Ook eene enkele vergeleiidheid, zeker zjj hebben een geweien, maar de naluur-
eene
1884
Maar hij zegl dat M. De Hoon een zage
man is
Indien de Venrnaars nu niet overtuigd
zijn, T is dal zij moeijlijk zijn, niet waar?
Ter gelegenheid der II. Bloed-Processie,
welke maandag aanslaande, 4 Mei, le
Brugge plaats heelt, zullen er bijzondere
treinen aan verminderde prijzen ingericht
worden op de linie van \Vest-vlaauderen.
De trein van Duinkcrke-Veiiriie komt
le Brugge aan len 8 u. 4u m. ’s morgens,
Gij, Boilshouckenaren, durft gij uwe
school bezien? durft gij met opgehevene
hoofde denonderwijzeronimoeicti? Indien
uw geweien niel siom is, en indien eene
sprankel eergevoel u overgebleven is
neen. Hel is immers in die plaats dat u
de waarheden van de Godsdienst zuiver
ingeplanl geweesl zijn; het is daar, dal
u hel lichtsnoer des levens ter hand ge
steld geweesl is. Herinnert gij u nog den
tijd op denwelken gij al beven en met
tranen inde oogen lolden meester gingl?
Kunt gij gelooven, dal hel die persoon is,
welke u ecus met liefde ontving en een
einde aan uw verdriet stelde, en dal gij
hel lieden zijl, die hem veracht, bedroeft,
en nog meer, die hem wilt te gronde
helpen en wegjagen 1Zekerlijk neen;
want gij zoudt gevoelen dal uwe handel
wijze deze van eenen slaaf, uw gedrag dit
van een monster is.
O! mochten deze woorden eenigen
indruk op u maken! doch, ik twijfel.
Wat vermag hedendaags de Waarheid?
Waartoe dient de gezonde rede T Is
negen-op tienmaal al boter aan de galg
gesmeerd. Zij hebben ooien; doch, zij
hooien niel; zij hebben geestvermogens;
doch, zij vreezen dezelve te gebruiken;
lijke inspraak van hetzelve laten zij ver-
dooven door eenen persoon, oenen dolzin-
nigen, die hel op zich neemt te denken,
le redeneeren en le beraadslagen voor
zijneschapen.
En om lo eindigen, richt ik der ge
meente-overheid Ledeganck’s woorden
toe
De grrooote interpellatie.
Zou hel ons geoorloofd zijn aan den
Veurnaar le vragen waarom M. De Grave,
in de laatste zitting, zijne groole inter
pellatie niel gedaan heelt over den disch?
Zaterdag laatst hebben wij reeds de
zelfde vraag gedaan.
Maar zij is onbeantwoord gebleven.
De Veurnaar, nogmaals, zwijgt 1
Sapristi konfraler, dal komt gevaarlijk.
Ware ik in uwe plaals, ’k zou daarvoor
zorgen.
Gij zult op hel laatste zóódanig zwijgen
dal gij zuil barsten
En barsten is ongezond, weel ge?
zagemannen.
De liberale raadsleden spreken in de
zittingen van den gemeenteraad; zij
onderzoeken wal onzegelukkigmakeis zoo
al doen en verrichten op hel stadhuis.
Zij willen zien indien onze meesters al
hunne schoone beloften van vóór de
kiezing len uilvocr brengen; zij loonei)
op welke zonderlinge wijze zij de vrede
onder de bevolking doen hceischcn
door de klerikalen alléén voor le staan,
en de liberalen le benadeeligcn zoo veel
zij maar kunnen; op welke zonderlinge
wijze :<l de burgers nu gelijk slaan,
vermits de klerikalen alleen iels te zeggen
hebben, en dc liberalen als vuiligheid
aanzien worden aan welken men geene
rechten meer toekent; op welke zon
derlingc wijze zij de lasten verminderen,
zij die de genie, nte scholen afschaffen en
vernietigen, zonder winst voor de stads
kas, zoo als wij hel vroeger bewezen
hebben.
De lasten blijven de zelfde, de nonnen
alléén worden bcvoordeeligd, en liulle-
looze en kostelijke werken worden uit
gevoerd welke len minste als ongepast
voorkomen, om niel veel meer te zeggen.
M. De Hoon heeft de stoutmoedigheid
gehad van dit alles le bespreken en van
hunne handelwijze te onderzoeken.
Hij is liberaal hij is geen slaaf van I
onze ware meesters, handelt niet als de
klerikale raadsleden, en mecnl hij dal bij
op hel stadhuis iets anders le doen heeft
dan le jaknikken en le zwijgen.
En'ilaarom is hij een zageman, zegl de
Veurnaar
ludien men zageman moet genoemd
worden, als wanneer men de belangen
van stad ler harte neemt, zoo als hij en
de andere liberale raadsheeren doen, dan
is hij hel, welzeker, en de liberalen zullen
zich weinig bekreunen over de misnoegd
heid van den reurnaar.
Zij zijn daar niel om onze tegenstrevers
i plezier le verschaffen, en zullen doen en
zeggen wal zij willen en telkens dal zij
hel willen.
Wij hebben aangekondigd, loen onze
klerikale helden aan hel beheer gekomen
zijn, dal wij nu zouden zien wat zij waren
en wal zij zouden verrichten.
Wij zien hel en bespreken hel in ons
blad; de raadsheeren doen hel op het
stadhuis; de bevolking oordeelt en zal
niel vergeten.
En de Veuniaar mag spreken van zage
mannen zooveel hij wd dal kan óns
weinig schillen.
Hij zou misschien beter doen van onze
gezegdens weder le leggen.
Dil poogt hij zelfs niel.
Al onze artikels blijven onbeantwoord.
En de Veurnaar verschijnt wekelijks
met zijnen gewoonlijken rimram, altijd
deiizelfden; wij hebben geloond hoe
weinig acht er dient op zijne artikelen
genomen te worden.
Wij hebben hem uitgedaagd van ons te
antwoorden.
Hij zwijgt.
Het schandaal van Tourcoing.
Wat gebeurt er dan toch in de geeste
lijke wereld? Hel een schandaal breekt
op In t ander los. Wij zijn nog onder den
indruk der afschuwelijkheden beurtelings
le Brugge, Arras, Quaregnon en andere
plaatsen aan hel licht gekomen, en nu
vernemen wij een nieuw geestelijk schan
daal.
Een zekere Fylcn, onderpastoor van
O. L. Vrouwkerk le Tourcoing, is zondag
aangehouden onder beschuldiging van
aanslagen op kinderen aan zijne zorgen
loeverlrouwd. Hij werd dinsdag avond
naar hel gevang van Rijssel overgebrachl.
Ecu vijftiental kinderen zijn onderhoord
geworden; ouder hen zijn er negen die
verklaard hebben de slachtoffers des
priesters geworden te zijn. Di ij moeien
nog onderhooi d worden. De plichtige
Louis Eylen, in 1838 geboren, is dus 47
jaren oud. Hij loochent krachtdadig de
feilen welke men hem verwijl, doch de
kinderen houden even krachtdadig hunne
beschuldiging slaande. Hel is in zijn huis
der Galvariesiraal, dal hij bewoont met
zijn vader en zijne zuster, dal pastoor
Eylen de kinderen aantrok onder voor
wendsel van met de kaarten le spelen.
Al de slachloll'ei s maakten deel van
den O L. Vrouwenkring, door den plich-
lige bestuurd en geslicht op hel moddel
van eene gelijksoortige congregatie welke
hij le Halluiil Opgerichl had over een
drietal jaren, vooialeer naar Tourcoing
te komen wonen.
Hel vertrek van Eylen uil hel munici-
paal gevang van Tourcoing had plaals
om 7 l 2 ure. Ondanks de voorzoi gen door
1 de polilic genomen, vertoefde er eene
talrijke menigte in den otnlrek van hel
stadhuis, Toen men hem naar Rijssel
vervoerde, had Eylen burgersklvcren aan
getrokkén.
Wij zijn nieuwsgierig of de klerikale
dagbladen en hunne nabassei tjes, zooals
de Deurnaar, er geene bijzondere inlich
tingen zullen over weten mede te deden?
Iets voor het Ganzenland.
Het Ganzenland is een gewest in Veurne-
Ambachl geprezen om zijne vruchtbare
akkergronden en grasrijke weilanden.
De hoofdplaats Boitshoucke is gekend
om hare eenzame ligging en onbeduiden
de doi pplaals. De bewoners dezer streek
houden zich uitsluilelijk met den land
bouw en de veeteelt bezig en verkiezen
ver de eenzaamheid van hun oord boven
hel gewoel der slad.
I al hel geschreeuw, getier en gehuil eener
razende bende; de liefdesbanden schenen
onverbreekbaar, en de troon dei Eeit-
drachl scheen onwankelbaar.
En eigenlijk waarom zich om de school
bekommeren? Mochten de ouders geen
volle vertrouwen hebben in hunnen ge
wezen meester? in dezen aan wien zij
zelven hunne opvoeding en kennissen
verschuldigd waren? in dezen, die ge
durende den ruimen lijd van drie en dei tig
jaren zijn ambt gewetensvol vervuld, ja,
zijne laak mei zelfopoffering volbracht
had? Had de onderwijzer, hij, vooi ieder
een een kosielooze raadgever; hij, door
zijne goedheid en mildheid voor armen
en ook voor begoeden in den schijn, een
leniger van kommer en verdriet, geen
recht op de algemeene ei kenleiijkheid,
achting en dankbaarheid? Ware hel nien-
schehjk de bewezene weldaden le ver
gelden door wantrouwen, bespotting,
laster, ja zelfs door armoede, indien
bepaling der schandige wel, van
dergelijken barbaarsclien maatregel niel
beteugelde? Zonder twijfel niel een rechl-
i schapen meiisch zou zich zulker laaghar-
I ligheid durven plichlig maken.
Noglans, wal gebeurt er op dit ge
meenlje? Hel is in 1884, terwijl de katho
lieken eene nieuwe schoolwel maken, dal
er hier eene nieuwe school in de kamer
weinig beier dan een stal eener hofstede
ingericht wordt en dal bijgevolg de
schooloorlog begint.
De pastoor, pas ingehuldigd, vreemde
ling op de gemeente, een ware oproer
maker, spaan noch moeite, noch geweld
den ganschen dag loopt hij rond; hij be
looft en verdoemt in ’l bijzonder, raast en
tiert in T openbaar. Ende ouders, le
vreesachtige lieden, benauwd van al dit
gebulder, onttrekken hunne kinders aan
hunnen eertijds aangenomen vader, steeds
hunnen weldoener en leveren hunne lieve
lingen over in de banden van eenen per
soon waarvan zij noch hel verledene
kennen, noch de lage inzichten beseffen.
De gemeenteschool is ontvolkt! zij staal
ledig!..... Men vraagt de inbesebikbaar-
heidslolling van den onderwijzer!
I Schande!
Stml- StrceknieiiwK.
Veurne, 2 Mei.
Postbestuur. Een bericht in hel
poslburecl aangeplakt, maakt liet publiek
kenbaar dat voorlaat! bel poslburecl op
zondag en wcllelijko feestdagen mei hel
middaguur zal gesloten zijn.
Maar... hij rocpl alleenlijk uilindien
iemand verdient geschandvlekt le worden i
T zijn deze die dc bewaarschool ingerichi
hebben.
Hoort ge dat, Venrnaars?
Deze die uwe kinderen onderwijs en
opvoeding verschaffen, deze moeien ge
schandvlekt zijn, volgens den Veurnaar
Deze die scholen inlichten waar onze
kleinen geleerdheid ontvangen welke hun
in staal zal stellen van later hun brood te
verdienen en eene eerlijke positie le be
komen, deze moeten gesebandvlekt wor
den, volgens den Veurnaar
Deze die deze geleerdheid verschaffen
en hel kostelijk onderwijs inlichten ten
einde aan hunne medeburgers zware
lasten in deze ongelukkige lijden le ver
sparen, deze moei geschandvlekt worden,
volgens den Veurnaar
Want de Veuraaar is paap en al wat
paap is, moet van geene geleerdheid
welen
Eu waarom, als T u belieft?
Om dal de school nutteloos is en veel
kosle, zegt gij
In onze laatste nummers hebben wij 1
bewezen dal de school ver van nutteloos
le zijn, hoogst nuttig was, vermits zij zoo
menigvuldige diensten aan de burgerij
verschaft, en zoo talrijke huisvaders het
behoud er van aan den gemeenteraad ge
vraagd hebben.
Aan onze bewijzen hebt gij niets ge
antwoord, Vein naar: gij hebt gezwegen
Wij hebben, in een ander nummer,
geloond dal de school niel kostelijk was,
dal zij kon gemakkelijk behouden zijn
i zonder aanzienlijke lasten aan stadskas
le veroorzaken
Nogmaals hebt gij niet geantwoord,
Deurnaar; gij hebt gezwegen
En nu, opent gij den mond om deze
schrikkelijke ezelsstreek uil le braken
’l zijn de liberalen die de school inge-
richl hebben die geschandvlekt moeten
worden
I’ailjas loch, hoe is hel mogelijk
ondersteunen, handhaven en helpen uil-
voeren; zoo verstonden die mannen hun- i
nen plicht, en zoo hebben zij hel uilgc-
voerd, niettegenstaande alle dwarsdrij
verijen, tegenkantingen en vervolgingen
waarmede zij voor hunne, anders onver-
geldc werkzaamheden, beloond werden.
Dal is de waarheid en inniglijk moeten
onze tegenstrevers zulks getuigen.
---
Knoopt dat nu aan een
In een eerste artikel, zegt de Deui naar,
schrijven de geuzen (lal hel vaststellen
der dale van de sluiting der bewaarschool
lol eene nadere zitting verschoven is.
En in een ander artikel, zeggen zij dal
de bewaarschool onmiddelijk zal gesloten
worden.
Knoopt dat nu aan een, zegl onze kon-
fi*3lcr
Pardon; maar, T is juisl ’t geen wij
zelf zegden, over aclil dagen.
Wij hebben de zonderlinge handelwijze
geloond van de klerikale meerderheid in
de laatste zitting van den gemeenteraad.
Deze meerderheid heeft vooi eerst be
slist dal de afschaffing onmiddelijk zou
geschieden.
En bij eene tweede stemming, loen er
moest recht gedaan worden op hel 'ooi-
slel van den heer De Grave om de sluiting
met 1" Mei le laten geschieden, was er
geene meerderheid meer.
De burgmeester had zich onthouden.
En hel vastellen van liet tijdstip der
sluiting moest lolde nadere zitting onge
steld worden, door de schuld en uil oor
zaak dier zonderlinge onthouding van den
heer burgmeester.
In twee verschillige artikels hebben
wij deze twee verschillige en zonderlinge I
beslissingen van onzen gemeenteraad be
sproken.
En dc Veuniaar zegl nu: «ziel, de
geuzen weten niel wel wat zij zeggen
?n een eerste artikel schrijven zij wit, en
in een tweeden schrijven zij zwart.
Wij vragen u om vcrschooning, kon-
frater, maar wij zijn hel niet die daaraan
schuld hebben.
T zijn uwe helden alleen die, in eemge
minuien, beslissen op hel zelfde punt
eerst wit, dan zwart.
Zij doen hel: IDi/ hebben hel alleen
lijk aangekondigd.
En ’l is aan ons niel dal gij moei zeggen:
«hoe knoopt ge dal aan één?» ’lis
aan uwe klerikale meerderheid, l is aan
'uwen burgmeester, wiens zonderlinge
handelwijze gij hadl moeien uitleggen en
verschoonen.
Wij hadden u juist gevraagd in ons
laatste nummer, dal gij hel zoudt willen
doen, en IDij zijn hel die u gevraagd
hebben ten hoofde van ons artikelhoe
knoopt ge dat aaneen f.
Cij liadt moeten antwoorden.
Maar, gij zwijgt
Fn gij meent slim te zijn mei onze laag
.onopgelost le laten, en ze ons zelf loele
sturen, alsof wij het waren die nu wit
dan zwart gestemd hebben
'T is waarlijk ie kinderachlig
'Ziel naar uwe mannen, en poogt hunne
handelwijze le rechtvaardigen.
Gii zuil hel niet doen, vooreerst om
dal hel onmogelijk is, len tweede omdat
cii veel ie kwaad zijl over dc onthouding
van den heer burgmeester bij de tweede
stemming.
Gii zegtnicls, maar pciusl met mm.
Alleenlijk, toen gij die onthouding ver
meldt in uw verslag der zitting, zegl gij
dat eene algemeene verwondering onislonu
bii het slemmeu van den burgmeester.
JVerwondering, ja, van den kanl der
liberalen. En is omdat zij verwonderd
zijn, dal wij u daarover uilleggmgen
vroegen welke gij niel gegeven hebt
Maar van den kanl der klerikalen was
or iels meer dan verwondering, niet waar
Gij zegl wel dal M. De Grave dc zaal
verlaten heeft.
Waarom voegt gij er met bij dat hel
was uil gramschap, en dal de man ooren-
dul was over de handelwijze van den
burgmeester, welke deze algemeene ver
wondering verwekt had
Daarover blijft gij nogmaals slom als
een visch, niel waar
’T zijn alweer da liberalen.
Wij hebben zaterdag laatst geloond op
welke onredelijke, schandelijke en on-
menschelijke wijze de klerikalen le werk
tiaan voor a| wal hel gemeente onderwijs
betreft, zoo wel ten opzichte der kinderen
die de scholen bij wonen, als len opzichte
der onderwijzeressen welke men onmee-
d0Wiy\mbbe°neigezegd dal deze handel
wijze onzer klerikale meesters naar waar
de door de Veurnaars zal geschal zijn,
en dal hun gedrag gescliandvleki dienl le
'veuniaar nogmaals antwoordt niet
op onze gezegdens.
Hij zwijgt.
Geen woord om le wederleggen wal
wij daarover schreven.
Het verslag van den Veurnaar.
De Deurnaar geelt bel verslag van de
laatste zitting van den gemeenteraad.
Hij heefi vergeten le melden dal, na de
tweede stemming belrekkelijk hel sluiten
der bewaarschool, M. Je raadsheer Dc
Grave vooren sleldc van maar onmiddelijk
le herbeginnen en op nieuw over zijn
voorstel te slemmeu.
Hij meende zeker dal hel uil loutere
misslag was dal de burgmeester zich
onthouden had, en dal bij eene nieuwe
stemming, hij zou handelen zoo als M.
De Grave schuifelde.
M. de burgmeester, zoo als wij vermeld
hebben, moesl aan zijnen collega doen
opmerken dal dc wel zulks niel locliel,
dal zijn voorstel verworpen was, en dal
de zaak onopgelost moesl blijven.
De groole rechtsgeleerde wist daar
niets van.
De Veurnaar heeft vergelen dil aan
zijne lezers mede le deelen.
Nu, in zijn eerste nummer, zal hij daar
over kunnen eene terechtwijzing doen.
«Maar ach! liet eergevoel van uw zelfstandig-
heid,
L'w’eigen Vlaainschen aard hebt go onbedacht
vergeten;
Al wat gij dierbaarst hebt voor - dicaas
geschreeuw versmeten
En daarom zijt gij waard beschreid. -
Hel onderzoek zondag begonnen door
M. Rembauville, centrale commissaris,
werd voorlgezel door M. du Liscuëi,
onderzoeksrechter, die’s avonds le Tour-
coing is afgeslapl, vergezeld van M.
Duhamel, subsliluul procureur der Repu
bliek. Hel onderzoek werd maandag cu
dinsdag voortgezet.
Tol over ongeveer een jaar mocht
Boitshoucke onder de kalmste gemeenten
der provincie gerekend worden. Terwijl
de schooloorlog hel Land in rep en roer
stelde, haal en nijd strooide, twist en
tweedracht in de huisgezinnen zaaide, de
maatschappij lol in hare grondvesten
schokte, bleef dil gemeenlje vreemd aan
cj-
