VAN VEURNE
I
i.
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
t
i
deftig, die elerieale
GENT
VEURNE
geyvei.de
DUIN KERKE
I)
If
J
A
U
-r - -73>ea«aea*C"<sr.. -
Munrt; TV
TSïq
5
I-
II.
ZOO
n
k
■•Www-
'cru
eu
4- 23
5- 06
7- 32
8- 50
BRUSSEL
an
<l«
lo
n-
i’.
at.
DUINKERKE
GIIYVELDE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
!u;
<le
5-50
7-35
9-51
10-15
10-49
in
lu
in
le
ik
5-35
8-06
8- 28
9- 02
t
t
t
tl
II
it.
st
n
l<>
it
ij
n
n
el
n>
•n
-•n.
n-
o
it
il
T
Ie
e-
rr
r
<r
5- 48
6- 26
7- 12
9-38
11-05
3-02
6-07
8- 57
9- 18
4-
i*
n
3-08
3- 47
4- 24
7-10
9-31
NIEUPÓRT
DIXMUDE
DIXMUDE
NIEUrORT
7-03 9-05 12-02 2-05 4-04 6-10
7-36 9-30 12-35 2-30 4-37 6-35
7- 48 9-50 12-48 2-40 4-53 8-27
8- 13 10-23 1-13 3-13 5-26 8-51
's V
I
en opinie hebt gij die
Kiezing te Vervier».
Maandag heeft de wetgevende kiezing
te Verviers plaats gehad. M. Losjever,
klerikale kandidaat, bekwaam 1619 stem
men M. Van lires,se, liberaal, 1592,
stemmen.
Jij de Scnaatskiczing van juli laatst,
behaalden de klerikalen do overwinning
met 160 stemmen meerderheid.
Er is dus winst voor de liberale denk
wijze.
SelioolopasicliterM.
De Patrie, het bisschoppelijk orgaan
van Brugge, is in den zevenden hemel;
zij jubelt en kraait victorie.
Zegepralend meldt dit klerikaal blad,
dat de afschaffing der schoolopzieners
eene afgedane zaak is en dat de klerikale!)
eindelijk voldoening zullen bekomen.
Luistert hoe zij dit aatikoijdigl
Wij vernemen met groote vreugde,
dal de veranderingen, door het gouverne
ment gebracht aan het personeel der pro
vinciale en kantonale schoolopzieners
door deGeuzerij benoemd, zullen openbaar
-.V. OV/IMUU,
en de haat en de wraak der geestelijk- I
heid zullen maar voldaan zijn, wanneer
Xia lerdag
E>e Kamer.
De zitting van dinsdag werd geheel in
genomen door eene redevoering van den
heer Neujean, die op zijne beun over de
schoolzaken heeft gesproken en de ver
derfelijkheid der schoolwet nog meer
heeft doen uiikomen. De feilen, die de
heer Neujean ter kennis bracht, bewijzen
dat het in de waalsche provinciën al zoo
slecht gaat als in de Vlaamsche gewesten.
De geestelijkheid en hare onderhoorige
elerieale gemeenteraden werken met han
den en voeten om hel wereldlijk ouder
wijs uit le roeien en hel geheel en al door
paapsche scholen le vervangen. Alle
ongerijmdheden, schandalen, partijdig
heid en onrechtvaardigheden worden aan
gewend om hun helsch doel te bereiken.
Vooral op een belangrijk punt heelt de
redenaar gewezen, namelijk dat overal
waar de geestelijkheid meester is, de
schoolbudgeilen, welke volgens de vaders
dm- nieuwe wet zouden verminderen,
aanzienlijk verhoogd zijn.
Zoodat de gevolgen dier hatelijke wet
hierop tieerkomen, dat zij de burgerlijke
m ichl aan de geestelijkheid overlevert,
dal de gemeenten drukkender lasten heb
ben le dragen en dat zij de oneenigheid
onder de bevolking heeft verergerd.
Men ziel het, iudien M. Thonissen nog
allijil op inlichtingen wacht en hoege
naamd geen kwaad in de wel ziet, dal
de liberale volksvertegenwoordigers heel
wel op de hoogte van den toestand zijn
en met lofbare volharding al hel kwaad
doen uitschijnen, dat de elerieale partij
in ons land aanrichl.
Op het einde der zitting heeft dc heer
i’rère-Oi ban mededeeling gevraagd van
de diplomatieke stukken over
qnaestie, waarin onze koning eene eer
volle rol heeft vervuld. Minister Beer-
naerl heelt beloofd die stukken uilerlijk
dinsdag aanstaande mede te deelen.
B6e Eïiselideelingeii.
Hoeren schrijvers van den Veurnaar,
het dunkt ons dat gij zoo veel en van
aard verschillende beweegredens opbrengt
of wildet gij de zaak verwarren, uwe
vorige handelwijs in het doodboek laten
en nu de schoone rol spelen van voor
standers der vrijheid van onderwijs, van
van gewetens
vrijheid, der bestrijding van dwangmid
delen, en zoo voorts, en zoo voorts.
Wel heeren toch, meent gij dat sedert
1879, wij en de Veurnesche bevolking hel
versland en het geheugen verloren heb
ben
Vergelijkt uwen handel en uwen wandel
durende den schoolstrijd met de grond-
stelsels die p"
roept, maar die gij, zoo als vroeger en
Dit Blad verschijnt den Zaterdag, en allen Woensdag in Supplement. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 6 fr. ’s jaars; met de post 7 fr. Een afzonderlijk
nummer 10 cent. Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
De Annoncen voor Belgie, ter uilzonderiiw/ der beide 1 laanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den OrncF, de Pcbi.icité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijft in bij I.. V/4.NJEM67V KEKCKHOVE2, Drukker-üilgever, Oostslraat, 6, te Veurne, en in.de Postkantoren des Rijks.
Vertrekuren van <ien ijz«‘rcnweg van Ouinkerke, Veurne, Gent naar Itruséel en Dixnnule naar 1%’ieuport.
10- 15 3-08 5-07
11- 25 3-47 5-41
12- 15 4-24 6-21
3-23 7-10 9-15
5-35 9-3] 10-41
In zitting van woensdag heelt M. Neu
jean zijne redevoering geëindigd.
Hij deed zien dal de wraak der cleri-
c den zich vooral bot heeft gevierd op
dc onderwijzers, die hel ongeluk hebben
g had in het Schooienkwest onder eed te
getuigen over feiten ten laste der geeste
lijkheid.
Voor die ongclukkigen gcene genade 1
zij moeten geslachtofferd worden.
Na M. Neujean heelt M. Woeste, de
algezelic minister, hel woord genomen.
Omioodig le zeggen dal hij alles om ter
beste vindt.
Een vrij hevig incident besloot de zit
ting. In eene onderbreking herinnerde
M. Erère dat hij in 1879 voorgesïeld had
om den godsdienst in hel programma van
het lager onderwijs te schrijven. M.
Woeste loochende dit, doch toen M. Ei ére
hern met de Parlcmenls-Annaleii in de
hand hel bewijs leverde, begon de ex-
minister van justicie te brabbelen en
naar uitvluchten te zoeken, liever dan
zijn ongelijk te bekennen.
Altijd eerlijk en deftig, die elerieale
heeren
6- 20 9-00
7- 46 00-00 11-50
10-11-2-59
10- 51-3-22
11- 22-4-11
worden gemaakt, kort achter de discussie
over helbudjct van biimenlandsche zaken.
De hinderpalen, die tol hiertoe deze
noodige herinrichting belet hebben hare
uitwerking te doen, zijn uit den weg ge
ruimd, en eindelijk zal de wet de overhand
houden. Beter laat dan nooit.
Hel verwondert ons geenszins. OIU11UCIO UU1 ,llJtlclu Vil
Alles wal hel openbaar onderwijs be- gelijkheid voor de wel,
treft, moet vernietigd, uitgeroeid worden, .-.
en de haat en de wraak der geestelijk-
heid zullen maar voldaan zijn, wanneer
hel onderwijs des volks geheel eu al zal
Overgeleverd wezen aan de papen.
Welaan provinciale en kantonale
schoolopzieners, maakt pak en zak ge
reed uwe beurt gaal komen om aan dc
deur te vliegen.
--
1878 en
De kiezing van Verviers, merkt dc
brussclsche Gazette aan, heeft onze goede
clericalen groote vreugd veroorzaakt en
met reden.
Denkt ecus. Sedert den noodlotligen
dag van 13 juni, hebben zij ons reeds drie
kloppingen kunnen geven. Men zou met
minder reeds le vrede zijn. Wij vinden
hel dus zeer natuurlijk dat dc clericalen
victorie kraaien, en in hunne plaats zou
den wij hel ook doen.
Gaai onze tegenspoed nog lang duren
Wie weetde liberale partij is ontmoe
digd, is waar, maar dat is voor een
tijdje.
Doch, waar de clericalen zich bedrie
gen, is als zij meenen dal dil zal blijven
duren. Wij zullen onze beurt krijgen om
victorie te roepen, en misschien eerder
de Gom o I ,lan O,1ZC tegenstrevers het meeneii.
1 Dat onze verheugde clericalen zich dc
kiezingen van 1878 herinneren. Daags te
voren hadden zij nog eene meerderheid
van 12 stemmen in dc Kamer; daarbij
door de nieuwe wel, waardoor hel gelui
Kamerleden vermeerderd werd, was de
toestand zoodanig, dal de liberalen,
en kei ijk om eene stem meerderheid te
bekomen, niet alleen hunne 35 zetels
moesten behouden maar ook nog 11
andere meester worden.
Was zulke omkeering mogelijk? Ten
dien tijde zou er niemand hebben durven
op rekenen.
Welnu, die schijnbaar ónmogelijke uit
slag werd aanzienlijk overtroffen. Dc kie-
zingen van juni 1878 gaven aan dc libera- 1
len eenu meerderheid van 12 stemmen,
waardoor hel ministerie Malou in ecus
was opgeheven.
En was onze val in juni 1881 min
verbazend? Plolselijk was tic liberale
meerderheid, die ecu twintigtal slcmmen
bedroeg, te niet, en de elerieale partij
stond als bij tooverslag aan hel roer, mei
31 slcmmen meerderheid.
Dal de clericalen dus hunne vreugde-
kreien bedwingen en ecus nadenken op
de broosheid der parlementaire meerder
heden. En de elerieale regeeringen zijn
desle meer blootgesteld aan onverwachte
tuimelingen, daar zij uit lijdelijke mis
noegdheden gewoonlijk ontstaan, maar
hunne politiek door de groote meerder
heid der bevolking verfoeid en gehaat
blijft.
ongclukkigen willen opdringen en dan nog
slechts als voorwendsel, doch om de ge
meente scholen le hinderen en le krenken
en om tevens uwe congreganische scholen
te bevoordeeligen en aan le vullen; dal is
waar, andere uitleg is onwaar.
Daarenboven valt nog te bemerken dat
de hulpmiddelen aan den armen volgens
hunne noodwendigheden moeten uiige-
reikl worden. Hebt gij daarop iets te
zeggen, klerikalen, antwoordt
En nu eene herhaling.
Wij hebben uwe beweegredens korl-
bondig doch volgens hunne rangschikking
en onverminkt aaugehaald; hebt gij alzoo
gehandeld met onze beweegredens door
u aangehaald Neen gij. Gij hebt ze ver
ward, bij stukken en brokken verhaald en
een aantal ongerijmdheden opgeworpen,
m; .i.i .i: i
heeren sedert ruim löjarcn: de ouders
die hunne kinderen naar de gemeenle-
d_..J„.t van de gewoone
dischdeelingen uiltesluilen, dat midd I
werd aangewend om hel ouderwijs tiille-
breiden voor hel welzijn van ouders en
het was dus een zedeiijk en loffelijk doel
dal onze dischheeren beoogden en alzoo
moest die doenwijs, dat middel door
onze dischheeren aangelegd, den lof eu
de goedkeuring van alle weldenkenden
verwerven.
Wij houden voor dal volgens art. 17
der grondwet het openbaar onderwijs
moet ingericht worden, dus beslaan moet,
en dal aangezien, volgens de wel, het
I J
I ieii, afschanVn'en vérnieHgen' en'waaïoin l<oslen van hel lager gemeente onderwijs
I moet aid ragen en betalen, bij gevolg, ook
hel recht heeft dat lager gemeente onder
wijs ie ondersteunen cn trachten in stand
te houden.
Hadden onze dischheeren die doenwijs
wij hadden ze gelaakt en besproken.
Maar klerikalen, gij weet toch wel dat
gij alle vrije scholen, alle vrije onderwijs
gestichten, in een woord alle vrije on
derwijs hebt gedoodigd en onmogelijk
gemaakt.
Door de opdringing van uw congrega-
nisch onderwijs hebt gij dat vrije onder
wijs vernietigd en den doodsteek toege-
bracht, altijd met uw ovei heerschend
inzicht om u ganscli en geheel van het
onderwijs, van de opvoeding onzer kin
deren meester te maken.
En nu eerste plicht van ware disch-
lieeren, de hulpmiddelen aan de bc-
hocfligcn toeslaan naar mate hunner
noodwendigheden.
Zij weten dal, aan de huisgezinnen die
hunne kinderen naar de congreganische
scholen zenden, gij katholieken, zoo gij
ook bekent, hun brood, huispacht cn
branding bezorgt. Zouden zij dischheeren,
aan die door u alzoo ondersteunde cn
medegedeelde huisgezinnen nog den ge-
woonen onderstand van den disch moeten
bijgeven? Zekerlijk niet.
Lel op heeren, gij hebt daar een ge
vaarlijk spel aangegaan, een spel dal u
zware lasten en moeielijkhedeii zal ver
oorzaken.
In plaats dc zoo lastige cn moeielijke
taak onzer dischheeren aantemoedigen cn
te vergemakkelijken, wal doet gij?
Gij wilt ze onder alle valschc voorwend
selen beschuldigen en hatelijk maken; de
armen, mensctien zonder opvoeding,
wilt gij tegen onze dischheeren opruien
en opmaken; gij wilt dien armen inblazen
dat zijne remgelden op hel armboek zijn
ingeschreven. Zoo doende zult gij bij hen
den geest van werkzaamheid, spaarzaam
heid, eerzucht, vooruitzichten behoud door
eigen middelen verijdelen en doen ver
dwijnen; gij zult veel dronkaards, lui
aards en schooiers k wet ken.
gij ten uwen behoeve aan-
,i;„ - - -. - -
altijd, ten opzichte uwer tegenstrevers Lij'ooi beeld die doenwijze onzer disch-
verwerpt. Alzoo die vrijheden ten zijnen 1
behoeve willen uitbuiten en ze aan uwe 1
tegenstrevers ontkennen, hel gebruik s9IIOt)l ,liel zonden
door hen daar van hatelijk maken, ja
goddeloos cn zedeloos uitroepén, ziedaar
uwe schandelijke handelwijs. -
Altijd hel doel uwer voorgangersvoor- l'-- ''j11*,1'11;
rechten genieten; maar dien tijd is voor
bij, want er kunnen geen voorrechten
bestaan zonder aanmatiging, zonder in-
palming op andermans rechten.
Zien wij uwe aangehaalde middelen
wat van bij.
1" Het onderwijs is vrij. Voorzeker. Maar
waarom hebt gij dan zoo lange jaren hel
I gemeente onderwijs onder alle valsche.
voorwendselen aangerand, waarom hebt
gij dal gemeenteonderwijs willen belet- ^lëmhgbeidSibestuur zeker aaiulccl in de
handelt gij nog openlijk alzoo? Klerika
len, antwoordt
2" Allen zijn gelijk voor de wet de
armen zijn burgers gelijk de rijken, bijge
volg dc armen hebben recht gelijk de
rijken van hunne kinderen hel onderwijs ;T“°?mr..hC.1. UlUUilW'V,JS aa,”?cleöd>
le geven dal zij verkiezen. Onbetw istbaar.
Maar waarom hebt gij de armen niet
vrij gelaten in hunnen keus; waarom hebt
gij ze, bij alle geestelijke en stoffelijke
middelei), gedwongen de scholen te ver
laten die zij gewoon waren eu hunne kin
deren naar uwe congreganische scholen
lezenden? Is T waar of niet, klerikalen,
antwoordt
3" De Grondwet waarborgt van wegens
alle o/l'icieele overheid, voor alle Belgen de
vrijheid van geweten, die niet mag gestoord
nog gekrenkt worden. Volkomen T ak
koord, -- beter dan met T voorstel der
3,le vraag ge weet; doch wal komt die
van wegens alle oflicieele overheid hier
le pas? De gewetensvrijheid is gewaar
borgd en mag niet gestoord noch ge
krenkt worden; dal is beslissend. Tont
est dans tout schreef Jacolot.
Zoo dan bij alle die ouders welke sedert
1879 hunne kinderen aan dc gemeente-
scholen ontrokken hebben, bij alle die
ouders welke sedert 1879 hunne kinderen
naar uwe congreganische scholen ge
zonden hebben, hebt gij klerikalen lipuno
gewetensvrijheid geëerbiedigd; die on-
trekking hunner kinderen uil de gemeente
scholen, die bevolking uwer congrega
nische scholen, dit alles is zonder geeste
lijke noch stoffelijke dwangmiddelendoor
u of uwen kant, gebeurd Klerikalen als
gij durft, als bij u alle schaamtegevoel
niet is uilgedoofd, antwoordt
4" Hel doelwit der instelling van den
disch is al de armen in hunnen lichame-
lijlen nood helpen, en dat zonder onder
scheid van godsdienst, gevoelens of opinie.
Nogmaals T akkoord. Maar zeg eens, hier
heeft toch geen onderscheid van gods
dienst plaats gehad; en wat betreft ge
voelens of opinie, liegt en vervalsclil toch
niet gestadig.
Uwe gevoelens
