een ootmoedige
slaaf.
De heer Ilouzeau, die na hem hel woord
voerde, deed nieuwe, walgelijke school-
knoeicrijen kennen en roskamde duchtig
onze priestersregeering, die hel land in
de oneer en hel ongeluk wil storten.
Tot slot kreeg men eene redevoering
van den opper-minister Jacobs, dien kwa
den geest van ons parlement. Natuurlijk
r maakte hij den lof van zijne wet, en was
onbeschaamd genoeg te zeggen dal de
wijze, waarop de gemeenten die loepas-
ten, het beslaan en den bloei van hel
ollicicel onderwijs verzekerde.
ZIJ mikken <lo gemeente
scholen.
Schrijvers van den Veurnaar, wij ken
nen uwe strekkingen, uw doelwit; zwarte
maskers, vermomde Baziels, onder voor
wendsel van vrijheid en liefdadigheid legl
gij aan om onze gemeenieschoolen afte-
schaffen, om de verdienstelijke onderwij
zers en onderwijzeressen bij die scholen,
Do rV’oi-innalBcliolen.
M. Thonisscn de zoetsappige heeft reeds
24 normaalscholen aangenomen, die allen,
enkel vier uitgezonderd, in de handen
der geestelijkheid zijn.
Die vier zijn de twee normaalscholen
van Brussel, die van Antwerpen ctt die
van Namen, welke door den Staat zijn
afgescliaft, maar door deze steden werden
overgenomen en in leven gehouden.
De diplomas, door de aangenomen
normaalscholen afgelevèrd, zullen voor
taan dezelfde waarde hebben als degenen
toegekend door deStaats-normaalscholen.
En door wie zullen deze diplomas af
geleverd worden
Boorde professors zelven dezer kweek
scholen van onderwijzers, die de leerlin
gen zullen ondervragen en examinecren.
1H7D-1HS4.
.Onder de wel van 1879 wilde de gees
telijkheid niet in de openbare scholen
kamen, die nogians ingevolge art. 4 dier
wét voor haar opensloitdeu.
'Zij schuwde onze scholen als gevloekte
posthuizen.
Thans keert zij terug in de weinige
openbare scholen of onderwijsgestichten,
di'e nog overschieten.
De Monileur heelt reeds verscheidene
koninklijke besluiten aangekondigd waar
dóór de heeren geestelijken toegelaten
worden om hel godsdienstonderwijs le
le: geven in de Normaalscholen.
Van waar die ommekeer?
Dal is gemakkelijk te raden.
Aan dal gemakkelijk postje is thans
eene vette jaarwedde vast, en als er op
le strijken is, men weel hel van ouden
datum, dan blijft de geestelijkheid nooit,
achteruit; dan is zij immer seffens gereed.
Voor het smeer likt de kal den kan-
deleer, en onze goede priesters ook.
Kamer.
Na eene interpellatie van M. De Burlel
over hel spoor wegongeval te N ij vel en
een antwoord van minister Vandciipecre-
boom, werd de discussie Dinsdag over,
hel budjet van onderwijs hernomen.
M. Wagener deed in eene lange rede
voering, vol verpletterende feiten, uit
schijnen, hoe de clericalen, aangemoedigd
door hel Ministerie, en op bevel der
geestelijkheid, hel aan boord leggen om
overal het openbaar onderwijs le ver
moorden.
Hij bewees dat de gemeenten desniet
tegenstaande thans veel meer moeten
betalen dan vroeger. In zekere kantons
beloopt de verhooging van uitgaven tol
48 p. c.
Toen M. Wagener gedaan had, kreeg
M. Thoniss.en hel eindelijk over zijn ge-
hunne loopbaan te schenden, om uwe
congreganisclie scholen te bevoordeeli-
gen, om onze kinderen op uwen leest le
schoeien en volgens uwe gedachten aan
le leercn, om onze kinderen de toe
komst le bedwingen en lol Roomsche
slaven te vernederen
Welhoe, hel gemeente onderwijs, de
gemeente scholen welke ingevolge art. 17
der grondwet moeten bestaan en waarvan
ingevolge de wel de onderhoudskosten
door de weldadigheidsbesluren gedeel
telijk moeten afgedragen worden, dal ge
meente onderwijs, die gemeente scholen
zouden de weldadigheidsbesluren anders
niet mogen ondersteunen
Waarom hebt gij de u gedane voor
stellen opdat uw Vincentius genootschap
zich mei hel weldadigbeidsbesluur we
gens hei uilreiken der onderslandmid-
dclen zou verstaan, waarom hebt gij aan
die voorstellen geen gevolg gegeven?
Om uwe arglistige middelen uitlc-
vocren, om uwe overbeerschende zwarte
strekkingen na te komen.
Inderdaad veronderstellen wij daf,
volgens uwen wensc.li, hel weldadigheids-
bestuur sedert 1879 geen onderscheid zou
gemaakt hebben in de uitreiking der
onderstand middelen aan behoeftigen,
zonder nalezien welke dier behoeftigen,
ten gevolge onderstand van hel Vincentius
genootschap,en bij meer andere middelen,
gedwongen werden hunne kinderen naai
de congreganisch scholen te zenden; wat
was den uitslag
Aan die behoeftigen wiens kinderen
gij in uwe congregranische scholen had
aangeloki, werd uilsluitelijk en alleen
onderstand door hel Vincentius genoot
schap gejond, bijgevolg zij kregen van
twee kanten en dal was uw lokaas om
de ouders te verleiden wiens kinderen
do gemeente schooien bijwoonden; zoo
doende en bij middel uwer valsche vrij
heid en liefdadigheid, gij vangde geheel
den boel, de gemeente scholen stonden
nabij ledig, konden des te gemakkelijker
afgescliaft worden en welhaast kondet
gij uw duister doel bereiken koekoek
een zang en alles zwart
Welnu wij zeggen het openlijk, hadden
onze dischheeren alzoo te werk gegaan,
zij hadden aan hunne laak, aan hunne
rechten en plichten te kort gebleven.
Dewijl zij verplicht waren de gemeente
scholen door hunne geldmiddelen ge
deeltelijk le onderhouden, moest dit geene
nultelooze uitgaaf zijn en moesten zij die
scholen ook anders ondersteunen.
Als dischheeren moesten zij inzien
welke behoeftigen elders onderstand ge
noten en in evenredigheid meer geven
aan die behoeftigen welke den bijzon
deren onderstand van het Vincentius ge
nootschap niet genoten.
Immers die behoeftigen door liet Vin-
centius genootschap bevoordeeligd, wer
den slechts van de lijst der gewoone of
bestendige dodingen geschrabl; doch bij
builcngewoone omstandigheden zoo als
ziekten, weduwelijken slaat en derge-
lijke gevallen, genoten zij den noodigen
onderstand van liet weldaadsbureel.
Er valt nog te bemerken.
Dat sedert ruim 15 jaren door het
weldadigbeidsbesluur het middel werd
aangelegd, de ouders die hunne kinderen
Ier gemeenteschool niet zonden, van de
gewoons medcdeelingcn uillesluitenen
'dal, om de boven aangehaalde reden,
sedert den schoolstrijd in 1879, den
voorkeur aan de gemeente scholen op de
congreganisclie scholen gegeven werd.
Zekere aangelegde verminderingen
spruiten zoo uil verliezen op pachtgelden
ten gevolge der slechte boerejaren, als
bij den uitslag der laatste openbare ver
pachting van grondgoederen en laude-
Belgie 1OO jaar achteruit!
Indien het land hel huidige ministerie
laat volheiden, dan zal het Belgie onder
alle opzichten, indien het een paar jaren
moet duren, honderd jaren achteruit
brengen.
Hel ministerie en zijne vrienden zijn
bezig met hel openbaar onderwijs te ver
nietigen. De minister Thonisscn, doublu
re- Jacobs, die gematigde man, heeft in
de statistiek, die hij aan de Kamer heeft
medegedeeld, bewezen dat hij er een
handje van heeft om het openbaar onder
wijs le vernietigen.
Te rekenen van 22 september lol op
1 januari, dat is juist honderd dagen,
heeft de krijscher zooals hij zegt, uit
muntende uitslagen bekomen met zijne
gedoemde wet.
Er zijn 836 gemeentescholen in 1060
gemeenten afgeschaft en 35.811 kinde
ren en volwassenen, die de ollicieelc ge
meentescholen bezochten, zijn verplicht
geworden niet meer ter school le gaan
of wel eene aangenomene klerikale school
te bezoeken, dat voor hel mcerendeel ge
lijk staal met niet Ier school gaan
Er zijn aan 792 gediplomeerde en be
kwame onderwijzers en onderwijzeressen
wachtgelden toegeslaan, bijgevolg zijn
er 792 van hunne plaats afgesteld om ze
te vervangen door vrije ouderwijzers,
hel mcerendeel zonder diploom. Voegt
daarbij de talrijke ouderwijzers en on
derwijzeressen, die afgesteld zijn en die
geen recht hebben op wachtgeld en men
zal lol meer dan duizend ambtenaars ko
men, die door het klerikaal ministerie
zijn afgedankt.
En wij zijn nog maar aanhot begin!
Het land dat zich zooveel opofferingen
heeft getroost voor het onderwijs, ziel
in ecus alles vernietigt, alles met de voe
len vertrapt; de wettig benoemde onder
wijzers worden met honderden afgedankt
en duizenden oflicieële scholen worden
gesloten, om plaats te maken voor kloos
terscholen of onbekwame koeiwachlers
waarvan de geestelijken onderwijzers
maken.
Heken daar nu bij de onwettige han
delwijze van hel ministerie in T verbre
ken van kiezingen;
De partijdige benoemingen in de open
bare ambten;
De niet volbrenging van hunne belof
ten wat hel afslaan der belastingen bc-
I ri'fl
Hel dooden van handel en nijverheid,
omdat niemand vertrouwen heeft in hel
klerikaal bestuur.
En als men dit alles in overweging
neemt dan moet men zeggen de Belgen
zijn wel goede sullen; zij laten zich onl-
klecden, vernederen, bespotten en blijven
gerust alles afzien, zonder dal het brui-
schcnd bloed naar hel hoofd slaat en ze
doel uilroepen Het is genoeg, niet ver
der
Het is dus te voorzien, dat die leeraars
heel loegevend, al le toegevend zullen
zijn, dal velen hunner met de leerlingen
zullen konkelfuizen en dat er diplomas
zullen worden gegeven aan leerlingen,
die maar in geheel niet bekwaau zijn.
Dal belooft voor de toekomst.
Terwijl hel Gouvernement 24 geeste
lijke normaalscholen aanneeint, vermin
dert hel T getal der Staats-normaalscholen
lot 18 en doel hel alles was mogelijk is
om die scholen nog te kunnen sluiten,
bij gebrek aan leerlingen.
In meest allen heeft beleen geestelijke
geplaatst, een soort van aalmoezenier,
die er hel godsdienst onderwijs zal geven,
maar eigenlijk baas zal spelen over ieder
en alles. Elk van die heeren aalmoezeniers
heelt eene jaarwedde van 2000 fr.
Zooals men ziel, als er geen geld is
voor hel ouderwijs en andere nuttige en
noodzakelijke dingen, dan is er toch altijd
geld voor die heeren geestelijken.
Maar de geldkwestie is nog het minste.
Hel gevaar, hel erge der zaak is, dat
voorlaan 90 van de 100 onderwijzers, die
mén kweeken zal, creaturen van de gees-
lelijkhied zullen wezen, en het volkson
derwijs binnen eetiigen lijd geheel en al
in de klauwen der papen geleverd zijn zal.
Dat is hel doel, welk de geestelijkheid
reeds lang beoogt en welk zij, dank aan
de oneensgezindheid der liberalen van
Brussel, eindelijk bereikt heeft.
Zes maanden van klerikaal bestuur zijn
voldoende geweest, om hel volksonder
wijs le vermoorden.
Hoeveel jaren zullen er noodig wezen,
om liet kwaad le herstellen dal door onze
tegenstrevers op zulken korten tijd is ge
sticht
Vertrekuren van den ijzerenweg van Duinkcrkc, Veurne,
moed om fe antwoorden; de zoetsappige
Jeremias heeft 10 dagen lijd gehad om
zijn antwoord gereed te maken en men
zegt dal M. Jacobs hem daarin een handje
geholpen heeft.
Wat hij gezegd heeft beteekenl nog
luttel weinig of niets; gedurig heeft hij
niets anders gedaan dan, zooals men
zegt, rond den pot draaien. Wal hij ge
zegd heeft is gemakkelijk te raden.
Volgens hem is de nieuwe wel eene
puike, uitmuntende wet, een perel van
eene wel; ze wordt eerlijk, deftig en ge
matigd loegepast, en al de gemeenten
moeten eraan gehoorzamen. Daar waakt
Jeremias op; hij zou niet gedoogen dal de
wet onder de voeten getreden wierd.
Na aldus lang gesproken en niets te
hebben gezegd, heeft Jeremias de zoetsap
pige beloofd, dal hij in de volgende zit
ting uitleggingen zou geven over de feiten,
die hem zijn bekend gemaakt.
Dit Blad verschijnt den Zaterdag, en allen Woensdag in Supplement. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 6 fr. ’s jaars; met de post 7 fr. Een afzonderlijk
nummer 10 cent. Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent, Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
De Annoncen voor Belgis, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Plbi.icité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijft in bij i-. vwincv KUltdKlIOVI6, Drukker-Eitgever, Ooslslraat, 6, le Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
Gent nnm* lïi'ussel en ISixnmde naar Nienpoi-t.
i.
m
Io
in
it
o
t
i
let»
on
in;
de
Io
k
an
ide
3-08
3- 47
4- 24
7-10
NIEUPORT
D1XMUDE
D1XMUDE
NIEUPORT
DUIN KERKE
GHYVELDE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
20
it.
0
t
j
1
r
5-50
7-35
9-51
10-15
10-49
11
;r
le
4- 23
5- 06
7- 32
8- 50
11-50
2- 59
3- 22
4- 11
31
at.
it
0
ill
h
BRUSSEL
GENT
V El RNE
GHYVELDE
DUINKERKE
5-35
8-06
8- 28
9- 02
si
u
in
n
n
1-
7-03 9-05 12-02 2-05 4-04 6-10
7-36 9-30 12-35 2-30 4-37 6-35
7- 48 9-50 12-48 2-40 4-53 8-27
8- 13 10-23 1-13 3-13 5-26 8-51
10- 15
11- 25
12- 15
3-23
5-35 9-31
6- 20
7- 46
10-11
10- 51
11- 22
■X
--
--t>g>s
-- ii ii -
- ^^&»8-r-i-
5- 48 10-15 3-08 5-07
6- 26 11-25 3-47 5-41
7- 12 12-15 4-24 6-21
9-38 3-23 7-10 9-15
11-05 5-35 9-31 10-44
<j-00 3-02
00-00 11-50 6-07
8- 57
9- 18
