antwoord, kon-
Het groot klerikaal schandaal
van Brugge.
Kustlicht tot
zeevarenden wi
wit kustlicht, h
Ooslduinkerke,
liaan, leidende
■de zee. voor goC
Bil licht, dal
v isscherschuileti
■de 61' orde; In
bracht vlak is I-
het gemiddeld hu
het verlicht vni
Noorden, eenen
Westen 10" Zuid
magnetische o|
slaat op 51" 8
Oosterlengte van
Aamiesteihm.'.
aanslaande oni
<le aanbesteding
verbeteren van
op den linker d
Veurne-Ainba<
6000 Ir. BorglOC
Voor de verst
schillige gcdeelt
gen aan den Ys
iiehhen zaterdag
MM. Janssens;
Baesen
Scheirsen t
H. Dcseckl
AclitslagM
Chs. Dcseck W.
i tot de
doktor als lid eener
niet veel is, niet
Zondag lest I
tig en innerlijl
bedoelen de In
rijksveearisen
van M. II. DeSn
in belooning zij
aan hel korps
bewezen.
Deze beloogi t
in plechtige z
beeltenis van di
lu algeineene v
Maatschappij va
18 November
opgeworpen de
ringen blijk vai
aan te bieden,
meene sleinmen
wijs dal de tri
beer Be Meestel
ter dezer geleg
zijne collegas U
ligd.
Be heer Be S
renen ei vare
en welken w
nemen. Allijd
den door de b
voelens tegen
ook bezit hij I
in hooge male
genheid, alsot
Bil leest moei
voor M. Be Sme
collegas, de vlei
en achting le g
belooning te ui
jaren lolbare en
Be beeltenis ii
lende van gelijl
den artist die hu
In een onzer laatste artikels hadden wij
tiekc denkwijze der schrijvers van den
Veurnaar te bespreken.
Het woord paap viel uil onze pen,
en wij zegden dal de Veurnaar paap is en
als al de papen van geene geleerdheid
moei welen.
T is schrikkelijk, niet waar? Ook
krijgen wij er van.
In deze bewoording, zegl de Veurnaar,
ziel gij den haat en den hoon doorstralen
van de geuzen voor al wal katholiek is,
en bijzonderlijk priester is.
Maar dit woord paap welk wij gebruik
ten, hebben wij alleenlijk tdegepast aan
den Veurnaar en aan zijne schrijvers.
Hoe kunnen wij dus daardoor onzen
zoogezegden haal laten doorstralen tegen
al wal priester is
’T zijn toch zeker al geene priesters die
uwe redactie uitmaken, konlraler?
Wij wisten wel dal de professors van
kollegie daar een bedje mede helpen,
eïl u van lijd lol lijd een sermoen doen
inlijven.
Maar er zijn er toch wel anderen he?
Verders moest gij u daarom zoo kwaad
niet maken, konfrater.
T is de moeite niet waard om uwen
loom le ontsteken.
Indien gij zoo op uw paard springt voor
hel enkel woord paap, wal zou In t dan
zijn indien wij u eens de beminnelijke
benamingen toestuurden welke gij zoo
dikwijls aan al wal liberaal is loepast
Imben wij bij voorbeeld van o zegden
zoo als gij zegl van ons: dal de klerikalen
niet alleenlijk paap zijn, maar dal zij allen
domooien, botterikkenschabouwelijke leu
genaars, dwazen, gemeene vents, onkuis-
schaards, dieven, zwijns zijn, en wal weet
ik nog al
T is loen dal hel iels zou zijn
wij met genoe;
port uilgcrusK
niet alleenlijk
maar bij terug
gers aanbrachl
inschccplc hij
Kon onze z
rechltrekking
werken waar'
aangekocht
tige stoomboot
ingei icht word
voor Nieuport
de omliggend
Ghistel, liixmu
Landbouw,
zouden daar ei
de groote Lon
markten dn
kelijk verbeten
Tol slol van deze vuile historie, ver
wachten wij ons in den Veurnaar, onder
het rubriek plaatselijk aan eenen
ellelangen artikel over de zedelijkheid on
de voortreffelijkheid van hel onderwijs in
de katholieke scholen en congregatiën
Zaak der Congreganistcn.
Deze schandelijke zaak is zaterdag lest,
2 Mei, voorde korreklioneele Rechtbank
van Brugge algeloopeii.
Be bijzonderheden dezer zaak zijn zoo
afschil wel ijk vuil dal wij ze, uil eerbied
voor onze lezers, niel durven opnemen.
Zeggen wij enkel dal onder andere voor
de rechtbank is bewezen dal de belichten
zich zoo ver vergaten van hunne beest
achtige aanslagen le plegen tol op hel
altaar der kapel der congregatie.
De Veurnaar, de grrooole Veurnaar,
ons gelukzalig prieslersgazelje, die altijd
de zuivere, de heilige waarheid schrijft,
heeft hei ook eens durven beproeven over
die vuile zaak le spreken. Maarwant
er is eenen maar, hij doel hel, volgens
loffelijke gewoonte, op zijne manier. Hel
zijn immers katholieken die in liet spel
zitten, liij spreekt allééulijk vau eenige
'deugnieten, die op schandelijke wijze van
hei verlVoiiwen van den bestuurder eener
congregatie mishiuik gemaakt hebben en
veroordeeld zijn voor openbare schending
der zeden. En de voornaamste plichlige
is de l'ltETEKT der koiigregalieJ.....
Allijd even rechtzinnig! Allijd even
geloolbare de gewijde Veurnaar!
Ah indien hel maar liberalen waren,
niet wal vermaak zou hij in die vuiligheid
wroelele nGeheel zijn blad ware niet
genoegzaam om zulk dierlijk gedrag le
schandvlekken. Maar liet geldt hier
helaas? eenezeer katholieke en O'jfqajia.i]
congregatie, en dan moei men door de
vingers zien of zwijgen? Is hel niel waar,
Veurnaar'!
Daar hel waarheidslievend orgaan onzer
meesters zoo rechtzinnig is. zullen wij
ons geooi looven zijne bekrompene mede-
dceiing dezer beruchte zaak wal le w ijzi
gen, mei hel oprechte vonnis, door de
rechtbank van Brugge uitgesproken, hier
te laten volgen. Dal men leze en oordecle:
Niemand heeft aan deze laatste den
ingang der scholen belet.
Zij alleen hebben er niet willen gaan;
zij alléén hebben geen gebruik willen
maken van hel recht welk zij daartoe
hadden, zoowel als de liberalen.
Zij moeten hel maar welen.
Indien zij in opstand gekomen zijn tegen
de beslaande wel van 1879, indien zij op
roermakers geworden zijn, dil is hunne
zaak.
Maar T is geen reden omdat de liberalen
die legen ’s lands wellen niel opgestaan
zijn, die gedaan hebben wal zij moesten
doen, nu zouden moeien geschandvlekt
worden, hoort ge, Veurnaar?
En nu, in T jaar 1885, nu dal de kleri
kalen aan hél hoofd zijn, nu dal zij zeil
eene schoolwel gemaakt hebben, volgens
hunne goesting en naar hun believen,
waarom zijn zij van handelwijs niel ver
anderd, waarom besnijden zij nog de
gemeente scholen
Waarom, Veurnaar? Zoudt ge dal
niel kunnen uitleggen
Of wel <)e schoolwel door de klerikalen
gemaakt is goed, en, in dit geval, waarom
de gemeente scholen bevechten Zij
zijn geene liberale scholen, zij zijn enkel I gelegenheid om de gevoelens en dc poli-
gemeenlescliolen dienstig voor al de bnr- 1 J
gers en niet voor êéne partij, zoo als de
Veurnaar beweert.
O»’ wel die schoolwel is slecht, en
in dit geval, waarom heelt de klerikale
meerden.i'id in de Kamers die gestemd
Maar, in alle gevallen, de wel bestaal,
en zij moet geëerbiedigd worden, nu in
1885, zoo wel a.'.s in vroegere jaren, toen
hel liberaal stadsbestuur te Veurne de
dan bestaande wet vfln 1879 navolgde en
gehoorzaamde.
Die heeren die de schoipn jiirichtlcn en
ondersteunden hebben niets anders gedaan
dan liunne plichten volbrengen.
Eu deze die hunne plichten volbrengen,
die getrouw blijven aan hunnen eed, en
gehoorzaam zijn aan de wetten van
Belgie, deze dienen geenszins geschand
vlekt te worden, zoo als de l eurnaar hel
meent.
kwestie der bewaarschooldat was hel
voornaamste.
En die zaak is niel kunnen opgelosl
worden door de schuld van den burgmees
ter.
Er is niets gedaan geweest, in geheel
de zitting
Waarom is zulks geschiedt?
Wij wachten op uw antwoord, kon-
fraler.
In alle geval, en wilde do burgmeester
niel dal er verlang gegeven wierd lol in
september, wilde hij ook niet dal de
sluiting met 1® mei geschiedde, toch had
hij moeten een ander en derde voorstel
doen, na de verwerping van hel voorstel
van M. Degrave.
Hij had kunnen vragen, bij voorbeeld,
dal die sluiting zoude plaats grijpen met
1" Juni. 1" Juli of 1" Augusli.
En dan had de raad kunnen daarover
stemmen, en de zaak zou opgelosl geweest
zijn.
De gemeenteraad had ion minste, in
dit geval, iels gedaan in hare zitting.
Nuheelt mon M. Verraes benoemd
Waarlijk volgens ons, len is de moeite
niet waard. --
Stoomtrambaan Oostcndc-Nieuport.
In ons bijvoegsel van woensdag laatst
hebben wijaangekondigddal dc aanbesle-
dingder spoortrambaan Oostende-Middcl-
kcrke-Nieuporl, op 29 April laatst te
Brussel heelt plaats gehad, met eene ver
mindering van 14 op de Bordereel-
prijzen.
Be werken moeten beginnen mol 10'‘—
dezer maand en moeten binnen de 30
dagen, tol aan dc Palingbrug bij Nieuport
liggen, om binnen de 14 dagen volgende,
over dc sassen en kaai tol aan de spoor-
baanstalie voltrokken le zijn.
Hopen wij dal die Iramspoorbaan wel
haast van Nicuporl, langs Oosiduinkci ke
en Coxyde naar Veurnc zal vervolgd wor
den en alzoo meer gemak voor reizigers
en uitbreiding voor handel en nijverheid
onzer slad en streek zal bijhrengen.
Bij hel lezen der «slad Nieuporthebben
Militik. ^1’
volgende dagen?
hebben van de
De liberalen zijn al heldenals zij
gezond zijn, zegt de Veurnaar, maar
worden zij ziek, zij zijn katholiek of
paap.
"f is al de tweede of de derde maal
dal onze konlraler aan dal potje roert.
Maar de man zou wel doen van voor
zichtig daarover le zijn.
Want indien hel hem kan plezier doen,
zullen wij eens dil punt nauwkeuriger
bespreken, en looiien hoe het komt dal,
op hun sterfbed, vele liberalenpaap
worden
Er zijn daar vele en lieltmgrijke histo
riën welke geheel stichtelijk zijn, en die
loöueu hoe onze priesters hunne zending
vervullen, en de liberalen biechten of ge
baren le biechtenals zij maar ver-
lioopen van eeueu lijkdienst van eerste
klas te mogen doen, en alzoo hunne god
vruchtige beurs te vullen.
Wij zouden wel den eenen of den
anderen dag daarover eeuige inlichtingen
kunnen geven.
met eigen gi ld, zooals de katholieken het
doen
En de Veurnaar roept zegepralend uil
licht gij, geuzen, er iels op te zeggen
Wel, arme sukkelaar toch
Voelt gij toch niel dal gij alweer beier
gedaan had van dal potje maar gedekt le
laten
Wij liebbeu alleenlijks te zeggen het
geen wij alreeds gezegd hebben, en nu
nogmaals moeten herhalen, vermits bet
schijnt dal gij geen vlaamsch verstaal.
De liberalen hebben met geld van slad
geene scholen gebouwd of ondersteund
alléénlijk dienstig voor eene partij.
Zij hebben gedaan wal zij moesten doen,
volgens de wet.
Be wei zijn zij gehoorzaam gebleven,
niets anders; deJiun door de wel op
gelegde plichten hebben zij volbracht,
niets anders.
De Veurnaar schijnt niet te weten dat
wij in Belgie woonen, T is le zeggen in
een land waar, ingevolge de wel, hel
lager onderwijs moet ingeriehl worden
door de gemeenten en last van deze
laatste is.
En dil lager onderwijs, dit onderwijs
welk hel vorig liberaal bestuur alhier
ingericlit heelt, is ingeriehl voor aide
burgerts en niet voor eene partij, zoo als
de Veurnaar hel beweert.
Onze gemeente scholen staan open voor
iedereen, voor klerikalen zoo wel als voor
liberalen.
Zij zijn betaald door hel geld van al de
burgers, maar zij dienen ook aan al de
burgers.
Het kosteloos onderwijs wordt er ge
geven niet alleenlijk ten profijle van de
liberalen, maar ook ten profijtc van dc
klerikalen.
Dat wilt zeggen dal daar inlusschcn
onrecht geschiedt of hel wilt niets zeggen?
Eindelijk wordt de uitleg op de vrijheid
der drukpers door dc grondwet gewaar
borgd, op zulke wijze uilgclegd, dal 12
roomsche katholieke priesters, allen
congresleden en alle de andere katho
lieke congresleden, aan onze Grondwet
ijverig hebben medegewerkt en ze mei
geestdrift stemden om allen wien,
buiten de katholieken, van zekere barer
toepassingen zouden gebruik maken, alle
keuren, voor slechten le verklaren en
met de kerkelijke banvloeken te straffen;
immers alle dagbladen, schriften of boeken
welke vrijzinnige of liberale stelsels, ge
dachten ol leerwijzen bevatten, verdedigen
of voorenhouden, dezen zijn slecht.
Doch van ons bewijs op de ongegronde
aanhaling van hel raadslid De Grave: dal
de Annoneiaten nonnen haastig en zonder
tusschenlijd of vermaning uil hel wees-
ineisjesgeslichl gejaagd werden, en de
herhaalde en vermeerderde uitbreiding
daarvan in den Veurnaar, vier dagen na
ons tegenbewijs, motus, geen woord
diesweegs.
In tegendeel, in cauda venenum, het
laatste is eene bedreiging, waaraan wij
ons moeten gewoonen.
Het was ook in dien zin met de drie
vragen waarop door een onzer schrijvers
geantwoord werd; de Veurnaar zou im
mers Syllabus, Encycliek en Grondwet
bespreken,uitleggen en bewijzen; vroeger
ook nog wegens hel natuurlijk recht;
doch lot heden zoo veel woorden in den
wind.
Zij trekken hunnen staart in.
Wij hebben getoond waar en waarheen
onze legeiislrevens willen, zij die zich
niel geschaamd hebben te schrijven dat
de liberale raadsleden die de gemeente
scholen alhier geslicht hebben, moeten
geschandvlekt worden.
En, in ons laatste nummer, zegden wij
aan de Veurnesche burgerij Gij ziel
hel, volgens de Veurnaar, deze die uwe
kinderen onderwijs en opvoeding ver
schaffen, die scholen willen oprichlen
waar onze kleinen geleerdheid ontvangen,
deze moeten geschandvlekt worden
De Veurnaars hebben ons aanhoord, en
zij hebben dil in hunne mouw gesleken.
De Veurnmir gevoelt dal hij wal te ver
gegaan is, en dal hij daar eene eenvoudige
dommigheid vertelde, zoo als hel hem
meermaals gebeurt.
En hij trekt zijnen slaarlin.
Hij antwoordt ons dal wij zijn gedacht
en zijne strekkingen in een valsch daglicht
brengen.
Hoe is dil gebeurd hebben wij niel
overgenomen juist wal hij zegde? Hebben
I wij niel besproken hetgeen hij bedoelde?
Is hel de Veurnaar niel die schreef, in
zijn nummer van 29 april laatst, sprekende
van dc gemeente bewaarschool: «deze
die verdienen geschandvlekt te worden,
zijn niel de katholieke raadshecren die ze
hebben afgeschalï, maar wel deze die ze
ingeriehl hebben
Hoe hebben wij dan zijn gedacht en
zijne strekkingen in een valsch daglicht
kunnen brengen
Wal waai heul is, 'i is dal onze tegen
strevers hunne gezegdens zouden willen
intrekken en doen vergelen.
En dil poogen zij nu le doen op eene
drollige manier.
Wij zullen u toonen, zegl de l eurnnar,
hoe wij de zaken verslaan wij schand
vlekken dezen die mei T schoon geld van
al de burgers scholen willen bouwen en
ondersteunen dienstig 'oor eene partij,
en niel voor al de burgers, in plaals vau
De roste ma:
talie en hel bl
doen liegen. Z
behalve aangei
meer dan wij c
en donder. Hel
over hel weder
spreekwoord d;
Do 1
Brengt v(
--
De stemmingen over de bewaarschool
in den gemeenteraad.
Wij hebben reeds twee maal gevraagd
dat dc Veurnaar ons toch zou willen zijn
gevoelen laten kennen over hel gedrag
van den heer burgmeester tijdens die
stemmingen, en dal hij ons zou uitleggen
hoe en waarom hij eerst voor de onmid-
delijkc sluiting der school gestemd heeft,
en weinige oogenblikken Jaicr, door zijne
onthouding, oorzaak is geweest, dal die
sluiting niel oftmiddelijk, is le zeggen
met I® mei, kon geschieden.
Deze handelwijze die volgons de Veur
naar zelf eene algemeene verwondering in
de zittingzaal verwerkle, is tol heden
nog niet verrcclilvaardigd geweest, en
onze heilige konlraler poogt zelfs niet
zulks le doen.
Hij laat den burgmeester maar varen!
en weel niets in te roepen tegen onze
gezegdens.
Alleenlijk antwoordt hij ons op de
volgende wijze; x< Neen, twee stemmin
gen maar hebben plaals gehad, de eerste
op de date van 1 October, en de tweede
op de dale van 1 mei of onmiddelijk.
Beide voorstellen zijn niet aauveerd ge
weest.
'T is juist hetgeen w ij gezegd hebben.
Er hebbej.1 maar iwee stemmingen
plaals gehad.
Hetgeen de Veurnaar vergeel er bij te
voegen, T is dal, toen de lieer Dc Hoon
zijn voorstel deed ten einde le bekomen
dat de sluiting maar met september zou
geschieden, M. Degrave verklaarde dat
zulks niet kou zijn, dal de school oninid-
delijk diende gesloten le zijn, en dal hij (|ie scholen le bouwen en leondersten
diensvolgens zijne medeleden uilnoodigde
om legen hel voorstel van M. De Hoon le
stemmen.
Deze dus die dit voorstel verwierpen
wisten wal zij deden, wal zij wilden en I
waarvan er kwestie was.
Zij stemden neen omdat zij geen ver
lang wilden geven, en dat volgens hun.
zooals M. Degrave hel verklaard had, de
sluiting onmiddelijk moest geschieden.
M. dc burgmeester was een van deze!
die neen stemden.
En daarna loen het voorstel van M. De
Hoon verworpen wierd,zegde M. de burg
meester dal er moest eene date gi slcld
zijn voor die omniddelijke sluiting dooi
M. Degrave voorgestcld.
Dan, stelde M. Degraveden l"mei vóór.
En er wierd daarover gestemd.
M. de burgmeester onthield zich.
En door deze onthouding kon het voor
stel van M. De Grave de noodigc meerder
heid niel bekomen, en moest hel verwor
pen zijn.
M. de burgmeester lieeft dan wit en
zwart gestemd, zooals wij zaterdag laatst
zegden.
En de Veurnaar heeft nog niets gezegd
om zulks uil te leggen.
Ook is het zonderlingwant, door zijne
onthouding, is de burgmeester de oorzaak
geweest dat er niets is kunnen gedaan zijn
in de zitting, tenzij over le gaan tot de
benoeming van eenen J
commissie, hetgeen
wa: r
T mi was toch zeker niet alleenlijk om
M. Verraes le benoemen in de gezond
heidscommissie. dat dc raadsleden bijeen
geroepen zijn geweest, en zich len slad-
huize hebben moeien begeven?
Er was iels anders op liet dagorde de
3
Steile en Hl
■1 jaar gevang, on tweemaal drij maanden gevang
voor twee openbare schennissen aan de zeden.
Vandepitte, O., 13 jaar, gewezen leerjongen
in bovengenoemde drukkerij.
Alhoewel min dan 11 jaren, heeft hij met ken
nis gehandeld. Pliohtig aan 8 openbare schennis
sen der zeden is hij voor elk feit tot 3 maanden
gevang veroordeeld, te zamen 21 maanden ge
vangeniszitting, die, ingevolge der wet, op 12
maanden gevangzitting gebracht zijn.
Ingezien de feiten ten laste dor
5. llilderson, 1(1 jaar, boekbindorsgast
G. Wensch, A., boekbindersgast
7. Van Caillie, Ch. 14 jaar, zonder bedrijf, niet
genoegzaam bewezen zijn, zijn die drij laatste
vrijgesproken.
Daarenboven is Claerhout, gedurende 10jaren,
ontzegd vau zijne burgerlijke rechten.
Hel poel gedurende 5 jaren.
Op verzoek van het openbaar ministerie, ge
bied do rechtbank de onmiddellijke aanhouding
van Claerhout voortvluchtig en Herpoel.
Claerhout., Herpoel, Ilernou en Vandepitte
zijn ook veroordeeld tot de kosten.
Dit vonnis brengt dc volgende veroordeolingen
mede.:
1. Claerhoudt, A., 33 j., oud broeder der
christelijke scholen te Rijssel, profekt der
congregatie Jan Bóonenstraat op St. Jacohs-
parochie voortvluchtig
I aanslagen zonder geweld op Vandepitte
min dan 14 jaren oud zijndo
2“ 15 openbare schennissen der zeden. Dus hij
is veroordeeld
1* Tot 4 jaren gevangenzitting voor de aan
slagen z
2" Voor iedere openbare schennis de zeden 3
maanden gevangen 2 i frank boet, dus 45 maan
den, of drij jaren en 9 maanden en 300 frank
boet.
Te zamen 7 jaren en 9 maanden gevangzitting.
2° ilernou, Fr., Is jaar. boekbinder in de
katholieke drukkerij St-Augustinns voort
vluchtig
Plichtig vau openbare schennis der zeden is
veroordeeld tot 3 maanden en 25 frank boet.
3° Herpoel 1’., oud ieekebroeder bij de paters
discalen, koster in bovengemelde congregatie
aangehouden
Plichtig aan tweo aanslagen, is veroodoeld tot
